Sosyal Davranış ve Protokol Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Özel, sosyal ve iş yaşamında yapılan ziyaretlerde evsahiplerinin ve ziyaretçilerin bilmek, uymak ve uygulamak durumunda oldukları genel ilkeler ve kurallar nelerdir?

• İlke olarak küçük büyüğü, ast üst’ü, kıdemsiz kıdemliyi ziyaret eder; üst (büyük) astın (küçüğün) ziyaretini kabul eder. Ziyaret gün ve saatini, büyük (üst) olan belirler. Eşit düzeyde olan kişiler arasında ziyaret gün ve saati birlikte belirlenir. Ziyarette verilen randevu saatine titizlikle uyulmalıdır.
• Ziyaret öncesinde randevu almak ve randevuya uymak, uygar bir insan olarak, zamanı etkili ve verimli kullanmanın bir yöntemi, insana saygının da bir gereğidir. Dakkik esas alınıp özellikle iş hayatında randevuya geç kalan bir kişinin güvenilirliği azalır ve bu davranış saygısızlık olarak kabul edilir.
• Samimi arkadaş ve akrabalar iş yerinde değil, evlerinde ziyaret edilmelidir.
• İş yerinde yapılan ziyaret daima resmî nitelikli ve iş gereği olmalıdır.
• İş yerinde (ofiste) veya evde ziyaretçi varken başka bir ziyaretçi davet veya kabul edilmemelidir. Ancak akraba ve ortak dost ziyaretleriyle tebrik, teşekkür, bayram, hastalık ve taziye ziyaretleri bu uygulamanın dışındadır. Tüm ziyaretlerde, ziyaret zamanının uygun olmasına dikkat edilmelidir. Bayram, hasta ve başsağlığı ziyaretleri ön bilgi alınarak izinsiz ve randevusuz yapılmalı ve bu ziyaretler daima kısa tutulmalıdır.
• Samimi arkadaş ve akrabalar iş yerinde değil, evlerinde ziyaret edilmelidir.
• Dostluk ziyaretleri ile eşdüzey ziyaretler karşılıklı olarak yapılmalıdır. Ziyaret edilen kişi bu ziyareti iade etmeden kişinin evine veya iş yerine tekrar gidilmemelidir.

Ziyaret saatleri ile ilgili genel ilkeler ve kurallar nelerdir?

• İş hayatında öğleden önceki ziyaretler saat 10.00-11.30; öğleden sonraki ziyaretler 15.00-17.00 arasında; özel ziyaretler öğleden sonra 16.00-18.00 arasında; aile ziyaretleri haftasonu ve/veya akşamları, haber verilerek, izin ya da randevu alınarak yapılmalıdır. Habersiz yapılan bir ziyaretin süresi mutlaka kısa tutulmalıdır.
• Bir ziyaretin süresi, ziyaretin türüne ve amacına, evsahibi ile ziyaret eden tanışılmayan kişilere ve resmî statü sahibi kişilere yapılan ziyaretlerin süresi daima kısa tutulur. Yakın dost ve samimi kişilere ve ailelere yapılan ziyaret arasındaki samimiyete ve yakınlığa bağlıdır. Örneğin resmî ziyaretlerin süresi beş dakika; bayram, tebrik, teşekkür, nezaket, hasta ve başsağlığı ziyaretlerin süresi onbeş-yirmi dakikadır.
• Toplumda genel olarak kabul edilen yemek saatine yakın saatlerde ziyarete gidilmemeli; ziyarette yemek saatine kadar kalınmamalı; evsahibi yemeğe davet etme zorunda bırakılmamalıdır.
• Ev Ziyaretinde; süresi dolmuş olsa bile, hemen kalkmak doğru değildir. Evsahibinin yeni gelenleri tanıtmasından ve hâl hatır sorulmasından sonra birkaç dakika oturmak ve sonra izin isteyerek kalkılmalıdır. Ayrılmak için en uygun zaman, konuşmanın sona erdiği boşluktur. Bu sırada evsahibi hanımın “biraz daha otursaydınız” teklifi nezaket olarak kabul edilmelidir. Ancak evsahibi hanım ısrar ettiği (iki defa söylediği) takdirde bir süre daha kalınsa da, ziyaret süresi fazla uzatılmamalıdır.

Kıyafet seçimi ile ilgili genel ilkeler ve kurallar nelerdir?

Ziyaret eden kişi, ziyarete uygun kıyafetle gitmelidir. Ancak başsağlığı ziyaretlerinde; hastalara, yoksullara, yakın arkadaşlara yapılan ziyaretlerde şık ve şatafatlı giyinmek doğru değildir.

Ziyaret eden kişi, ziyarete uygun kıyafetle gitmelidir. Ancak başsağlığı ziyaretlerinde; hastalara, yoksullara, yakın arkadaşlara yapılan ziyaretlerde şık ve şatafatlı giyinmek doğru değildir. Bu tür ziyaretlerde sade giyinmek gereklidir.

Ev ziyaretleri ile ilgili genel ilkeler ve kurallar nelerdir?

• Evsahibi ziyaretçiyi daima uygun kıyafetle karşılamalıdır. Ziyaretçi eşli geliyorsa, evsahibi de ziyaretçiyi eşli karşılamalıdır.
• İlke olarak Evli kişiler (aileler) evlerinde, karı-koca çift olarak ziyaret edilmelidir.
• Ziyaretçi gittiği yerde evsahibinin (davet sahibinin) otomobiline binmeli; evsahibi ziyaretçiyi sağına almalıdır. Evsahibi ziyaretçinin (konuğun) otomobiline binmemelidir.
• Eve ziyaretçi geldiğinde, çocuklar dâhil evde bulunan herkes ziyaretçilere “hoş geldiniz” demelidir.
• Evsahibi, ziyaretçiyi içeriye buyur ederken yol veya yer göstermek için, kendisi bir adım önden gitmeli; uğurlarken bir adım geriden gitmelidir.
• Gelen ziyaretçiler (misafirler) arasında ayırım yapmamalıdır.

İkramlarla ilgili hususlar nelerdir?

• Evsahibi ziyaretçilere ikramlarda bulunup birlikte yemeli ve içmelidir. Evsahibinin, kendi ikram ettiği bir yiyeceği yememesi; misafirin ikram edilen yiyeceği kabul etmemesi hoş olmayan bir davranıştır. Ancak ziyaretçilere sunulan ikramlarda fazla ısrarcı olunmamalıdır. Sağlık, dini vb. sebeplerin dışında ziyaretçi de ikram edilen yiyecek ve içecekleri sevmese veya karnı tok olsa bile kabul etmeli, az da olsa almalı ve tatmalıdır.
• Evsahibinin asli görevi ziyaretçileriyle ilgilenmektir. Evsahibinin yiyecek hazırlamak için mutfakta kalması ve bulaşık yıkaması hoş değildir.

Sosyal ziyaretlerin amacı nedir?

Sosyal ziyaretlerin amacı, birlikte güzel sohbet etmek ve hoş vakit geçirmektir. Bu nedenle evsahiplerinin ziyaret sırasında televizyon izlemeleri, kitap, gazete okumaları, örgü örmeleri, ziyaretçiyi ilgilendirmeyen konular hakkında konuşmaları veya başka bir işle meşgul olmaları saygısızlıktır.

Ziyaretçilerin kabul edilmemesi ile ilgili hususlar nelerdir?

• Evde ya da iş yerinde, davetli veya randevulu olarak yapılan tüm ziyaretlerde, iş yerinde (ofiste) veya evde ziyaretçi varken başka bir ziyaretçi davet veya kabul edilmemelidir. Bu her iki ziya-retçiye de önem vermemek demektir. Ancak akraba ve ortak dost ziyaretleriyle tebrik, teşekkür, bayram, hastalık ve taziye ziyaretleri bu uygulamanın dışındadır.
• Ziyaretçi, mazeret nedeniyle kabul edilmemesi durumunda, mazeretin bitiminden hemen sonra o kişi telefonla aranarak davet edilir.

İşyeri ziyaretleri ile ilgili genel ilkeler ve kurallar nelerdir?

• Davet edilen üst düzey ve önemli ziyaretçiler (onur konukları) uçakla geldiklerinde hava limanında; demiryoluyla geldiklerinde garda; karayoluyla geldiklerinde otogarda (terminalde); kendi otomobilleriyle geldiklerinde evin/iş yerinin dış kapısında karşılanır ve buradan uğurlanırlar. Karşılamada, evsahibi gelen ziyaretçiye, üst (büyük) ise “şeref verdiniz”; eşit veya ast ise “hoş geldiniz” demeli ve elini sıkmalıdır.
• Eşdüzeyde yapılan ziyaretlerde karşılama ve uğurlamada karşılıklılık esastır.

Ev ziyareti bitiminde uyulması gereken genel ilkeler ve kurallar nelerdir?

• Ayrılmak gerektiğinde “Allahaısmarladık” diyerek önce öteki ziyaretçilerden en son evsahipleriyle vedalaşmak gereklidir.
• Akşam yapılan ziyaretlerde, otomobili olmayan bir ailenin veya tek olarak gelen bir hanımın, otomobili olan evsahibi tarafından evine kadar götürülmesi nezaket gereğidir.

Ev ziyareti öncesi dikkat edilmesi gerekilen genel ilkeler ve kurallar nelerdir?

• İş yeri olsa dahi Evsahibi tarafından kabul edilmediğinde veya mazeret beyan edildiğinde veya kişinin kabule istekli olmadığı anlaşıldığında ziyaret etmek için ısrar edilmemeli; istenmeyen bir ziyaret yapılmamalıdır.
• Kapıyı tanımadık biri açtığında, kişi önce kendini tanıtmalıdır.
• Ziyaretlere kesinlikle evcil hayvan götürülmemelidir.
• Ziyarette hanımlar daima önce içeriye girerler. Varsa onur konuğu ile yaşlı kişiler de önden girerler.
• Ev ziyaretlerinde ayakkabılar dışarıda çıkarılmamalı ve kapı önünde bırakılmamalıdır. Ev ziyaretinde hanımlar, yanında götürdükleri ev ayakkabılarını giyebilirler. Bazı kesimlerde, erkekler evsahibi hanımın izniyle ayakkabılarının altları temiz olmak ve paspas üzerinde temizlemek koşuluyla ayakkabılarıyla girebilirler. Ancak evsahibi hanım antreye terlik koymuş ise ayakkabılar paspas üzerinde çıkarılmalı, terlikler giyilmelidir.
• Evsahibi buyur etmeden ve yer göstermeden oturulmamalıdır. Ancak işyeri ziyaretinde üst oturmadan oturulmaz.
• Ziyaretçi, gittiği yerin ve evin (evsahiplerinin) kurallarına uymalıdır. Çocukların dahi evin disiplin ve düzenini bozmasına izin verilmemeli. Gidilen yerde bir şey kırıldığında evsahiplerinden özür dileyip nezaketen o şeyin temini yoluna gidilmeli.
• Ziyaretçi gereksinim duyduğu bir şeyi evsahibinden izin isteyerek ve onun aracılığıyla gidermelidir.
• Evsahibinin izni ve bilgisi dışında kişilerle birlikte ziyarete gitmek nezaket dışı bir davranıştır.
• Misafir, bulunduğu ortamdan, yapılan ikramlardan ve evsahiplerinden memnun kaldığını söz ve hareketleriyle mutlaka ifade etmelidir.

Yatılı misafirlik ile ilgili uyulması gereken genel ilkeler ve kurallar nelerdir?

Bir evde yatılı konuk olarak kalan kişi, kendi evine döndükten iki gün sonra, kendisine gösterilen samimi ilgiye ve misafirperverliğe yazılı olarak teşekkür etmelidir. Misafirlik süresi, davet bile olsa, üç günden fazla olmamalıdır. Başka bir şehirde oturan kişiye/aileye ziyarete giderken uçak, tren ya da otobüsün varış saatini evsahibine bildirmek “beni karşıla” demektir.

Resmi ziyaretler nelerdir?

Resmî ziyaretler, törensel ve biçimsel olarak protokol kuralları içinde yürütülür. Resmî ziyaretler; göreve başlama ziyareti, tebrik ziyareti, iş (çalışma) ziyareti ve veda ziyaretidir.

Göreve başlama ziyareti nedir?

Çalışma hayatında göreve başlama ziyareti, resmî bir ziyarettir. Bir kurumda göreve başlayan kişi ilk ziyareti amirine yapmak zorundadır.

Tebrik (Protokol) ziyareti nedir?

İş hayatında bir kişinin yeni bir göreve atanması ve göreve başlaması nedeniyle yapılan ziyaret, tebrik ya da protokol ziyaretidir. Tebrik ziyaretinde, ilke olarak ast ya da kıdemsiz olanlar, üst ya da kıdemli olana giderler. Göreve başlayan kişi, eşdüzeyde olup tebrik ziyaretine gelenlere makul bir süre içinde (bir ay içinde) iadei ziyarette bulunmalıdır. Astların ziyaretleri iade edilmez.

1. Çalışma (İş) ziyareti nedir?

İş gereği yapılan çalışma ziyaretinin (resmi görüşme) en önemli özelliği, ziyaret vesilesiyle taraşaİr arasında resmî bir işe bağlı konuların görüşülmesi; gerektiğinde ortak bir karar alınmasıdır.

Veda ziyareti nedir?

Çalışma hayatında veda ziyareti, yöneticiler ve tüm görevliler için resmî bir ziyarettir.

Nezaket ziyareti nedir?

İş ortamında nezaket ziyaretleri genellikle eşdüzeydeki görevliler ve yöneticiler arasında saygı ve nezaket gereği yapılan ziyaretlerdir. Bu ziyaretler iş ilişkilerini ve iş birliğini geliştiren, yöneticiler arasında sevgi ve saygıyı pekiştiren etkili sosyal davranışlardır. Ayrıca yöneticilerin il veya ilçede bulunan kuruluşlarını gezi ya da özel bir iş nedeniyle bulunması sonucunda, o şehirdeki kurum çalışanlarına yaptıkları ziyaretler de nezaket ziyaretidir. Randevu alarak yapılan bu ziyaretin süresi normal olarak yirmi dakikadır. Yapılan bir ziyarete normal olarak 15-20 gün sonra (bir ay içinde) karşılık verilmelidir. Lakin bir haftadan önce ziyarete gitmek de doğru değildir.

Aile ziyareti nedir?

Eşli olarak yapılan özel aile ziyaretleri en önemli dostluk ziyaretleridir. Aile ziyaretleri mutlaka randevu alınarak veya en az iki gün önceden haber verilerek yapılmalıdır. Aile ziyaretlerinin hafta sonlarında, öğleden sonra ya da akşam yapılmasına dikkat edilmelidir.

Evlilik ziyareti nedir?

Evlenen yakın dost veya akrabasının nikâh ya da düğününe gidemeyen kişiler daha sonra yeni evli çiftin veya ailesinin evine uygun bir hediye ile tebrik ziyaretine giderler.

Doğum ziyareti nedir?

Bu ziyaret, doğumdan en az beş gün sonra yapılır. Erkekler lohusa (doğum) ziyareti yapmazlar. Lohusaya çiçek; çocuğa da altın veya giyim eşyası götürülür. Doğumdan önce anneye veya çocuğa hediye götürmek doğru değildir. Lohusa ziyareti normal olarak yirmi dakika-dan fazla sürmemeliler.

Bayram ziyareti nedir?

Çalışma hayatında, dinî bayramlarda ziyaret sosyal ve kültürel geleneklerdendir. Bu amaçla, dinî bayramların arefe günü ya da bayram ertesi ilk iş günü, astların üstlerinin makam odalarına giderek bayramlarını kutlamaları saygı ve nezaket gereğidir. Bir yöneticinin arefe günü yardımcısıyla birlikte kurumdaki personelinin odalarına giderek bayramlarını kutlaması personel için onur verici ve motive edicidir. İlke olarak; astlar üstlerin, yaşça küçük olanlar büyüklerin bayramını kutlarlar.

Sosyal yaşamda komşuları, akrabaları, dostları ve özellikle aile büyüklerini dinî bayramlarda ziyaret etmek, bayramlarını kutlamak sosyokültürel geleneklerdendir. Dinî bayramlarda yöneticiler akraba ya da samimi arkadaş olmadıkça evinde ziyaret edilmemelidir. Eve bayram ziyaretine giden kişi yanında pasta, çikolata, şeker ve çiçek götürebilir. Bayram ziyareti süresi normal olarak yirmi dakikadır.

Sosyal yaşamda, aynı kentte oturan ve yaşça küçük olanların komşu, akraba, arkadaş ve aile büyüklerinin evlerine giderek bayramlarını kutlamaları geleneksel saygı ve nezaket gereğidir. Diğer kentlerde oturan dost ve yakınların bayramları, bayramdan bir hafta önce kart gönderilerek veya bayram günleri içinde telefon edilerek kutlanmalıdır.

Hasta ziyareti nedir?

Çalışma hayatında bir üst (amir) hastalandığı ve hastanede yattığı zaman ast ve/veya eşdüzeyde olanlar kendisine geçmiş olsun ziyaretine gitmeli; bir ast hastalandığı, evde veya hastanede yattığı zaman, amiri onunla ilgilenmeli ve kendisine çiçek göndererek “geçmiş olsun” demeli; en azından telefon ederek geçmiş olsun dileklerini ifade etmeli, kendisine moral vermelidir. Ancak hasta ziyareti hasta yatar yatmaz veya çıkacağı günlerde yapılmamalıdır. Samimi ve yakın olmadığınız kişileri, iyileştikten sonra ziyaret etmek daha uygundur. Hasta ziyareti yalnız ca öğleden sonra yapılır.

İyileşen hasta, kendisine ziyarete gelenlere, çiçek gönderenlere mektupla veya telefonla teşekkür etmelidir. Ziyaretine gelen büyüklerine ise bizzat giderek teşekkür etmelidir.

Başsağlığı ziyareti nedir?

Çalışma yaşamında ast ya da üstün; sosyal yaşamda bir komşu, tanıdık arkadaş veya akrabanın vefatı durumunda yardıma koşmak ve taziyede bulunmak en önemli insani görevdir. Bizzat tanıyan olmak şart değildir. Başsağlığı dileğinden sonra, ciddiyet ve sükûnetle kalınmalı ve uzun süre de oturulmamalıdır. Vefat edenin yakınları veya en yakını, başsağlığı ziyaretine gelen üstlere ve eşdüzeydekilere şahsen veya telefonla ya da mektupla teşekkür etmelidir.

Çiçek alma ve sunum kuralları nelerdir?

• Çelenk, önemli kişilerin ölüm yıldönümlerinde anıtlara konur veya cenazeye gönderilir. Sepet; nişan, nikâh ve düğünlerde, sanatsal etkinliklerde, açılış törenlerinde, tayin ve terfilerde gönderilir. Ancak Türkiye’de nişan, nikâh ve düğün törenlerine; banka ve ticari kuruluşların açılış törenlerine de çelenk gönderilmektedir. Buket; hanım arkadaşa, sevgiliye, sözlüye, nişanlıya, eşe, anneye, hastaya, lohusaya, evinde akşam yemeği daveti veren evsahibi hanıma; sahnede sanatçıya, konferans veren kişiye; havaalanında karşılanan ve uğurlanan kişiye verilir. Ayrıca yaş günü, evlilik yıldönümü kutlamalarına ve bayram ziyaretlerine de buket götürülebilir.
• Çiçek gönderilecek ya da sunulacak kişinin erkek ya da kadın olması, resmî ya da sosyal statüsü çiçek seçiminde önemlidir. Örneğin; bir erkek samimi olmadığı bir hanıma kırmızı çicek götürmez; yapay çiçek ya da kır çiçeği resmî bir kişiye ya da resmî bir davete götürülmez.
• Özel ve sosyal yaşamda ziyaretlerde ve sosyal etkinliklerde çiçek sunmak nazik ve asil bir davranış olarak kabul edilir. Bu yüzden, çiçek sunan kişi kibar ve naziktir; kendisine çiçek sunulan kişi de her zaman memnun olur.
• Nişan, nikâh, düğün, yıldönümü gibi sosyal etkinliklerde davetten bir saat önce büyük ve zengin görünümlü sepet ya da çelenk hâlinde çiçek gönderilir. Küçük bir zarf içindeki karta kutlama ifadesi ve iyi dilekler yazılır, imzalanır. Zarf sepete iğnelenir. Zarfın üstüne kişinin adı, soyadı yazılır. Adres çiçekçiye not ettirilir. Çok sayıda çiçek (çelenk ve sepet) gönderilmiş ise, aile ve meslek ilişkisi, resmî ya da sosyal statü bakımından önde gelenlerin çiçekleri ön plana çıkarılır.

Tebrik, teşekkür, doğum, ve geçmiş olsun vesilesiyle çiçek alma ve sunumları ile ilgili kurallar nelerdir?

• Tebrik, teşekkür, doğum, geçmiş olsun vesilesiyle buket olarak kısa saplı çiçek götürülür ve kapıyı açana verilir. Buket sol elde tutulur. Evde verilen akşam yemeği davetinde de buket olarak kısa saplı çiçek götürülür. Buket, erkek tarafından kapıda ya da antrede evsahibi hanıma sunulur. Çiçekle salona girilmez. Evsahibi hanım çiçeği alır, üzerindeki selefon kâğıdını çıkarır, vazoya yerleştirir, salonun görünen bir yerine koyar. Çiçek sunan bir konuk, davetten sonra evsahibi hanıma ayrıca teşekkür etmez.
• Uzun saplı çiçekler ile büyük saksılı çiçekler elden sunulmaz, vasıtayla gönderilir. Vasıtayla gönderilen çiçeğe kart iliştirilir; karta gönderiliş amacına uygun bir yazı yazılır ve imza atılır.
• Doğum veya hastalık nedeniyle hastanede veya evinde bulunan kişiye, küçük ve açık renkli çiçeklerden oluşan buket gönderilir ve karta “geçmiş olsun! Sevgiler” yazılır. Ancak eşit düzeydekilere ve üstlere çiçek gönderilmez; bizzat sunulur. Bizzat sunulan çiçeğe kart veya kartvizit iliştirilmez.
• Sosyal ilişkilerde daima doğal ve taze çiçek sunulur, yapay çiçek verilmez.
• İlke olarak eşe, bayan arkadaşa, yaş günü kutlamasına, doğum ve hasta ziyaretine, yolcu karşılama ve uğurlamaya, özel akşam yemeği davetine vasıtayla çiçek gönderilmez; kişi beraberinde buket çiçek götürür ve bizzat sunar.

Düğün ve cenazelerde ne tür çiçekler gönderilir?

Çelenk açılışta, düğünde ve cenazede gönderilir. Cenazeye gönderilen çelenge siyah kurdele takılır. Açılışa ve düğüne gönderilen çelenk üzerine, gönderen kişi, kurum veya işletmenin adı yazılı kurdele takılır. Açılış merasimlerine, düğünlere ve özellikle cenaze törenine gönderilen çiçeklerin abartılı olmaması gerekir. Açılış ve düğün merasimlerine sepet veya porselen ya da seramik saksılar içinde hazırlanan arajmanların gönderilmesi de uygundur.

Hastane ziyaretlerinde ne tür çiçekler gönderilir?

Hastane ziyaretinde saksı çiçek götürülmez. Ağır kokulu olmayan buket ya da sepet çiçek götürülür. Ancak bazı hastanelerde çiçek kabul edilmemektedir. Bu durumun telefonla öğrenilmesi gerekir.

Çiçek türleri anlamlarına göre nasıl farklılık gösterir?

Çiçeklerin de dili vardır. Örneğin kırmızı gül, sevgiyi temsil eder. Hristiyanlara cenaze dışında krizantem götürülmez. Çiçeklerin sayısı da önemlidir. Tek sayılı çiçekler sevgiyi ve sevinci; çift sayılı çiçekler ise üzüntüyü ifade eder.

Çiçeklere kart iliştirirken uyulması gereken kurallar nelerdir?

İş hayatında atama, göreve başlama ve görevde yükselme vesilesiyle sepet içinde çiçek gönderilir ve sepete kart iliştirilir. Hangi vesileyle gönderilirse gönderilsin, vasıtayla gönderilen çiçeklerin üzerindeki isim yazılı kartlar alınır; gönderenlere yazılı olarak teşekkür edilir.

Hediye alma ve sunmanın kuraları nelerdir?

Hediye özel, sosyal ve kurumsal yaşamda hem vereni hem alanı mutlu eden asil ve güzel bir davranıştır. Hediye alma ve sunma konusunda saygı, görgü ve nezaket kuralları aşağıda belirtilmiştir.

Sosyal yaşamda hediye alma ve sunum kuralları nelerdir?

• Alınan hediye pahalı olmamalı; kişinin yaşı, zevki ve cinsiyetine uygun; dostluk ve yakınlık derecesiyle orantılı olmalıdır.
• İlke olarak hediye; nişan, nikâh, düğün, doğum, sünnet, doğum günü, evlilik yıldönümü, mezuniyet, bayram, ev alma ya da yeni eve taşınma vesilesiyle veya yatılı olarak bir evde misafir olma durumunda alınır ve sunulur.
• Hediye vasıta ile gönderildiğinde hediyeye (paketin üzerine, hediye kitap ise kitabın içine) kart ya da kartvizit konur ve el yazısıyla uygun bir iki kelime yazılır ve imzalanır. Kartvizit arkasına yazılan yazılarda üçüncü tekil şahıs kullanılır ve imza atılır. (Teşekkür eder, saygılar sunar.) Elden (bizzat) sunulan hediyeye kart konulmamalıdır.

Yakınlık ve ilişki düzeyine göre hediyeler nasıl farklılık gösterir?

Hediye, sunulan kişiyle yakınlık ve ilişki düzeyine uygun olmalıdır. Bu nedenle, patrona alınan bir hediye ile arkadaşa ve sevgiliye alınan bir hediye farklı olmalıdır. Hediye almak ve vermek için, o kişiyle belirli düzeyde bir ilişki veya yakınlık bulunmalıdır. Bu yüzden, tanımadığınız veya samimi olmadığınız bir kişiye hediye alınmamalıdır. Ayrıca bir kişiye sık sık hediye almak da doğru değildir.

Hediye amaca göre nasıl farklılık gösterir?

• Hediye amaca uygun olmalıdır: Evlenen bir yakına bilezik, yeni ev alan arkadaşa ev eşyası, okula başlayan çocuğa kalemlik, evlilik yıldönümünü kutlayan anneye parfüm, çiçek almak gibi.
• Hediye alırken kişinin gereksinimi, zevki ve beğenisi dikkate alınmalıdır. Kristal vazosu olan birine vazo yerine, bir örtü almak daha uygun olabilir. Hediye olarak giysi almak istendiğinde, kişinin bedenini tam olarak bilmek ya da satış yerinden “değiştirme kartı” almak ve hediye paketinin içine koymak gereklidir.

Hediye verirken dikkat edilmesi gereken ince noktalar nelerdir?

• Alınan hediye çok pahalı olmamalı ve karşı tarafı zor durumda bırakmamalıdır.
• Hediye karşılıksız verilmelidir. Hiç kimseye bir iş, işlem veya çıkar karşılığında hediye verilmemelidir.
• Hediyenin üstündeki fiyat etiketi çıkarılmalı ve hediye zarif bir ambalaj içinde sunulmalıdır.
• Hediye; götürülen kişiye takdim edilmeli, yere veya masaya bırakılmamalıdır.

Hediye verirken kaçınılması gereken hususlar nelerdir?

• Hediye verirken “çamsakızı çoban armağanı” ya da “size layık değil ama” gibi ifadelerden kaçınılmalıdır. Hediye hatırlanan, sayılan ve sevilen kişiye alınır. Örneğin Paris’ten gelen bir kişi hediye verirken, “Paris’te sizi hatırlayıp parfüm aldım. Kabul ederseniz mutlu olurum” gibi nazik ifadeler kullanmalıdır.
• Elden getirilen hediye hemen açılır ve getirene samimiyetle teşekkür edilir. Başka konuklar varsa aşırı bir memnuniyet gösterisi yapmadan onlara da gösterilir. Ancak vasıtayla gönderilen bir hediye, başkalarının yanında açılmaz ve başkalarına gösterilmez.
• Sunulan hediye; büyük bir borç altına sokmadıkça, bir çıkar karşılığı olmadan kabul edilebilir. Bu yüzden kimseye reddedebileceği bir hediye alınmamalı.
• Verilen bir hediyeyi “beğenmezsen değiştirebilirsin” demek doğru değildir.
• Veren kişi hediyesini övmemeli.

Hediye alan kişi hangi hususlara dikkat etmelidir?

• Hediye alan kişi, hediyeyi hemen açmalı ve memnuniyetini belli ederek kişiye teşekkür etmelidir. Kişinin, hediyeyi beğenmese bile, beğendiğini söyleyerek teşekkür etmesi nezaket gereğidir.
• Alınan hediye yenilecek/içilecek bir şey ise önce getirene sunulmalı, getiren de mutlaka almalıdır.
• Ev için getirilen hediye hemen açılmalı ve görünen bir yere konmalıdır. Hediyeye karşı ilgisiz ve soğuk kalmak, hediye getiren kişiye “niye zahmet ettiniz, ne gereği vardı” demek doğru değildir. Hediye getirene, “çok naziksiniz, düşündüğünüz için teşekkür ederim” denmelidir. Ayrılırken de hediye için tekrar teşekkür edilmeli, hediye vasıtayla gönderilmiş ise gönderene mektup veya telefonla teşekkür edilmelidir.
• Hediye reddedilmesi gerektiğinde çok nazik olunmalı, hediye sunan kişi rencide edilmemelidir.
• Ayrıca verilen bir hediyenin değiştirilmesi, başkasına verilmesi veya satılma doğru değildir. Bunun yerine değiştirme kartının iliştirilmesi uygun bir davranıştır.

Resmi ortamda hediye verme ve sunum kuralları nelerdir?

• Yabancı kişi ve heyetlere (konuklara) sunulan hediyeler, ilke olarak ulusal ve/veya kurumsal nitelikte olmalıdır.
• Hediye; sunulan kişinin statüsüne ve düzeyine uygun olmalı, zarif bir şekilde sunulmalıdır.
• Hediyeyi kurum yöneticisi, ziyaret eden/edilen yetkili kişiye bizzat sunmalıdır. Kabul edilen hediye mutlaka açılmalı ve teşekkür edilmelidir: Hediye sunumu için, yönetici asistanı sunulacak hediyeyi getirir, yöneticiye verir. Yönetici hediyeyi alır ve bizzat konuğa sunar.
• Kurumsal olarak bir’den çok kişiye hediye vermek gerektiğinde, aynı düzeydeki kişilere, aynı tür hediye verilmelidir. Farklı unvan ve statüdeki kişilere farklı hediye verilmelidir. (Üst statüdeki kişiye daha büyük, ast statüdeki kişiye daha küçük bir hediye verilir.) Heyette yer alan tüm üyelere hediye vermek şarttır. Heyet başkanına farklı bir hediye verilmelidir. Heyetin diğer üyelerine aynı tür hediye verilmelidir. Heyetteki iki kişiye hediye verip, üç kişiye vermemek doğru değildir.
• Kurumlar veya işletmeler tarafından gönderilecek olan yılbaşı ve yıldönümü hediyeleri, bu günlerden önce gönderilmelidir.

Resmi ortamda hediye kabul kuralları nelerdir?

• Ziyareti vesilesiyle hediye sunan yabancı ülke ve kurum temsilcisine uygun bir hediye ile karşılık verilmelidir.
• Uluslararası ilişkilerde protokol ve nezaket kuralları gereği kabul edilen ve parasal değeri asgari ücretin on katını geçen bir hediye kuruma teslim edilmeli ve demirbaşa kaydedilmelidir. Parasal değeri asgari ücretin on katının altında olan hediyeler yazılı olarak kuruma beyan edilmeli, mal bildiriminde belirtilmelidir. Ancak özel olarak verilen ve kabul edilen hediyeler ile üzerinde isim yazılı olan özel hediyeler kişiye kalır; kişiye aittir.
• Mevki ve statü olarak yüksek düzeyde olan bir kişiye hediye ile teşekkür etmek doğru değildir. Makam ve mevki sahibi kişilere (üst yöneticilere) ziyaretle veya mektupla teşekkür edilir.

Astlar ve üstler arasında hediye alışveriş kuralları nelerdir?

Çalışma yaşamında, üstlerin astlarına hediye vermeleri doğal ve normal olmakla birlikte, astların üstlerine hediye vermeleri her zaman hoş karşılanmayabilir. Çünkü üstlere sunulan hediye, bir istek veya çıkarı çağrıştırabilir. Bu yüzden amir olan üstlere sadece iş gezisi ya da izin dönüşünde (il veya yurt dışından gelirken) küçük bir hediye almak ve sunmak memnun edici olabilir.

Terfi ve yeni görev atamalarında hediye alışveriş kuralları nelerdir?

Bir kurumda çalışan, yeni bir göreve atanan veya görevde yükselen yakın bir arkadaşa ilgi alanıyla ilgili olarak veya büroda kullanabileceği türden bir hediye almak, sevgi ve samimiyet ifadesidir. (İş yaşamında alınabilecek hediyeler şunlardır: Kitap, çikolata, saatli radyo, cep bilgisayarı, dolmakalem, isimlik, kalemlik, bloknot, vazo vb.)

Doğum günü hediyeleri nelerdir?

Doğum günlerinde; Çiçek, kitap, tablo, kol saati, parfüm, deodorant, resim çerçevesi, fotoğraf albümü; gitmeyi arzu ettiği sinema, tiyatro, konser bileti veya giyebileceği bir giysi vb. hediyeler verilebilir.

1. Düğün (Evlilik) hediyeleri nelerdir?

Düğün (Evlilik) hediyeleri; altın (bilezik, yüzük, küpe, isimlik), gerdanlık, inci, broş; kol saati, masa saati, duvar saati; gece lambası, abajur, çay takımı, kahve takımı, kokteyl (kadeh) takımı, gümüş şamdan, çatal-kaşık-bıçak takımı, gümüş tepsi, gümüş ayna, gümüş sofra takımı, porselen yemek takımı, vazo; buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, fırın, elektrik süpürgesi, elektrikli eşya; mücevher kutusu, çeyiz eşyası, halı, battaniye, masa örtüsü, makyaj takımı, kravat iğnesi ve kol düğmesi takımı; tatil çeki, para, fotoğraf makinesi, fotoğraf albümü, tablo; radyo, televizyon, müzik seti vb. hediyeler verilebilir.

Ev hediyeleri nelerdir?

Ev hediyeleri; duvar saati, saksı çiçek veya yapma çiçek, süs eşyası, gümüş takımlar, çay veya kahve takımı, servis takımı, servis tepsisi, porselen sofra takımı, çiçek vazosu, şamdan, halı, kilim, tablo vb. hediyeler verilebilir.

Yolculuğa çıkana ne tür hediyeler alınır?

Yolculuğa çıkana; kitap, MP3 çalar, fotoğraf makinesi, çikolata vb. hediyeler verilebilir.

İlke olarak küçük büyüğü, ast üst’ü, kıdemsiz kıdemliyi ziyaret eder; üst (büyük) astın (küçüğün) ziyaretini kabul eder. Ziyaret gün ve saatini, büyük (üst) olan belirler. Eşit düzeyde olan kişiler arasında ziyaret gün ve saati birlikte belirlenir. Ziyarette verilen randevu saatine titizlikle uyulmalıdır. Aksi davranış ne olarak kabul edilir?

Aksi davranış nezaketsizlik ve saygısızlık olarak kabul edilir.

Ziyaret öncesinde randevu almak ve randevuya uymak, uygar bir insan olarak, zamanı etkili ve verimli kullanmanın bir yöntemi, insana saygının da bir gereğidir. Verilen randevuya gidilmesinin en önemli kuralı nedir?

Verilen randevuya mutlaka zamanında gidilmelidir.

Genel olarak, iş yerinde yapılan resmî ziyaretlerin süresi beş dakika; bayram, tebrik, teşekkür, nezaket, hasta ve başsağlığı ziyaretlerin süresi ne kadardır?

Onbeş-yirmi dakikadır.

Ziyaret eden kişi, ziyarete uygun kıyafetle gitmelidir. Ancak başsağlığı ziyaretlerinde; hastalara, yoksullara, yakın arkadaşlara yapılan ziyaretlerde nasıl giyinmek doğru değildir. Bu tür ziyaretlerde nasıl giyinmek gereklidir?

Şık ve şatafatlı giyinmek doğru değildir. Bu tür ziyaretlerde sade giyinmek gereklidir.

Evde ya da iş yerinde, davetli veya randevulu olarak yapılan tüm ziyaret­lerde, iş yerinde (ofiste) veya evde ziyaretçi varken başka bir ziyaretçi davet veya kabul edilmemelidir. Ziyaretçi üstüne ziyaretçi almak, her iki ziyaret­çiye de önem vermemek demektir. Hangi ziyaretler bu uygulamanın dışındadır?

Akraba ve ortak dost ziyaretle­riyle tebrik, teşekkür, bayram, hastalık ve taziye ziyaretleri bu uygulamanın dışındadır.

Evde veya iş yerinde yapılan ziyaretlerde en önemli noktalardan biri, kar­şılama ve uğurlamada uyulması gereken kurallardır. Evsahibi ziyaretçiyi daima uygun kıyafetle karşılamalıdır. Ziyaretçi eşli geliyorsa, evsahibi ziyaretçiyi nasıl karşılamalıdır?

Ziyaretçi eşli geliyorsa, evsahibi de ziyaretçiyi eşli karşılamalıdır.

Evsahibi, ziyaretçiyi içeriye buyur ederken yol veya yer göstermek için, kendisi bir adım önden gitmeli; uğurlarken nasıl gitmelidir?

Uğurlarken bir adım geriden gitmelidir.

Ziyaretçi gittiği yerde evsahibinin (davet sahibinin) otomobiline binmeli; evsahibi ziyaretçiyi sağına almalıdır. Evsahibi ziyaretçinin (konuğun) oto­mobiline binmemelidir. Ev sahibi ziyaretçinin (konuğun) otomobiline hangi şartlarda binebilir?

Ev sahibinin otomobili yoksa binebilir.

Bir evde yatılı konuk olarak kalan kişi, kendi evine döndükten iki gün sonra, kendisine gösterilen samimi ilgiye ve misafirperverliğe karşı nasıl bir davranış sergilemelidir?

Yazılı olarak teşekkür etmelidir.

Yabancı devlet ve hükûmet adamları ile devlet kurumlarının yöneticilerinin resmî davet veya kabul sonucunda Türkiye’de dengi olan devlet ve hükûmet adamlarına veya kamu kurumu başkanlarına yaptıkları her ziyaret; Türk devlet ve hükûmet adamları ile kamu kurumu yöneticilerinin davet veya kabul sonucunda yurt dışın­da yaptıkları her ziyaret resmîdir. Bu yüzden resmî ziyaretler, törensel ve biçimsel olarak ne içinde yürütülür?

Protokol kuralları içinde yürütülür. 

Çalışma hayatında göreve başlama ziyareti, resmî bir ziyarettir. Bir kurumda gö­reve başlayan kişi ilk ziyareti amirine yapmak zorundadır. Çünkü iş hayatında göreve başlama amiri ve/veya işvereni/yöneticiyi ziyaretle başlar. Daha sonra kimler ziyaret edilir?

Daha sonra ise ku­rumdaki üstler ziyaret edilir.

İş hayatında bir kişinin yeni bir göreve atanması ve göreve başlaması nedeniyle yapılan ziyaret, tebrik ya da protokol ziyaretidir. Tebrik ziyaretinde, ilke olarak kimler, kimlere giderler? 

İlke olarak ast ya da kıdemsiz olanlar, üst ya da kıdemli olana giderler. 

Kurumlarda/işletmelerde çalışan kişilerin, özellikle yöneticilerin diğer birim veya kurumlarda çalışan kişilere veya yöneticilere iş gereği yaptıkları çalışma (resmî görüşme) ziyaretleri nasıl nitelik taşır?  

Resmî nitelik taşır. 

Çalışma hayatında veda ziyareti, yöneticiler ve tüm görevliler için resmî bir ziyarettir. Bir görev, kurum veya işletmeden ayrılması söz konusu olan görevli ya da yönetici, üstlerinin ve eşdüzeyde olan kişilerin makamlarına giderek kendilerine veda ziyaretinde bulunur. Yönetici ise son olarak kimlere, nasıl veda eder?

Yönetici ise son olarak birlikte çalıştığı personelinin bü­rolarına giderek kendilerine veda eder.

Türkiye’deki iş ortamında ve toplumsal yaşamda özel ve sosyal ziyaretler; neza­ket ziyareti, aile ziyareti, evlilik ziyareti, doğum ziyareti, bayram ziyareti, hasta ziyareti ve başsağlığı ziyaretleri olarak sıralanabilir. Söz konusu ziyaretler sosyal yaşamda ve iş ortamında ne açısından önemlidir?

Saygı ve nezaket açısından önemlidir.

Türk toplumunda sosyal yaşamda saygı ve nezaket gereği olarak kişiler, aileler, komşular, arkadaş, dost ve akrabalar arasında yapılan nezaket ziyaretleri de dostluk duygularını geliştiren; sevgi ve saygıyı pekiştiren sosyal davranışlardır. Zira sosyal yaşamda dost, arkadaş ve akrabaları hiç ziyaret etmemek onların ne yapmalarına neden olur?

Onların kırıl­malarına ve alınmalarına neden olur.

Sosyal yaşamda nezaket ziyareti daima haberli ya da randevulu olarak yapılmalıdır. Özellikle resmî görev ve makam sahibi dost, arkadaş ve akrabalar mutlaka randevulu olarak ziyaret edilmelidir. Ziyaret süresi normal olarak yirmi dakikadır. Ancak evsahibi ziyaret süresini uzatmak istediğinde, ne kadar kalınmalıdır?

Evsahibi ziyaret süresini uzatmak istediğinde, bir saati geçmemek koşuluyla kalınmalıdır.

İyileşen hasta, kendisine ziyarete gelenlere, çiçek gönderenlere mektupla veya telefonla teşekkür etmelidir. Ziyaretine gelen büyüklerine ise nasıl teşekkür etmelidir?

Ziyaretine gelen büyüklerine ise bizzat giderek teşekkür etmelidir.

Çiçek sunmak sosyal ve kurumsal yaşamda, kişinin duygularını yansıtan asil bir davranıştır. Ancak çiçek seçimine, biçimine ve sunumuna dikkat etmek gereklidir. Çiçekler üç ayrı formda düzenlenir. Bunlar nelerdir?

Buket, sepet ve çelenk.

Hediye, özel ve sosyal yaşamda birine karşı duyulan güzel duyguların elçisi ve yalın bir ifadesidir. Bir kişiye hediye almanın ve sunmanın anlamı ne demektir?

“sana değer ve­riyorum ve seni seviyorum” demektir.