Çağdaş Türk Yazı Dilleri 2 Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Tatar Türkçesinin de yer aldığı Kıpçak grubu içerisine hangi lehçeler girmektedir? 

I. Karadeniz-Hazar Bölgesi: 1. Karaim (Karay) 2. Kırım Tatar 3. Karaçay-Balkar 4. Kumuk II. İdil-Ural Bölgesi: 1. Tatar 2. Başkurt III. Aral-Hazar Bölgesi: 1. Kazak 2. Karakalpak 3. Nogay. 4. Kırgız

Tatar Türkçesinin temelini ne  oluşturur?

İdil Bulgarcası

Bağımsızlığı dört yıl boyunca hiçbir ülke tarafından tanınmayan Tataristan,  hangi anlaşma sonucunda Tataristan yarı bağımsız özerk bir Türk Cumhuriyeti konumuna gelmiş ve diğer muhtar cumhuriyetlere tanınmayan bazı haklar elde etmiştir?

8 Şubat 1994’te Rusya ile imzaladığı bugünkü resmî statüsünü belirleyen bir anlaşma ile

Bugünkü Tatar Türkçesinin ağızları nelerdir?

Üç ayrı ağzı bulunmaktadır; Orta, Batı (Mişer) ve Doğu ağızlarıdır.

Tatar Türkçesi edebiyatını Tatar edebiyat tarihçileri, iç gelişmesine, yaşadığı döneme, siyasi ve sosyal sebeplere bağlı olarak, kaç devreye ayırmaktadırlar?

Dört ana devreye ayırmaktadırlar:

1. Eski ve Orta Asır Tatar Edebiyatı , 2. 19. Asır Edebiyatı 3. 20. Asır Başı Edebiyatı 4. Sovyet Dönemi (1917’den sonra) Edebiyatı

Eski ve Orta Asır Tatar Edebiyatı hangi bölümlere ayrılır?

a. En Eski ya da Ortak Türk Edebiyatı (12.-13. yüzyıla kadar).

b. Bulgar Devri Edebiyatı (13. yüzyılın ortalarına kadar).

c. Altın Ordu Devri Edebiyatı (13. yüzyıl ortalarından 14. yüzyıl ortalarına kadar).

d. Kazan Hanlığı Devri Edebiyatı ( 15. yüzyıl ortalarından 16. yüzyılın sonuna kadar).

e. 17. Yüzyıl Edebiyatı f. 18. Yüzyıl Edebiyatı şeklinde bölümlere ayrılmaktadır.

En eski Türk Edebiyatı dediğimiz dönem, ne zamana kadar ortak devam etmiştir ve söz konusu dönemin eserleri nelerdir? 

13. yüzyıla kadar devam etmiştir ve  Eski Türkçe döneminin eserleri olarak adlandırılan Orhun Yazıtları, Yenisey Yazıtları, Uygur dönemi eserleri yine Orta Türkçe dönemine ait olan Dîvânü Lügati’t-Türk, Kutadgu Bilig, Atabetü’l-Hakâyık, Ahmed Yesevî ve Süleyman Bakırgânî’nin eserleri bu dönemin ürünleridir.

Altın Ordu döneminde  Tatar Edebiyatının önemli eserleri nelerdir?

Rabgûzî’nin Kısasü’l-Enbiyâ’sı, Harezmî’nin Muhabbetnâme’si, Kutb’un Hüsrev ü Şîrîn’i, Kerderli Mahmud’un Nehcü’l-Ferâdis’i, Seyf-i Sarâyî’nin Gülistan Tercümesi, Hüsam Kâtib’in Destân-ı Cümcüme Sultan’ı 

Tatar Edebiyatının millî bir renk kazandığı dönem nedir? 

Kazan Hanlığı Devri Edebiyatıdır.

Tatar ve Türk edebiyatının en büyük şairlerinden Abdullah Tukay ne zaman yetişmiştir?

20. Yüzyıl Başında

Tukay'ın eserleri nelerdir?

İki cilt tutarındaki şiirlerinin yanı sıra fıkra ve siyasi makaleler de yazmıştır. Fikir, Yultuz, El-İslah, Kuyaş, Turmış gazeteleri ile El-Asrü’l-Cedit, Terbiyetü’l-Etfal, Añ, Yeşin, Yalt Yult ve Mektep dergilerinde yayınlanan şiir ve nesirleri 1907’den 1917’ye kadar risaleler hâlinde elli beş defa basılmıştır

Tataristan Cumhuriyeti, nerede kurulmuştur?

Doğu Avrupa ovasının doğu bölgesinde Kama ve İdil nehirlerinin birleştiği yerde kurulmuş bir Türk cumhuriyetidir.

Tataristan’ın başkenti neresidir?

Kazan'dır.

Tatar Türkçesinde kaç ünlü vardır?

Dokuz ünlü vardır. Bunlar: “a, e, å, ı, i, o, ö, u, ü”dür.

? ? harfi nasıl okunur?

? ? harfi de kelimedeki ünlülerin kalınlık-incelik durumuna göre “yu, yü” şeklinde okunur: ????-yulç

Tatar alfabesinde ünsüzleri gösteren kaç ses işareti vardır?

27 ses işareti vardır: b, c, ç, d, f, g, h, x, j, k, l, m, n, ñ, p, r, s, ş, t, v, y, z, ts, şç, yı (yi), yu (yü), ya (ye).

Tatar Türkçesinde Türkiye Türkçesinden farklı kaç ünsüz vardır?

Tatar Türkçesinde Türkiye Türkçesinden farklı dört ünsüz vardır: x, ñ, v, g.

Tatar Türkçesinde aitlik eki nedir?

Aitlik eki tonlu ünsüz ve ünlülerin üzerine +gı, +gå; tonsuz ünsüzlerin üzerine ise +kı, +kå şekliyle gelir.

Tatar Türkçesinde rivayet çekimi nasıl yapılır?

“iken” ile yapılır. 

Tatar Türkçesinde şartlı birleşik çekimi nasıl yapılır?

bul- (ol-) fiilinin üzerine şart eki getirilerek yapılır.