Sosyal Davranış ve Protokol Dersi 2. Ünite Özet
Saygı, Görgü Ve Nezaket Kuralları
- Özet
- Sorularla Öğrenelim
Sosyal Yaşamda Saygı, Görgü ve Nezaket Kuralları
Günlük sosyal yaşam her ülkede ve toplumda hukuk, din ve ahlak kurallarına, örf ve âdetlere dayanan saygı, görgü ve nezaket kuralları içinde geçer.
Trafikte ve Taşıtlarda Uyulması Gereken Saygı, Görgü ve Nezaket Kurallar
Trafikte uyulması gereken en önemli kurallar; alkollü ve süratli araba kullanmamak, hatalı sollama yapmamak, yolun ortasından gitmemek, sağdan gitmek, şerit değiştirirken sinyal vermek ve yayalara yol vermektir.
- Arabada emniyet kemeri mutlaka bağlanmalı; 12 yaşından küçük çocuklar arkaya oturtulmalı ve emniyet kemerleri bağlanmalıdır. Bekleme sırasında, motor boş yere çalıştırılmamalı, zararlı egzoz gazı çıkartarak çevre kirletilmemelidir. Yağmurlu havalarda şehir içinde dikkatli ve yavaş gidilmeli, kaldırımda yürüyen veya bekleyenlerin üzerine su sıçratılmamalıdır. Tehlikeli ve sinyâlsiz geçiş yapılmamalı; diğer sürücüler, özellikle hanım sürücüler taciz edilmemelidir. Trafikte geçiş önceliği olan araçlara sağa yanaşarak veya durarak hemen yol verilmelidir. Yeşil ışık yanmış olsa bile, karşıya geçen yayalar beklenmelidir
- Kaza yapmış olan bir taşıt ile karşılaşıldığında hemen durmalı; gerektiğinde ilk yardıma, polis ya da jandarmaya haber verilmeli; yaralanan, zor durumda olan biri varsa kendisine yardım edilmelidir. Park etmiş bir arabaya çarpan ve hasar veren bir sürücü, kartını ya da adresini ve telefon numarasını taşıtın sileceğinin altına bırakmalıdır.
- Meskûn mahalde ve gece vakti birini çağırmak veya geldiğini haber vermek veya bir tanıdığı selamlamak için klakson çalınmamalıdır.
- Yaya olarak yol veren bir sürücüye başla veya elle selam vererek tebessümle teşekkür edilmeli; yolcu olarak arabada sürücüye müdahale edilmemelidir.
- Kaldırımlara, park yasağı bulunan yerlere, kapı önlerine park edilmemeli; başka araçların girişçıkışına engel olunmamalıdır.
- Arabada radyo veya teybin sesi dışarıdan duyulacak kadar fazla açılmamalı ve çevrede gürültü kirliliği yaratılmamalıdır. Arabada alkollü içki içilmemeli ve alkollü olarak araç kullanılmamalıdır.
- Arabadan dışarıya yiyecek, içecek, kutu, şişe, sigara, izmarit vb. çöp atılmamalı; kül tablası dışarıya boşaltılmamalıdır.
Takside ve Otomobilde Uyulması Gereken Kurallar:
- Ticari taksi şoförü, trafiğin yoğun olduğu yerlerde durmak ve müşteri almak zorunda değildir. Ancak aldığı yolcuyu gideceği yere götürmek zorundadır. Taksi şoförü müşterinin eşyasını, valizini taşımak, bagaja koymak ve bagajdan almak zorunda değildir. Ancak yolcu yaşlı, engelli (özürlü) veya hanım ise, şoförün yardım etmesi saygı ve nezakettir.
- Hanım ve erkek yolda birlikte iken taksiye binmek için, erkek arka sağ kapıyı açar, önce kendisi biner ve sola geçer; hanım sonra biner ve arka sağ koltuğa oturur.
- Trafiğin yoğun olduğu sokakta, caddede taşıta kaldırım tarafından binilir ve inilir.
- Özel bir otomobile binerken erkek, hanıma kapıyı açıp binmesine yardımcı olmalı; kapıyı kapattıktan sonra kendisi binmelidir. Otomobilden inerken otomobili kullanan erkek, önce inmeli ve hanımın inmesine yardımcı olmalıdır. Otomobilden konuklar inerlerken, otomobili kullanan kişi de inmeli; konuklarıyla dışarıda vedalaşmalıdır.
- Kişi, bir arkadaşını ya da akrabasını kendi otomobiliyle geziye davet ettiğinde, arabaya ait tüm masrafları kendisi karşılamalıdır. Konuğun arabaya benzin alması, otoyol ücretini ödemesi uygun değildir.
Şoför ya da taşıt sürücüsü yolda cenaze alayına rastladığında, 10 Kasım’da saat 09.05’te sirenler çaldığında saygı gereği taşıtı ve motorunu hemen durdurmalıdır
Toplu Taşıma Araçlarında Uyulması Gereken Kurallar:
- Tramvay, yeraltı treni, tren veya otobüs durmadan binmeye çalışılmamalı; taşıttaki yolcuların tamamen inmesi beklenmelidir. Toplu taşıma araçlarına binmek ve inmek için sıraya girilmelidir.
- Hanımlarla birlikte sırada beklerken, taşıta binerken ve taşıtta ayakta dururken arada mesafe olmasına dikkat etmek ve hanımları rahatsız etmemek gereklidir.
- Şehir içi toplu taşıma araçlarında yaşlılar, engelliler, gaziler, hamile ve çocuklu hanımlar için ön tarafta ayrılmış koltuklara oturmak doğru değildir.
- Toplu taşıma araçlarında çocukların büyüklere, gençlerin yaşlılara, erkeklerin hanımlara yer vermeleri saygı ve nezaket gereğidir.
- Hiç kimse, şehir içi toplu taşıma araçlarında “ben de para veriyorum” diyerek yaşlılara, çocuklu ve hamile hanımlara, engellilere ve gazilere saygısız davranma hakkına sahip değildir. Ancak dolmuşta yer vermek gerekli değildir. Bunun nedeni, dolmuşta koltuk sayısı kadar yolcu almak yasal bir gerekliliktir.
- Yorgun veya rahatsızlığı olan bir erkek, toplu taşıma aracında genç bir hanıma yer vermeyebilir. Buna karşın genç bir hanım yaşlı bir erkeğe ya da hanıma yer verebilir. Ancak bir hanım yorgun veya rahatsız olup oturmak istediğinde genç bir erkeğe yaklaşarak oturmak istediğini nezaketle ifade ettiğinde, nazik ve saygılı bir erkek hanımı asla reddetmemeli; hanım da oturduktan sonra bu iyiliğe karşılık olarak o erkeğe teşekkür etmelidir.
Buna karşın kimi hanımlar yaşlı kabul edilmeyi istemediklerinden kendilerine yer verildiğinde oturmak istemeyebilirler. - Toplu taşıma araçlarında birlikte olunan kişilerle kısık sesle konuşulmalı, özel ve gizli konular konuşulmamalı, başkaları hakkında isim vererek konuşmaktan kaçınmalıdır.
- Kişi, ineceği durağa gelmeden kapıya yaklaşmalı; son dakikada fırlayıp herkesi rahatsız ederek hızla inmeye çalışmamalıdır. Şehir içinde toplu taşıma aracına binen kişi, biletini yolculuk süresince saklamalı; inince bileti yere değil, çöp kutusuna atmalıdır.
- Şehirlerarası otobüs yolculuğunda; gündüz yolculuğunda koltuk arkaya yatırılmamalıdır. Otobüste cep telefonu ve bilgisayar kullanımı yasak olduğunda bu tür cihazlar kullanılmamalıdır.
- Gezi amacıyla grup hâlinde yapılan yolculuklarda kişiler kendilerini tanıtmalı ve tanışmalı; birbirlerine selam vermeli ve adlarıyla hitap etmelidirler. Otobüs şoförüne de “ kaptan ” diye hitap edilmelidir. Grup gezilerinde rehbere, kaptana ve yardımcısına bahşiş vermek âdettir.
Gezi ve Yolculukta Uyulması Gereken Kurallar
Günümüzde tatil gezileri genellikle tur olarak gruplar hâlinde yapılmaktadır. Bu yüzden grup olarak tatile çıkan herkes tatil süresince grup içinde uyumlu olmalı; kaprislerini evde bırakmalıdır. Yabancı bir ülkeye gitmeden önce o ülkeyi tanıtıcı bir kitap ya da broşür alınmalı; ülkenin ve toplumun özellikleri, gezilecek ve görülecek önemli yerleri hakkında bilgi edinmeli; ülkenin ve kentin haritası temin edilmeli; tatile ve geziye hazırlıklı ve bilinçli olarak gidilmelidir.
Uçak, gemi, tren, otobüs, yeraltı treni ve tramvay gibi toplu taşıma araçlarına hanımlar önce biner; erkekler bu taşıtlardan önce inerler. Erkekler bu taşıtlara biniş ve inişlerde hanımlara yardımcı olurlar. Tüm yolculuklarda, her erkek yakınında bulunan hanımların, engelli ve yaşlıların taşıtlara binmeleri ve inmeleri; çanta, paket vb. eşyalarını bagaja koymaları ve bagajdan almalarına yardımcı olmalıdır. Yolculuk sırasında yanda oturan kişinin okuduğu kitap, gazete, dergiyi okumaya çalışmak rahatsız edicidir. Okumak için diğer bir yolcu ile gazeteleri değiştirmek uygundur. Ancak kitapları değiştirmek doğru değildir. Herkes aynı kitaptan hoşlanmayabilir. Yolcu uğurlayan kişi; havaalanında uçak, garda tren, limanda gemi, otogarda ya da terminalde otobüs kalkmadan ve gözden uzaklaşmadan oradan ayrılmamalıdır. Yolculuk herhangi bir nedenden iptal olabilir ve yolcu geri dönmek zorunda kalabilir.
Sosyal Mekânlarda Uyulması Gereken Saygı, Görgü ve Nezaket Kuralları
Restoranda Uyulması Gereken Kuralları:
Restoran, bar, pastane vb. kamuya açık mekânlarda uyulması gereken saygı, görgü ve nezaket kurallarına uymak, bu mekânları aynı anda kullananların aldığı hazzı artırır.
- Bir hanımla birlikte restorana girerken erkek, kapıyı açar ve tutar; önce hanımı içeriye buyur eder, sonra kendisi girer. Erkek, girişte refakat ettiği hanımın mantosunu ya da pardösüsünü çıkarmasına yardımcı olur ve vestiyere verir. Restoranda erkek önden giderek oturacak uygun yer arar. Eğer, şef garson ya da başka bir görevli önden giderek oturulacak masaya götürüyorsa, bu durumda hanım önden, erkek arkadan gider. Bir’den fazla hanım varsa, hanımlar görevliyi takip ederler; erkek arkadan hanımları takip eder.
- Restoranlarda oturma yerleri ve masaları A, B ve C olarak sınıflandırılır. A masaları en iyi yerlerdir. Cam önünde olan veya geniş alanı görebilen bölümdür. C masaları girişte, geçişlerde, mutfağa veya tuvalete yakın yerlerdedir. Öteki masalar B’dir. A masaları genellikle 6-8 kişiliktir.
- Önemli bir konuk ya da bir hanım restorana davet edildiğinde, iyi bir restoranda ve iyi bir yerde önceden rezervasyon yaptırılmalıdır. Rezerve edilen (Ayrılmış) masa, yarım saat boş tutulur. Lüks bir restoranda, önceden rezervasyon olsun veya olmasın, oturulacak masaya daima şef garsonun veya bir görevlinin götürmesini beklemek gerekir. Küçük ve sıradan bir restoranda ve lokantada kişi boş olan dilediği yeri ve masayı seçebilir.
- Bir çift, restorana geldiğinde masada karşılıklı oturur. İki çift olarak restorana geldiklerinde erkekler, hanımları karşılarına veya yanlarına alırlar. Grup olarak restorana gelindiğinde hanımlar masanın en iyi yerine ya da arzu ettikleri yere otururlar. Hanımlar hiçbir zaman gelip geçilen ayaküstü (tuvalete, kapıya yakın) yerlere oturtulmazlar. Uygun olan, restoranda oturulacak yer konusunda hanıma danışmak, hanımın oturacağı yeri kendisine bırakmaktır.
- İlke olarak hanımı restorana erkek davet eder. Ancak iş ya da dostluk gereği hanım da erkeği restorana davet edebilir. Hanım, davet sahibi olarak restoranda rezervasyonu yaptırır, oturma yerini, mönüyü seçer, sipariş verir ve hesabı öder. Restoranda bir hanım yerine otururken ve yerinden kalkarken kendisine yardımcı olmak, sandalyesini çekmek refakat eden erkeğin görevidir.
- Restoranda, masaya ilave bir sandalye temin etmek gerektiğinde yan masadan alınmaz, görevlilerden rica edilir.
- Restoranda tanıdık bir kişiye ya da çifte rastlandığında, yanlarına giderek onları selamlamak ve kendilerine “afiyet olsun!” demek gereklidir. Tanıdık kişi ya da kişiler kalabalık iseler, onları baş veya el ile selamlamak yeterlidir.
- Restorana elde paket, çanta vb. eşya ile girildiğinde söz konusu eşya, masa üstüne konmamalı; boş bir sandalyeye veya uygun bir yere bırakılmalıdır. Ayrıca yemek masasına cep telefonu, cüzdan, anahtarlık gibi eşya da konmamalıdır.
- Restorana davet edilen kişi servis elemanını kendisi çağırmamalı, servis elemanından su dışında doğrudan bir şey istememeli, isteğini davet sahibine iletmelidir.
- İlke olarak restoranda davetli sayısı altı kişiden az olduğunda, herkes yiyeceğini ve içeceğini kendisi mönüden seçer. Hanım davetliler siparişlerini davet sahibine bildirirler. Davet sahibi siparişi verir. Davetli sayısı altı kişiden fazla olduğunda, mönü önceden davet sahibi tarafından belirlenir.
- Restoranda verilen davette şarap ikram edildiğinde şarabı davet sahibi tatmalıdır. Davetli kişi alkollü içki içmiyorsa özür dilemez; kişi inancı ya da sağlığı gereği içki içmeyebilir. İçki içmeyene, içmesi için teklif ve ısrar etmek yanlıştır.
- Restoranda tanıdık bir erkek masaya geldiğinde, masada oturan erkek hemen ayağa kalkmalıdır. Bir hanım masaya gelip konuşmak istediğinde, erkek onu tanısın veya tanımasın mutlaka ayağa kalkmalıdır. Yaşlı bir hanım ya da yüksek mevki, rütbe veya statü sahibi bir kişi masaya geldiğinde hanım ve erkek her ikisi de ayağa kalkmalıdırlar.
- Restoranda “şef”, “garson”, “kardeşim”, “bakar mısın?” gibi sözlerle seslenerek ya da çatal veya bıçakla tabağa vurarak servis elemanını çağırmak doğru değildir. Servis elemanı, boş ve uygun durumda iken kendisine bakarak baş veya el işaretiyle çağrılmalıdır.
- Restoranda yemek esnasında esnemek, geğirmek, hapşırmak da hoş olmayan davranışlardır. Yemek esnasında hıçkırık tuttuğunda, burnu iki taraftan sıkıca kapatarak nefes almadan yavaş yavaş bir bardak su içmek hıçkırığın kesilmesini sağlar. Geçmediği takdirde, özür dileyerek masadan kalkıp lavaboya gitmek; hıçkırık geçtikten sonra masaya dönmek gerekir.
- Restoranda yemek sonunda kürdanla diş karıştırmak doğru değildir. Çok zorunlu olduğunda, hoş görülmese de, kürdanla diş karıştırmak için mutlaka diğer el ile ağız kapatılmalıdır.
- Restorandan kalkma zamanını; kalabalık davetlerde onur konuğu ya da en yaşlı konuk; davetli sayısı 6 kişiden az olan davetlerde davet sahibi; ikili davetlerde ise, erkeğe refakat eden hanım belirler
- Restoranda servisle ilgili aksaklıklar davetlilerin yanında değil, daha sonra restoran yöneticisi ile görüşülerek çözümlenmelidir. Bahşiş miktarı, ortalama olarak hesabın yüzde onudur.
Pastane, Kafe ve Kahvehanede Uyulması Gereken Kurallar:
- Pastane, kafe ve kahvehane gibi sosyal mekânlarda gürültü yapmak, yüksek sesle konuşmak, kahkaha atmak; aşırı el kol hareketleri yapmak, bacakları ikinci bir sandalye üzerine koymak, ayakkabıları çıkarmak, yerlere çöp atmak, çevreyi kirletmek, kız ve erkek arkadaşlara adaba uygun olmayan davranışlarda bulunmak saygı ve nezaket dışı davranışlardır.
- Pastane, kafe veya kahvehanede başkalarının oturduğu masadan sandalye almak için önce o masada oturanlardan izin istemek veya oturmak için önce orada bulunanlara selam vermek ve onlardan izin istemek terbiye gereğidir.
Cadde, Sokak ve Kaldırımda Uyulması Gereken Kurallar:
- Çevre temizliği ve çevre sağlığı açısından cadde, sokak ve kaldırımlara tükürmek, sümkürmek; çöp, izmarit vb. şeyler atarak çevreyi kirletmek uygar bir insana yakışmayan hareketlerdir.
- Şehir içinde giderken sağdan yürümek; yaşlılara, hanımlara, engellilere, makam ve mevki sahibi üstlere yol vermek genel kuraldır. Şehir dışında ise karşıdan gelen taşıtları görmek için soldan yürünmelidir. Kaldırımda yan yana yürüyenler yolu kapatmamalı; geçişe engel olmamalıdır.
- Yolda geçiş hakkı daima hanımlara aittir. Ancak yolda kazı, çukur, engel varsa veya dar bir yerden geçiliyor ise erkek önden giderek hanıma yol açar ve ona yardım eder. Bir erkek iki hanıma eşlik ediyorsa kendisi bu hanımların ortasında yürümeli; gerektiğinde her iki hanıma da yardım edebilmelidir. Bunun tersine, iki erkek bir hanımla birlikte yürüyorlarsa hanım ortada yürümeli; iki erkek, hanımı korumalıdır.
- Sokakta sakız çiğnemek, ağızda sigara ile yürümek; meyve, simit, sandviç, kuru yemiş vb. şeyler yemek hoş olmayan davranışlardır.
- Bir erkeğin eli boş iken yanındaki hanımın paket taşıması hoş olmayan ve ayıplanan bir davranıştır.
- Şehir içinde kaldırımda giderken üç kişiden fazlası yan yana yürümemelidir. Yolda iki üç kişiyle birlikte yürürken, tanıdığı birine rastlayan kişi, başa selam verip geçmelidir. Kendisiyle durup bir süre konuşmak ve beraberinizde kişiyi bekletmek saygısızlıktır. Böyle bir durumda, selamlaşmanın ardından, konuşmaya başlamadan önce yanınızdaki kişiyle tanıştırmak gereklidir.
- Gece sokakta yalnız yürüyen bir hanımı rahatsız ve tedirgin edecek şekilde yürümek son derece yanlıştır. Böyle bir durumda ya hızlıca hanımın önüne geçip yürümek ya da karşı kaldırıma geçmek en uygun olanıdır.
- Sokakta yürürken, evin penceresinden bakan ya da balkonda oturan birine, tanıdık da olsa selam verilmez ve seslenilmez.
Kapı, Asansör ve Merdivende Uyulması Gereken Kurallar:
Genel kural olarak kapıdan önce geçme hakkı, eşlik edilen veya kapıda karşılaşılan hanıma, yaşlıya, engelliye ve üst’e aittir. Aynı cinsten olanlar kapıdan geçerlerken yaşça küçük olan büyük olana yol vermelidir. Bir hanımla birlikte merdivenden çıkarken hanım önde erkek arkada çıkar; erkek önden, hanım arkadan iner.
Kültürel Mekânlarda (Opera, Bale, Sinema, Tiyatro, Konser vb. Kültürel Etkinliklerde) Uyulması Gereken Saygı, Görgü ve Nezaket Kuralları
Sinema, tiyatro, opera, bale, konser gibi kültürel etkinliklerde, katılımcı, program başlamadan on dakika önce yerini almalıdır. Bileti bayan almış olsa dahi, biletleri teşrifatçıya erkek gösterir. Sanatsal (sosyal-kültürel) etkinliklere kişi özel olarak katılıyorsa, rahat ve serbest bir kıyafet tercih etmeli, hafta içinde gündüz veya akşam, kurum olarak katılım sağlanıyorsa koyu renk takım elbise giyilmelidir.
Tarihî-Turistik Mekânlarda ve İşletmelerde Uyulması Gereken Saygı, Görgü ve Nezaket Kuralları
Müzelerde ve ören yerlerinde sadece belirlenen yerlerden girilmeli ve geçilmeli; yasak işareti veya yazısı olan yerlere girilmemeli; tarihî objelere dokunulmamalı; film ve fotoğraf çekilmesinin, flaş kullanılmasının yasak olduğu yerlerde bu yasaklara uyulmalıdır.
Otel, motel, pansiyon, kamp, kamping ve konukevi gibi konaklama işletmelerinde veya mekânlarında dikkat edilmesi gereken noktalar; herkese saygılı olmak, gürültü yapmamak, kimseyi rahatsız etmemek ve çevreyi kirletmemektir. Kişi; odasında yüksek sesle konuşmamalı, radyo veya televizyonun sesini fazla açmamalı, çalgı aleti çalmamalı, şarkı söylememeli ve gürültü yapmamalıdır. Odadaki eşyalara zarar verilmemeli; eşyalar ortada dağınık bırakılmamalı; odada, lavaboda kullanılan kâğıt, peçete, mendil, pamuk, iplik, jilet, saç kılı vb. atıklar çöp kutusuna atılmalıdır. Konaklama işletmelerinde gerekli bilgiler resepsiyon görevlilerinden alınmalı; diğer görevli ve misafirlere sorulmamalıdır. Konaklama işletmesi içinde asansörde, merdivende, koridorda ve restoranda karşılaşılan kişiler selamlanmalı; fakat durup kendileriyle ayaküstü sohbet edilmemelidir. Tatil, ortak bir yaşam biçimidir ve tatilde iş bölümü yapmak, uyumlu olmak şarttır. Bir dost ya da akrabanın yazlığına tatil için davetsiz gidilmemelidir. Davetli olarak kalınan ev, otel gibi kullanılmamalı; evde üç günden fazla misafir kalınmamalıdır. Tatil yerinde, plaj ya da havuz kıyafetiyle (şort, mayo/bikini ile) ortak kullanım alanlarına gidilmemeli; uygun bir elbise giyilmelidir. Arkadaş grubu olarak tatile çıkıldığında, para işleri (tüm harcamalar) ortak kese yöntemiyle bir kişi tarafından yapılmalıdır. Tatil sonunda, yapılan tüm harcamalar ortak ve eşit olarak bölüşülmelidir. Tatil yerinden ayrılırken otel, motel, pansiyon, konukevi veya sosyal tesis (kamp) personeline teşekkür edilmeli; tatilde edinilen dostlarla da vedalaşılmalıdır.
Mabetlerde (İbadet Yerlerinde) Uyulması Gereken Saygı, Görgü ve Nezaket Kuralları
Hangi dinden olursa olsun, mabetlere (cami, kilise, havra) uygun, temiz ve kapalı kıyafet ile girmek; mabet içinde vakur ve saygılı olmak Tanrı’ya duyulan saygının gereğidir. Bu yüzden mabet içinde gürültü yapmak, yüksek sesle konuşmak, gülmek, sigara içmek; ibadet esnasında izinsiz film, fotoğraf çekmek, ayakları uzatıp oturmak ve yatmak saygısızlıktır. İbadet eden kişinin önünden geçmek rahatsız edicidir.
Alışveriş Mekânlarında Uyulması Gereken Saygı, Görgü ve Nezaket Kuralları
Alışverişe gitmenin, alışveriş yapmanın birinci koşulu ve kuralı uygun bütçeyle, yeterli parayla ve kredi kartıyla gitmek; bütçeye uygun alışveriş yapmaktır. Alışveriş nerede yapılırsa yapılsın (pazar, mağaza, dükkân ve süpermarket), iki kişinin olduğu yerde sıra esastır. Satın alınan eşya ve malzemenin fişi ya da faturası saklanmalıdır. Kusurlu bir ürün satın alındığında 30 gün içinde iade edilmesi veya kusurun giderilmesinin istenmesi yasal bir haktır.
Bahşiş Verme Konusunda Genel Kurallar
Bahşiş miktarı konusunda genel bir kural yoktur. Bahşiş; kaptan ve yardımcısı için otobüsün önünde bulunan kutuya bırakılır, rehberin bahşişi ise zarf içinde kendisine takdim edilir. Restoran gibi yerlerde verilecek bahşiş miktarı genel olarak hesabın % 10’udur. Bahşiş yerine hediye verilmesi uygun olan kişiler, hemşireler ve postacılardır.
Bahşiş verilmesi uygun olan bazı kişiler; lokanta ve restoranlarda servis yapanlar, otellerde valizi taşıyanlar, sinema ve konser salonunda yer gösterenler, kuaför berber salonunda hizmet verenler, hediye çiçek getirenler, apartmanlarda hizmet veren görevlilerdir.
Günlük Yaşamda Saygı, Görgü ve Nezaket Kuralları
Üçüncü kişinin yanında yabancı dilde konuşmak; bir şeyler fısıldamak; başkasına kaş göz işaretleri yapmak; kitap, gazete, dergi okuyan kişinin okuduğu; yazı yazan birinin yazdığı; imza atan kişinin imzaladığı şeyi merak ederek bakmak ve okumaya çalışmak; başkasının eşyalarını karıştırmak veya izinsiz olarak bir şey almak doğru olmayan davranışlardır. Bir hanım herkesin içinde, açık alanda saç taramamalı, makyaj yapmamalı; makyajını lavaboda yapmalıdır. Toplum içinde sakız çiğnenmemeli; soğan, sarımsak yenmiş ise toplum içine girilmemelidir. Önceden izin almadan kimsenin fotoğrafı çekilmemelidir. Özellikle bir hanımın fotoğrafını izinsiz olarak çekmek sakıncalıdır. Evinde hayvan besleyen kişiler hayvanlarını disiplinli, temiz ve aşılı tutmalı; hayvanı dışarıda gezdirirken hayvanın tasmalı olmasına, başkalarına zarar vermemesine ve çevreyi kirletmemesine dikkat etmelidirler. Parklarda ve bahçelerde bulunan çiçekler, özellikle dikilmiş çiçekler ile saksıdaki çiçekler koparılmamalı; doğaya zarar verilmemelidir.