aofsoru.com

Sağlık Kurumlarında Bilgi Sistemleri Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Hastane Bilgi Sistemleri Kurulum Süreci

1. Soru

Hastane bilgi sistemlerinin başarısının ilk koşulu nedir?

Cevap

Kuruluşun fiziki yapısı, kurulacak network sistemleri, hastane bilgi sistemlerinde kullanılan donanım özelliklerinin yanı sıra her hastaneye özgü koşulları da dikkate alan, hastane süreçleri ve hizmetlerinin tamamını kapsayan “hastane gereksinimleri” nin eksiksiz belirlendiği bir fizibilite raporu ile yol haritası çıkarmak, hastane bilgi sistemlerinin başarısının ilk koşulu olacaktır.


2. Soru

Günümüz hastanelerinde hizmet sunumlarında kullanılan veriler nelerdir?

Cevap
  • Tıp profesyonellerinin, tanı ve tedavi sürecinde klinik, poliklinik, ameliyathane, yoğun bakımlar vb. birimlerde uzmanlık bilgileri ile oluşan tıbbı verilerin yanı sıra, MR, CT, USG ve görüntüleme cihazlarından elde edilen veriler ile farklı laboratuarlarda oluşan ve “tedavi planlamasında” kullanılan veriler,

  • “Hasta Bakım Planında” yer alan hemşire, eczacı, diyetisyen, sosyal çalışmacı, vb. meslek gruplarının hizmet sunumunda oluşturduğu veriler,

  • Hasta dosyası, eczane, tıbbi malzeme vb. birimlerde oluşan veriler,

  • Bina yönetim sürecinde oluşan veriler,

  • Geri ödeme kuruluşlarına yapılan faturalarda kullanılan veriler ile hastanenin finansal ve mali düzenlemelerinden oluşan çok farklı verilerden oluşmaktadır.

     


3. Soru

Hastane bilgi sistemlerini tanımlayınız.

Cevap

Hastane Bilgi Sistemlerini; bir hastanenin tüm bilgi işlemlerini kapsayan ve bunun yanı sıra insan ve teknik aktörlerin her birisinin ayrı ayrı rolleri ile bağlantılı olan sosyoteknik bir sistem olarak tanımlanabilir.


4. Soru

Hastane Bilgi Sistemleri kurulum sürecini tanımlayınız.

Cevap

Hastane Bilgi Sistemleri kurulum süreci; hastanenin faaliyet gösterdiği çevredeki kaynakları, hastanenin amaç ve hedefleri ile kurumda kullanılan teknoloji/insan gücünün kalitatif ve kantitatif özellikleri dikkate alınarak, bilgi sistemlerinin kurumda aktif hale getirilmesi için yapılan çalışmaların bütünü olarak tanımlanabilir.


5. Soru
  1. Analiz
  2. Bakım/ Değerlendirme
  3. Tasarım
  4. Uygulama

Sistem geliştirme hayat dönüsü hangi sırayla olmalıdır?

Cevap

sistem geliştirme hayat döndüsü analiz ile başlayıp tasarlandıktan sonra uygulanır ardından geliştirilen sistembakım ve değerlendirilmesinden sonra tekrar analiz edilip basamaklar tekrar takip edilir ve sürekli bir gelişim halinde ilerler yani süreç; I-III-IV-II-I... şeklindedir. 


6. Soru

Hastane bilgi sistemi kurulum sürecindeki fizibilite çalışmalarının bileşenleri nelerdir?

Cevap

Teknik fizibilite

Ekonomik fizibilite

Hukuki fizibilite

Uygulanabilirlik fizibilite çalışması

İş takviminin fizibilitesi


7. Soru

Genel olarak bir sistemin uygulama basamakları nelerdir?

Cevap

Bir sistemin uygulama basamakları projeye ve kurulumun kapsamına göre farklılık gösterir, fakat genel olarak aşağıdaki uygulamaları içerir:

  • Kullanıcılarının hazırlanması ve eğitilmesi,

  • Çevresel hazırlık,

  • Sistem veya modül testi,

  • Sistem aktarımı veya modül eklenmesi,

  • Sistem veya modülün devreye alınması.


8. Soru

Hastane bilgi sisteminde ana makinenin önemini açıklayınız.

Cevap

Ana makineler Hastane Bilgi Sistemlerinin kalbi konumundadır. Bilgi güvenliği açısından yangınlar, deprem, sel vb. olağanüstü hallerde uygulanacak “Hastane afet planları’’nda ana makinelerin bulunduğu alan da yer almalıdır. Bu bağlamda; ana makinenin kim tarafından, nasıl kullanılacağı ve sistemin günlük, haftalık, aylık, yıllık vb. yedeklenmesinin nasıl sağlanacağı belirlenmelidir. Uygulamada farklı isimler olmakla birlikte “Ana Makine Kullanma Talimatı” gibi dokümantasyon günlük işleyişte kolaylık sağlayacaktır. Hazırlanacak talimat; ana makine (server) kullanıcılarının yetkinliği ve kullanılan yazılımın özellikleri dikkate alınarak yazılı hale getirilmelidir.


9. Soru

Bilgisayar network (ağ) sistemini tanımlayınız.

Cevap

Bilgisayar network (ağ) sistemi, iki veya daha fazla bilgisayar sistemini veya cihazları birbirine bağlamak için, haberleşme ortamından, araçlarından ve yazılımdan oluşur. Network üzerindeki bu bilgisayarlar ve cihazlar, network düğümleri olarak adlandırılır. Bu düğümler networke bağlandıktan sonra donanım, yazılım, veri, bilgi ve bilgi işleme işlerini paylaşırlar.


10. Soru

Network çeşitlerini sıralayınız.

Cevap

Düğümler arasındaki fiziksel uzaklığa ve bu sistemi destekleyecek haberleşme sistemine ve servislerine bağlı olarak networkler;

  • Kişisel alanlı ağlar (Personal Area Networks, PANs),

  • Küçük-yerel alanlı ağlar (Local Area Networks, LANs),

  • Metropolitan ağlar (Metropolitan Area Networks, MANs) ve

  • Geniş alanlı ağlar (Wide Area Networks, WANs) olarak adlandırılır.


11. Soru

Hastane Bilgi Sisteminin gelişmelerin gerisinde kalmaması ve kullanıcıların işlevlerini kolaylaştırması için dikkat edilmesi gereken noktaları nelerdir?

Cevap

Hastane Bilgi Sisteminin gelişmelerin gerisinde kalmaması ve kullanıcıların işlevlerini kolaylaştırması için bazı noktalarına dikkat edilmelidir. Bunlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

  • Sağlık Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı gibi kural koyucuların istediği değişikliklerin takibi ve süresinde uyumun sağlanması.

  • SGK gibi ödeme kuruluşlarının istediği değişikliklerin takibi ve süresinde uyumun sağlanması.

  • Hastane içi süreçlerindeki iyileşmelerin sisteme aktarılması talebine uyumun sağlanması,

  • Sektördeki diğer hastanelerin takibi ve bunlardan kuruma aktarılabilecek noktaların tespiti ve uyumun sağlanması,

  • Tıp teknolojisindeki gelişmelerden, sisteme aktarılacakların tespiti ve uyumun sağlanması,

  • Hastane Bilgi Sistemi gelişmelerinin (mobil uygulamalar vb. gibi) tespiti ve sisteme uyumun sağlanması.


12. Soru

Bilgi sistemleri uyum sağlama ve uygulama literatüründe, teknolojiye karşı yaklaşımı tanımlamak için kullanılan  terimler nelerdir?

Cevap

Bilgi sistemleri uyum sağlama ve uygulama literatüründe, teknolojiye karşı yaklaşımı tanımlamak için değişik terimler kullanılır. Bu terimler uyum sağlama, uyum sağlayamama, karşı koymak-direnmek, kabul etmek ve reddetmek olarak sıralanabilir.


13. Soru

Kurum dışı yedeklemeyi tanımlayınız.

Cevap

Kurum dışı yedekleme: Ülkemiz hastanelerinde bu uygulamanın yaygınlaşması ile birlikte hastanede oluşan verilerin eş zamanlı veya kademeli olarak kurum dışında (hatta şehir dışında) farklı bir yerde yedeklenmesi sağlanabilir. Kurum dışı yedekleme için, yeterliliği ispatlanmış ve belgelendirilmiş bir firma ile partnerlik anlaşması yapılabilir.


14. Soru

Kurum dışı yedekleme kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?

Cevap
  • Partner firmanın bilgi depoladığı alanı, yangın, sel, deprem gibi olaylara karşı kurduğu dayanıklı bir fiziki yapı,

  • Veri kaybının olmaması için ana makine (server)’lerinin kapasitesi, işletim sistemleri, yedeklemenin nasıl yapılacağı,

  • Bilgi Güvenliği için “Bilgi Yönetim Sistemleri TS-EN-ISO 27001’’ ve Sağlık Kuruluşlarında Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi ISO/IEC 27799” ne sahip olunması,

  • Veri aktarımı için yeterli hızları destekleyecek network / kablolama (fiberoptik kablo) sistemi, gibi detayda birçok konu netleştirilmelidir.


15. Soru

Hastane Bilgi Sistemleri alım çerçeve ilkeleri nelerdir?

Cevap

Seçilecek Hastane Bilgi Sistemlerinde yer alması gereken konular Sağlık Bakanlığı’nca bir çerçeve ilkeler bütününde düzenlenmiştir. Hastane Bilgi Sistemleri alım çerçeve ilkeleri;

  • Hastane Bilgi Sistemi alımı için genel koşul ve öneriler,

  • Hastane Bilgi Sistemi yazılım gerekleri,

  • Hastane Bilgi Sistemi teknolojik altyapı temel gerekleri,

  • Hastane Bilgi Sistemi proje süreci gerekleri,

  • Hastane Bilgi Sistemi eğitim gerekleri,

  • Hastane Bilgi Sistemlerinde ilgili diğer konular,

  • Hastane Bilgi Sisteminde PACS kurulumu, detaylı olarak belirtilmiştir.


16. Soru

Hastane bilgi sisteminde sistem kesin kabulü esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

Cevap

Sistemin teslim alınması sürecinde işlem adımları tartışılmalıdır. Bu aşamada süreçler ile birlikte;

  • Teslim takvimi,

  • Veri aktarmaları,

  • Kullanıcı eğitimleri,

  • Eğitim sonrası sertifikalandırma ve yöntemi,

  • MEDULA vb. uygulamaların uyumu,

  • Sağlık-net entegrasyonunun sağlanması,

  • Varsa hastanedeki diğer yazılımlar ile uyum,

  • Varsa GSM operatörleri ile uyum, sağlanmalıdır.

Hastane tarafından oluşturulan teknik komisyon tarafından teknik şartnamede belirlenen noktaları içeren “kontrol listesi” hazırlanarak sistem kontrolüne başlanmalıdır.


17. Soru

Fizibilite çalışmasının genel yol gösterici faktörleri nelerdir?

Cevap

Fizibilite çalışmasının genel yol gösterici faktörleri;

  • Hastanedeki idari, mali, teknik, tıbbi tüm süreçlerin takibi,

  • Hasta verilerinin güvenliği, veriye hızlı ulaşma, hasta mahremiyetinin sağlanması,

  • Hasta ve çalışan güvenliği koşullarının takibi,

  • Hekim ve diğer sağlık profesyonellerinin “hasta tedavisi” ni uygulamanın yanı sıra eğitim ve uzaktan konsültasyonun gerçekleştirilmesi,

  • Ek ödemeler dahil tüm özlük haklarının takibi,

  • İlaç, malzeme güvenliğinin sağlanması,

  • Yöneticilerin karar mekanizmasında ilgili verilere ulaşabilmesi,

  • Sağlık Bakanlığı hastane hizmet kalite standartları, JCI, EFQM sistemlerinin koşullarının karşılanması,

  • Ödeme kuruluşlarının taleplerinin karşılanması,

  • Hazine ve Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı gibi kural koyucuların taleplerinin karşılanması, şeklinde sıralanabilir.


18. Soru

Ekonomik fizibilite nedir?

Cevap

Ekonomik fizibilite; projenin finansal olarak uygulanabilirliği veya sistemden beklenen yararların maliyet ve kazanç açısından değerlendirilmesidir.


19. Soru

Hastane Bilgi Sistem Komisyonu liderliğinde yapılan öz değerlendirmede nelere dikkat edilmelidir?

Cevap

Hastane yönetimi; “Hastane Bilgi Sistem Komisyonu’’ liderliğinde bir öz değerlendirme yaparak, kendini tam ve objektif olarak tanımlamalıdır. Bu tanımlamayı yaparken;

• Hastanedeki tüm tıbbi-idari-mali-teknik süreçler belirlenmelidir,
• Hastane süreçlerinde yer alan birim/bölüm/klinik vb. ünitelerin neleri yaptığı, süreçte neleri eksik yaptığı ya da neleri hiç yapmadığı belirlenmelidir,

• Birim yöneticileri ve üst yöneticiler ile kurumun ihtiyaç / eksiklikleri belirlenerek, hastaneye özgü bir model / sistem tespit edilmelidir.


20. Soru

Hastane Bilgi Sistemi Komisyonunun hazırlayacağı konsolide edilmiş raporda nelere dikkat edilmelidir?

Cevap

Hazırlanacak konsolide edilmiş raporda;

  • Kurum ihtiyaçları,

  • Mevcut eksiklikler,

  • Varsa istendik düzeyde çalışmayan mekanizmalar,

  • Önceki uygulamadaki (varsa) sorunlu uygulamalar

  • Ziyaret ettiğimiz/örnek aldığımız hastane (varsa ilgili hastanenin sistemi ve bileşenleri neler olduğu) dikkate alınmalıdır.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email