Orta Çağ ve Yeni Çağ Türk Devletleri Tarihi Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim
Anadolu Beylikleri
- Özet
- Sorularla Öğrenelim
Türkiye Selçukluları devrinde hangi bölgeler bölgeler uc (sınır) olarak nitelendirilmiştir?
Sinop, Kastamonu, Bolu, Eskişehir, Kütahya, Denizli ve Antalya hattının batısında kalan bölgeler uc (sınır) olarak nitelendirilmiş ve buralarda uc teşkilâtı oluşturulmuştur.
Sınır bölgesine yerleştirilen Türklerene ad verilir?
Sınır bölgesine yerleştirilen Türklere uc etrâki (Sınır Türkleri, Türk-menleri) denilmiştir.
Anadolu’daki İlhanlı hâkimiyetinin zayıflamasıyla birlikte Türkmen beylerinin bulundukları bölgelerde bağımsızlığını ilân ettikleri ve kendi beyliklerini kurdukları döneme ne ad verilmektedir?
Anadolu’daki İlhanlı hâkimiyetinin zayıflamasıyla birlikte Türkmen beyleri bulundukları bölgelerde bağımsızlığını ilân etmişler ve kendi beyliklerini kurmuşlardır. Bu döneme Beylikler Dönemi adı da verilmektedir.
Karamanoğulları kimdir?
Tarih kaynakları Karamanoğullarının adlarını mensup oldukları Karaman oymağından aldıklarını ve bu oymağın Oğuzların Afşar boyundan geldiklerini belirtmişlerdir. Yaklaşan Moğol tehlikesine karşı tedbir olarak 1228 yılında Selçuklu Sultanı I.Alaaddin Keykubad tarafından Ermenek civarına yerleştirilen Karaman Türkmenlerinin başında Nure Sofı bulunmaktaydı.
Karamaonoğulları Beyliği nasıl ve ne zaman kurulmuştur?
Karaman Bey’in hakim olduğu alan sarp ve korunaklı olduğu için, serbestçe hare-ket ediyordu. Selçuklu hükümdarı IV. Kılıçarslan, gücünden çekindiği için, Karaman Bey’in ele geçirdiği yerleri kendisine ‘İkta’ verdi ve bölgedeki hakimiyetini tanıdı (1256). Ermenek’te kurulan beylik onun adını almıştır.
Hangi Karamanoğulları beyi döneminde Türkçe resmi dil olarak kullanılmıştır?
Konya’yı ele geçirdikten sonra Karamanoğlu Mehmet Bey, Farsça konuşan devlet adamlarına ve Moğollara tepkisini göstermek için, ‘Bundan’ böyle divanda, dergahta ve bargahta Türkçeden başka dil konuşulmaya... diye başlayan fermanı ile hatırlanır. Böylece Mehmed Bey zamanında yazışma dili olarak Türkçe’ye ve dolayısıyla Türklere itibarı iade edilmiştir.
Germiyanoğulları kimdir?
Beyliğe ismini veren Germiyan’ın bir şahıs ismi mi yoksa aşiret adı mı olduğu bilinmediği gibi, Germiyanlıların menşei de tam olarak çözülememiştir. Umumiyetle, Türkmen olarak nitelenen Germiyanlıların, Harzemşah Celaleddin ile beraber Anadolu’ya geldiği ve onların Kıpçak asıllı oldukları da iddia edilmektedir. I. Aladdin Keykubad’ın Harzemşahlarla yapılan Yassı-çemen savaşından sonra Germiyanlı aşiretini Selçuklu hizmetine aldığı söylenmektedir.
Germiyan Beyliği Osmanlılara hangi yolla katılmıştır?
1363 yılında babası Mehmed Bey’in yerine tahta geçen Süleyman Şah’ın kızı Devletşah Hatun, Şehzade Yıldırım Bayezid ile evlenmiş; çeyiz olarak Simav, Emet, Tavşanlı ve çevresi Osmanlılara bırakılmıştır (1378). Ankara Savaşı'ndan sonra yeniden Germiyanlılara geçen topraklar II. Yakup Bey tarafından, yerine geçecek evlâdı olmadığından, Osmanlılara vasiyet edilmiştir. Ölümünden sonra Germiyan Beyliği Osmanlılar tarafından ilhak edildi (1429). Batı Anadolu’nun önemli şehirlerinden olan Kütahya, sonraları Anadolu Eyaletinin merkezi yapılmıştır.
İnançoğulları Beyliği'nin kurucusu kimdir?
Uc beylerinden Mehmed Bey beyliğin ilk kurucusu olarak bilinir (1262).
Saruhanoğulları kim tarafından kurulmuştur?
Selçukluların uc emirlerinden ve Germiyanoğulları komutanlarından Saruhan Bey tarafından kurulmuştur.
Aydınoğulları Beyliği kim tarafından hangi bölgelerde kurulmuştur?
Aydınoğulları, merkezi Birgi olmak üzere Aydın, İzmir ve Manisa çevresine hâkim olmuşlardır. Devletin kurucusu Aydın oğlu Gazi Mehmet Bey’dir.
Karesi Beyliği’nin kurucusu kimdir?
Karesi Beyliği’nin kurucusu, Melik Danişment Gazi’nin soyundan gelen Kalem Bey oğlu Karesi Bey’dir.
Menteşeoğulları hangi olayla kurulmuştur?
Antalya civarından gemilerle sahile çıkan Türkmenler, karadan gelenler ile beraber Karya (Muğla) bölgesini ele geçirmişlerdi. 1261 yılından itibaren başlayan fetihlerde Türkmenlerin başında Menteşe Bey isimli bir uc sahil beyi bulunmaktaydı. Muğla ve Aydın’ın fethiyle beylik kurulmuş oluyordu (1282).
Hamitoğulları kim tarafından nerede kurulmuştur?
İlyas Bey’in oğlu Dündar Bey, önce Uluborlu, sonra da Eğridir merkez olmak üzere dedesi Hamit Bey’in adıyla anılan beyliği kurmuştur.
Sahipataoğulları kim tarafından nerede kurulmuştur?
Türkiye Selçuklu veziri Sahib Ata’nın (Fahreddin Ali) iktâ’ı olan Afyonkarahisar ve çevresinde, oğulları tarafından kurulmuştur. Sahib Ata’nın ölüm tarihi beyliğin başlangıcı olarak kabul edilmektedir (1288).
Eşrefoğulları kim tarafından nerede kurulmuştur?
Selçuklu uc beylerinden olan Eşrefoğlu Seyfüddin Süleyman Bey tarafından Beyşehir ve Seydişehir civarında kurulmuştur. İlk merkezleri Gurgurum iken daha sonra Beyşehri merkez yapılmıştır.
Candaroğulları Beyliği kim tarafından kurulmuştur?
Türkmen bir aileden gelen ve Selçuklu komutanlarından olan Şemseddin Yaman Candar, beyliğin kurucusudur.
Pervaneoğulları ne zaman, nerede, kim tarafından kurulmuştur?
Anadolu Selçuklularının ünlü veziri Muinüddin Süleyman (Pervane), Trabzon Rumlarının işgalindeki Sinop’u ele geçirip, burayı mülk edinmişti (1260). Pervane görevi gereği merkeze döndüğünden Sinop’a oğlunu bırakmıştı. Ancak İlhanlı Abaka Han tarafından Pervane’nin öldürülmesinden sonra oğlu Mehmed Bey istik-lalini ilan etmiş, Pervaneoğulları Beyliğini kurmuştur (1277).
Taceddinoğullarının kurucusu kimdir?
Niksar merkez olmak üzere Bafra ve Ordu’ya kadar uzanan bölgelerde kurulmuştur. Beyliğin kurucusu Türkmen beylerinden Emir Taceddin’dir.
Eretnalıların kurucusu kimdir?
Aslen bir Uygur Türk’ü olan Eretna (Erdana) devletin kurucusudur.
Dulkadiroğulları ne zaman, nerede, kim tarafından kurulmuştur?
Dulkadiroğulları, Maraş ve Elbistan civarında ortaya çıkmış bir Türkmen beyliğidir. Oğuzların Bozok koluna bağlı olan Dulkadirli (Zülkadirli) Türkmenlerinin reisi Zeyneddin Karaca Bey, Memlûklu sultanının himayesinde, Eretna Devleti’nin elin-den Elbistan’ı alarak beyliği kurmuştur(1337).
Ramazanoğulları nerede ve kim tarafından kurulmuştur?
Ramazanoğulları, Adana merkez olmak üzere Çukurova bölgesinde kurulmuştur. Beyliğe adını veren Ramazan Bey, Oğuzların Üçok koluna bağlı Yüreğir boyundandır.