Sosyal Hizmet Etiği Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Türk dil kurumuna göre etiğin kelime anlamı nedir?

TDK’ye göre, etik; “Töre bilimi. Çeşitli meslek kolları arasında, bireylerin uyması veya kaçınması gereken davranışlar bütünü. Ahlaki, ahlakla ilgili.” Olarak tanımlanmaktadır.

Etik nedir?

Etik, felsefenin dört ana dalından biridir. Yanlışı doğrudan ayırabilmek amacıyla ahlak kavramının doğasını anlamaya çalışır.

Ahlak nedir?

Ahlak, toplumsal değerler ve hedeflerle ilgili doğru ve yanlışları, bu doğru ve yanlışlara uygun davranış standartlarını belirleyen yazılı olmayan kuralları içerir.

Etik ile ahlak arasında nasıl bir ilişki bulunmaktadır?

Etik ve ahlak sözcükleri günlük hayatta aynı anlamda ya da birbirlerinin yerine kullanılmakla birlikte aralarında ayrımlar bulunmaktadır. Etik, ahlaki seçimleri yansıtan bir bilim olup ahlak kavramı ile eşdeğer değildir. Ahlak etiğe göre daha geniş kapsayıcılığa sahiptir, etik ise ahlaka göre daha soyut kavramlara dayalıdır ve söz konusu soyut kavramların neyi ifade ettiğini tanımlamaya çalışır. Etikte belirli bir alana ilişkin açık ve yazılı kuralların bulunması beklenir.

Mesleki etik nedir?

Mesleki etik, içsel ve manevi bir nitelik taşıması ile diğer denetim biçimlerinden ayrışan, özdenetim mekanizması olarak işlev gören ve genel ahlak ilkelerinin meslek özelinde yeniden düzenlenmesi doğrultusunda “mesleki davranış ilkeleri” adıyla yazılan bir belgedir.

Sosyal hizmet alanında etik neleri kapsamaktadır?

Sosyal hizmet alanında etik, meslek ahlakı ve ilkelerini, davranış kodları ve uyulması gereken kuralları, aynı zamanda da genel ahlak kurallarını kapsamaktadır.

Sosyal hizmet uzmanının en önemli sorumluluğu nedir?

Sosyal hizmet uzmanının birincil ve en önemli yükümlülüklerinden birisi etik eylemde bulunmaktır.

Uygulamalarda sosyal hizmet uzmanını yönlendiren ve atacağı adımlarda rehber niteliği taşıyan standartlar nelerdir? 

Söz konusu standartlar; 
• Müracaatçının korunması 
• Rehberlik yapma 
• Görevi kötüye kullanmayı önleme 
• Risk yönetimine katkı sağlama 
• Etik sorunlarla karşı karşıya kalındığında karar verme sürecini kolaylaştırma 

Bir mesleğin etik kodlara sahip olmasının nedenleri nelerdir?

Bir mesleğin etik bir koda sahip olma nedenleri; 
• Bir mesleğin mesleki statüsüne katkıda bulunmak 
• Mesleki kimliği sağlamak ve kurmak, 
• Uygulamacıların nasıl davranması gerektiği hakkında rehberlik etmek, 
• İstismar ve yanlış uygulamalardan müracaatçıyı korumak 
• Mesleği düzenlemek ve disipline etmek olduğu söylenebilir 

Etik standartları ilk olarak ülkemizde kaç yılında kabul görmüştür?

Etik standartların Türkiye’de kabulü 1974 yılına dayanmaktadır.

Sosyal hizmet mesleğinin etik ilkeleri ve sorumlulukları adlı kitapçığa göre sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlukları nelerdir?

Sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlulukları; 
• Müracaatçılara karşı etik sorumluluklar, 
• Meslektaşlara ve diğer meslek elemanlarına ilişkin etik sorumluluklar, 
• Uygulama ortamına ilişkin etik sorumluluklar, 
• Meslek elemanı olarak sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlulukları, 
• Değerlendirme ve araştırmadır 

Sosyal hizmet uzmanlarının esas aldıkları etik ilkeler nelerdir?

Sosyal hizmet uzmanları insanlığın gelişimi için mesleki tutum, karar ve eylemlerinde esas alınan etik ilkeler; 
• Her insanın, başkasının hakkını ihlal etmemek koşuluyla, kendisini geliştirme hakkı ve toplumun gelişimine katkı verme sorumluluğu vardır 
• Her toplum, yönetim biçimi ne olursa olsun, tüm üyelerinin en üst düzeyde yararı için işlev görmeli; üyelerinin kendilerini geliştirmeleri için gerekli koşul ve olanakları sağlamalıdır 
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde ve kaynağını bu Bildirge’den alan diğer uluslararası belgelerde ifade edilen, bireylerin ve grupların temel insan haklarına saygı gösterilmelidir 
• Sosyal hizmet uzmanları, kendilerinin yardımına ve tavsiyesine gereksinim duyan herkese (cinsiyet, yaş, özürlü olma, renk, ırk, toplumsal sınıf, dil, din, siyasal görüş ve cinsel tercih durumuna göre ayrım yapmaksızın) mümkün olan en iyi hizmeti sunar. 
• Sosyal hizmet uzmanları mesleki tutum, karar ve eylemlerinde sosyal adaletsizlikle mücadele eder 
• Sosyal hizmet uzmanlarının nesnel olma, mesleki bilgi ve becerilerini geliştirme, uygulama yaptıkları alanlarda yetkin olma sorumlulukları vardır 
• Sosyal hizmet uzmanları gizlilik, mahremiyet/özel hayatın korunması ve mesleki çalışmalarında elde ettikleri bilgiyi sorumlu bir biçimde kullanma ilkelerine uyar. Bu ilkelerle ülke mevzuatı arasında uyuşmazlık olduğu zaman bile gizlilik ilkesine bağlı kalır. 
• Sosyal hizmet uzmanları müracaatçılarıyla iş birliği içinde çalışır ve onları en üst düzeyde katılım için destekler. Müracaatçılarına çalışmalarının yararlarına ve olası risklerine ilişkin bilgi verir. Çalışmalarında öncelikle müracaatçılarının yararını gözetir; bununla birlikte üçüncü kişileri de göz ardı etmez. 
• Sosyal hizmet uzmanları müracaatçılarından, sonuçları yaşamlarını etkileyebilecek eylemleri belirlemelerini, kendileriyle iş birliğine girmelerini ve sorumluluk almalarını bekler. Yasal zorlamanın gerekli olabileceği durumlarda, bir tarafın sorununun çözümü ilgili diğer kişilerin aleyhine sonuçlar doğuruyorsa, tarafların beyanları dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir. Ancak, sosyal hizmet uzmanlarından yasal zorlamanın kullanılmasını en aza indirmesi beklenir 
• Sosyal hizmet uzmanları terörizm, işkence ya da benzer yollara başvuran kişi, grup, siyasal güç veya diğer güç odaklarına doğrudan ya da dolaylı bir biçimde destek vermez veya kayıtsız kalmaz 
• Sosyal hizmet uzmanları, Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği’nce hazırlanan Sosyal Hizmet Mesleğinin Etik İlkeleri ve Sorumluluklarını kabul eder ve etik temele dayalı olarak karar verir. 

Sosyal hizmet uzmanlarının meslektaşlarına ve diğer meslek elemanlarına ilişkin etik sorumlulukları nelerdir?

A Sosyal hizmet uzmanlarının meslektaşlarına ve diğer meslek elemanlarına ilişkin etik sorumlulukları, saygı, gizliliktir.

Sosyal hizmet uzmanlarının meslektaşlarına ve diğer meslek elemanlarına ilişkin etik sorumlulukları arasında yer alan saygı sorumluluğu neyi kapsamaktadır?

Sosyal hizmet uzmanı; 
• Meslektaşlarına ve diğer meslek elemanlarına, sahip oldukları niteliklere, görüşlere ve yükümlülüklere saygı duymalıdır. 
• Müracaatçılarıyla ve diğer meslek elemanlarıyla iletişimlerinde, meslektaşlarını sorumsuz, dayanaksız ve haksız olarak eleştirmekten kaçınmalıdır. Meslektaşların yeterlik düzeyi ya da ırk, etnik-ulusal köken, renk, cinsiyet, cinsel yönelim, yaş, medeni durum, siyasal görüş, dinsel inanç, zihinsel veya fiziksel özür gibi bireysel özellikleri hakkında küçük düşürücü dil kullanmamalıdır. 
• Müracaatçıların yararı için meslektaşları, diğer meslek elemanları ve gönüllülerle iş birliği yapmalıdır 

Sosyal hizmet uzmanlarının meslektaşlarına ve diğer meslek elemanlarına ilişkin etik sorumlulukları arasında yer alan gizlilik sorumluluğu neyi kapsamaktadır?

Sosyal hizmet uzmanları, mesleki ilişki ve kayıt sürecinde meslek elemanlarıyla paylaştıkları bilgilerin gizli kalmasına özen göstermelidir. Sosyal hizmet uzmanları gizli bilgiyi paylaştığı meslek elemanlarının, gizliliğe bağlı kalma ve istisnai durumlara ilişkin sorumluluklarını anlamalarını sağlamalıdır.

Sosyal hizmet uzmanlarının disiplinler arası iş birliğindeki sorumlulukları nelerdir?

Sosyal hizmet uzmanları; 
• Etkili hizmet sunumu için; disiplinler arası ekip çalışmasında, ekibin her üyesinin mesleki ve etik sorumluluklarının neler olduğunun ekibin tümü ve her bir üyesi açısından ortaya konulmasını sağlamalıdır. 
• Diğer meslek elemanlarının yaptıkları çalışmalara ve aldıkları eğitime saygı duymalıdır 
• Disiplinler arası bir ekipte, müracaatçılar hakkındaki kararlara sosyal hizmet mesleğinin bakış açısını, değerlerini ve deneyimlerini koyarak katılmalıdır 
• Ekip kararının etik sorun çıkaracağı konusunda kaygı duyuyor ise, bu anlaşmazlığı uygun bir biçimde çözmeye çalışmalıdır. Eğer anlaşmazlık çözülemezse müracaatçıların yararına olmayan çözümler konusundaki kaygılarını belirtmek için uygun kanalları kullanmalıdır 
• Uygulamada diğer meslek elemanları ile düşünce farklılıklarının olabileceğini kabul etmeli ve bu konudaki eleştirilerini sorumlu bir biçimde yapmalıdır. 
• Mesleki açıdan karşılıklı olarak gelişebilmek amacıyla bilgi, deneyim ve fikirleri, diğer meslek elemanları ve gönüllüler ile paylaşmak için ortam yaratmalı ve bunu yaygınlaştırmalıdır. 

Sosyal hizmet uzmanlarının meslektaşların yer aldığı çatışma ve anlaşmazlıklara yaklaşımı nasıl olmalıdır?

Sosyal hizmet uzmanları; 
• Bir meslektaşının işvereni ile yaşadığı bir çatışmayı (sorunu) kendisi için avantaj olarak ya da kendi çıkarına hizmet edecek şekilde kullanmamalıdır. 
• Meslektaşları ve diğer meslek elemanlarıyla olan çatışma ve anlaşmazlıklarda müracaatçılardan yararlanmamalı ve müracaatçıları bu çatışma ve tartışmalara dâhil etmemelidir. 

Sosyal hizmet uzmanlarının konsültasyonu nasıl olmalıdır?

Sosyal hizmet uzmanları; 
• Müracaatçıların menfaatine olacağını düşünmeleri hâlinde meslektaşlarının önerilerine ve danışmanlığına başvurmalıdır 
• Meslektaşlarının yetkinlik ve uzmanlık alanlarından haberdar olmalıdır. Konsültasyon isterken konusunda bilgisini, uzmanlığını ve yetkinliğini kanıtlamış meslektaşlarına danışmalıdır. 
• Müracaatçılarla ilgili olarak meslektaşlarına danışırken, sadece konsültasyon için gerekli olan bilgiyi açığa vurmalıdır. 

Sosyal hizmet uzmanlarının hizmetlere havalesi nasıl olmalıdır?

Sosyal hizmet uzmanları; 
• Müracaatçılara tam olarak hizmet verilebilmesi için diğer meslek elemanlarının ihtisaslaşmış bilgisine ya da uzmanlığına gereksinim duyulduğunda; kendi mesleki müdahalelerinin etkili olamayacağına ya da anlamlı gelişme sağlayamayacağına inanmaları ve ilave hizmetlere gereksinim olması durumunda müracaatçılarını başka meslek elemanlarına havale etmelidir 
• Müracaatçılarını diğer meslek elemanlarına havale ederken, sorumluluğun aktarımında uygun adımları atmalıdır. Havale yaptığı meslek elemanına müracaatçı hakkındaki gerekli bilgileri aktarmadan önce durumu müracaatçısının bilgisine sunmalı ve onayını almalıdır. 

Sosyal hizmet uzmanlarının cinsel konulardaki yaklaşımı nasıl olmalıdır?

Sosyal hizmet uzmanları; 
• Süpervizör ya da eğitimci olarak işlev görmesi durumunda, süper vizyon hizmeti verdiği kişiler, öğrenciler, eğitim alanlar ya da üzerinde mesleki otoritesinin olduğu başka meslektaşlarını cinsel açıdan taciz (sarkıntılık, cinsel tahrik, cinsel ilişki talebi ve cinsellikle ilgili diğer sözel ya da fiziksel eylemler vb.) etmemeli ve onlarla cinsel aktiflere ya da temasa girmemelidir. 
• Aralarında çıkar ilişkisi olabilecek meslektaşlarıyla cinsel ilişki kurmaktan kaçınmalıdır. Böyle bir durumda, ilgili mesleki sorumluluklarını bir başka meslek elemanına devretmelidir. 

Sosyal hizmet uzmanlarının meslektaşlarının zayıf yönlerine ve yetersizliklerine karşı tutumu nasıl olmalıdır?

Sosyal hizmet uzmanları; 
• Bir meslektaşının fiziksel, psikolojik, sosyal ve ekonomik sorunlar, alkol ve madde bağımlılığı nedeniyle zayıflıklar göstermesi, mesleki açıdan yetersiz olması ve bu durumun mesleki uygulamadaki etkililiğine zarar vermesi konularında doğrudan bilgi sahibi olursa, öncelikle o meslektaşıyla görüşmeli ve sorunun çözümü yönünde harekete geçmesi için ona yardımcı olmalıdır. 
• İlgili meslek elemanı çözüm konusunda gerekli adımları atmaz ise; Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği, ilgili eğitim ve meslek kuruluşları gibi uygun kanalları harekete geçirmelidir. 

Sosyal hizmet uzmanlarının meslektaşlarının meslek etiğine aykırı uygulamaları durumunda nasıl hareket etmelidir?

Sosyal hizmet uzmanları; 
• Meslek etiğine ilişkin politika ve prosedür hakkında bilgi sahibi olmalıdır 
• Meslektaşlarının meslek etiğine aykırı uygulamalarını önlemek, belirlemek, düzeltmek ya da vazgeçirmek için gerekli önlemleri almalıdır 
• Bir meslektaşının meslek etiğine aykırı uygulamalarına tanık olduğunda, mümkünse ve böyle bir tartışmanın yararlı olacağına kanaat getirirse, durumu öncelikle o meslektaşıyla ele almalı ve çözüm bulmaya çalışmalıdır. 
• İlgili meslek elemanı çözüm konusunda gerekli adımları atmaz ise; Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği, ilgili eğitim ve meslek kuruluşları gibi uygun kanalları harekete geçirmeli ve mümkün olduğu ölçüde müracaatçıları ve hizmet veren kurumları da bu sürece dâhil etmelidir. 
• Haksız yere meslek etiğine aykırı uygulama yapmakla suçlanan meslektaşlarına yardım etmeli ve onları savunmalıdır. 

Sosyal hizmet uzmanlarının uygulama ortamına ilişkin etik sorumlulukları arasında yer alan süpervizyon ve konsültasyon etik sorumlulukları nelerdir?

Süpervizyon ya da konsültasyon veren sosyal hizmet uzmanları: 
• Bu görevlerini uygun olarak yapabilme bilgi ve becerisine sahip olmalıdır 
• Kendi bilgi ve uzmanlık alanları dışına çıkmamalıdır. 
• Süpervizyon verirken açık ve anlaşılır sınırlar oluşturmalıdır. 
• Süpervizyon alanların performanslarını adil ve saygılı biçimde değerlendirmelidir. 

Sosyal hizmet uzmanlarının uygulama ortamına ilişkin etik sorumlulukları arasında yer alan eğitim ve öğretime yönelik etik sorumlulukları nelerdir?

Öğrenciler için alan eğiticisi ya da öğreticisi olarak işlev gören sosyal hizmet uzmanları; 
• Yalnızca kendi bilgi ve yeterlilik alanlarında (mesleki bilgideki son gelişmeleri de birikimine katarak) eğitim vermelidir. 
• Açık ve anlaşılır sınırlar oluşturmalıdır 
• Öğrencilerin performanslarını adil ve saygılı biçimde değerlendirmelidir 
• Hizmetlerin eğitim ve öğretim amacıyla öğrenciler tarafından verilmesi hâlinde, durumla ilgili müracaatçıların bilgilendirilmesini sağlamalıdır. 

Sosyal hizmet uzmanlarının müracaatçıların kayıtları esnasında dikkat etmesi gereken durumlar nelerdir?

Sosyal hizmet uzmanları; 
• Kayıtlarını zamanında, tam ve doğru olarak, müracaatçılara verilen hizmetlerin sunumunu kolaylaştıracak ve gelecekte de sürekliliğini sağlayacak şekilde tutmalıdır. 
• Hazırladıkları belgelerde gizlilik ilkesine uymalı ve bu belgelerde sadece hizmet sunumu için gerekli bilgilerin yer almasını sağlamalıdır. 
• Kayıtları, gerektiğinde ulaşılması amacıyla, hizmetin sona ermesinden sonra da saklamalıdır. 

Sosyal hizmet uzmanlarının yönetici olarak dikkat etmesi gereken nelerdir?

Yönetici olan sosyal hizmet uzmanları; 
• Müracaatçıların gereksinimlerini karşılamak için kurum içinde ve dışında yeterli kaynakların oluşturulması için savunuculuk yapmalıdır. 
• Çalışanların ihtiyacı olan süpervizyonu sağlamak amacıyla, kurum içi ve dışı kaynakları harekete geçirmek için gerekli adımları atmalıdır 
• Sorumlu oldukları çalışma ortamında Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Etik İlke ve Sorumlulukları’na bağlı olarak çalışılmasını sağlamalı; etik ilke ve sorumlulukları ihlal eden ve engelleyen koşulları ortadan kaldıracak gerekli önlemleri almalıdır 

Sosyal hizmet uzmanlarının işverenlere karşı taahhütleri neler olmalıdır?

Sosyal hizmet uzmanları; 
• Politika, prosedür ve uygulamalarıyla yeterli hizmeti vermeye çalışan ve Sosyal Hizmet  Uzmanları Derneği Etik İlke ve Sorumlulukları’na uygun mesleki uygulamaları gerçekleştiren kurum ve kuruluşlarla çalışmalı ve iş birliğine girmelidir. 
• Kurum ve kuruluşların beyan edilen amaç ve işlevlerini sorumlu bir şekilde yerine getirmesi, mümkün olan en iyi standartlara ve uygulamaya ulaşması için gerekli politika, prosedür ve uygulamaların gerçekleştirilmesi konusunda katkı vermelidir. 
• Etik ilke ve sorumlulukları arasında yer alan, mesleğin etik gerekleri ve bu gereklerden doğan sosyal hizmet uygulamaları konusunda işveren kuruluşlarının bilinçlenmesini sağlamak için girişimde bulunmalıdır. 
• Kuruluşun politika, prosedür ve uygulamalarının sosyal hizmet mesleğinin etik ilke ve sorumluluklarıyla ters düşmesi ve çatışması durumunda, meslek etiğine aykırı uygulamaların sonlandırılması için gerekli adımları atmalıdır. 
• İstenilen politika, prosedür ve uygulama değişikliklerini, uygun kurum ve kuruluşlar kanalıyla gerçekleştirmelidir. İzlenen yolların ve kanalların başarılı olmaması durumunda, toplumdaki üst düzey otoritelere başvurmalı, toplumun ilgisini çekmek için uygun yolları denemelidir 
• Hizmetlerin niteliğinin artırılması amacıyla, çalıştıkları kurum ve kuruluşların istihdam politikalarında ve uygulamalarında hizmete uygun kişilerin işe alınması ve ayrımcılığın önlenmesi konularında önerilerde bulunmalı; etkin rol oynamaya çalışmalıdır. 
• Çalıştıkları kurum ve kuruluşların kaynaklarını nesnel ölçütlere uygun ve adil olarak kullanmalıdır. 

Sosyal hizmet uzmanlarının yönetim-çalışan arasındaki uyuşmazlık durumunda nasıl davranmalıdır? 

Sosyal hizmet uzmanları, müracaatçılara verilen hizmetlerin geliştirilmesi ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi amacıyla, mücadele etmek üzere sendika, dernek vb. örgütlere katılabilir; bu tür örgütler yok ise kurabilirler. 
• İş yavaşlatma, bırakma ya da grev gibi eylemlere katılan sosyal hizmet uzmanları için mesleki değerler, etik ilke ve sorumluluklar yol gösterici olmalıdır. Bir eyleme katılırken, meslek elemanı olarak öncelikli sorumluluklarını gözden geçirmeli; ilgili mevzuatı, sorunları ve eylemin müracaatçı üzerindeki olası etkilerini dikkate almalıdır.

Meslek elemanı olarak sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlulukları nelerdir?

Meslek elemanı olarak sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlulukları; 
• Yetkinlik 
• Ayrımcılık 
• Kişisel tutum 
• Dürüst olmama 
• Zayıf yönler 
• Temsil 
• Israrlı talepler 
• Telif hakkı ve itibarın kabulü 

Meslek elemanı olarak sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlulukları arasında yer alan yetkinlik sorumluluğu nedir?

Sosyal hizmet uzmanları; 
• Sadece yetkin olduğu veya yetkin olma konusunda istekli olduğu alanda sorumluluk kabul etmeli veya görev almalıdır. 
• Mesleki uygulamalarında yetkin hâle gelmek için çaba göstermeli; bilgilerinin geliştirilmesi ve geçerliliğinin sınanması konusunda uygun yöntemlere başvurmalıdır. 
• Mesleki uygulamalarında sosyal hizmet mesleği ve disiplini ile meslek etiğine ilişkin geçerli bilgileri temel almalıdır

Meslek elemanı olarak sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlulukları arasında yer alan ayrımcılık sorumluluğu nedir?

Sosyal hizmet uzmanları mesleki uygulamalarında; ırk, etnik ve ulusal köken, renk, cinsiyet, cinsel tercih, yaş, medeni durum, siyasal görüş, dinsel inanç, zihinsel ya da fiziksel özür temeline dayanan ayrımcılığın herhangi bir biçimine yer vermemeli; göz yummamalı; kolaylaştırmamalı ve ayrımcılık yapanlarla iş birliğine girmemelidir.

Meslek elemanı olarak sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumluluklarının zayıf yönleri nelerdir?

Sosyal hizmet uzmanları; 
• Mesleki yönden sorumlu oldukları bireylerin yararını tehlikeye atacak ya da kendi mesleki karar ve performanslarına engel olacak bireysel sorunlarının, yasal problemlerinin, ekonomik yetersizliklerinin, fiziksel, zihinsel ve ruhsal sağlıkları ile ilgili güçlüklerinin mesleki çalışmalarını etkilemesine izin vermemelidir. 
• Bireysel sorunları (fiziksel, zihinsel ve ruhsal sağlık, eş ve çocukları ile ilgili benzer güçlükler) veya çalıştıkları alanın yarattığı sorunlar (tükenmişlik sendromu vb.) mesleki karar ya da performanslarına engel oluşturduğunda, sorunlarını çözebilmek için profesyonel yardım alarak, iş yükünü planlayarak veya durumuna uygun bir alana geçerek hizmet verdikleri müracaatçıları korumaya özen göstermelidir.

Meslek elemanı olarak sosyal hizmet uzmanlarının temsil etme yetkisinin etik sorumluluğu nedir?

Sosyal hizmet uzmanları; 
• Kamuoyuna yaptıkları açıklama ve eylemlerin bireysel mi yoksa temsilcisi olduğu bir grup ya da kuruluş adına mı yapıldığını belirtmelidir. 
• Müracaatçılarına, kurumuna ve kamuya, yalnızca gerçekten mesleki yeterliliğe sahip olduğu konular ve hizmetler hakkında açıklamalarda bulunmalıdır.

Sosyal hizmet uzmanlarının sosyal hizmet mesleğine ilişkin etik sorumlulukları nelerdir?

Sosyal hizmet uzmanlarının sosyal hizmet mesleğine ilişkin etik sorumlulukları; 
• Mesleğin bütünlüğü 
• Değerlendirme ve araştırma

Sosyal hizmet uzmanlarının topluma ilişkin etik sorumlulukları nelerdir? 

Sosyal hizmet uzmanlarının topluma ilişkin etik sorumlulukları; 
• Sosyal refah 
• Toplum katılımı 
• Toplumun acil gereksinimleri 
• Sosyal ve siyasal aksiyon

Ahlak kavramını açıklayınız?

Ahlak, bir toplumun değer yargılarını, normlarını içeren ilkeler ve kurallar bütünüdür.

Etik kavramını açıklayınız?

Etik, felsefenin dört ana dalından biridir. Yanlışı doğrudan ayırabilmek amacıyla ahlak
kavramının doğasını anlamaya
çalışır.

Bir mesleğin etik bir koda sahip olma nedenleri nelerdir?

• Bir mesleğin mesleki statüsüne katkıda bulunmak,
• Mesleki kimliği sağlamak ve kurmak,
• Uygulamacıların nasıl davranması gerektiği hakkında rehberlik etmek,
• İstismar ve yanlış uygulamalardan müracaatçıyı korumak,
• Mesleği düzenlemek ve disipline etmek olduğu söylenebilir.

Sosyal hizmet etik standartların kabulü kaç yılına dayanmaktadır?

1997

2004 yılında da sosyal hizmet uzmanlarının etik konusundaki sorumluluklarını açıklayan “Sosyal Hizmet Mesleğinin Etik İlkeleri ve Sorumlulukları” isimli kitapçık basılmıştır. Bu kitapçıkta on bir genel etik ilke verildikten sonra beş bölümde sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlulukları açıklanmıştır. Bu bölümler nelerdir?

• müracaatçılara karşı etik sorumluluklar,
• meslektaşlara ve diğer meslek elemanlarına ilişkin etik sorumluluklar,
• uygulama ortamına ilişkin etik sorumluluklar,
• meslek elemanı olarak sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlulukları,
• değerlendirme ve araştırmadır.

Meslektaşlara ve Diğer Meslek Elemanlarına İlişkin Etik Sorumluluklar nelerdir?

• Saygı
• Gizlilik
• Disiplinler Arası İş Birliği

Konsültasyon kavramını açıklayınız?

Konsültasyon süpervizyon (danışmanlık) kavramı ile açıklanabilir. Yurt dışında özel kuralları
ve eğitimleri olan süpervizyon sistemi ülkemizde henüz oluşturulmamıştır. Ülkemizde yaygın
olarak daha deneyimli bir sosyal hizmet uzmanından gönüllü olarak alınan süpervizyon sistemi bulunmaktadır.

Hizmetlere Havale ilkesini açıklayınız?

Sosyal hizmet uzmanları:

• Müracaatçılara tam olarak hizmet verilebilmesi için diğer meslek elemanlarının ihtisaslaşmış bilgisine ya da uzmanlığına gereksinim duyulduğunda; kendi ki müdahalelerinin etkili olamayacağına ya da anlamlı gelişme sağlayamayacağına inanmaları ve ilave hizmetlere gereksinim olması durumunda müracaatçılarını başka meslek elemanlarına havale etmelidir.
• Müracaatçılarını diğer meslek elemanlarına havale ederken, sorumluluğun aktarımında uygun adımları atmalıdır. Havale yaptığı meslek elemanına müracaatçı hakkındaki gerekli bilgileri aktarmadan önce durumu müracaatçısının bilgisine sunmalı ve onayını almalıdır.

Gizlilik ilkesini açıklayınız?

Sosyal hizmet uzmanları, mesleki ilişki ve kayıt sürecinde meslek elemanlarıyla paylaştıkları bilgilerin gizli kalmasına özen göstermelidir. Sosyal hizmet uzmanları gizli bilgiyi paylaştığı meslek elemanlarının, gizliliğe bağlı kalma ve istisnai durumlara ilişkin sorumluluklarını anlamalarını sağlamalıdır.
Meslek elemanları bir başka meslek elemanının da müracaatçının bilgilerini gizli tutma sorumluluğu olduğunu bilmeli ve bu sorumluluğunu ona hatırlatmalıdır. Ayrıca bir başka meslektaşımız tarafından bir çocuk hakkında bizimle paylaşılan bilgiyi gizli tutuma sorumluluğumuz vardır.

Yetkinlik ilkesini açıklayınız?

Sosyal hizmet uzmanları:

• Sadece yetkin olduğu veya yetkin olma konusunda istekli olduğu alanda sorumluluk kabul etmeli veya görev almalıdır.
• Mesleki uygulamalarında yetkin hâle gelmek için çaba göstermeli; bilgilerinin geliştirilmesi ve geçerliliğinin sınanması konusunda uygun yöntemlere başvurmalıdır.
• Mesleki uygulamalarında sosyal hizmet mesleği ve disiplini ile meslek etiğine ilişkin geçerli bilgileri temel almalıdır.

Ayrımcılık ilkesini açıklayınız?

Sosyal hizmet uzmanları mesleki uygulamalarında; ırk, etnik ve ulusal köken, renk, cinsiyet, cinsel tercih, yaş, medeni durum, siyasal görüş, dinsel inanç, zihinsel ya da fiziksel özür temeline dayanan ayrımcılığın herhangi bir biçimine yer vermemeli; göz yummamalı; kolaylaştırmamalı ve ayrımcılık yapanlarla iş birliğine girmemelidir.

Mesleğin bütünlüğü ilkesini açıklayınız?

Sosyal hizmet uzmanları:

• Sosyal hizmet mesleğinin değerlerini, etik ilke ve sorumluluklarını, bilgisini ve yöntembilimini korumalı; bunların anlatılmasına, anlaşılmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunmalıdır. Bunun için gerekli inceleme, araştırma, müzakere ve mesleğe yönelik sorumlu eleştiriyi yapmalıdır.
• Uygulamada mesleki standartları yükseltmek ve geliştirmek için çalışmalı; etkili ve mesleki standartlara uygun olmayan sosyal hizmet uygulamalarını önlemek için harekete geçmelidir.
• Sosyal hizmet mesleğinin değerine, bütünlüğüne ve yeterliliğine saygıyı artıran etkinliklere (eğitim, öğretim, araştırma, konsültasyon, hizmet sunumu, bilirkişilik, mesleğin toplumda temsili ve tanıtımı ile meslek örgütlerine katılım gibi) zaman ayırmalı ve mesleki uzmanlıklarıyla katkıda bulunmalıdır.
• Sosyal hizmet mesleğinin bilgi temeline ve literatürüne katkıda bulunmalı; uygulama, araştırma ve etikle ilgili bilgi ve deneyimlerini mesleki toplantı, konferans vb. ortamlar yoluyla paylaşmalıdır.
• Varolan ve yeni ortaya çıkan gereksinimleri karşılamaya yönelik yeni yaklaşım ve yöntemleri izlemeli ve desteklemelidir.
• Sosyal hizmet mesleğinin kuramına, yöntemlerine ve uygulamalarına olan güveni artırmak için çalışmalıdır.

Topluma İlişkin Etik Sorumluluklar nelerdir?

• Sosyal refah
• Toplum katılımı
• Toplumun Acil Gereksinimleri
• Sosyal ve Siyasal Aksiyon

Sosyal Refah ilkesini açıklayınız?

Sosyal hizmet uzmanları bölgesel düzeyden başlayıp daha global düzeye doğru olmak üzere toplumun genel refah düzeyini artırmalı; bireylerin, toplumun ve çevrenin gelişimini sağlamalıdır. Sosyal hizmet uzmanları temel insan haklarının karşılanması için gerekli yaşam koşullarının sağlanması konusunda savunuculuk yapmalı; sosyal adaletin gerçekleştirilmesini destekleyen sosyal, ekonomik, siyasal, kültürel değerler ve kurumların geliştirilmesine katkı vermelidir.

Toplum Katılımı ilkesini açıklayınız?

Sosyal politikaların ve kurumların oluşturulmasında toplumun bilinçli katılımını kolaylaştırmalıdır.

Toplumun Acil Gereksinimleri ilkesini açıklayınız?

Sosyal hizmet uzmanları toplumun acil gereksinimlerinin kapsamlı olarak karşılanması için uygun profesyonel hizmetleri sağlamalıdır.

Sosyal ve Siyasal Aksiyon ilkesini açıklayınız?

Sosyal hizmet uzmanları:

• İnsanların temel ihtiyaçlarını karşılamaları ve tam olarak gelişmeleri için kaynaklara, istihdam olanaklarına, hizmetlere ve fırsatlara eşit biçimde ulaşmalarını sağlamak amacıyla sosyal ve siyasal aksiyonlara katılmalıdır. Sosyal hizmet uzmanları siyasal arenanın uygulama üzerindeki etkisinin farkında olmalıdır. Temel insan ihtiyaçlarının karşılanması ve sosyal adaletin gerçekleştirilmesi amacıyla politikalarda ve yasal düzenlemelerde değişiklik yaratmak üzere savunuculuk yapmalıdır.
• İncinebilir, dezavantajlı, baskı altında olan ve istismar edilen insanlara ve gruplara özel ilgi göstermekle birlikte, insanların tümü için seçenekler sunmak ve fırsatlar yaratmak amacıyla hareket etmelidir.
• Türkiye’de ve dünyada kültürel ve sosyal farklılıklara saygıyı oluşturacak koşulları desteklemelidir. Bu doğrultudaki uygulamaları geliştirmeli, kültürel bilgi kaynaklarının yayılmasını desteklemeli; kültürel yeterliliği gösterecek programlar ve kurumlar için savunuculuk yapmalı; tüm insanların eşitlik ve sosyal adalet haklarının korunmasına ve kabul edilmesine yardımcı olacak politikaların oluşturulması için çaba göstermelidir.
• Irk, etnik ve ulusal köken, renk, cinsiyet, yaş, cinsel tercih, medeni durum, siyasal görüş, dinsel inanç farkı, mental ya da fiziksel özrü nedeniyle insanlara, gruplara ya da belirli bir sınıfa yönelik ayrımcılığa karşı çıkmalı, bunlara yönelik baskıları önlemeli ve ortadan kaldırmalıdır.

Meslektaşların Meslek Etiğine Aykırı Uygulamalar ilkesini açıklayınız?

Sosyal hizmet uzmanları
a. Meslek etiğine ilişkin politika ve prosedür hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
b. Meslektaşlarının meslek etiğine aykırı uygulamalarını önlemek, belirlemek, düzeltmek ya da vazgeçirmek için gerekli önlemleri almalıdır.
c. Bir meslektaşının meslek etiğine aykırı uygulamalarına tanık olduğunda, mümkünse ve böyle bir tartışmanın yararlı olacağına kanaat getirirse, durumu öncelikle o meslektaşıyla ele almalı ve çözüm bulmaya çalışmalıdır.
d. İlgili meslek elemanı çözüm konusunda gerekli adımları atmaz ise; Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği, ilgili eğitim ve meslek kuruluşları gibi uygun kanalları harekete geçirmeli ve mümkün olduğu ölçüde müracaatçıları ve hizmet veren kurumları da bu sürece dahil etmelidir.
e. Haksız yere meslek etiğine aykırı uygulama yapmakla suçlanan meslektaşlarına yardım etmeli ve onları savunmalıdır.

Cinsel konular ilkesini açıklayınız?

Sosyal hizmet uzmanları
a. Süpervizör ya da eğitimci olarak işlev görmesi durumunda, süpervizyon hizmeti verdiği kişiler, öğrenciler, eğitim alanlar ya da üzerinde mesleki otoritesinin olduğu başka meslektaşlarını cinsel açıdan taciz (sarkıntılık, cinsel tahrik, cinsel ilişki talebi ve cinsellikle ilgili diğer sözel ya da fiziksel eylemler vb.) etmemeli ve onlarla cinsel aktvitelere ya da temasa girmemelidir.
b. Aralarında çıkar ilişkisi olabilecek meslektaşlarıyla cinsel ilişki kurmaktan kaçınmalıdır. Böyle bir durumda, ilgili mesleki sorumluluklarını bir başka meslek elemanına devretmelidir.

Disiplinler Arası İş Birliği ilkesini açıklayınız?

Sosyal hizmet uzmanları:
a. Etkili hizmet sunumu için; disiplinler arası ekip çalışmasında, ekibin her üyesinin mesleki ve etik sorumluluklarının neler olduğunun ekibin tümü ve her bir üyesi açısından ortaya konulmasını sağlamalıdır.
b. Diğer meslek elemanlarının yaptıkları çalışmalara ve aldıkları eğitime saygı duymalıdır.
c. Disiplinler arası bir ekipte, müracaatçılar hakkındaki kararlara sosyal hizmet mesleğinin bakış açısını, değerlerini ve deneyimlerini koyarak katılmalıdır.
d. Ekip kararının etik sorun çıkaracağı konusunda kaygı duyuyor ise, bu anlaşmazlığı uygun bir biçimde çözmeye çalışmalıdır. Eğer anlaşmazlık çözülemezse müracaatçıların yararına olmayan çözümler konusundaki kaygılarını belirtmek için uygun kanalları kullanmalıdır.
e. Uygulamada diğer meslek elemanları ile düşünce farklılıklarının olabileceğini kabul etmeli ve bu konudaki eleştirilerini sorumlu bir biçimde yapmalıdır.
f. Mesleki açıdan karşılıklı olarak gelişebilmek amacıyla bilgi, deneyim ve fikirleri, diğer meslek elemanları ve gönüllüler ile paylaşmak için ortam yaratmalı ve bunu yaygınlaştırmalıdır.

Sosyal hizmet uzmanları insanlığın gelişimi için mesleki tutum, karar ve eylemlerinde hangi temel ilkelere göre hareket eder?

1. Her insanın, başkasının hakkını ihlal etmemek koşuluyla, kendisini geliştirme hakkı ve toplumun gelişimine katkı verme sorumluluğu vardır.
2. Her toplum, yönetim biçimi ne olursa olsun, tüm üyelerinin en üst düzeyde yararı için işlev görmeli; üyelerinin kendilerini geliştirmeleri için gerekli koşul ve olanakları sağlamalıdır.
3. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde ve kaynağını bu Bildirge’den alan diğer uluslararası belgelerde ifade edilen, bireylerin ve grupların temel insan haklarına saygı gösterilmelidir.
4. Sosyal hizmet uzmanları, kendilerinin yardımına ve tavsiyesine gereksinim duyan herkese (cinsiyet, yaş, özürlü olma, renk, ırk, toplumsal sınıf, dil, din, siyasal görüş ve cinsel tercih durumuna göre ayrım yapmaksızın) mümkün olan en iyi hizmeti sunar.
5. Sosyal hizmet uzmanları mesleki tutum, karar ve eylemlerinde sosyal adaletsizlikle mücadele eder.
6. Sosyal hizmet uzmanlarının nesnel olma, mesleki bilgi ve becerilerini geliştirme, uygulama yaptıkları alanlarda yetkin olma sorumlulukları vardır.
7. Sosyal hizmet uzmanları gizlilik, mahremiyet/özel hayatın korunması ve mesleki çalışmalarında elde ettikleri bilgiyi sorumlu bir biçimde kullanma ilkelerine uyar. Bu ilkelerle ülke mevzuatı arasında uyuşmazlık olduğu zaman bile gizlilik ilkesine bağlı kalır
8. Sosyal hizmet uzmanları müracaatçılarıyla iş birliği içinde çalışır ve onları en üst düzeyde katılım için destekler. Müracaatçılarına çalışmalarının yararlarına ve olası risklerine ilişkin bilgi verir. Çalışmalarında öncelikle müracaatçılarının yararını gözetir; bununla birlikte üçüncü kişileri de göz ardı etmez.
9. Sosyal hizmet uzmanları müracaatçılarından, sonuçları yaşamlarını etkileyebilecek eylemleri belirlemelerini, kendileriyle iş birliğine girmelerini ve sorumluluk almalarını bekler.
10. Sosyal hizmet uzmanları terörizm, işkence ya da benzer yollara başvuran kişi, grup, siyasal güç veya diğer güç odaklarına doğrudan ya da dolaylı bir biçimde destek vermez veya kayıtsız kalmaz.
11. Sosyal hizmet uzmanları, Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği’nce hazırlanan Sosyal Hizmet Mesleğinin Etik İlkeleri ve Sorumluluklarını kabul eder ve etik temele dayalı olarak karar verir.