aofsoru.com

Sosyal Bilimlerde Temel Kavramlar Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kültür

1. Soru

İnsanı diğer türlerden ayırt eden en temel özellik nedir?

Cevap

İnsanı diğer türlerden ayırt edici en temel özelliği kültür üreticisi, kültür öznesi olması­dır.


2. Soru

Kültür nasıl doğmuştur?

Cevap

Kültür, insanın kendi var oluş serüvenini anla­ma ve anlamlandırma çabasının bir sonucu olarak, doğayı dönüştürerek ürettiği her şey olarak tanım­lanabilir.


3. Soru

Gündelik hayattaki kültür ve kavramsal kültür arasındaki fark nedir?

Cevap

Gündelik hayatta ‘kültür’ kavramını, genellikle sanat ve incelmiş özel bir bilgi edinimi olarak tasavvur ederiz. Oysa kültür yalnızca bu özel anlamla sınırlı değildir; esasında insanın kendi var oluşuna anlam katmak için gösterdiği bütün çaba­lar ve bunların somut ya da somut-olmayan ürün­leri kültür olarak nitelendirilebilir.


4. Soru

Kültür neden simge üretme etkinliği olarak kabul edilir?

Cevap

İnsanın yegâne kültür üreticisi varlık ol­duğu söylenebilir çünkü insan kendi varlığı üzeri­ne düşünebilme yetisine sahip bir canlıdır. Kısaca kültür bu şekilde bir düşünme yetisinin sonucunda ortaya çıkan bir simge üretme etkinliğidir.


5. Soru

Uygarlık nasıl ortaya çıkmıştır?

Cevap

Uygarlık, insanın kültür üretme becerisinin sonucunda ortaya çıkan bir durumdur.  


6. Soru

Uygarlık sözcüğünün kökeni nedir?

Cevap

Uygarlık sözcüğü Avrupa dillerinin birçoğunda civilisation sözcüğü ile karşılanır. Bu sözcük ise Latince’de kent anlamına gelen civitas sözcüğün­den türemiştir. Aynı anlam benzerliği Arapça Me­deniyet ve Medine (kent) sözcükleri arasında da vardır.


8. Soru

Kent yaşamını belirli bir yerde sabit kalmayı gerektiren nedir?

Cevap

Kent yaşamı belirli bir yerde sabit kalmayı gerektiren üretim ilişkilerine bağlıdır.


9. Soru

Kentin varlık nedenleri nedir?

Cevap

Düzenli tarım, istikrarlı ticaret ve daha ileriki aşa­malarda sanayi, kentin varlık nedeni olmuştur.


10. Soru

Aydınlanma Çağı nedir?

Cevap

Aydınlanma Çağı: Orta Çağ’da dinsel dogmaların egemen olduğu feodal toplum düzeninde cemaat içinde kul konumunda olan insanı, do­ğasında özgürlük olan ve kendi başına var olma hakkına sahip bir varlık olarak kavramsallaştıran felsefi yaklaşım. Tanrı kelâmının sorgulanamaz merkezîliğine karşı, yanlışlanabilir insan aklının üs­tünlüğünü ilan ederek 1789 Fransız Devrimi’nin düşünsel temellerini hazırla­yan düşünce bağlamı.


11. Soru

Orta Çağ’da dinsel dogmaların egemen olduğu feodal toplum düzeninde cemaat içinde kul konumunda olan insanı, do­ğasında özgürlük olan ve kendi başına var olma hakkına sahip bir varlık olarak kavramsallaştıran felsefi yaklaşıma ne ad verilir?

Cevap

Aydınlanma Çağı Orta Çağ’da dinsel dogmaların egemen olduğu feodal toplum düzeninde cemaat içinde kul konumunda olan insanı, do­ğasında özgürlük olan ve kendi başına var olma hakkına sahip bir varlık olarak kavramsallaştıran felsefi yaklaşım.


12. Soru

Tanrı kelâmının sorgulanamaz merkezîliğine karşı, yanlışlanabilir insan aklının üs­tünlüğünü ilan ederek 1789 Fransız Devrimi’nin düşünsel temellerini hazırla­yan düşünce bağlamı olarak kabul edilen kavrama ne ad verilir?

Cevap

Aydınlanma Çağı Tanrı kelâmının sorgulanamaz merkezîliğine karşı, yanlışlanabilir insan aklının üs­tünlüğünü ilan ederek 1789 Fransız Devrimi’nin düşünsel temellerini hazırla­yan düşünce bağlamı.


13. Soru

Kültür hangi bileşenlere ayrılır?

Cevap

Kültürün bileşenleri:

  • İnançlar
  • Değerler
  • Normlar
  • Teknoloji
  • Simgeler
  • Din

14. Soru

Norm nedir?

Cevap

Norm, en basit anlamıyla yaptırımı olan toplumsal kuraldır.


15. Soru

Kültürün bileşenlerinden olan normların toplumsal  düzen içindeki yeri nedir?

Cevap

Toplumsal düzen ancak kurumsallaşmış kurallarla ayakta durabilir. Değerler ve gelenekler tek başla­rına baskı unsuru olamayacaklarından dolayı, bir baskı unsuru olan normlar mevcuttur. Norm, en basit anlamıyla yaptırımı olan toplumsal kuraldır.


16. Soru

Çağdaş toplumlarda neredeyse nesnelere indirgenmiş olan ve, aslında, araç gereçten ziyade, onları ortaya çıkaran bilgi, algı, tasavvur, üretim, değerler bağlamının tamamına ne ad verilir?

Cevap

İnsan için doğa bir simge üretme kaynağıdır. Bu üretimlerin birçoğu maddi koşulların somut anlamda değişikliğe uğratılmasıyla olur. Çağdaş toplumlarda neredeyse nesnelere indirgenmiş olan teknoloji kavramı, aslında, araç gereçten ziyade, onları ortaya çıkaran bilgi, algı, tasavvur, üretim, değerler bağlamının tamamıdır. 


17. Soru

Çağın ruhunu, toplumsal ilişkilerini ve bunlara hakim olan iktidar yapılarına ilişkin kabulleri de beraberinde getiren kültür bileşene ne denir?

Cevap

Kültürün bileşenlerinden biri olan çağın ruhunu, toplumsal ilişkilerini ve bunlara hakim olan iktidar yapılarına ilişkin kabulleri de beraberinde getirir.


18. Soru

Kültürün bileşenlerinden olan soyut temsillere ne ad verilir?

Cevap

Kültürün bileşenlerinden bir diğeri de simgelerdir. Kültür sonucunda ortaya çıkan üretimler, onlara
dair söylem, fikir, değer ve yargıların soyut temsillere dönüşerek her bir somut üretimin kendisi yerine,
onun yerine geçen daha evrensel ve dolaylı göndermeleri hâline gelirler. İşte bu soyut temsillere simge adı
verilir.


19. Soru

Kendinde anlamı olmayan ses birimlerine, toplumsal olarak üzerinde uzlaşılmış anlamlar atfedilmesi, en yaygın simge sistemi nedir?

Cevap

Dil, kültürün belli toplumsal düzeyde varlığını koruyabilmesi için vazge­çilmez önemde bir simge sistemdir. Kendinde anlamı olmayan ses birimlerine, toplumsal olarak üzerinde uzlaşılmış anlamlar atfedilmesi, en yaygın simge sistemi olan dili ortaya çıkarmıştır.


20. Soru

Toplumsal ilişkiler sistemi ve örgütlenme biçiminin hem kurucusu hem de yansıması olan kavrama ne denir?

Cevap

Kültür toplumsal ilişkiler sistemi ve örgütlenme biçiminin hem kurucusu hem de yansımasıdır.


21. Soru

18.yy’a kadar kültür terimi hangi anlamda kullanılmıştır?

Cevap

Latince Colere fiilinden türemiş olan kültür terimi, 18.yy’a kadar genellikle tarımsal etkinliklerde toprağı
ıslah etme ve ürün yetiştirme gibi anlamlarda kullanılmıştır.


22. Soru

Aydınlanma düşüncesiyle birlikte kültür teriminin anlamında nasıl bir değişiklik olmuştur?

Cevap

18.yy.dan itibaren, Aydınlanma düşüncesiyle birlikte kültür terimi toplumsal değer ve davranış biçimlerini ifade eden toplumsal bir anlam kazanmıştır. Bir diğer ifadeyle, Aydınlanma Dönemi’nde kültür terimi, tarımsal etkinlikler için kullanıldığı anlamının yanı sıra, “insan zihninin etkin olarak geliştirilmesi” anlamını da kazanmıştır.


23. Soru

Kültür olgusunun kaç anlam katmanı vardır?

Cevap

Kültür olgusunun üçanlam katmanı olduğunu belirtebiliriz:

  1. - Genel bir entelektüel, tinsel ve estetik gelişim süreci (uygarlık medeniyet anlamında);
  2. - Entelektüel ve sanatsal ve etkinlik pratikleri (yüksek kültür anlamında) ve
  3. Bir grubun ya da bir dönemin yaşam biçimi olarak kültür.

24. Soru

Antropologlar kültürü hangi açıdan ele elırlar?

Cevap

Kültür, farklı antropoloji geleneklerinde farklı şekillerde ele alınmıştır. Fakat birçok antropolog kültürün, insanların öğrendiklerinin ve eylemlerinin niteliğiyle ilgili olduğuna dair hemfikirdir. 


25. Soru

Evrimciliğin ilk ve en önemli temsilcilerinde olan ve aynı zamanda antropolojinin konusunun kültür olduğunu belirten ilk bilim insanı kimdir?

Cevap

Evrimciliğin ilk ve en önemli temsilcilerinde olan Edward B. Tylor (1832-1917) aynı zamanda antropolojinin konusunun kültür olduğunu belirten ilk bilim insanıdır.


26. Soru

Edward B. Tylor'a göre kültür nedir?

Cevap

Tylor, kültürel olanla biyolojik olan arasındaki ayrıma vurgu yapmıştır. Tylor’a göre kültür “Bir dönemin ya da bir toplumsal grubun yaşam biçimi” olarak tanımlanır ve yalnızca insanlık kültüre sahiptir. Bu tanım, kültür
kavramını, insanların gündelik toplumsal yaşamlarının tamamını kapsayacak şekilde genişletir.


27. Soru

Franz Boas (1858-1942) göre kültür nedir?

Cevap

Her bir kültürün ayrı ayrı incelenmesi gerektiğini çünkü her kültürün kendine özgü ve ayrı bir tarihi olduğu görüşü Franz Boas (1858-1942) tarafından kültürel görecelilik yaklaşımıyla ele alınmaktadır. Bu görüşe göre her kültür kendi tarihinin ürünüyse ve var olduğu bağlam içerisinde inceleniyorsa insan kültürlerini daha ilkel ya da daha uygar olarak nitelemek veya kültürler arasında karşılaştırma yapmak sorunlu bir analizdir.


28. Soru

Taylor ve Boaz'a göre kültür nedir? 

Cevap

Taylor’a göre kültür insan yeteneklerinin birikimi iken Boas’a göre kültür, “bir topluluğun toplumsal davranışlarının bütün ifadelerini, bireylerin
içinde yaşadıkları grubun alışkanlıklarından etkilenen tepkilerini ve bu alışkanlıkların belirlediği insan etkinliklerini” kapsar.


29. Soru

Boas kültürel gözlükle görmemizi istediği şey nedir?

Cevap

Boas, bize “kültürel gözlük” benzetmesini önerir. Bu gözlük,
içinde yaşadığımız dünyayı algılamamızı ve toplumsal yaşamlarımızı anlamını yorumlamamızı sağlar.


30. Soru

Etnik etnik merkezcilik eleştirisi nedir?

Cevap

Kültürel göreceliliğin bir adım sonrası ise etnik merkezcilik eleştirisidir. Etnik-merkezcilik, bireyin diğer kültürleri yorumlarken kendi kültürünü dikkate alması, yüceltmesi ve diğerlerini aşağılamasıdır. Bu bağlamda, etnik-merkezcilik bünyesinde ırkçılığı da barındırdığı için, kültürel göreceliliği, yani başka kültürleri kişinin kendi kültürünün değil, o kültürün bağlamı içinde görmesini savunmak önemlidir.


31. Soru

Kültürler arasında hiyerarşik bir sıralama yapılamayacağını, kültür olgularının kendi anlam bağlamlarında değerlendirilmeleri gerektiğini ileri süren ransız düşünür kimdir?

Cevap

Claude Lévi-Strauss: Yapısalcı antropoloji yaklaşımının kurucularından Fransız düşünür.Kültürler arasında hiyerarşik bir sıralama yapılamayacağını, kültür olgularının kendi anlam bağlamlarında değerlendirilmeleri gerektiğini ileri süren Lévi-Strauss, bu doğrultuda birçok araştırma yapmış, çağdaş sosyolojiye de önemli katkılarda bulunmuştur.


32. Soru

Her biyolojik ihtiyaç, bir kültürel sisteme yol açmakta, gereksinimleri karşılayan
kültürel uygulamalar ise yeni kültürel ihtiyaçları üretmektedir. Toplumlar bu gereksinimleri karşılamak için din, sanat, hukuk, aile ve akrabalık gibi
kurumları geliştirdiğini ifade eden düşünür kimdir?

Cevap

Antropolojik yaklaşımda işlevsel yaklaşımın en önemli temsilcisi olan Bronislav Malinowski’ye (1884-1942) göre Her biyolojik ihtiyaç, bir kültürel sisteme yol açmakta, gereksinimleri karşılayan kültürel uygulamalar ise yeni kültürel ihtiyaçları üretmektedir. Toplumlar bu gereksinimleri karşılamak için din, sanat, hukuk, aile ve akrabalık gibi kurumları geliştirmiştir.


33. Soru

Sosyolojide kültür toplumun hangi birikimlerini kapsar?

Cevap

Sosyolojide kültür, bir toplumun eğitim, sanat, teknoloji, hukuk, siyaset gibi
temel alanlarında maddi ve maddi olmayan tüm birikimlerini kapsar.


34. Soru

Sosyolojik düşünce tarihinde kültür kaynağı nedir?

Cevap

Sosyolojik düşünce tarihinde kültür, farklı kuramsal bakış açıları tarafından
bütünleştirici ögelerle çatışmacı ögelerin kaynağı olarak ele alınmıştır.


35. Soru

Toplumsal ögelerin birbirleriyle olan ilişkilerinde kültür nasıl bir rol üstlenmektedir?

Cevap



Kültür toplumsal ögelerin birbirleriyle olan ilişkilerinde, ortak değerler çerçevesinde ortak bilinci ifade eden, düzen ve sürekliliği sağlayan bir kavram olarak bütünleştirici bir role sahiptir.


36. Soru

Yapısalcı yaklaşımın kültüre ilişkin kuramsal çerçevesinin temeli nedir?

Cevap

Yapısalcı yaklaşımın kültüre ilişkin kuramsal çerçevesinin temeli yapısal dilbilim ile göstergebilimsel alandaki çalışmalardır. 


37. Soru

Yapısalcı yaklaşımın asıl odak noktasını hangi çalışmalar oluşturur?

Cevap

Yapısalcı yaklaşımda asıl odak, bireysel insan bilinci değil, kültür sisteminin rolü ve kültür sistemi çalışmalarıdır.


38. Soru

Hangi kültürel yaklaşım kültürün, yönetici sınıfın görüşlerini yansıtan, onu meşrulaştırıp onun çıkarlarına hizmet eden bir işlevinin bulunduğunu savunur?

Cevap

Kültürün çatışmacı ögelerin kaynağı olarak en net hâli Marksist yaklaşımdadır. Buna göre kültürün, yönetici sınıfın görüşlerini yansıtan, onu meşrulaştırıp
onun çıkarlarına hizmet eden bir işlevi bulunmaktadır


39. Soru

Hegemonya ve ideoloji kavramları çerçevesinde kültür kavramı, hangi çerçevede  ele alınmıştır?

Cevap

Hegemonya ve ideoloji kavramları çerçevesinde ele alınan kültür kavramı, toplumsal eşitsizlikleri, sınıf çatışmalarını ve baskın sınıfın meşruluğunu yeniden üreten bir unsur olarak ele alınmıştır.


40. Soru

Hegemonya nedir?

Cevap

Hegemonya, Bir toplumda hakim sınıf ya da yönetici sınıfın iktidarını doğal ve meşru göstermesi, kendi sınıfsal çıkarlarını evrensel çıkarlar olarak ifade etmesi durumudur.


41. Soru

Frankfurt Okulu düşünürleri, hangi alanda araştırmalar yapmışlardır?

Cevap

Frankfurt Okulu düşünürleri, kitle kültürü, kültür endüstrisi, propaganda, otoriter kişilik gibi olgular üzerinde, kültür temelli araştırmalar yapmışlardır. Kitle kültürü eleştirisi yapan okul, kültür endüstrisi kavramını geliştirmiştir.


42. Soru

Birmingham Kültürel Çalışmalar Okuluna göre kültürü hangi açıdan inceler?

Cevap

Birmingham Kültürel Çalışmalar Okulu, kültürü, iktidarın ve direnişin işlediği bir alan olarak ele alır. Okul, kitle iletişim araçları ve medyayla sarmalanan kültürü, kültürel ürünlerin tüketilmesi yoluyla çatışmayı yeniden üreten bir endüstri olarak ele alır.


43. Soru

Yüksek kültür ve popüler kültür arasındaki fark nedir?

Cevap

Yüksek kültür, bir dizi entelektüel ve sanatsal faaliyetle bunların ürünlerini
tanımlamada kullanılırken popüler kültürse, çok geniş kitleleri hedef alarak pazara sunulan kültür ürünlerini ve bu ürünleri tüketen grupları ifade etmektedir.


44. Soru

İdeoloji ve kültür kavramları, arasındaki ilişki nasıldır?

Cevap

İdeoloji ve kültür kavramları, ideal olanla gerçek olan arasındaki ilişkiyi sorgulaması bakımından karşılıklı ilişki içerisindedir.


45. Soru

Marksist perspektife göre ideoloji,ve kültür arasındaki fark nedir?

Cevap

Marksist perspektife göre ideoloji, içinde sınıf mücadelesinin verildiği bir alandır. Kültür ise bu alanın en etkin unsurlarındandır. İktidar, yalnız ekonomik alana dayanmamakta, kültürel unsurlar da önemli rol oynamaktadır. 


46. Soru

Devletin İdeolojik Aygıtları (DİA) kavramsallaştırması tanımını yapan kimdir?

Cevap

Marxsist bakış açısına göre, kültür kavramının ideolojik kullanımının en net görüldüğü örneklerden biri Louis Althusser’in Devletin İdeolojik Aygıtları (DİA) kavramsallaştırmasıdır. 


47. Soru

Louis Althusser’in Devletin İdeolojik Aygıtları (DİA) kavramsallaştırmasına göre
devletin kapitalizmin yeniden üretimini sağlamada hangi sistemleri kullanır?

Cevap

Louis Althusser’in Devletin İdeolojik Aygıtları (DİA) kavramsallaştırmasına göre
devletin kapitalizmin yeniden üretimini sağlamada iki tür sistemi vardır: İlki, Devletin Baskı Aygıtları; hükümet, ordu, polis, hapishane. İkincisi Devletin İdeolojik Aygıtları; eğitim, din, siyaset, sendika, basınyayın. Bunlar ideolojik yeniden üretimi devletin işleyişine bağlayan kültürel aygıtlardır .


48. Soru

Kültür kavramına bütünleştirici bir araç gözüyle bakmak, hangi süreçle başlar?

Cevap

Kültür kavramına bütünleştirici bir araç gözüyle bakmak, dünya siyasi tarihinde ulus-devletlerin kurulma süreçleriyle başlar.


49. Soru

Ulus-devlet terimiyle hedeflenen nedir?

Cevap

Ulus-devlet terimiyle birlikte bir ulusal kültürden söz edilmekte ve kültürel bütünleşmeyle ortak değerlerin yaratılıp paylaşılarak korunması hedeflenmektedir.


50. Soru

Kültürel bütünleşmenin tehlikeleri nedir?

Cevap

Kültürel bütünleşmeyle ortak değerlerin yaratılıp paylaşılarak korunması hedeflenmektedir. Bu durumun tehlikeli yanıysa devlet sınırları içinde bulunan farklı kültürlerin, asimilasyon yoluyla özgünlüklerini kaybetmeleridir.


51. Soru

Küreselleşmenin olumsuzlukları nedir?

Cevap

Küreselleşme kavramı her ne kadar bütünleştirici yapıyı ön plana çıkarır görünse de bu bütün olma hâli ve çoğulculuk ilkesine rağmen, indirgemeci ve tek tipleştirici bir boyuta sahiptir. Çünkü küresel kitle kültürünün çoğulculuğu esasen Batı-merkezlidir ve küresel kitle kültüründe üretim, kitle iletişim
araçlarının egemenliğindedir. Küreselleşen, sermayeyle birlikte kültür ve iletişimdir.


52. Soru

Gelenek nedir?

Cevap

Günlük dilde genel olarak, geçmişe ait pratik ve değerleri tanımlamak için kullanılan bir sözcüktür. Fakat gelenek ilk başta, geçmişi ve durağanlığı anımsatsa da esasen dinamik bir kavramdır ve bugüne ve geleceğe ilişkindir.


53. Soru

Bir toplumdaki ahlak ve terbiye standartlarını belirleyen temel kurallara ne ad verilir?

Cevap

Örfler, bir toplumdaki ahlak ve terbiye standartlarını belirleyen temel kuralları oluşturmaktadır.


54. Soru

Âdet, geleneğin ortak noktası nedir?

Cevap

Âdet, geleneğe benzer biçimde süreğenlik duygusu oluşturmakta ve geçmişi şimdiki zamana taşımaktadır.


55. Soru

Gelenek kavramı, antropolojide nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Gelenek kavramı, antropolojide kimi kez kültürle eşanlamlı kullanılmaktadır. Bu bağlamda
gelenek “belirli bir topluluk içinde toplumsallaşma yoluyla bir kuşaktan diğerine aktarılan inanç, âdet, değer, davranış, bilgi ve uzmanlık örüntüleri” olarak tanımlanmaktadır.


56. Soru

Bilginin niteliği üzerine düşünme alanına ne adı verilmektedir?

Cevap

Bilginin niteliği üzerine düşünme alanına epistemoloji adı verilmektedir.


57. Soru

Epistemoloji nedir?

Cevap

Bilginin niteliği üzerine düşünme alanına epistemoloji adı verilmektedir.


58. Soru

Bilgi sosyolojisi disiplininin alanını oluşturan unsurlar nedir?

Cevap

Bilginin toplumsal üretim, edinim, kullanım ve anlamları üzerine yapılan tartışmalar bilgi sosyolojisi disiplininin alanını oluşturmaktadır.


59. Soru

Platon bilgiyi nasıl tanımlamıştır?

Cevap

Platon, bilgiyi zaten doğada var olan, insan aklının keşfettiği ya da hatırladığı bir olgu olarak görmüştür. Bu görüş, bilginin, bireyi aşan, nesnel bir gerçekliğin parçası olarak algılanması anlamına geliyordu. Farklı biçimlerde yeniden tanımlansa da bu mutlak bilgi anlayışı çağlar boyunca egemenliğini sürdürmüştür.


60. Soru

René Descartes (1596-1650) bilgiyi, hangi bağlamında kavramsallaştırmıştır?

Cevap

René Descartes (1596-1650) bilgiyi, akıl sahibi varlık olan insanla doğayı bir karşıtlık içinde düşünerek özne-nesne ilişkisi bağlamında kavramsallaştırmıştır.


61. Soru

 Almanya’da 19.yy içinde gelişen ve insan ve topluma dair olguların açıklanmasının soyut kavramlarla yapılamayacağını, tarihsel ve kültürel bağlamda değerlendirerek bütünlük içinde anlaşılacağını savunan, felsefe ve tarih yaklaşımın adı nedir?

Cevap

İnsan ve topluma dair olguların açıklanmasının soyut kavramlarla yapılamayacağını, tarihsel ve kültürel bağlamda değerlendirerek bütünlük içinde anlaşılacağını savunan, Almanya’da 19.yy içinde gelişen felsefe ve tarih yaklaşım.


62. Soru

İletişim nedir?

Cevap

Kültür kavramının varoluş koşullarından birisi, sürekli olarak iletişime konu olmasıdır. Zira insanın doğayı dönüştürerek ürettiği nesneler ve simgeler, ancak insanlar arasında sürekli bir gösterge ve kod alış-verişi olduğu sürece var olabilirler. Bu sürekli simge alış-verişine
iletişim adını veriyoruz. 


63. Soru

Gösterge nedir?

Cevap

Göstergeler kendilerinden başka bir şeye gönderme yapan eylem, nesne, kavram ve yapılar olarak tanımlanabilirler.


64. Soru

Göstergebilimin hedefi nedir?

Cevap

Göstergebilim, anlam taşıyıcısı göstergeler ve bunların nasıl düzenleneceğine dair kurallar
anlamına gelen kodları çözümlemeyi ve sistemleştirmeyi hedefler.


65. Soru

İsviçreli dilbilimci Ferdinand de Saussure  dil ilgili hangi fikri öne sürmüştür?

Cevap

Dilin bir kodlar ve göstergeler sistemi olduğunu, okuyucuya göre değişen anlamlar taşıdığını, bununla birlikte belli toplumsal kabuller üzerinde inşa edildiğini ilk kez İsviçreli dilbilimci Ferdinand de Saussure (1857-1913) öne sürmüştür.


66. Soru

Ferdinand de Saussure göre göstergenin kaç boyutu vardır? 

Cevap

Ferdinand de Saussure göstergenin gösteren ve gösterilen olarak iki boyutu olduğundan bahsetmiştir.


67. Soru

Kültür kuramcısı Roland Barthes 'a göre çağdaş göstergebilimin temel kavramları kaça ayrılır?

Cevap

20.yy’da Fransız edebiyat eleştirmeni, kültür kuramcısı Roland Barthes  Saussure’ün
izinden giderek, çağdaş göstergebilimin temel kavramlarını ortaya atmıştır. Barthes’a göre göstergenin anlamlandırılması iki düzeyde gerçekleşir: Her metin (nesne, kavram, imge, söylem de birer metin olarak kabul edilebilir) yüzeyde herkesçe üzerinde uzlaşılabilir bir düz anlam, bir de bağlamına göre değişerek okurun (göstergeyi çözümleyen her özne
bir okur olarak kabul edilebilir) anlam dünyasına örtük bir şekilde ulaşan yan anlamdan oluşur.


68. Soru

Mit nedir?

Cevap

Mit: İnsan ya da doğa olaylarını açıklamak amacıyla doğaüstü varlıkların olağanüstü
eylemlerini efsane biçiminde anlatan ve kuşaktan kuşağa geçen anlatı.


69. Soru

Barthes’a göre mit nedir?

Cevap

Barthes’a göre mit, baskın sınıfın ideolojik amaçlarına hizmit eden karmaşık ve iyi biçimlenmiş bildirişim dizgebidir.


70. Soru

Barthes mitos konusunda hangi savı ileri sürmüştür?

Cevap

Barthes, mitos kavramının modern toplumda aldığı biçimleri tartışmakta ve 1950’lerin dünyasının güncel örnekleriyle bu savını desteklemektedir. Barthes’a göre popüler kültür, medya söylemi, reklâmlar, gündelik yaşam nesneleri gibi unsurlar çağdaş mitosların (söylenler) üretildiği alanlardır. Mitos, gizleyerek değil biçimi değiştirerek etkili olur. Bu nedenle gösteren-gösterilen ilişkisi en etkili şekilde mitoslardan yararlanarak kurulur. Kültürün simge üretme işlevi, önemli ölçüde mitoslar ve bunların anlamlandırılmada kullanılmaları üzerinden gerçekleşir.


71. Soru

Belli bir tarihsel dönemde, belli toplumsal koşullarda, bir anlamda bunların simgesel özeti sayılabilecek bir estetik bağlam inşa eden eserlere ne ad verilir?

Cevap

Sanat eseri, belli bir tarihsel dönemde, belli toplumsal koşullarda, bir anlamda bunların simgesel özeti sayılabilecek bir estetik bağlam inşa eder.


72. Soru

Kültür endüstrisi kimler tarafından kavramsallaştırılmış bir olgudur?

Cevap

Kültür endüstrisi kavramı, 20. yy’ın ilk yarısında Frankfurt Okulu düşünürlerinden Max Horkheimer ve Theodor W. Adorno tarafından Marksist altyapı-üstyapı ilişkilerine referansla kavramsallaştırılmış bir olgudur.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email