XIV-XV. Yüzyıllar Türk Dili Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim
Harezm-Altın Ordu Türkçesi
- Özet
- Sorularla Öğrenelim
Harezm Türkçesi nedir?
XI-XII. yüzyıllarda hem etnik yapı hem de siyasi hayat bakımından Türkleşen Harezm bölgesinde Türk dilinin doğu kolunu teşkil eden Karahanlı Türkçesi temelinde güney- batı kolunu teşkil eden Oğuz Türkçesi ve kuzeybatı kolunu teşkil eden Kıpçak Türkçesinin karışıp kaynaşmasından oluşan Türkçeye Harezm Türkçesi veya Harezm-Altın Ordu Türkçesi adı verilir.
Oğuz Türkçesini açıklayınız.
XI. yüzyılda Harezm bölgesinde toplu olarak yaşayan ve daha sonra batıya doğru göç ederek bugünkü Türkmen, Azerbaycan, Gagavuz ve Türkiye Türklerinin aslını oluşturan büyük bir Türk boyunun lehçesidir.
Altın ordu nedir?
Altın Ordu, Moğol imparatoru Cengiz Han’ın ölümünden sonra torunlarından Batu Han’ın 1242’de kurduğu ve kardeşi Berke Han’ın yerine geçip Müslüman olmasıyla tam bir Türk-İslam devleti haline gelen devletin adıdır.
Ari nedir?
İran’dan geçerek Kuzey Hindistan’a yerleşen halk veya bu halktan olan kimseye Ari adı verilir.
Harezm Hanlığı'na son veren olay nedir?
Harezm Hanlığı, Bolşevik ihtilalinden sonra sona ermiştir.
Kaside nedir?
On beş beyitten az olmayan, bütün beyitlerin ikinci dizeleri en baştaki beyit ile uyaklı olan ve çoğu kez büyükleri övmek için yazılan divan edebiyatı şiir türüne kaside adı verilir.
Gazel nedir?
Divan edebiyatında beş ile on beş beyit arasında değişen, ilk beytinin dizeleri birbiriyle, sonraki beyitlerinin ikinci dizeleri birinci beyitle uyaklı, genellikle lirik konularda yazılan nazım biçimine gazel adı verilir?
Tuyuğ nedir?
Mâni biçiminde aruzla yazılmış manzumelere tuyuğ adı verilir.
1310 yılında Naşirüd-din bin Burhanü'd-din Rabguzi tarafından yazılan eser nedir ve kime sunulmuştur?
1310 yılında Naşirüd-din bin Burhanü'd-din Rabguzi tarafından Kısasü'l Enbiya yazılmış ve Moğol şehzadesi Na¯s´ırü’d-di?n Tok Buia’ya sunulmuştur.
El yazması eserleri el yazısı ile kopyalan kimseye ne ad verilir?
El yazması eserleri el yazısı ile kopya eden kimseye müstensih adı verilir.
İstinsah nedir?
Yazma bir eseri el yazısıyla kopyalama işlemine istinsah adı verilir.
Bab nedir?
Arapça bir kelime olup “kapı” anlamındadır. Türkçede “bölüm, başlık” anlamında kullanılmaktadır.
Nehcü’l-Fera¯di?s'in müellif'i kimdir?
Nehcü’l-Fera¯di?s nüshaları üzerinde incelemeler yapanlar genellikle eserin müellifi olarak Kerderli Mahmut b. Ali’yi göstermişlerdir.
Arapça'yı öğretmek üzere yazılmış, sözlük niteliğinde olan eser hangisidir?
Mukaddimetü'l Edeb, Arapçayı öğretmek üzere yazılmış, Arapça kelime ve kısa cümlelerden oluşan pratik bir sözlüktür.
Mukaddimetü’l-Edeb kaç bölümden oluşmaktadır ve bu bölümler nelerdir?
Mukaddimetü’l-Edeb beş bölümden oluşmaktadır. Bunlar:
1. İsimler
2. Fiiller
3. Harfler
4. İsim çekimi
5. Fiil çekimi
Tefsir ne demektir?
Kur’an’ın surelerini açıklayarak görüşler ileri sürme ve bunları yazma, yorumlamaya tefsir adı verilmektedir.
Tek nüshası bulunan ve didaktik özelliklere sahip olan Harezm Türkçesi eseri hangisidir?
Tek nüshası Bursa Orhan Kütüphanesi'nde yer alan ve didaktik özellikleri olan eser
Mu'inü'l Mürid'dir.
Kitabının içerisinde yazılış sebebinin bulunması yönü ile Nizami'nin eserlnden ayrılan Harezm-Altın ordu Türkçesi eseri hangisidir?
Hüsrev ü Şirin, Nizami?’nin Hüsrev ü Şi?ri?n’i ile ben- zer olan eser tevhid, naat ile Çehar-ya¯r methiyesinin bulunduğu baş kısmıyla; Tını Beg Han ile Melike Hatun için methiyeler kısmıyla; ayrıca “sebeb-i telif-i kita¯b” bölümüyle Nizami?’nin eserinden ayrılır.
Naat nedir?
Hz. Muhammed’in niteliklerini övmek, ondan şefaat dilemek amacıyla yazılan kasidelere naat adı verilir.
Harezm-Altın ordu dönemine ait olan ve mirac olayını anlatan anonim eser hangisidir?
Mir'ac-name, mirac olayını anlatan anonim bir eserdir.