Osmanlı Diplomasisi Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

İlk defa Osmanlı bürokrasisi için tercüman yetiştirmek ve Babıâli memurlarından dil öğrenmek isteyenlere yabancı dil öğretmek amacıy­la Tercüme Odası  adı altında bir dil öğrenme birimi kuran Osmanlı padişahı kimdir?

II.Mahmut,

XVIII. yüzyıla kadar Avrupa ülkelerine elçi göndermeyen Osmanlı Devleti ,Avrupa devletlerinin bir  çoğunun  XV. yüzyılın sonlarından itibaren İstanbul’da daimî elçi veya maslahatgü­zarlar bulundurmasına  nasıl bir açıklama getiriyordu?

Avrupa devletlerinin İstanbul’da daimî ikamet elçi bulundurması hususu, Osmanlılar tarafından devletin büyüklüğünün ve padişaha gösterilen saygının bir ifadesi olarak değerlendiriyordu.

Reisülküttaba bağlı olarak 1797 yılın­ da dışişleriyle daha profesyonelce uğraşacak, tecrübeli katiplerin görev yapacağı,tek işlevi, gizli ve önemli devlet meseleleriyle ilgili belgeleri kaleme  almak olan ve yabancı vatandaşların girmesi yasaklanan daire hangisiydi?

Mühimme Odası,

Venedik Doçu’nun ve tüccarlarının Osmanlı Devleti’ndeki ticarî ve siyasî çıkarlarını korumak ve daha fazla imtiyazlar kopart­mak için İstanbul’da açtıkları temsilciliğe  ne ad verilirdi?

‘Balyos’ veya ‘baylos’ adı verilirdi.

XVII. yüzyılın sonlarına kadar Divan­ı Hümayun kâtiplerinin ve kalemlerinin başı olan, yazış­ma ve divan işlerindeki bilgisi itibariyle devlet işlerindeki önemi ve ağırlığı artan, 1654’den 1836’ya kadar,fiilen hariciye nazırı görevlerini yapan Osmanlı devlet bürokrasisi hangisiydi?

Reisülküttablık,

Osmanlı da elçilik maiyetinde bulunanların  Osmanlı dış politikasına ve hariciyesine damgalarını vurmakla kalmayıp, başka hangi önemli alanlar da Osmanlı ülkesine büyük yararlar sağladıklarını söyleye biliriz?

Avrupa’daki bilim, teknik ve kültürel alan­ daki birçok yeniliklerin Osmanlı ülkesine  girmesine yardımcı olmuşlardır.

XVIII. yüzyıldan başla­ yarak Osmanlı elçilik heyetlerinin kara yoluyla Avrupa’ya giderken Avusturya, Le­histan ve Rusya sınırlarında ,deniz yoluyla giden elçilik heyetlerinin ise liman şehirlerine yakın küçük adalarda belirli bir süre bekletilmelerinin nedeni neydi?

Avrupayı Salgın hastalıklardan korumak için yaklaşık 40 gün Karantina altında tutulurlardı.

Osmanlı dış politikasında, Hariciye veya Dışişleri Bakanlığı, görevi kimler tarafından icra edilmiştir?

Nişancı ve reisülküttabın tarafından.

Osmanlı devletin de dış politikadaki yeri bakımından Divan­ı Hüma­yun’un adeta bir genel sekreteri durumunda bulunan  ve protokolde beylerbeyine eşit  sayılan Nişancı nın görevleri nelerdi?

Hukukî alanlarda yapılan kanunların eski yasalara uygun­luğu hakkında fikir ve görüşlerinden istifade edilirdi. Divan­ı Hümayun’dan çıkan kararların, kanunlar ve yazışma usulleri dâhilinde kaleme alınarak, gerekli yerlere gönderilmesini sağlardı,  onun onaylamadığı hiçbir ferman ya da kanun yürürlüğe konulamazdı.

İstanbul’da ilk daimî ikamet elçiliği kuran Avrupa devleti hangisidir?

Venedikliler,

Osmanlı  Devleti  ile  yaban­cı devletler arasında yapılan her türlü antlaşmaları ve verilmiş imtiyaznameleri ve gayrimüslim cemaatlerin hukukî durumuna ait belgelerin saklamak hangi Osmanlı bürokratik dairesinin göreviydi?

Beylik Kalemi (Dairesi) nin,

Reisülküttab Mehmed Rami Efendi’nin Karlofça Antlaşması’nın imzalanmasında baş murahhas olarak gösterdiği üstün başarı Osmanlı reisülküttablığında  nasıl bir değişikliğe yol açmıştır?

Reisülküttabların bu işlerdeki uygun­luğunu göstermiş, halefi reisülküttabların antlaşma müzakerelerinde murahhas olarak atanmalarının önünü açmıştır.

Reisülküttabın azlinden hemen sonra yeni bir tayin yapılmadığı, hastalık veya uzun süreli görev­lendirmeler gibi reisülküttabın görevinde bulunmadığı zamanlarda reisülküttab'ın yerine kim  vekâlet ederdi?

Beylikçi,

1836’da kurulan, zaman içerisinde gerekli yasal düzenlemelere ve bazı değişikliklere uğramasına rağmen Tanzimat, Meşrutiyet ve Cumhuriyet dönemlerinde de hâlâ işlevini sürdüren ve diplomasimizi yönlendiren tarihî bir kurum haline gelen teşkilatımız hangisidir?

Harici­ye Nezareti,

XVI.yüzyılın ortalarından itibaren, Osmanlı Devleti ile Avrupalılar arasındaki ilişkiyi sağlayan Divan­ı Hümayun Tercüman­ları nasıl yetiştirilirdi?

Divan­ı Hümayun’a yabancı dil bilen, Osmanlı tebaası Rumlar alınıyordu, İstanbul Rum Patrikhanesi’nin yönetimindeki bir okulla Kuruçeşme’deki Rum Üniversitesi Rum gençlerini bu amaçla yetiştiriyor, onlara Rumca ve Fransızcanın yanı sıra Osmanlıca da öğretili­yordu.

Osmanlı ülkesine gelen yabancı elçilik heyetlerinin maiyetlerinde  kimler bulunurdu?

Tercümanlar, katipler, mektupçu, tabip, cerrah, rahip, berber, aşçı ve çeşitli hizmetkârlar bulunuyordu.

XV. yüzyıl sonları ile XVI. yüz­ yıl başlarında Avrupa’dan gelen elçiler, nerede  misafir edilmişlerdir?

Saraya da yakın olduğu için Eminönü’nde, sonraları ise Çemberlitaş’taki Elçi Hanı’nda misafir edilmişlerdir.

Batılıların “Feneryot”, Osmanlıların “Fener Beyleri” dedikleri ve Di­van­ı Hümayunda da görev yapan memurların  işleri neydi?

Divan­ı Hümayun da Tercümanlık yaparlardı. Babıâli’ye gelen her türlü ya­zıyı Türkçeye, Batılı devletlere gönderilenleri de yabancı dile tercüme eder, ya­ bancı elçilerle reisülküttabın görüşmelerinde tercümanlık yapar ve elçilere reh­ berlik ederlerdi. Tercümanlar İstanbul’daki elçilerle ilişki içerisindeydiler. Onlarla politika konularını konuşurlar ve bunları sadrazama aktarırlardı.

Hacegan rütbesinde bulunanlardan atanan,  genellikle devletin belirli bir gizlilik ve özellik içeren yazılarının kaleme  alındığı, görevleri arasında daimî elçiler ve  diplomatik tem­silciler ile haberleşmeyi sağlama vb. işleri yapan Kalem dairesi hangisidir?

Amedi Kalemi,

Bir Yeniçağ kurumu ola­rak ortaya çıkan ve geliştirilen "daimî elçilikler"  ilk önce  hangi devletler tarafından gerçekleştirilmiş ve geliştirilmiştir?

İtalyan tüccar devletleri tarafından 1450 yıllarından itibaren gerçekleştirildi ve geliştirildi.