aofsoru.com

Osmanlı Türkçesi Grameri 2 Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Farsça Kelime Grupları: İsim Ve Sıfat Tamlamaları

1. Soru

Farsça yapılı tamlamaların isim veya sıfat tamlaması olduğunu nasıl anlarız?

Cevap

Farsça yapılı tamlamaların isim veya sıfat tamlaması olduğunu yalnızca tamlayan (ty) unsurun cinsinden anlıyoruz.


2. Soru

Farsça yapılı tamlamalarda tamlayan isimse ona ne ad verilir?

Cevap

Farsça yap ılı tamlamaların isim veya sıfat tamlaması olduğunu yalnızca tamlayan (ty) unsurun cinsinden anlıyoruz: Kısaca söylemek gerekirse, tamlayan isimse tamlama isim tamlaması; tamlayan sıfatsa, sıfat tamlamasıdır.


3. Soru

'bâb-ı beyt' teki (-i) nin ismi nedir?

Cevap

'bâb-ı beyt' teki (–i), izafet esresi denilen morfolojik unsurdur.


4. Soru

İzafet esresi ne anlama gelmektedir?

Cevap

Farsçada isim ve sıfat tamlamasını diğer kelime gruplarından ayırt etmemizi sağlayan izafet esresi denilen morfolojik şekildir. Bu, tamlanan kelimenin son ünsüzünün esreli okunması demektir.


5. Soru

Farsça yapılı tamlamada baştaki kelime, yani tamlanan ünlü ile bitiyorsa, izafet esresi hangi harf veya harflerle gösterilir?

Cevap

Farsça yapılı tamlamada baştaki kelime, yani tamlanan ünlü ile bitiyorsa, izafet esresi hemze “?” veya ye “?” harfi ile mutlaka gösterilir.


6. Soru

Anlam açısından kaç kelimeden oluşursa oluşsun bütün tamlamalar kaç unsurdan oluşurlar?

Cevap

Anlam açısından kaç kelimeden oluşursa oluşsun bütün tamlamaların, esas olarak, iki unsurdan oluştuğu unutulmamalıdır.


7. Soru

Hiçbir kelimenin sıfat olmadığı veya sadece son kelimenin sıfat olduğu tamlamalarda kelimeler birbirine nasıl bağlanırlar?

Cevap

Hiçbir kelimenin sıfat olmadığı veya sadece son kelimenin sıfat olduğu tamlamalarda kelimeler sondan öne doğru isim tamlamaları oluşturarak birbirine bağlanırlar.


8. Soru

leşker-i cân-sûz ne tür bir tamlamadır?

Cevap

leşker-i cân-sûz, bir sıfat tamlamasıdır ve dilbilgisel olarak isim değerindedir.


9. Soru

İkinci ve dördüncü kelimelerin sıfat olması durumunda sıfat tamlaması nasıl kurulur?

Cevap

İkinci ve dördüncü kelimelerin sıfat olması durumunda iki ayrı sıfat tamlaması teşekkül eder. İsim değerinde olan bu tamlamalar ise tamlanan ve tamlayan olarak isim tamlaması kurarlar. 


10. Soru

Çok sıfatlı bir sıfat tamlaması nasıl ortaya çıkar?

Cevap

İlk kelimenin dışındaki kelimeler sıfat ise, tıpkı üç kelimelik tamlamalarda olduğu gibi, sonradan gelen sıfatlar mevsuf olan birinci kelimeyi ayrı ayrı nitelerler; bu durumda ortaya çok sıfatlı bir sıfat tamlaması çıkmış olur.


11. Soru

Çok sıfatlı bir sıfat tamlamasında baştaki tamlanan unsur dışındaki kelimeler sıfat değerinde ise izafet kesreleri hangi anlamı taşırlar?

Cevap

Çok sıfatlı bir sıfat tamlamasında baştaki tamlanan unsur dışındaki kelimeler sıfat değerindedirler ve ayrı ayrı ilk kelimeyi nitelemektedirler. Bu gibi tamlamalarda izafet kesreleri “ve” bağlacı anlamını taşır.


12. Soru

'anbersây, ham-be-ham ve siyah zülf' sıfat tamlamasının türkçe çevirisi nedir?

Cevap

anbersây, ham-be-ham ve siyah zülf. Türkçe söz dizimine şu şekilde çevirebiliriz: Güzel kokulu, kıvrım kıvrım ve siyah saç


13. Soru

Osmanlı Türkçesinde en fazla kaç kelimeyle kurulmuş tamlamalara rastlanır?

Cevap

Osmanlı Türkçesinde yer yer beş, altı, hatta yedi kelimeyle kurulmuş tamlamalara da rastlanır. Ancak bunlar beliğ ve fasih kabul edilmedikleri için az kullanılmışlardır.


14. Soru

Farsçada çok kelimeli tamlamalar ne tamlaması olarak karşımıza çıkar?

Cevap

Çok kelimeli tamlamaların bütünü, isim tamlaması olarak karşımıza çıkar.


15. Soru

pâk-lehçe Farsça yapılı bir birleşik sıfat olarak kaç kelime değerindedir?

Cevap

pâk-lehçe Farsça yapılı bir birleşik sıfat olup tek kelime değerindedir.


16. Soru

Arap dilbilgisinde, Türkçede olmadığı şekilde, tamlamayı kuran kelimeler arasında nasıl bir uyum aranır?

Cevap

Arap dilbilgisinde, Türkçede olmadığı şekilde, tamlamayı kuran kelimeler arasında sayı ve cins bakımından uyum aranır.


17. Soru

Osmanlı Türkçesindeki örneklerde Arapça kelimelerle kurulan Farsça yapılı tamlamalarda hangi uyuma bağlı kalınmıştır?

Cevap

Osmanlı Türkçesindeki örneklerde Arapça kelimelerle kurulan Farsça yapılı tamlamalarda bazı istisnaları olmakla birlikte söz konusu olan cinsiyet ve sayı uyumuna bağlı kalınmıştır.


18. Soru

Tamlanan tekil ve eril ise sıfat nasıl olur?

Cevap

Tamlanan tekil ve eril ise sıfat da tekil ve eril olur


19. Soru

Tamlanan +ât eki ile çokluk veya vezne bağlı çokluk (cem’-i mükesser) olursa sıfat ne ile dişil yapılır?

Cevap

Tamlanan +ât eki ile çokluk veya vezne bağlı çokluk (cem’-i mükesser) olursa sıfat ? ile dişil yapılır.


20. Soru

Tamlanan tesniye (ikili) hâlinde ise sıfat ne hale getirilir?

Cevap

Tamlanan tesniye (ikili) hâlinde ise sıfat da tesniye hâline getirilir.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email