Rusya Tarihi Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Stalin hangi yıl Beş Yıllık Kalkınma Planı’nı ilan ettti?

Stalin 1928 yılında Beş Yıllık Kalkınma Planı ilan etti.

Sovyetler Birliği’nde bulunan gizli servisler hangi konuda uzmanlaşmışlardır?

Gizli Servisler başta ÇEKA, daha sonra NKVD ve KGB (bugün FSB) rejim düşmanlarını izlemek ve yakalamakta uzmanlaşmışlardı.

Kore Savaşında bulunan taraflar kimlerden oluşmuştur?

Bu durum Kore Savaşı diye bilinen 1950-1953 arasındaki savaşa neden oldu. Kuzey Kore Sovyetler Birliği ile Çin Halk Cumhuriyeti’nin desteğini alırken, Güney Kore BM’in kararıyla A.B.D. ve Türkiye gibi ülkeler tarafından desteklendi.

GULAG’da en yaygın ve en ağır faaliyetler nelerdi?

Kerestecilik ve madencilik en yaygın ve en ağır faaliyetlerdi.

Komünist Partisi’nin milli yapısı nasıl şekillenmiştir?

Komünist Partisi’nin milli yapısına baktığımızda başta Slavların (Rus, Ukrain ve Belarus) %79,6 gibi bir çoğunluğa sahip olduklarını görüyoruz. Komünist Partisinde Gürcü, Ermeni ve Yahudi üyeleri oldukça mühim bir yer tutmakla birlikte, Türkler de Slavlardan kalan *’lik üyelikte oldukça mühim yer işgal ederlerdi. Fakat Komünist Partisi üyesi olan Türklerin oranı Rusların yanında çok ehemmiyetsiz kalmaktaydı.

Lenin’in ölümünden sonra Sovyetler Birliğinde liderlik mücadelesinde hakimiyeti kendi eline geçirmeyi başaran kimdir?

Lenin’in ölümünden sonra Sovyetler Birliğinde liderlik mücadelesinde hakimiyeti kendi eline geçirmeyi başaran Stalin’dir.

NKVD belgelerine göre, 1929 ile 1953 yılları arasında Gulag Kampları’nda mahkum sayısı ne kadardır?

NKVD belgelerine göre, 1929 ile 1953 yılları arasında Gulag Kampları’nda ve kolonilerinden mahkumların sayısı 18 milyon olarak tahmin edilmektedir.

Sovyet Hakimiyetinin En Yüksek Organları nelerdir?

Sovyet Hakimiyetinin En Yüksek Organları şunlardır: 1. Yüksek Sovyet 2. Yüksek Sovyet Prezidyumu 3. Balkanlar Sovyet’i (Şurası)

Stalin dönemi teknik eğitime önem verilmesinin nedeni nedir?

Beş Yıllık Kalkınma Planı sayesinde dört yılda SSCB’nin yıllık ulusal geliri iki misline katlandı. Devasa endüstriyel yatırımlar yaptı. Ancak ülkede kalifiye mühendis, teknisyen ve işçi olmadığından sıkıntılar yaşanıyordu. Dolaysıyla teknik eğitime önem verildi ve ikinci beş yılda bu açık neredeyse kapatıldı.

Perestroyka ne anlama gelir?

Perestroyka yeniden yapılanma anlamına gelmektedir.

Sovyetlerde şüpheli cumhuriyetler nelerdir?

Şüpheli olanlar iki Kafkasya cumhuriyeti Ermenistan ve Gürcistan’dır.

NEP (Yeni Ekonomik Plan) hangi tarihte yürürlüğe girdi?

NEP (Yeni Ekonomik Plan) 21 Mart 1921 tarihinde yürürlüğe girdi.

1939’dan sonra yurtlarından sürülerek mahkum edilen milletler kimlerdir?

1939’dan sonra yurtlarından sürülen PolonyalIlar, Baltık halkları ile Volga boyu Almanları, savaş sonrasında sürülen Volga boyundan Moğol asıllı Kalmuklar, Kırım’dan Tatarlar, Ermeniler ve Yunanlılar, Kuzey Kafkasya’dan Çeçen, İnguş, Karaçay, Balkarlar ve Gürcistan’dan Ahıska Türkleri bu mahkumiyet kervanının mensupları oldular.

Lenin’in, ekonomiyi canlandırmak için uygulamaya soktuğu planın adı nedir?

Lenin’in, ekonomiyi canlandırmak için uygulamaya soktuğu planın adı NEP (Yeni Ekonomik Plan)’dir.

NEP politikaları kapsamında öncelikli olarak hangi Savaş Komünizmi uygulamasına son verildi?

NEP politikaları kapsamında öncelikli olarak Savaş Komünizmi uygulamalarından en tepki çekeni olan, tarımsal ürün zoralımına son verildi.

Rus sanayisinin gelişmesinde en önemli kilometre taşlarından biri olan fabrika nedir?

Rus sanayisinin gelişmesinde en önemli kilometre taşlarından biri olan Ural bölgesindeki Magnitogorsk Çelik Fabrikası’dır.

NEP hangi kongrede kararlaştırıldı?

NEP, Sovyetler Birliği Komünist Partisi X. Kongresi’nde kararlaştırıldı.

Sovyetler Birliği’nde terör yöneticiler için hangi yararları sağlamıştır?

Terör, korku salmak hususunda yöneticiler için çok yararlı oldu. Ülkede muhalefet kalmadı ve partinin emirleri harfiyen yerine getirildi.

İlk Beş Yıllık Kalkınma Planları toplumda nasıl bir dönüşüme sebep olmuştur?

Ardı ardına beş yıllık planlar, Rusların tarım toplumundan yarı endüstriyel topluma geçmesini sağlamıştı. Bu değişiklik beraberinde Sovyetler Birliği’nde ekonomik gruplar arasında farklı dengelerin kurulmasına vesile olmuştu.

1934 ile 1953 yılları arasında siyasi nedenlerden dolayı idam edilmiş kişi sayısı ne kadardır?

1934 ile 1953 yılları arasında yaklaşık 800 bin ki- şi siyasi nedenlerden idam edilmiştir. Ancak bu rakamlara sürgün esnasında trenlerde ve sorgu sırasında ölen, 1940 yılında Smolensk yakınındaki Katin Ormanı’nda esir alman 20 bin civarında Polonyalı asker ve subayın kurşuna dizilmesi gibi olaylar dahil edilmemiştir. Dolaysıyla araştırmacılar ölü sayısını 10 ila 20 milyon arasında vermektedirler.

Sovyetler Birliği tarihinde hakimiyette en fazla kalan şahıs kimdir?

Sovyetler Birliği tarihinde hakimiyette en fazla kalan şahıs Stalin’dir.

Vatandaş hakları nelerdir?

Anayasanın 34-36 ve 39-69. maddeleri Sovyet vatandaşlarının hükümet tarafından korunan çok geniş hakları olduğunu belirtmekteydi. Bu hak ve hukukları üç ana kategoride incelemek mümkündü. Bunlar sırasıyla ekonomik, siyasi ve hukuk ile ilgili haklardı.

SSCB’de zorunlu olarak çalıştırılanların sayısı ne kadardır?

SSCB’deki zorunlu çalıştırılanların sayısı 28 milyon 700 bini bulmaktadır.

Sovyetlerde güvenilmez milletler kimlerdir?

Güvenilmeyen milletleri İslam ve İskandinav kültürlerinden gelen halklar teşkil ederdi ve bu ülkeler, halklarının arzuları hilafına Rusya İmparatorluğu (veya SSCB) tarafından işgal edilmişti. Çarlık döneminde bunların bir kısmı inoredtsı (yabancı) yani bütün göçebeleri, ilkel yerlileri ve Yahudileri içine alan bir kategoride sınıflandırılmışlardı. Moldovya ise suni bir kuruluş olup (Karel - Fin cumhuriyet gibi) bu cumhuriyet Romanya’dan zapt edilen topraklara kanuni bir renk vermek için yapılmıştı.

Sovyet ordularının savaş sonrasında kalarak Komünist rejimlerin oluşmasını sağladıkları bölgeler nerelerdir?

Savaş sonrasında Sovyet orduları işgal ettikleri bölgelerde kalarak buralarda Komünist rejimlerin oluşmasını sağladılar. Bunlar sırasıyla Doğu veya Alman Demokratik Cumhuriyeti, Çekoslovakya, Polonya, Macaristan, Romanya ve Bulgaristan idi.

Sovyetler Birliğindeki çalışma kamplarında geçirilen ilk aylarda görülen ve % 80lere varan yüksek ölüm oranının nedenleri nelerdir?

Sovyetler Birliğindeki çalışma kamplarında geçirilen ilk aylarda görülen ve % 80lere varan yüksek ölüm oranının başlıca nedenleri, aşırı üretimin hedeflenmesi, açlık, acımasızlık ve zulümdür.

23 Ağustos 1939’da imzalanan Sovyet-Alman Saldırmazlık Paktı’nda yer alan gizli ek protokole göre Sovyetler Birliğinin hakimiyet alanı içinde kabul edilen bölgeler nelerdir?

23 Ağustos 1939’da imzalanan Sovyet-Alman Saldırmazlık Paktı’nda yer alan gizli ek protokole göre, Batı Belorusya, Batı Ukrayna, Letonya, Estonya ve Finlandiya Sovyetler Birliği’nin hakimiyet alanı içinde kabul ediliyordu. Ayrıca Almanya, Sovyetler Birliği’nin Besarabya’daki haklarını tanıyordu.

GULAG nedir?

GULAG: Devlet Çalışma Kamplar Yüksek İdaresi’nin kısaltmasıdır.

Sovyetler Birliği tarihinde hakimiyeti en fazla elinde tutan kimdir?

Lenin’in ölümünden sonra Sovyetler Birliğinde liderlik mücadelesinde Stalin hakimiyeti kendi eline geçirmeyi başardı. O, Sovyetler Birliği tarihinde hakimiyette en fazla kalan şahıs oldu. İlk Sovyet lideri Lenin (1917-1922) dört yıldan biraz fazla iktidarda kalmışken, Stalin 31 yıldan fazla (1922-1953) iktidarı elinde tutan lider oldu.

Karelya-Fin Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin kuruluşuna giden süreç nasıldır?

29 Kasım 1939’da ise Sovyetler Birliği Finlandiya’ya saldırdı. Finliler ilk iki ay boyunca karşı koymuş ve hatta Sovyetleri püskürtebilmişlerdi. Ancak Şubat 1940’ta Kızıl Ordu yeniden yapılandı ve bütün gücüyle savaşa başladı. Neticede Finlandiya 12 Mart 1940’ta ağır şartlar içeren anlaşmayı imzaladı. Buna göre Karelya bölgesi, Vborg kenti ve çevresi Sovyetler Birliğine bırakıldı. Finlandiya’dan ilhak edilen topraklarda Karelya-Fin Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu.

SSCB’nin dağılması nasıl gerçekleşmiştir?

8 Aralık 1991’de Belarusya’nın Brest kasabasında toplanan Rusya, Belarusya ve Ukrayna liderleri üç ülkenin Bağımsız Devletler Topluluğunu (Sodrujesstvo Nezavismıh Gosudarstv) kurduklarını ilan ettiler. 13 Aralık’ta Taşkent’te toplanan Orta Asya Cumhuriyetleri liderleri de bu topluluğa katıldıklarını belirtiler, onları diğerleri takip etti. Ancak Baltık ülkeleri tamamen bağımsızlıklarını ilan ettiler. Böylece 70 yıllık bir dönem resmen 1 Ocak 1992’de sona ermiş oldu. SSCB’nin 15 birlik cumhuriyeti de bağımsız ülkelere dönüştüler.

Stalin hangi yıllar arasında iktidarı elinde tutmuştur?

Stalin 1922-1953 yılları arasında iktidarı elinde tutmuştur.

Blitzkrieg taktiği nedir?

Almanlar 1939’da Polonya’yı işgal ettiklerinde uyguladıkları, askerlik tarihine Blitzkrieg (Yıldırım Savaşı) adıyla giren tank, piyade, her türlü askeri araç ve savaş uçaklarının aynı anda saldırıya geçtiği bir taktiktir.

7 Mayıs 1942’de başlayan ikinci Alman taarruzunun hedefi nerelerdir?

7 Mayıs 1942’de başlayan ikinci Alman taarruzunun hedefi Voronej ile Rostov arasındaki Don bölgesiydi.

Varşova Paktı hangi ülkelerden oluşmaktaydı?

Varşova Paktı ülkeleri, SSCB, Bulgaristan, Doğu Almanya, Macaristan ve Polonya’dan oluşmaktaydı.

Bir çalışma kampında veya hapishanede bulunan birisi için, mahkumiyet sonrası yaşam nasıldır?

Bir çalışma kampında veya hapishanede bulunan birisi için, mahkumiyet sonrası iş seçenekleri de fazla değildi. Daha önce mahkum olmak, yeniden yargılanma olasılığını içinde barındırıyordu. Gizli polis teşkilatı açısından siyasi tutuklular, tahliye olduktan sonra izlenmesi gereken baş belaları’’ haline geliyorlardı. Kamplardan tahliye edilenlerin büyük bir çoğunluğuna büyük şehirlere yerleşmek yasaklanmıştı.

Hruşçov’dan sonra yerine kim geçmiştir?

Hruşçov’dan sonra yerine Leonid Brejnev geçti.

Sovyetlerin 1953 – 1960 yılları arasında uzay çalışmalarında gerçekleştirdiği ilkler nelerdir?

Sovyetlerin 1953 – 1960 yılları arasında uzay çalışmalarında gerçekleştirdiği ilkler şunlardır: • 1953 İlk kıtalar arası roket R-7 • 1957 İlk Satelit (yörünge) Sputnik 1 • 1957 Uzayda ilk canlı (Laika adlı köpek, yaşamadı) Sputnik 2 • 1959 Atmosfer dışında ilk uzay aracı Lunik 1 • 1959 Aya ilk uzay aracının inişi Lunik 2 • 1959 Ayın arkasının ilk fotoğrafları Lunik 3 • 1960 Uzay geziden ilk canlı dönenler (Belka ve Strekla adlı köpekler) Sputnik 5 • 1960 Uzayda ilk insan (Yuri Gagarin) Vostok 1

Nazi Almanya’sının sonunu getiren olaylar nelerdir?

1 Ocak ile 11 Mayıs 1945 Nazi Almanyası’nın sonunu getiren savaşlara sahne oldu. Batıdan Amerikalılar, İngilizler ve Fransızlar, doğudan ise Sovyetler Almanya’yı kıskaca aldılar. Sovyet Orduları, Doğu Prusya’yı işgal ederek Dresden şehrine dayandı, buradan Çekoslovakya ve Avusturya’yı ele geçirdi. 1 Mayıs 1945’te Hitler Berlin’deki sığınağında intihar etti. 7 Mayıs 1945’te de Almanya müttefiklere kayıtsız şartsız teslim oldu.

23 Ağustos 1939’da imzalanan Sovyet-Alman Saldırmazlık Paktı’nda yer alan gizli ek protokolde belirtilen sınırın değiştirilmesi nasıl olmuştur?

Gizli ek protokole göre, Batı Belorusya, Batı Ukrayna, Letonya, Estonya ve Finlandiya Sovyetler Birliği’nin hakimiyet alanı içinde kabul ediliyordu. Ayrıca Almanya, Sovyetler Birliği’nin Besarabya’daki haklarını tanıyordu. Bu gizli anlaşmadan sonra Almanya 1 Eylül 1939’da Polonya’yı işgal etti. Kızıl Ordu birlikleri de 17 Eylül 1939’da Polonya sınırından içeri girdi ve iki ülke arasında sınır olarak kabul edilen Vistül Irmağı’nın batı akımı boyunca ilerledi. 28 Eylülde Alman-Sovyet sınırında yeni bir anlaşma yapıldı. Buna göre, ilk anlaşmada bahsi edilmeyen Baltık ülkesi Litvanya da Sovyet etki alanına bırakıldı. Buna karşılık Sovyetler iki ülke arasındaki yeni sınır olarak Vistül yerine Batı Bug Irmağını kabul ettiler.

SBKP’nın kullandığı araçlar nelerdir?

SBKP’nın kullandığı araçlar şunlardır: • Merkezi Ekonomik İdare • Sovyet federalizminin tabiatı • Parti grupları • İstihdam politikası • Sendikalar • Komsomol (Komünist Gençlik) Teşkilatı • Basın – Yayın

Moskova hakimiyet alanı dışında hangi ülkelerin iç işlerine müdahale etmiş, müdahaleleri nasıl olmuştur?

Moskova’nın başka ülkelerin iç işlerine müdahalesi 1936’da Cumhuriyetçiler ile Franko taraftarları arasında patlak veren iç savaş döneminde olmuştu. Uluslararası ambargo uygulanmasına rağmen Stalin İspanya’ya uçak, top, tüfek ve Sovyet gönüllülerini yollamıştı. 1946’da Yunanistan’da meydana gelen iç savaşa katıldığına dair şüpheler olunca İngiltere ile Amerika antikomünistleri desteklemişler ve savaşı kaybeden Komünist liderlerle, İspanya iç savaşı sonucunda olduğu gibi SSCB’ye sığınmışlardı. Kore Yarımadası, ikinci Dünya Savaşı sonrası Sovyet ve Amerikan işgal bölgelerinden oluşuyordu. Moskova iki bölgenin birleşmesine izin vermedi ve 1948’de Moskova himayesinde Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti veya daha yaygın adıyla Kuzey Kore Devleti ortaya çıktı.

Sovyetlerde güvenilir cumhuriyetler nelerdir?

Güvenilir cumhuriyetler olarak Slav cumhuriyetleri Ukrayna ve Belarus akla gelir.

Sovyetler için en büyük tehdidi oluşturanlar kimlerdir?

Sovyetler için en büyük tehdidi büyük yüzölçümleri, hızla artan nüfusları, tehlikeli ırki, milli ve dini duygularla beslenen Türk - Müslüman cumhuriyetleri teşkil ederdi.

İkinci Dünya Savaşı patlak verir vermez başlayan sürgün politikası nasıldır?

eliştirerek toplu sürgünler organize etti. İkinci Dünya Savaşı patlak verir vermez 1941 yılında Volga (Idil) boyunda ya- şayan bir milyon 220 bin Alman Sibirya ve Orta Asya cumhuriyetlerine sürgün edildiler. Düşmanla iş birliği suçlamasına maruz kalan Almanların sürgün edilmelerinin gerekçesi Alman kökenli olmalarıydı. Aslında onların tek suçu Alman kökenli olmalarıydı.

Perestroyka – Glasnost politikalarının esası nedir?

1985’lerden sonra Sovyetler Birliği’nde yürütülen Glasnost (şeffaflık) ve Perestroyka (yeniden yapılanma) politikaları esasta ülkeyi ekonomik yönden canlandırmayı ve rejimi sarsıntıdan kurtarmayı göz önünde tutmakta idi.

Stalin’in ölümünden sonra SBKP Genel Sekreterliğine kim seçilmiştir?

Stalin’in ölümünden sonra SBKP Genel Sekreterliğine Nikita Hruşçov seçilmiştir.

Ordunun genel özellikleri nelerdir?

Sovyet ordusunda gayrı Rus askerlerin sayısı her gün artmasına rağmen, anane tamamen Rus’tu. Askeri komuta, eğitim, kodlar ve askerlik hayatındaki her türlü uygulama tamamen ihtilal öncesindeki Rus ordusuna dayanmaktaydı. Başka etnik grupların eski geçmişlerini hatırlatmak kat’i surette yasaktır (7 Mart 1938’deki kararname ile milli askeri birlikler ortadan kaldırılmıştı.) Komuta dili Rusça olup, askeri okullar ve akademilerde Rusça kullanılırdı. Rütbeler ve üniformalar Çarlık geleneklerine göre sürdürülmekteydi. II. Dünya Savaşı öncesinde bu 1917 öncesi geleneğe geri dönülmüştü. Sovyet özel bölükler, eski ananeye göre yeniden tesis edilmişti. Hatta milli birlikler de buna göre kurulmuş, fakat savaşın sonunda tekrar lağvedilmişti. Gayrı Ruslardan general olanların sayısı da çok azdı.

Sovyetlerde kültürün genel yapısı ve özellikleri nelerdir?

İhtilalin gayelerinden birini de kültürü halka götürmek teşkil ediyordu. Sovyet rejiminin ilk yıllarında bu gaye bütün halkı eğitmek ve cahilliği bitirmek şeklinde kendini gösterdi. Ancak ihtilalden bunca sene geçtikten sonra rejim sırf bununla yetinemezdi. Daha önceleri kültür politikası ve uygulaması ile değişik müesseseler sorumlu idi. 1953 yılında Kültür Bakanlığının kurulmasından sonra kültür işleri adeta bu bakanlığın tekeli altına girdi. Çünkü Kültür Bakanlığı yüksek eğitimi, güzel sanatları, basınyayın endüstrisini, radyo ve televizyonu kendi kontrolüne almış ve Glavit yani sansürü denetler hale gelmişti. Fakat birkaç yıl sonra bakanlık bu sorumlulukları değişik ajanslara paylaştırdı.

SSCB’de eğitim dilinin genel özellikleri nelerdir?

SSCB’nde genelde eğitim Rusça yapılırdı. Ancak SSCB’nin ittifak cumhuriyetlerinde az olmakla beraber o cumhuriyetin anadilinde eğitim veren kurumlar da mevcuttu. Rusçanın fonksiyonunun güçlü olmasında bu dilin yönetim, değişik topluluklar arasında anlaşma, telekomünikasyon, ordu vb. sahalarda kullanılması neden olmaktaydı.

On yıllık eğitim programını bitiremeyenlerin sahip olduğu imkanlar nelerdir?

On yıllık eğitim programını bitiremeyenler bilgilerini geliştirmek için üç imkana sahiplerdi. Bunlar: 1. Teknik Okullar 2. Meslek Okulları 3. Gençlik İşçi Okullarıdır.

Sovyetler birliği döneminde yapılan toplu sürgünler nelerdir?

İkinci Dünya Savaşı patlak verir vermez 1941 yılında Volga (İdil) boyunda yaşayan bir milyon 220 bin Alman Sibirya ve Orta Asya cumhuriyetlerine sürgün edildiler. Volga boyundan sürülen ikinci halk ise Moğol kökenli Budist Kalmuklar oldu.1944 yılında ise gene aynı suçlamayla Kuzey Kafkasya halklarından Çeçen (310 bin), İnguş, Türk kökenli Karaçay, Balkar ve bazı diğerleri toplam 500 bin kişi Orta Asya ve Sibirya’nın çeşitli yerlerine sürüldüler.İkinci olarak 1941-1944 yılları arasında Alman ordusunun işgali altında kalan Kırım’daki sakinler sürgüne tabii tutuldu.

Sovyetler Birliğinin bir müttefikine ilk defa açıkça müdahalesi hangi olayla olmuştur?

1956’da Macaristan’da rejime karşı bir ayaklanma olunca, Hruşçov Sovyet tanklarını yolladı. Dört bin Macar’ın öldürülmesi ile isyan bastırıldı. Bu Sovyetler Birliğinin bir müttefikine ilk defa açıkça bir müdahalesi idi.

Sovyetler birliğinin terör yıllarında ortaya çıkardığı “gulag” ne anlama gelmektedir?

Gulag:”Devlet Kampları Yüksek Yönetimi” anlamına gelir. SSCB’de milyonlarca insanın çok ağır şartlarda çalıştırıldığı kamplardır.

SBKP sekreterliğine seçilen son şahıs kimdir?

Mihail Gorbaçov Mart 1985’te SBKP Genel Sekreterliğine seçilen son şahıs oldu.

Perestroyka ve Glasnost nedir?

1985’lerden sonra Sovyetler Birliği’nde yürütülen Glasnost (şeffaflık) ve Perestroyka (yeniden yapılanma) politikaları esasta ülkeyi ekonomik yönden canlandırmayı ve rejimi sarsıntıdan kurtarmayı göz önünde tutmakta idi. Bu politika bilhassa Sovyet aydınlarının desteğini almıştı.

SSCB Bilimler Akademisinde hangi şubeler bulunurdu?

Bilimler Akademisine bağlı çeşitli araştırma enstitüleri bulunmaktaydı. Rusya Bilimler Akademisi, her biri kendine has alt bölümlere sahip 5 şubeden oluşurdu. Bu ana şubeler, Fizik - Teknik ve Matematik, Kimya ve Biyoloji, Yer Bilimleri, Sosyal Bilimler ve Sibirya şubeleri idi.

NEP politikalarının hangi uygulaması köylüleri daha fazla üretim yapmaya teşvik etmiştir?

NEP politikaları kapsamında öncelikli olarak Savaş Komünizmi uygulamalarından en tepki çekeni olan, tarımsal ürün zoralımına son verildi. Köylülerin ürünlerini belirli bir kâr oranında pazarda satmalarına izin verildi. Köylüler artık fazla ürünlerini istedikleri gibi pazarda satabiliyor ve fazla ürün üretmek için çaba gösteriyordu. Tarımsal sektör, ağır sanayiden çok hızlı büyümekteydi. Fabrikalar dengeyi sağlayabilmek için imal edilen ürünleri daha yüksek fiyattan satmakta, köylüler ise bu tüketim ürünlerini satın alabilmek için daha fazla üretim yapmaktaydı.

Savaş sonrası Sovyet orduları nasıl bir yol belirlemişlerdir?

Savaş sonrasında Sovyet orduları işgal ettikleri bölgelerde kalarak buralarda Komünist rejimlerin oluşmasını sağladılar. Bunlar sırasıyla Doğu veya Alman Demokratik Cumhuriyeti, Çekoslovakya, Polonya, Macaristan, Romanya ve Bulgaristan idi. Josef Bros Tito liderliğindeki Yugoslavya, sosyalist rejimi beğendiyse de 1948’de alakasını kesmişti. Sovyetler Birliği Avusturya’da da aynı stratejiyi uygulamaya çalıştıysa da müttefiklerinin ısrarı üzerine burada bir plebisit, yani referandum yapılmasına imkan vermiş, Avusturya halkı da Sovyet blokuna katılmayı reddetmişti. Arnavutluk ise uzun yıllar Moskova’nın yandaşı olarak kaldı.

VUZ nedir?

Üniversiteler, enstitüler ve yüksek eğitimin başka merkezlerine VUZ denir idi. Vivşiye Uçebnıye Zavenediia’nın kısaltması olan VUZ Yüksek Eğitim Kuruluşları anlamına gelmekteydi.

SSCB’de 10 yıllık orta eğitimi tamamlayamayanlar ne gibi imkanlara sahipti?

Bu eğitimi bitiremeyenler ise bilgilerini geliştirmek için üç imkana sahiplerdi.

1. Teknik Okullar: Bu okullar yarı profesyoneller ve teknisyenler yetiştirmekte idi. Genelde ilk ve orta eğitimin 8 yıllık dönemini tamamlayanlar teknik okullara girerek bu okullarda iki veya üç yıllık eğitim görürdü. Teknik okullardan mezun olanlar kütüphaneci, hemşire, matbaacı, muhasebeci veya bilgisayar uzmanı gibi meslekler elde ederlerdi.
2. Meslek Okulları (PTU): Bu okullar az bir eğitimle belli bir mesleğe vasıflı işçiler hazırlarlardı.
3. Gençlik İşçi Okulları: Bu okullar, tahsilini terk etmiş olup çalışan gençlere eğitimlerini tamamlama imkanı sağlamak için genelde gece eğitim veren müesseselerdi.

Sovyet hakimiyetinin en yüksek organları nelerdir?

• Yüksek Sovyet: Teoride devlet hakimiyetinin en yüksek organı Yüksek Sovyet idi.
• Yüksek Sovyet Prezidyumu: Yüksek Sovyet Prezidyumu (Yönetim Kurulu) her iki Sovyet’in (İttifak ve Milletler) ortak toplantısında seçilirdi ve 37 kişiden müteşekkildi. Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanının dışında 15 yardımcısı (her cumhuriyetten bir tane), bir sekreteri ve 20 üyesi bulunurdu.
• Bakanlar Sovyet’i (Şurası): Anayasanın 132. maddesine göre; SSCB’ndeki en yüksek icra organı olarak Bakanlar Sovyet’i (Şurası) kabul edilirdi.

SSCB’nin çöküş sürecine giden yol nasıl gelişmiştir?

Gorbaçov soğuk savaşı sona erdirerek A.B.D. ve müttefikleri ile iyi ilişkiler başlattı. O, bu reform politikasını ekonomi alanında düşünmüşse de sosyal ve siyasi alanda talepler ortaya çıkmaya başladı. Başta Baltık ülkeleri olmak üzere Rusya Federasyonundaki özerk cumhuriyetler de bir takım siyasi taleplerle ortaya çıkmaya başladılar. Bunun SSCB’nin sonunu getireceğini düşünen bir grup darbe yaptı. Ancak darbe başarılı olmadı, fakat çöküş başladı.

SSCB’de sanatın genel görünümü nasıldır?

Sovyetler Birliği döneminde halkın eğitimine önem verildiği kadar, kabiliyetlilerin geliştirilmesine de gerekli önem verilirdi. Dolaysıyla normal eğitimin dışında sanat okulları öğrencilerin diledikleri dalda kendilerini geliştirmelerine imkân sağlardı. Dileyen müzik, el sanatları, görsel sanatlar veya spor branşlarında eğitim alırdı. Aralarından kabiliyetliler özellikle prestijli okul veya akademiler yollanırdı. Dolaysıyla sırf SSCB’de değil yurt dışında da haklı şöhret kazanan sanatkâr, yazar, şairler, mimarlar, film ve tiyatro rejisörleri yetişmişti.

Nikita Hruşçov başa geldiğinde Stalin’in uygulamalarına karşı tavrı ne olmuştur?

Hruşçov Stalin’in şahıs kültünü yıktı ve onun özel olarak azınlıklara karşı suçlarını ortaya çıkardı. Milyonlarca azınlık haksız suçlamalarla sürüldüler diyerek Türki topluluklardan Kırım Tatar, Karaçay, Balkar, Ahıska Türkü ile Volga boyu Almanları, Kalmuklar Kuzey Kafkasya halkları Çeçen ve İnguşların adlarını saydı.

Sovyetler-Afgan ilişkileri ne yönde ilerlemiştir?

Brejnev ekonomik kalkınma politikasının yürümediğini görerek bu sefer Afganistan Marksist-Leninist Demokratik Afganistan Cumhuriyetine yardım bahanesi ile 24 Aralık 1979’da ordusunu soktu. Bu hükümete karşı Afgan mücahitleri duruyordu. Daha sonraları bu mücahitler Amerika’dan yardımlar da aldılar. Sovyetler Birliği Afganistan’da bir çıkmaza girdi. 10 yıl süren savaş Gorbaçov zamanında sona erdi.

Eski Sovyetler Birliğinde bilimsel araştırmalar ve yeni teknolojiler geliştirmek için görevli olan birimler nelerdir?

Eski Sovyetler Birliğinde bilimsel araştırmalar ve yeni teknolojiler geliştirmek için üniversiteler değil, İlimler Akademileri görevlidir.

Stalin’in 1928 yılında ortaya koyduğu Beş Yıllık Kalkınma Planı sosyolojik açıdan ne gibi sonuçlar doğurmuştur?

Sosyolojik açıdan bakıldığında ardı ardına beş yıllık plan, Rusların tarım toplumundan yarı endüstriyel topluma geçmesini sağlamıştı. Bu değişiklik beraberinde Sovyetler Birliği’nde ekonomik gruplar arasında farklı dengelerin kurulmasına vesile olmuştu. Kolektif tarıma geçişle birlikte, ufak çiftliklerini işleten köylüler, kolektif tarım çiftlikleri (Kolhoz) için çalışan köylüler ve devletin sahip olduğu çiftliklerde (Sovhoz) çalışan köylüler, farklı sınıflar olmaktan çıktı ve işçiler gibi tek vücuda dönüşerek yekpare yeni bir sınıf oluşturuldu.

Çalışma kamplarında siyasi tutuklulardan başka mahkum edilen gruplar kimlerdir?

Çalışma kampına mahkum edilen siyasi tutuklular dışında savaş esirleri, savaş sonrası mahkumları, kolektifleştirme sırasında sürülen kulak’lar (varlıklı köylüler) da vardı. 1939’dan sonra yurtlarından sürülen Polonyalılar, Baltık halkları ile Volga boyu Almanları, savaş sonrasında sürülen Volga boyundan Moğol asıllı Kalmuklar, Kırım’dan Tatarlar, Ermeniler ve Yunanlılar, Kuzey Kafkasya’dan Çeçen, İnguş, Karaçay, Balkarlar ve Gürcistan’dan Ahıska Türkleri bu mahkumiyet kervanının mensupları oldular.

Komünist Partisi üyesi olan Türklerin toplam sayısı ne kadardı?

Komünist Partisi üyesi olan Türklerin toplam sayısı 1982 yılı verilerine göre 1.759.036’dı.

Gulag çalışma kamplarında günlük üretim kotasını dolduramayan şahıslar nasıl bir sonuçla karşı karşıya kalmıştır?

Kotayı tutturamamak hayati maddelerin eksiltilmesine yol açabilirdi.Bu kota daha yukarı çekilerek, mahkumlar gardiyanlarla iyi ilişkiler kurmaya, hilekarlığa, rüşvete, cinsel tacize sevk ediliyor, bunlar sayesinde yapılandan fazla iş yapılmış gibi gösterilebiliyordu.

Sovyetler birliği komünist partisinin teşkilatları nelerdir?

1. Genel Kurul
2. Merkezi Komite
3. MK Revizyon Komitesi
4. MK Siyasi Bürosu
5. Mk Sekreterliği

Komünist partisinin milli yapısı nasıldır?

Komünist Partisi’nin milli yapısına baktığımızda yine başta Slavların (Rus, Ukrain ve Belarus) %79,6 gibi bir çoğunluğa sahip olduklarını görüyoruz. Komünist Partisinde Gürcü, Ermeni ve Yahudi üyeleri oldukça mühim bir yer tutmakla birlikte, Türkler de Slavlardan kalan %20’lik üyelikte oldukça mühim yer işgal ederlerdi. Fakat Komünist Partisi üyesi olan Türklerin oranı Rusların yanında çok ehemmiyetsiz kalmaktaydı.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin (SBKP) Teşkilatları hangi birimlerden oluşmuştur?

Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin (SBKP) Teşkilatları: 1. Genel Kurul 2. Merkezi Komite (MK) 3. MK Revizyon Komitesi 4. MK Siyasi Bürosu (Politbüro) 5. MK Sekreterliği birimlerinden oluşmuştur.

Federal Almanya Cumhuriyeti ile Sovyet sistemi benzerlik taşır mı?

Federal Almanya Cumhuriyeti de bu Sovyet sistemine benzemez. Çünkü Almanya’da federal cumhuriyetlerde yaşayanların hepsi birer etnik birlik teşkil ederler. Eski Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti de Sovyet sistemine gerçek örnek olamazdı. Çünkü orada da Arnavutların (Kosova) dışında hepsi akraba halklar olan Güney Slavlarının cumhuriyetleri bulunmaktaydı.

Kültür Bakanlığını görevleri nelerdi?

r Bakanlığını görevleri nelerdi? Cevap: Kültür Bakanlığını görevleri iki kategoride toplanabilirdi. İlki klasik manada kültür faaliyetleri (resim, heykeltıraşlık vb.) göstermek, ikincisi ise kültürü yönetmekti.

Sovyetlerin sosyal yapılanmasında sorun yaratan alkol problemine karşı neler yapılmıştır?

Alkol problemi: Sovyet cemiyetinin en önemli problemlerinden birini alkolizm teşkil etmektedir. Alkolizm başta sağlığa zararlı olduğu (ölüm oranını arttırdığı) için mühim bir problem olmaktadır. Alkolizm aynı zamanda ülkede üretimin düşük olmasına da sebep olmaktaydı. Gündüzleri, öğle paydoslarında bile içki satan dükkanlar tıka basa doluydu. Hükümet gelirinin önemli kaynaklarından birini de tekelin sattığı içkilerden elde ettiği için alkol tüketiminin azaltılmasıyla pek ilgilenmemekte idi. Teoride alkol üretimi düşürülebilirdi, Gorbaçov bunu denemişti. Ancak evlerde yapılan samagon (kendin damıt) adı verilen içki üretimin kontrolü oldukça zordu. Son 25 yılda kişi başına alkol tüketimi %7,2 artmıştı. Genelde Müslümanların yaşadığı bölgelerde bu oran çok düşüktü.

Sovyetler birliğinde ordu ve politik sistemin özellikleri nelerdir?

Ordu ve politik sistem: Eski Sovyetler Birliği ekonomide, teknolojide veya kültür sahasında süper güç olamamışsa da, askeri sahada bu güce erişmiştir. Sovyetler Birliğinde askeri işler tamamen profesyonellerin elinde idi. II. Dünya Savaşından sonra Savunma Bakanı ekseri bir general olmuştu. Savunma Bakanlığının iç işlerine müdahalesi yok denecek kadar azdı. Yüksek Sovyet’in veya Merkezi Komitenin askeri ve milli güvenlik meseleleri ile ilgilenen herhangi bir alt komisyonu veya komitesi yoktu. Genelkurmay Başkanı, Savunma Bakanından sonra ikinci durumdaydı. Buna rağmen Sovyet rejimi silahlı kuvvetler üzerinde prensipte bir sivil kontrol koymuştu. Bu kontrol mekanizmasının adı Savunma Şurası (Sovyet Oboronı) idi. Bu şuranın Yüksek Sovyet Prezidyumu tarafından seçildiği ve Genel Sekreterin de şura başkanı olduğu bilinmekteydi. Bunun dışındaki görevleri hakkında kesin bilgi bulunmamaktadır.

SSCB’de yüksek eğitim kurumları nelerdir?

SSCB’nde yüksek eğitim sistemi mütehassıslar yetiştirdi. Üniversiteler, yüksek eğitimin ancak küçük bir kısmını teşkil ederlerdi. En gelişmiş yüksek eğitim müesseseleri profesyonel mütehassıslar, doktorlar, mühendisler, öğretmenler, yöneticiler yetiştiren özel enstitülerdi. Üniversiteler ise başta alimler ve araştırmacılar yetiştirmeye yönelikti.

Gulag çalışma kamplarındaki yüksek ölüm oranının nedeni nedir?

Sovyetler Birliğindeki çalışma kamplarında geçirilen ilk aylarda görülen ve % 80lere varan yüksek ölüm oranının başlıca nedenleri, aşırı üretimin hedeflenmesi, açlık, acımasızlık ve zulümdür.

Çalışma kampından salıverilen mahkumların sonraki durumu ne olmuştur?

Daha önce mahkum olmak, yeniden yargılanma olasılığını içinde barındırıyordu. Gizli polis teşkilatı açısından siyasi tutuklular, tahliye olduktan sonra izlenmesi gereken “baş belaları” haline geliyorlardı. Kamplardan tahliye edilenlerin büyük bir çoğunluğuna büyük şehirlere yerleşmek yasaklanmıştı.

Uzun yıllarını çalışma kampında geçirenler, eski mesleki becerilerini ve çevrelerini kaybetmiş olarak tahliye olurlardı. Bu sebepten nihai salıverilmenin ardından çoğu gönüllü olarak kampta kalmaya, yani “serbest yerleşimci” olmaya karar verirdi. Bu kararda nereye gitseler bir takım yasaklar ve engellerle karşılaşacaklarını bilmeleri de etkili olmuştur.

Nazizim nedir?

Nazizim: 1930’lu yıllarda Adolf Hitler ve arkadaşlarının ortaya attığı milliyetçi sosyalizm (Natsionalsosializmus) sözcüklerinin ilk hecelerinden oluşan bir ideolojidir. Buna göre Almanlar Ari ırka mensuptur. En büyük düşmanı da Yahudilerdir. İtalya’da Mussolini tarafından ortaya atılan Faşizm’in değişik bir şeklidir. Bu ideoloji nedeniyle Germen ırkından gelmeyenler daha aşağı topluluklardır. Dünyada yüksek (Übermensch) ve aşağı (Untermensch) insanlar vardır. Bu nedenden dolayı milyonlarca Yahudi, Roman(Çingene), akıl hastası, homoseksüel ve diğer insanlar gaz odalarında veya kurşuna dizilerek öldürülmüştür.