aofsoru.com

Davranış Bilimleri 2 Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kişilik

1. Soru

Kişilik kavramını açıklayınız.  

Cevap

Kişilik kavramı farklı durum ve zamanlarda bireyin ayırt edici davranış düzenlerini etkileyen karmaşık ve psikolojik niteliklerin bütünü olarak tanımlanmaktadır. Bu kavram, ayrıca, bireyin iç ve dış çevresiyle kurduğu diğer bireylerden ayırt edici tutarlı ve yapılaşmış bir ilişki biçimi olarak da ifade edilmektedir.


2. Soru

Kişilik, bireyin kendisinden kaynaklanan tutarlı davranış kalıpları ve kişilik içi süreçleri ifade eder. Bu tanımdan hareketle, kişiliğe ilişkin özellikleri kısaca açıklayınız.  

Cevap

Kişiliğe ilişkin üç özellik bulunmaktadır: 
1. Kişilik tutarlıdır.  
2. Kişilik içi süreçle ilgilidir. Kişilik yapılaşmıştır ve kişiliği oluşturan özellikler bağlantılı bir örüntü geliştirir. 
3. Kişiliğimiz bizi diğer bireylerden ayırt eder.  


3. Soru

Karakter kavramı kişilik kavramından farklı bir kavramdır. Bu bakımdan, karakter kavramını açıklayınız.

Cevap

Karakter, kişilik kavramından farklı anlamlar taşımaktadır. Karakter, bireyin yaşadığı çevresine, başka insanlara, içinde yaşadığı topluma ve hayatın gereklerine karşı takındığı tavrı gösterir. Karakter özellikleri, kişilik bütününün önem kazanmak ve kendini kabul ettirmek için başvurduğu araçlar ve mekanizmalardır; bunların kişilik bütünü içerisinde almış olduğu biçimler insanı belli bir yaşama tekniğine götürmektedir. Karakter, doğuştan ya da kalıtımla geçmez ve karakter özellikleri, özel bir beden yapısını yaşatabilmek amacı ile kazanılmış özelliklerdir.


4. Soru

Mizaç kavramı kişilik kavramından farklı bir kavramdır. Mizaç kavramını kısaca açıklayınız.  

Cevap

Mizaç, Allport (1961)’ göre, bireyin kendine özgü duygusal doğaya sahip olma olgusudur. Mizaç, davranışsal eğilimleri ifade eder. Bu eğilimler, belirgin kişilik özelliklerine kıyasla daha geniştir. Mizaç, genel davranış eğilimlerinin hangi belirgin kişilik özelliklerine dönüşeceği, bu eğilimlerin bireyin yaşadığı çevreyle girdiği etkileşime göre değişir. Mizaçtaki bireysel farklılıklar, genellikle yaşamın birinci yılında gözlenebilir ve kişinin yaşamı boyunca aynı şekilde kalır. Bir diğer ifadeyle, karakterden farklı olarak mizacın genellikle kalıtımsal olduğu söylenebilir.


5. Soru

Kişilik gelişimini etkileyen faktörler nelerdir?

Cevap

Kişilik gelişimini etkileyen faktörler yetenek, kalıtım ve ailedir. Diğer bir ifadeyle, kalıtımsal ve çevresel etkenler kişilik gelişimini etkileyen faktörlerdir.


6. Soru

Kişilik gelişimini kalıtım nasıl etkilemektedir? Kısaca açıklayınız. 

Cevap

Genetik olarak getirdiğimiz özellikler, davranışlarımızın temel itici gücünü oluşturur. Ana rahmine düşüldüğü andan itibaren, plasentanın konumu, annenin psikolojisi, fiziksel sağlığı gibi birçok etmen bebeği etkiler. Doğumla birlikte meydana gelen bireysel farklılıklar, onun çevresiyle etkileşimini de etkiler. Örnek verecek olursak, bebeğin sabahları uyandığında yüksek sesle ağlaması ve çığlıklar atması annesi gibi etrafındaki insanların da ruh halini etkiler.


7. Soru

Kişilik gelişimini yetenek hangi açılardan etkiler? Kısaca açıklayınız. 

Cevap

İnsanların yetenekleri, kişiliklerinin bir parçasıdır ve kişiliğin şekillenmesinde etkin rol oynar. Yetenekler, kişinin tanınmasını sağladığı gibi bireylerin yeteneklerini kullanabilecekleri davranışlara güdülenmesini de sağlar. Örnek verecek olursak, 5 yaşında müziğe başlayan Fazıl Say, günümüzde başarılarıyla dünyaca tanınan ve takdir toplayan bir sanatçıdır. Onun bu yeteneği, kişilik özellikleri üzerinde etkili olmuştur.


8. Soru

Aile, kişilik gelişimini hangi yönlerden etkiler? Kısaca açıklayınız.  

Cevap

Kişiliğin biçimlenmesinde en önemli çevresel etken ailedir. Aile, özel davranışların kazanılmasında toplumsallaşma ortamının en temek kaynağıdır. Toplumsallaşma, çocuğun ailesi ve sosyal grubu tarafından kabul edilen standartlara, adetlere, beklentilere göre davranış örüntülerini geliştirme sürecidir. Sevgi ve ilgisiyle anne-babalar, çocuğun kendilik değerini yükseltirler ve kendine güvenmesini sağlarlar. Aile, ayrıca toplumsal cinsiyet rollerinin öğrenildiği yerdir. Aileyle birlikte arkadaşlar, öğretmenler ya da diğer kurum ya da gruplar bireyin kişiliği üzerinde etkilidir.


9. Soru

Kişilik kuramları nelerdir?  

Cevap

Kişilik kavramları şunlardır:  
• Psikodinamik yaklaşım 
• Özellikler yaklaşımı 
• İnsancıl kuramlar 
• Sosyal öğrenme kuramları  
• Bilişsel kuramlar. 


10. Soru

Sigmund Freud kimdir? Hangi yaklaşımın kurucusudur? 

Cevap

Sigmund Freud psikoanalitik yaklaşımın kurucusudur ve psikiyatrik sorunlar ve bilinçdışı dürtülerle ilgili öncü çalışmalar yapmıştır. Ayrıca, Sigmund Freud, psikodinamik yaklaşımın gelişmesini sağlayan kişidir.


11. Soru

Freud’a göre kişilik kaç kısımdan oluşur? 

Cevap

Freud’a göre kişilik üç kısımdan oluşur:  
• İd 
• Ego 
• Süperego 


12. Soru

Freud’un id kavramını açıklayınız.  

Cevap

Freud, id, diğer adıyla alt benlik kavramını, ilkel, kaba, kalıtımsal haz ve tutku olarak tanımlar. İd, organizmayı harekete geçiren enerjiyi sağlar. Freud’a göre cinsellik ve saldırganlık en temel içgüdüdür. İd, temel arzularının hemen karşılanmasını ister. Koşullar ya da ortamın özelliklerini dikkate almaz. Bir bebeğin acıktığında gecenin bir saatinde yüksek sesle ağlaması örneğinde olduğu gibi id de ilkel istek ve arzularının anında tatmin edilmesi için harekete geçer.


13. Soru

Freud’un ego kavramını kısaca açıklayınız. 

Cevap

Ego, id’i dengeleyen, onu denetim altında tutmaya çalışan ve onun isteklerini karşılamak için uygun ortamların oluşmasına çabalayan kısımdır. Ego (benlik), id’in akıl hocası rolünü üstlenmiştir.


14. Soru

Freud, ego kavramını nasıl tanımlamıştır? Kısaca açıklayınız. 

Cevap

Freud’un kişilik kavramında, süper ego (üst benlik), kişiliğe ahlakı ekleyen kısımdır. İd’in arzu ve isteklerinin karşılanabilmesi için önce ahlaki unsurlara ve kuralların uygunluğuna dikkat edilmesi gerektiğini ego’ya bildiren kısımdır.


15. Soru

Freud’a göre kişilik psikoseksüel aşamalardan geçerek gelişir. Bu aşamalar nelerdir? 

Cevap

Freud, kişiliğin aşağıdaki beş psikoseksüel aşamadan geçerek geliştiği görüşünü savunur: 
• Oral dönem 
• Anal dönem 
• Fallik dönem 
• Fatal dönem 
• Genital dönem 


16. Soru

Cinsel olgunluğa erişerek, karşı cinsten olan bir yaşıtıyla yakın ilişki kurma çabasında olan, cinsel organları ve duyguları arasında bir bağ olduğunu fark etmeye başlayan bir çocuk Freud’a göre hangi dönemdedir? 

Cevap

Cinsel olgunluğa erişerek, karşı cinsten olan bir yaşıtıyla yakın ilişki kurma çabasında olan, cinsel organları ve duyguları arasında bir bağ olduğunu fark etmeye başlayan bir çocuk Freud’a göre genital dönemdedir.


17. Soru

Fizyolojik gelişmeye bağlı olarak tuvalet eğitiminin başladığı dönem Freud’un hangi dönemidir? 

Cevap

Fizyolojik gelişmeye bağlı olarak tuvalet eğitiminin başladığı dönem Freud’un anal dönemidir. Anal dönem 1-3 yaşları arasındaki dönemdir.


18. Soru

Dış dünya ile teması artan, hareket özgürlüğü kazanan ve öğrenmeye hızla devam eden, kız ve erkeklerin farklı beden yapılarına sahip olduklarını öğrenen bir çocuk hangi dönemdedir? 

Cevap

Dış dünya ile teması artan, hareket özgürlüğü kazanan ve öğrenmeye hızla devam eden, kız ve erkeklerin farklı beden yapılarına sahip olduklarını öğrenen bir çocuk fallik dönemdedir. Fallik dönem 3-6 yaş arasını kapsar.


19. Soru

Fallik dönemde, kız çocuk, babasına duyduğu cinsel ilgi nedeniyle anneyle çatışma yaşar ve anneye duyduğu ihtiyacın farkında olduğu için onunla savaşmak yerine onunla özdeşleşerek bu çatışmayı çözmeye çalışır. Bu durumu Freud hangi kavramla açıklamıştır?  

Cevap

Fallik dönemde, kız çocuk, babasına duyduğu cinsel ilgi nedeniyle anneyle çatışma yaşar ve anneye duyduğu ihtiyacın farkında olduğu için onunla savaşmak yerine onunla özdeşleşerek bu çatışmayı çözmeye çalışır. Bu duruma Freud, Elektra kompleksi adını vermiştir.


20. Soru

3-6 yaş döneminde erkek çocuk anneye duyduğu cinsel ilgi nedeniyle babayla çatışma yaşar ve babanın gücünü ve büyüklüğünü bildiğinden baba ile özdeşleşerek bu çatışmayı çözmeye çalışır. Freud, erkeklerin yaşadığı bu durumu hangi kavram ile ifade etmiştir? 

Cevap

3-6 yaş döneminde erkek çocuk anneye duyduğu cinsel ilgi nedeniyle babayla çatışma yaşar ve babanın gücünü ve büyüklüğünü bildiğinden baba ile özdeşleşerek bu çatışmayı çözmeye çalışır. Freud, erkeklerin yaşadığı bu durumu ödipüs kompleksi kavramı ile ifade etmiştir.


21. Soru

Freud’un kişilik kuramı hangi açılardan eleştirilmiştir? 

Cevap

Freud’un kişilik kuramı dört açıdan eleştirilmiştir: 
1. Freud’un kuramını destekleyen ya da bu kurama karşı çıkan deneysel very mevcut değildir. Bu da psikanalitik kuramın bilimsel olma özelliği konusunda şüphe oluşturmaktadır. 
2. Freud’un kişilik gelişimine temel olan cinsiyet vurgusu abartılı bulunmuştur.  
3. Freud’un nörotik kişilerle çalışması psikanalitik kuramın tüm insanlar için geçerli olup olamayacağı şüphesini uyandırmıştır.  
4. Freud’un kuramı her davranışı, her kişilik özelliğini savunma mekanizmaları ya da bastırma ile açıklayacak gücü sınırsız bir kuram olarak görülmektedir.  


22. Soru

Yeni Freudcular olarak bilinen Adler, Jund, Erikson ve Fromm gibi teorisyenler Freud’un hangi görüşlerine karşı çıkmışlardır? 

Cevap

Yeni Freudcular olarak bilinen Adler, Jund, Erikson ve Fromm gibi teorisyenler Freud’un kişilik hakkındaki bazı görüşlerine katılmamaktadır. Bu görüşler aşağıdaki gibidir: 
• Kişilik gelişiminde ilk 5-6 sene yanında ergenlik ve yetişkinlik deneyimleri de etkilidir. İçgüdüsel etkiler yanında toplumsal ve kültürel etkiler de kişilik gelişiminde etkilidir.
• İnsan kişiliğinin karanlık yönlerine yoğunlaşmak yerine bilincin etkisine ağırlık vermek kişiliğin olumlu yönlerine odaklanılmasını sağlayacaktır.


23. Soru

Carl Jung’un kişilik kavramına ilişkin görüşlerini kısaca açıklayınız.  

Cevap

Jung, yaşamda bir amacın olmasının ve bu amaca ulaşmak için çaba sarf etmenin önemine işaret etmiştir. Jung, Freud’un cinsel dürtülere aşırı yer verdiğini düşünmüştür. Dışa dönük ve içe dönük iki kişilik tipinin olduğunu savunmuştur. İçe dönüklük ve dışa dönüklük açısından düşünme, duygu, duyu ve sezgiden oluşan dört ana işlev belirlemiştir.


24. Soru

Kolektif bilinçdışı kavramını geliştiren teorisyen kimdir? 

Cevap

Kolektif bilinçdışı kavramını geliştiren teorisyen Carl Jung’dur.


25. Soru

Kişilik kavramını açıklamada içe dönük ve dışa dönük kavramlarını ilk ortaya atan kimdir? 

Cevap

Kişilik kavramını açıklamada içe dönüklük ve dışa dönüklüğü ilk ortaya atan Carl Jung’dur.


26. Soru

Jung, her bireyde varlığını kabul etmek istemediği bir karanlık tarafın olduğunu savunur. Bu Bu karanlık taraf bilinçli ve bilinç dışı zihin arasında eşikte bekler ve içimizdeki bastırılmış ilkel, sakil ve kullanılmayan tüm özellikleri kapsar. Jung’un ortaya attığı bu kavram nedir? 

Cevap

Jung, ortaya attığı bu kavrama gölge arketip ismini vermiştir.


27. Soru

Erik Erikson’un kişilik kuramına yaptığı en önemli katkı nedir? Kısaca açıklayınız. 

Cevap

Erikson’un kişilik kuramına yaptığı en önemli katkı benlik-kişilik ilişkisine getirdiği yaklaşımdır ve kişilik gelişiminin yaşam döngüsü içindeki yerine yaptığı vurgudur. Erikson, kişilik gelişiminde ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinin etkili olduğunu vurgular.


28. Soru

Erikson’un benlik algısını kısaca açıklayınız.

Cevap

Erikson benlik kavramını kişiliğin oldukça güçlü ve bağımsız bir bölümü olarak tanımlar. Ona göre, benliğin en temel işlevi bir kimlik duygusu oluşturmak ve bunu korumaktır.  


29. Soru

Erikson’un yaşam döngüsü içinde kişilik gelişimi modeli kaç gelişim aşamasından oluşur? Kısaca açıklayınız. 

Cevap

Erikson’un yaşam döngüsü içinde kişilik gelişimi modeli 8 gelişim aşamasından oluşur. Bunlar şunlardır: 
• Temel güvene karşı güvensizlik 
• Özerliğe karşı utanma ve şüphecilik 
• Girişkenliğe karşı suçluluk duygusu 
• Başarıya karşı aşağılık duygusu 
• Kimlik kazanmaya karşı rol karmaşası 
• Yakınlık kurmaya karşı soyutlanma 
• Üretkenliğe karşı durgunluk 
• Benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk 


30. Soru

Ergenlik döneminde, gençler “ben kimim?” sorusuna yanıt ararlar, kim olduklarını anlar ve bunu takdir ederler. Fakat, çoğu zaman her genç güçlü bir kimlik duygusu geliştiremeyebilir. Çocuklukta öğrenmiş olduğu kurallarla, yetişkinin geliştirmesi gereken değer yargıları arasında bocalayabilirler.  
Yukarıdaki durum, Erikson’un sekiz gelişim aşamasındaki hangi dönemi ifade eder?

Cevap

Yukarıda ifade edilen durum, Erikson’un sekiz gelişim aşamasındaki Kimlik Kazanmaya Karşı Rol karmaşası dönemini ifade eder.


31. Soru

Fromm, özgürlükle gelen çaresizlik ve yalnızlık duygusunu aşmak için üç ana strateji kullanıldığını savunur. Bunlar nelerdir? 

Cevap

Fromm, özgürlükle gelen çaresizlik ve yalnızlık duygusunu aşmak için üç ana strateji kullanıldığını savunur. Bunlar şunlardır:  
• Otoriteciliğe başvurmak 
• Yıkıcılığı seçmek 
• Uyumluluğu seçmek.


32. Soru

Olumlu bir özgürlüğe sahip olmak için içimizden geldiği gibi davranmamız ve gerçek arzularımızı yaşamamız gerektiğini savunan bilim insanı kimdir?  

Cevap

Olumlu bir özgürlüğe sahip olmak için içimizden geldiği gibi davranmamız ve gerçek arzularımızı yaşamamız gerektiğini savunan bilim insanı Fromm’dur.


33. Soru

Büyük Beşli adıyla da anılan Beş Faktör Kişilik Modeli nedir? Kısaca açıklayınız. 

Cevap

Büyük Beşli adıyla da anılan Beş Faktör Kişilik Modeli birçok araştırmadan ortaya çıkan kişilik özelliklerinin bir araya gelmesiyle oluşan bir modeldir. Bu beş kişilik özelliği şunlardır:
• Dışa dönüklük 
• Sorumluluk 
• Duygusal denge 
• Deneyime açıklık 
• Uyumluluk 


34. Soru

Merak, yaratıcılık, yüksek hayal gücü, geleneksel, kuralcılık ve tutuculuk, Beş Faktör Kişilik Modeli’ndeki hangi boyutun bir özelliğidir? 

Cevap

Merak, yaratıcılık, yüksek hayal gücü, geleneksel, kuralcılık ve tutuculuk, Beş Faktör Kişilik Modeli’ndeki deneyime açıklık boyutun bir özelliğidir.


35. Soru

İnsancıl kuramlar hangi öğelerden meydana gelir? Kısaca açıklayınız. 

Cevap

İnsancıl kuramlarda dört temel öğe bulunmaktadır. Bunlar:  
• Kişisel sorumluluk 
• Şimdi ve burada 
• Bireyin fenomenolojisi 
• Kişisel gelişim 


36. Soru

Karen Horney’e göre, birey belirli çevresel koşulların yokluğunda kaygı yaşar. Bu tür durumlarda, kaygıyla başetmek için belirli kişilerarası savunma mekanizmaları geliştirirler. Buna göre, kişilerarası savunma mekanizmaları nelerdir? 

Cevap

Kişilerarası savunma mekanizmaları şunlardır: 
• Diğer bireylere karşı kendini geri planda tutma, pasif olma,  
• Diğer bireylerden uzaklaşma, 
• Diğer bireylere karşı saldırgan, kibirli ve nassistik tavır alma. 


37. Soru

Rogers, Horney ve Maslow gibi insancıl kuramcıların ortak noktası nedir? 

Cevap

Rogers, Horney ve Maslow gibi insancıl kuramcıların ortak noktası kişiliği bir bütün olarak ele almalarıdır.


38. Soru

Sosyal öğrenme kuramlarının diğer kişilik kuramlarından farkı nedir? 

Cevap

Sosyal öğrenme kuramları, diğer kişilik kuramlarından farklı olarak sosyal öğrenme kuramları kişiliğin gelişiminde çevrenin etkisine odaklanır. Çevre davranış-çevre etkileşimi üzerinde duran sosyal öğrenme kuramları davranışın hem çevreden etkilendiğini hem de içinde bulunulan çevrenin türünü etkilediğini böylece de çevrenin davranışı etkilediğini savunur. 


39. Soru

Julian Rotter’in Beklenti Kuramını açıklayınız. 

Cevap

Rotter, öğrenme kavramıyla kişilik gelişimini açıklamıştır ve kuramını, beklenti üzerine kurmuştur. İnsanların davranışları, o davranışların sonucunda alacakları ödülün varlığına inanmalarına bağlıdır. Örneğin sınava ne kadar çok çalışırsak, sınav sonucunda o kadar yüksek not alabileceğimize inanırız. Ancak, yüksek not almanın bizim için önemli olması; bir diğer ifadeyle davranışın oluşabilmesi ve devam edebilmesi için karşılığında alacağımıza inandığımız ödülün bizim için değerli olmasını gerektirir. Ayrıca, daha önceki deneyimlerimiz beklentilerimizi etkiler. Bu bağlamda beklentiler, kararlı davranış kalıplarına yani kişiliğe dönüşür. Rotter, ayrıca, içsel ve dışsal denetim odağı kavramını geliştirmiştir?


40. Soru

Rotter’a göre dışsal denetim odağı yüksek olan bireyler nasıl bireylerdir? 

Cevap

Dışsal denetim odağı yüksek kişiler, şans, kader gibi üçüncü olgu ya da kişilerle başlarına gelen olayları açıklamaya çalışırlar.


41. Soru

Denetim odağı kavramını açıklayınız. 

Cevap

Denetim odağı, insanların aldıkları ödüllerin kendi eylemelerine ne kadar, çevresel faktörlere ne kadar bağlı olduğu konusundaki genel beklentileridir.


42. Soru

Kişilik kuramında öz-yeterlik kavramını içeren kuramcı kimdir? 

Cevap

Kişilik kuramında öz-yeterlik kavramını içeren kuramcı Bandura’dır.


43. Soru

Sosyal öğrenme yaklaşımını benimseyen Bandura’nın savunduğu görüşü kısaca açıklayınız. 

Cevap

Bandura, kişilik gelişiminde bireysel faktörler, çevresel uyarıcılar ve davranış arasında karşılıklı etkileşim olduğunu vurgular. Ona göre, gözlemleyerek öğrenme yetenek, tutum ve davranışlarımızı etkiler. Bandura’ya göre, bireylerin kendilerini ne kadar yeterli buldukları, onların hedefleri ya da eylemleri için ne kadar çaba sarf edeceklerini ve mücadele vereceklerini belirler. Ayrıca, bireylerin başarı ya da başarısızlık beklentilerinin oluşmasında öz-yeterlik algılarıyla birlikte çevrenin beklentilerinin de belirleyici olduğunu ifade eder.


44. Soru

Bandura’nın ortaya attığı karşılıklı belirlenimcilik kavramı nedir? 

Cevap

Bandura, kişilik gelişiminde bireysel faktörler, çevresel uyarıcılar ve davranış arasındaki karşılıklı etkileşime dikkat çeker. Tutumlarımız, çevredeki uyarıcılar ve geri bildirimler davranışlarımızı, ve böylece kişiliğimizi etkiler. Diğer bir ifadeyle, davranışlarımız da çevremiz üzerinde etkilidir. Bandura, bu etkileşime karşılıklı belirlenimcilik adını vermiştir.


45. Soru

Bandura’nın kuramına dahil ettiği özyeterlik algısının oluşumunda üç bilgi kaynağı mevcuttur. Bunlar hangileridir? 

Cevap

Bandura’nın kuramına dahil ettiği öyeterlik algısının oluşumunda üç bilgi kaynağı mevcuttur. Bunlar şunlardır: 
• Dolaylı tecrübe: Başkalarının yaptıklarını gözlemleme
• İkna: Kişinin kendi kendini ikna etmesi ya da başkalarının onu başarabileceğine dair ikna etmesi
• Eyleme ilişkin duygu durumu: Bir eylemi düşündüğünde ya da o eyleme yöneldiğinde hissedilen duyguların gözlemlenmesi. Örneğin kaygı, düşük başarı beklentisi, heyecan ise yüksek başarı beklentisi anlamına gelebilir.


46. Soru

Kelly’nin Kişisel yapılar kuramını kısaca açıklayınız. 

Cevap

Kelly’nin yaklaşımına göre bireyler, bir bilim adamı gibi yaşamlarına ilişkin geliştirdikleri hipotezler geliştirir ve sınarlar. Tutarlı olan varsayımları kullanmaya devam ederken, tutarsız olanları siler ve yenisini geliştirirler. Bunu yapmalarındaki amaç belirsizliği azaltmak ve geleceğe ilişkin kestirimlerde bulunmaktır.


47. Soru

Kelly’nin kişisel yapılar kavramını açıklayınız.  

Cevap

Kişisel yapılar, olayları yorumlamak ve kestirmek için kullandığımız bilişsel yapılardır. Kelly’ye göre, her bireyin kişisel yapıları bir diğerininkine benzemez. Bu farklılığın nedeni bireylerin dünyayı yapılandırma şekillerindeki farklılıktan kaynaklanır. Kişisel yapılar, çift kutuplu bir yapı içerisindedirler. Örnek; bir bireyle ilk tanışmada onu sıcak-soğuk, kısa-uzun boylu, akıllı-aptal gibi zıt ikili yapılar içerisinde değerlendirme. 


48. Soru

Walter Mischel’in Bilişsel-Duyusal Kişilik Kuramı’nın değişkenleri nelerdir? 

Cevap

Walter Mischel’in Bilişsel-Duyusal Kişilik Kuramı’nın değişkenleri şunlardır: 
• Kodlamalar 
• Beklentiler ve inançlar 
• Duyuşlar 
• Hedefler ve Değerler 
• Yeterlilikler ve kendini düzenleme planları. 


49. Soru

Rorschach ve Tematik Algı testi ne tür bir kişilik değerlendirme testidir? 

Cevap

Rorschach ve Tematik Algı testi, kişilik değerlendirme testlerinden pozitif testlerin en yaygın olanıdır. Rorschach testinde, simetrik mürekkep lekeleri gösterilen katılımcılardan gördükleri resimleri neye benzettikleri sorulur. Bu testin doğru ya da yanlış cevabı yoktur. Katılımcıların kullandıkları kelimeler, kartı tutuş şekilleri, ne kadar sürede cevap verdikleri, her bir mürekkep lekesine ayırdıkları zaman gibi çeşitli durumlar kayıt edilir. daha sonra sorgulama kısmında katılımcılara önceki cevapları hatırlatılır ve bu cevaplar üzerinde düşünmeleri istenir.


50. Soru

Kişilik envanterleri ne tür testlerdir? Örnek veriniz.  

Cevap

Kişilik envanterleri, bireylerin kendi düşünceleri, duyguları ya da davranışlarıyla ilgili soruları cevaplandırdıkları nesnel bir testtir. Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI) kişilik envanterlerine bir örnektir.


51. Soru

Her bireyin doğuştan iyi olduğunu ve potansiyelini tam kullanabilmesi durumunda mutlu olabileceğini savunan kişilik kuramı hangisidir?  

Cevap

Her bireyin doğuştan iyi olduğunu ve potansiyelini tam kullanabilmesi durumunda mutlu olabileceğini savunan kişilik kuramı İnsancıl kuramdır.


52. Soru

Cüleloğlu'na göre kişilik nedir?

Cevap

Kişilik, bireyin iç ve dış çevresiyle kurduğu, diğer bireylerden ayırt edici, tutarlı ve yapılaşmış bir ilişki biçimidir (Cüceloğlu, 2009: 404)


53. Soru

Karakter özellikleri nelerdir?

Cevap

Karakter özellikleri, kişilik bütününün önem kazanmak ve kendini kabul ettirmek için başvurduğu araçlar ve mekanizmalardır; bunların kişilik bütünü içerisinde almış olduğu biçimler insanı belli bir yaşama tekniğine götürmektedir.


54. Soru

Allport'a göre mizacın tanımı nedir?

Cevap

Allport (1961, s.34), mizacı bireyin kendine özgü duygusal doğaya sahip olma olgusu olarak tanımlar.


55. Soru

Burger'e göre mizaç ile karakter arasındaki fark nedir?

Cevap

Karakterden farklı olarak mizacın genellikle kalıtımsal olduğu söylenebilir (Burger, 2006,s.352-353)


56. Soru

Toplumsallaşma nedir?

Cevap

Toplumsallaşma, çocuğun ailesi ve sosyal grubu tarafından kabul edilen standartlara, adetlere, beklentilere göre davranış örüntülerini geliştirme sürecidir.


57. Soru

Sosyal etkileşimin yerini sanal etkileşimin alması ile beraber hangi olumsuz etkiler gözlemlemeye başlamıştır?

Cevap

Sosyal etkileşimin yerini sanal etkileşimin almasının olası negatif etkilerini maalesef gözlemlemeye başladık. Yalnızlaşma, sosyal zeka eksikliği, sapkın davranışlar geliştirme gibi negatif özellikler, sanal etkileşimin artmasıyla hızla yayılmaya devam edecektir.


58. Soru

Psikodinamik yaklaşımın kurucusu Freud'a göre kişilik nelerden oluşur?

Cevap

Freud’a göre kişilik üç kısımdan oluşur: İd, Ego ve Süperego. İd (alt benlik), ilkel, kaba, kalıtımsal haz ve tutkudan oluşur.


59. Soru

Freud, kişiliğin beş temel psikoseksüel aşamadan geçerek geliştiğini ileri sürmüştür. Bu aşamalar nelerdir?

Cevap

Bu aşamalar şu şekildedir:
• Oral dönem
• Anal dönem
• Fallik dönem
• Latens dönem
• Genital dönem


60. Soru

Saplanma nedir?

Cevap

Saplanma: Birey, belli bir aşamadaki hoşlandığı beden faaliyetlerine bağlanır ve bu hoşlanma türü diğerlerinden baskın olur. Libido ya da yaşam enerjisi o aşamada saplanıp kalır.


61. Soru

Adler'e göre ebeveynlerin hangi tutumları çocukların ileriki yaşlarda kişilik gelişiminde sorun yaşamalarına sebep olur?

Cevap

Adler’e göre iki tip ebeveyn tarzı çocuğun ileriki yaşlarda kişilik sorunu yaşamasına sebep olur. Birincisi çocuğa aşırı özen göstermek ve aşırı korumak. İkincisi ise çocuğa özen göstermemek ve ihmal etmektir. Birincisinde, yani çocuğun şımartıldığı aile ortamında çocuğun bağımsızlığı elinden alınır ve bu durum aşağılık duygusunu artırabilir. İkincisinde ise ebeveynleri tarafından yeterince ilgilenilmeyen ve sevgi görmeyen çocuk ileride mesafeli, kuşkucu ve sosyal beceriler konusunda zayıf olur


62. Soru

Alfred Adler'e göre doğum sırası kişiliği nasıl etkiler? 

Cevap

Adler, kişilik gelişiminde doğum sırasının önemli olduğunu söyleyen ilk bilim insanıdır. İlk sırada doğan, yani ailenin ilk çocuğu olan kişilerin ikinci çocuğun gelmesiyle birlikte üzerindeki ilgiyi kaybettiğini, bu yüzden aşağılık duygusunun daha güçlendiğini söyler. Nevrotik, suça yatkın ya da sapkın kişiliklerin genellikle birinci çocuk olduğunu belirten Adler, ortanca çocukların daha başarılı ve mutlu kişiler olduğunu ifade eder bu kişilerin ilk çocuk ve son çocuk kadar ilgi görmediğini bu nedenle de başarı için daha çok çabaladıklarını, bunun da üstünlük duygusunu geliştirdiğini belirtir. En küçük kardeşler ise yoğun ilgi yüzünden diğerlerine bağımlı olur; çevrelerindeki herkesin ona yardım etmesi ve ondan daha güçlü olması bu kişilerin aşağılık duygusunu pekiştirir. 


63. Soru

Carl Jung'un 'arketip' adını verdiği kavramın tanımı nedir?

Cevap

Kolektif bilinçdışı kavramını geliştiren Jung, nesiller boyunca aktarılan ortak deneyimlerin bizim şimdiki hayatımızdaki etkisine dikkat çekmiştir. Yeni doğan bebeğin annesiyle kurduğu bağ ya da her çocuğun karanlıktan korkması gibi doğuştan sahip olduğumuz bilinçaltı psişik özellikler, çevremize belli şekillerde tepki vermemizi sağlar. Jung, atalarımızdan miras aldığımız bu imgelere arketip adını verir. 


64. Soru

Gölge arketip nedir ve neleri kapsar?

Cevap

Jung’a göre her bireyde varlığını kabul etmek istemediği bir karanlık bir taraf vardır. Gölge arketip ismini verdiği bu gölge yan, bilinçli ve bilinç dışı zihin arasında eşikte bekler ve içmizdeki bastırılmış ilkel, sakil ve kullanılmayan tüm özellikleri kapsar.


65. Soru

Erikson ve Freud'un kişilik kuramları arasındaki fark nedir?

Cevap

Erikson Freud’dan farklı olarak kişilik gelişiminde ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinin de etkili olduğunu savunur. 


66. Soru

Erikson'a göre benliğin işlevi nedir?

Cevap

Erikson'a göre benliğin birinci işlevi bir kimlik duygusu oluşturması ve bunu korumasıdır.


67. Soru

Erikson'a göre sağlıklı bir kişilikte benlik hangi görevleri yerine getirir?

Cevap

Erikson'a göre sağlıklı kişilik söz konusu olduğunda, dış dünyadan gelen bilgileri düzene sokma, değerlendirme, uyum sağlayıcı davranışları geliştirme
ve geleceğe dönük tasarımı yapma görevi benlik tarafından yerine getirilir. 


68. Soru

Freud ne Erikson'a göre kişilik gelişimi kaç yaşında biter?

Cevap

Freud’a göre kişilik gelişimi süper ego’nun oluşmaya başladığı 6 yaş civarında biterken, Erikson’a göre kişilik gelişimi kişinin yaşamı boyu devam eder


69. Soru

Kimlik duygusunu ne geliştirir?

Cevap

Gençlerin “ben kimim?” sorusuna başarılı bir şekilde yanıt verebilmeleri kimlik duygusunu geliştirir.


70. Soru

Fromm'a göre özgürlükle gelen çaresizlik ve yanlızlık duygusunu aşmak için hangi stratejiler kullanılır?

Cevap

Fromm, özgürlükle gelen çaresizlik ve yalnızlık duygusunu aşmak için üç ana strateji kullanıldığını savunur: Otoriteciliğe başvurmak; Yıkıcılığı seçmek ve Uyumluluğu seçmek.


71. Soru

Özellikler yaklaşımı psikodinamik yaklaşımdan farklı olarak kişiliği neye göre sınıflandırır?

Cevap

Psikodinamik yaklaşımdan farklı olarak, özellikler yaklaşımı insanların farklı durumlarda tutarlı davranışlar sergilemelerini sağlayan kalıcı nitelikler ya da vasıflar aracılığıyla kişiliği sınıflandırır.


72. Soru

Beş faktör kişilik modeli hangi özellikleri barındırır?

Cevap

Dışa dönüklük, sorumluluk, duygusal denge, deneyime açıklık, uyumluluk. 


73. Soru

İnsancıl Kuramlar'ın ortak özellikleri nelerdir?

Cevap

Tüm insancıl kuramların ortak özelliği kendini gerçekleştirme dürtüsüne yaptığı vurgudur.


74. Soru

Burger'a göre insancıl kuramlardaki dört ana öğe nedir?

Cevap

Kişisel Sorumluluk, Şimdi ve Burada, Bireyin Fenomenolojisi, Kişisel Gelişim (Burger, 2006, s.419-421).


75. Soru

Kişilerarası savunma mekanizmaları nelerdir?

Cevap

• Diğer bireylere karşı kendini geri planda tutma, pasif olma,
• Diğer bireylerden uzaklaşma,
• Diğer bireylere karşı saldırgan, kibirli ve narsistik tavır alma.


76. Soru

Öz-yeterlilik algısının oluşumunda hangi üç bilgi kaynağı mevcuttur?

Cevap

Öz-yeterlik algısının oluşumunda üç bilgi kaynağı mevcuttur:
• Dolaylı tecrübe: Başkalarının yaptıklarını gözlemleme
• İkna: Kişinin kendi kendini ikna etmesi ya da başkalarının onu başarabileceğine dair ikna etmesi
• Eyleme ilişkin duygu durumu: Bir eylemi düşündüğünde ya da o eyleme yöneldiğinde hissedilen duyguların gözlemlenmesi. Örneğin kaygı, düşük başarı beklentisi, heyecan ise yüksek başarı beklen-tisi anlamına gelebilir.


77. Soru

George Kelly'nin kişisel yapılar kuramına göre kişiler belirsizliği azaltmak için ne yaparlar?

Cevap

Hipotezler geliştirir ve sınarlar. Tutarlı olan varsayımları kullanmaya devam ederken, tutarsız olanları siler ve yenisini geliştirirler. Bunu yapmalarındaki amaç belirsizliği azaltmak ve geleceğe ilişkin kestirimlerde bulunmaktır.


78. Soru

Kelly'e göre kişisel yapılar nelerdir? Farklılıklarının sebebi nedir?

Cevap

Olayları yorumlamak ve kestirmek için kullandığımız bilişsel yapılara kişisel yapılar adını veren Kelly, her bireyin kişisel yapılarının bir diğerininkine benzemediğini söyler. Bu farklılığın nedeni bireylerin “dünyayı yapılandırma” şekillerindeki farklılıktan kaynaklanır.


79. Soru

Nesnel test nedir?

Cevap

Nesnel ya da objektif testler, puanlaması ve uygulaması kolay testlerdir; iyi tanımlanmış kuralları sayesinde tek bir özellik için tek bir puan ya da farklı özellikler için bir dizi puanlama yapılabilir.


80. Soru

En sık kullanılan nesnel test hangisidir ve kimler tarafından geliştirilmiştir?

Cevap

En yaygın kullanılan Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI), 1930’lu yıllarda psikolog Hataway ve psikiyatrist McKinley tarafından geliştirilmiştir.


81. Soru

Projektif test nedir?

Cevap

Projektif testlerde önceden belirlenmiş cevaplar yoktur. Soyut resimler, tamamlanmamış resimler yoluyla katılımcıların kişiliklerini anlatacakları hikayelere yansıtacakları varsayılır. En yaygın olanı Rorschach ve Tematik Algı testidir.


82. Soru

Tematik algı testi nedir ve kimin tarafından geliştirilmiştir?

Cevap

1938 yılında Henry Murray tarafından geliştirilen Tematik Algı Testinde katılımcılara belirsiz sahnelerin resimleri gösterilir ve bu görüntüdeki insanların ne düşündükleri, ne yaptıkları sorulur (Gerrig ve Zim-bardo, 2015, s.433-435).


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email