aofsoru.com

Çağdaş Türk Yazı Dilleri 2 Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Tatar Türkçesi

1. Soru

Tatar Türkçesinin de yer aldığı Kıpçak grubu içerisine hangi lehçeler girmektedir? 

Cevap

I. Karadeniz-Hazar Bölgesi: 1. Karaim (Karay) 2. Kırım Tatar 3. Karaçay-Balkar 4. Kumuk II. İdil-Ural Bölgesi: 1. Tatar 2. Başkurt III. Aral-Hazar Bölgesi: 1. Kazak 2. Karakalpak 3. Nogay. 4. Kırgız


2. Soru

Tatar Türkçesinin temelini ne  oluşturur?

Cevap

İdil Bulgarcası


3. Soru

Bağımsızlığı dört yıl boyunca hiçbir ülke tarafından tanınmayan Tataristan,  hangi anlaşma sonucunda Tataristan yarı bağımsız özerk bir Türk Cumhuriyeti konumuna gelmiş ve diğer muhtar cumhuriyetlere tanınmayan bazı haklar elde etmiştir?

Cevap

8 Şubat 1994’te Rusya ile imzaladığı bugünkü resmî statüsünü belirleyen bir anlaşma ile


4. Soru

Bugünkü Tatar Türkçesinin ağızları nelerdir?

Cevap

Üç ayrı ağzı bulunmaktadır; Orta, Batı (Mişer) ve Doğu ağızlarıdır.


5. Soru

Tatar Türkçesi edebiyatını Tatar edebiyat tarihçileri, iç gelişmesine, yaşadığı döneme, siyasi ve sosyal sebeplere bağlı olarak, kaç devreye ayırmaktadırlar?

Cevap

Dört ana devreye ayırmaktadırlar:

1. Eski ve Orta Asır Tatar Edebiyatı , 2. 19. Asır Edebiyatı 3. 20. Asır Başı Edebiyatı 4. Sovyet Dönemi (1917’den sonra) Edebiyatı


6. Soru

Eski ve Orta Asır Tatar Edebiyatı hangi bölümlere ayrılır?

Cevap

a. En Eski ya da Ortak Türk Edebiyatı (12.-13. yüzyıla kadar).

b. Bulgar Devri Edebiyatı (13. yüzyılın ortalarına kadar).

c. Altın Ordu Devri Edebiyatı (13. yüzyıl ortalarından 14. yüzyıl ortalarına kadar).

d. Kazan Hanlığı Devri Edebiyatı ( 15. yüzyıl ortalarından 16. yüzyılın sonuna kadar).

e. 17. Yüzyıl Edebiyatı f. 18. Yüzyıl Edebiyatı şeklinde bölümlere ayrılmaktadır.


7. Soru

En eski Türk Edebiyatı dediğimiz dönem, ne zamana kadar ortak devam etmiştir ve söz konusu dönemin eserleri nelerdir? 

Cevap

13. yüzyıla kadar devam etmiştir ve  Eski Türkçe döneminin eserleri olarak adlandırılan Orhun Yazıtları, Yenisey Yazıtları, Uygur dönemi eserleri yine Orta Türkçe dönemine ait olan Dîvânü Lügati’t-Türk, Kutadgu Bilig, Atabetü’l-Hakâyık, Ahmed Yesevî ve Süleyman Bakırgânî’nin eserleri bu dönemin ürünleridir.


8. Soru

Altın Ordu döneminde  Tatar Edebiyatının önemli eserleri nelerdir?

Cevap

Rabgûzî’nin Kısasü’l-Enbiyâ’sı, Harezmî’nin Muhabbetnâme’si, Kutb’un Hüsrev ü Şîrîn’i, Kerderli Mahmud’un Nehcü’l-Ferâdis’i, Seyf-i Sarâyî’nin Gülistan Tercümesi, Hüsam Kâtib’in Destân-ı Cümcüme Sultan’ı 


9. Soru

Tatar Edebiyatının millî bir renk kazandığı dönem nedir? 

Cevap

Kazan Hanlığı Devri Edebiyatıdır.


10. Soru

Tatar ve Türk edebiyatının en büyük şairlerinden Abdullah Tukay ne zaman yetişmiştir?

Cevap

20. Yüzyıl Başında


11. Soru

Tukay'ın eserleri nelerdir?

Cevap

İki cilt tutarındaki şiirlerinin yanı sıra fıkra ve siyasi makaleler de yazmıştır. Fikir, Yultuz, El-İslah, Kuyaş, Turmış gazeteleri ile El-Asrü’l-Cedit, Terbiyetü’l-Etfal, Añ, Yeşin, Yalt Yult ve Mektep dergilerinde yayınlanan şiir ve nesirleri 1907’den 1917’ye kadar risaleler hâlinde elli beş defa basılmıştır


12. Soru

Tataristan Cumhuriyeti, nerede kurulmuştur?

Cevap

Doğu Avrupa ovasının doğu bölgesinde Kama ve İdil nehirlerinin birleştiği yerde kurulmuş bir Türk cumhuriyetidir.


13. Soru

Tataristan’ın başkenti neresidir?

Cevap

Kazan'dır.


14. Soru

Tatar Türkçesinde kaç ünlü vardır?

Cevap

Dokuz ünlü vardır. Bunlar: “a, e, å, ı, i, o, ö, u, ü”dür.


15. Soru

? ? harfi nasıl okunur?

Cevap

? ? harfi de kelimedeki ünlülerin kalınlık-incelik durumuna göre “yu, yü” şeklinde okunur: ????-yulç


16. Soru

Tatar alfabesinde ünsüzleri gösteren kaç ses işareti vardır?

Cevap

27 ses işareti vardır: b, c, ç, d, f, g, h, x, j, k, l, m, n, ñ, p, r, s, ş, t, v, y, z, ts, şç, yı (yi), yu (yü), ya (ye).


17. Soru

Tatar Türkçesinde Türkiye Türkçesinden farklı kaç ünsüz vardır?

Cevap

Tatar Türkçesinde Türkiye Türkçesinden farklı dört ünsüz vardır: x, ñ, v, g.


18. Soru

Tatar Türkçesinde aitlik eki nedir?

Cevap

Aitlik eki tonlu ünsüz ve ünlülerin üzerine +gı, +gå; tonsuz ünsüzlerin üzerine ise +kı, +kå şekliyle gelir.


19. Soru

Tatar Türkçesinde rivayet çekimi nasıl yapılır?

Cevap

“iken” ile yapılır. 


20. Soru

Tatar Türkçesinde şartlı birleşik çekimi nasıl yapılır?

Cevap

bul- (ol-) fiilinin üzerine şart eki getirilerek yapılır. 


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email