Sağlık Kurumlarında Bilgi Sistemleri Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sınıflandırılan ve kodlanan veriler hangi amaçlarla kullanılmaktadır?

• Farklı ülkelerde, farklı sağlık kuruluşlarında toplanan mortalite, morbidite verilerinin karşılaştırılmasında kullanılmaktadır.
• Sağlık politikaları için veri oluşturma ve önceliklerin belirlenmesinde kullanılmaktadır.
• Tıbbi ve halk sağlığı araştırmalarında veri sağlanmasında kullanılmaktadır.
• Ödeme sistemleri (örneğin case-mix, DRG) ne veri sağlamada kullanılmaktadır.
• Sağlık durumu ve trent analizleri oluşturmada gerekli veriyi sağlamada kullanılmaktadır.
• En önemli ölüm nedenlerini belirlemede, kodlanmış mortalite verilerine gereksinim duyulmaktadır.
• Kritik unsurların/Risk guruplarının belirlenmesinde sınıflandırılmış ve kodlanmış veriler gerekmektedir.
• Belirli nüfus guruplarının problemlerinin belirlenmesinde (örneğin, anne, bebek, adölesan, yaşlı nüfus vb.) sınıflandırılmış ve kodlanmış verilere gereksinim duyulmaktadır.

Tıbbi Kayıtlardan elde edilen, doğru olarak kodlanmış verilerin kullanıcıları kimlerdir?

• Sağlık politika yapıcılar, • Nüfus bilimciler, • Uluslararası organizasyonlar (WHO, United Nations vb.), • Sağlık çalışanları, • Sağlık kuruluşları, • Kamu yönetimi, sosyal güvenlik kuruluşları vb. üçüncül gruplar, • Epidemiyolojistler, • İstatistikçiler, • Araştırmacılar, • Eğitimciler ve öğrenciler

Sınıflandırma sistemlerinin en çok bilineni ve en yaygın olarak kullanılanı nedir? Açıklayınız.

ICD-10 Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından geliştirilen bir sistemdir. Kısaca, ICD-10 olarak tanımlanan sistemin adı; International Statisticial Classification of Diseases and Related Health Problems-Tenth Revision- Hastalıkların ve İlgili Sağlık Sorunlarının Uluslararası İstatistiksel Sınıflandırması Onuncu Yenilenmiş Baskı olarak ifade edilmektedir.

ICD-10'un tarihsel gelişimini açıklayınız.

Hastalıklarla ilgili istatistik çalışmalarının geçmişi 300 yıl öncesine kadar dayanmaktadır. François Bossier de Lacroix (1706-1773) “Nosologia Methodica” adlı eseri, William Cullen (1710-1790) “Synopsis Nosologiae Methodicae” adıyla yayınlanan hastalık sınıflaması Dünya’daki ilk tıbbi istatistikçi  William Farr’ın (1807-1883) çalışmaları bugünkü sistemin temellerini oluşturmuştur. II. Dünya Savaşı’ndan sonra kurulan Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 1948 yılında altıncı versiyonu iki cilt olarak yayımlamıştır. İlerleyen yıllarda Dünya Sağlık Örgütü bu sistemin; • 1955 yılında yedinci (ICD-7) • 1967 yılında sekizinci (ICD-8) • 1975 yılında dokuzuncu ve (ICD-9) • 1993 yılında onuncu revizyonunu hazırlayarak yayımlamıştır.

ICD-10'un yapısı nasıldır? Açıklayınız.

ICD-10 Yapısı : Yalnızca tanıya yönelik bir sınıflama sistemi olarak düzenlenmesi nedeniyle tıbbi işlemlere yönelik kodlar yer almamaktadır. İlk basamakta bir harf ve diğer iki basamakta 0-9 arasında yer alan rakamlardan oluşan alfanümerik kodlama yapısına sahiptir. Örnek: ICD-9 ICD-10 008 A08 008.1 A08.1 ICD-10 üç ciltten oluşmaktadır:

ICD-10 kaç ciltten oluşmaktadır? Açıklayınız.

ICD-10 üç ciltten oluşmaktadır: 1. Cilt • Üç ve dört karakter düzeylerinde hastalık ve ölüm tanı listelerini, • Neoplazilerin morfolojik sınıflamasını, • Özel tabulasyon listelerini ve • Tanımlamaları içerir. 2. Cilt ICD’nin yapısı ve kullanımı hakkında bilgileri, kodlama kurallarını içermektedir. Kodlanan verilerin kullanılabilir olması için standart kurallara uygun olması gerekir. Kodlamaların standart olması için bütün kodlama sistemlerinde kodlama kurallarını içeren bölümler bulunmaktadır. ICD-10’un ikinci cildi ölüm nedenleri (mortalite) ve hastalık (morbidite) kodlama kurallarını düzenlemektedir. 3. Cilt ICD-10’da yer alan tüm hastalıkların ve hastalık etkenlerinin alfabetik dizinini (indeks) içermektedir. Ana terimlere göre düzenlenmiştir. Ana terimlerin altında kodlanacak durumu ifade eden farklı durumlar için detaylı kodlama olasılığı sağlayan bir yapı vardır.

ICD-10’un sınıflandırma yapısında kaç düzey bulunmaktadır? Açıklayınız.

ICD-10’un sınıflandırma yapısında 5 düzey bulunmaktadır.

Birinci düzey; hastalıkların genel olarak sınıflandırıldığı 21 bölümden oluşmaktadır.

İkinci düzey; bölüm içindeki belli hastalıkların bir araya getirilmesi ile oluşan bloklardır.

Üçüncü düzey, blokları oluşturan hastalıkların tek tek ele alındığı, üç basamaklı hastalık kodlarıdır.

Dördüncü düzey, üç basamaklı hastalık koduna bir basamak ilave edilmesiyle oluşturulan hastalık kodlarıdır. Hastalıklar bu şekilde detaylı olarak tanımlanmaktadır.

Beşinci Düzey, dördüncü karakterden farklı bir eksen boyunca alt kırılım için kullanılmıştır.

Kullanılmayan “U” kodları ne için kullanılmaktadır?

U00-U49 kodları, belirsiz bir etiyolojinin yeni hastalıklarına geçici olarak atanırken kullanılması içindir. U50-U99 kodları, örneğin özel bir proje için farklı bir alt sınıflandırma sınanırken, olduğu gibi araştırmada kullanılabilir. Örnek olarak; U04-Ağır akut solunum sendromu [SARS] verilebilir.

ICD-10’da yer alan Enfeksiyon ve Paraziter Hastalıklar bölümünün özellikleri nelerdir?

Bu bölüm için, A00-B99 arasındaki alfanümerik kodlar ayrılmıştır. Bu bölümde enfeksiyon ve paraziter hastalıkların büyük bir bölümü yer almaktadır. Bölüm, hastalık ya da hastalıklara neden olan organizmalara göre düzenlenmiştir. Ayrıca, hastalığın etyolojisini (yıldız simgesi) belirleyen uyarılar bulunmaktadır. Bu durum ICD-10’da yer alan, hastalıkları ve etkenlerini birlikte kodlama imkânı veren önemli bir özelliktir. Örnek olarak; A02.2 Lokalize salmonella enfeksiyonları Salmonella: • artriti (M01.3-*) • menenjiti (G01*)

ICD-10’da yer alan Endokrin, Nütrisyonel ve Metabolik Hastalıklar bölümünü açıklayınız.

Bu bölüm için E00-E89 arasındaki alfanümerik kodlara yer verilmiştir. Bu bölümde; tiroid bezi bozuklukları, bozulmuş glukoz regülasyonu ve diyabetes mellitus, glukoz regülasyonu ve pankreas iç salgısının diğer bozuklukları, diğer endokrin bezlerin bozuklukları, malnütrisyon ve nütrisyonel eksiklikler yer almaktadır.

ICD-10’da yer alan Kulak ve Mastoid Çıkıntı Hastalıkları bölümünü açıklayınız.

Kulak ve Mastoid Çıkıntı Hastalıkları: Bu bölüm içim H60-H95 arasındaki alfanümerik kodlara yer verilmiştir. Bu bölümde; dış kulak hastalıkları, orta kulak ve mastoid hastalıkları, iç kulak hastalıkları ve kulağın diğer bozukluklarına yer verilmiştir.

ICD-10’da yer alan Cilt ve Cilt Altı Dokusu Hastalıkları bölümünü açıklayınız.

Cilt ve Cilt Altı Dokusu Hastalıkları: Bu bölüm için L00-L99 arasındaki kodlara yer verilmiştir. Bu bölümde; deri ve derialtı dokusunun enfeksiyonları, büllöz hastalıklar, dermatit ve egzema, papüloskuamöz hastalıklar, ürtiker ve eritem, deri ve derialtı dokusunun radyasyon ile ilişkili bozuklukları, deri eklerinin bozuklukları, deri ve derialtı dokusunun diğer bozukluklarına yer verilmiştir.

ICD’nin doğru ve tutarlı kullanımı için neler gerekmektedir?

ICD’nin doğru ve tutarlı kullanımı, tabular liste (1.cilt), alfabetik dizin (3.cilt) ve kodlama kuralları (2.cilt)’nın tamamının doğru uygulanmasına bağlıdır. Kodlayıcının bu kurallara uygun kodlama yapması gereklidir.

Tabular Liste nedir? 

Tabular Liste: Hastalıkların ve ilgili sağlık sorunlarının alfanümerik olarak A00-Z99’a kadar düzenlendiği yapıyı ifade eder.

Ana tanı ve Ek tanı nedir? 

Ana tanı: Sağlık hizmetinin verilmesinin nedeni olan, araştırma sonucunda ulaşılan tanıdır. Ek tanı ise; sağlık hizmeti sırasında var olan ya da gelişen hastanın yönetimini etkileyen diğer durumlardır.

Kodlama süreci kaç aşamada gerçekleşir? Açıklayınız.

Kodlama Süreci İki Aşamada Gerçekleşir: Birinci aşamada, hastanın hastalığına ait ana tanı ve ek tanılar belirlenir. Ana tanı ve ek tanıların doğru belirlenmesi kodlamanın temelini oluşturur.

İkinci aşamada; kodlanacak ana tanı ve ek tanılar belirlendikten sonra aşağıda verilen sıra takip edilerek kodlama kurallarına göre kod/kodlar atanır. • Kodlanacak tanı ve tanılara karar verdikten sonra alfabetik dizinde ana terimi bulun, • Ana terim altında herhangi bir not varsa bunu okuyun, • Kodlamak istediğiniz tanı/tanılara karşılık gelen açıklamayı buluncaya kadar düzenleyicileri ve alt terimleri kontrol edin, • Çapraz referanslar için açıklamaları izleyin, • Tabular listeden kodu kontrol edin, bölümdeki, bloktaki ve kategorideki kapsar, kapsamaz notlarını okuyun• Eklemeniz gerekebilecek 4’üncü veya 5’inci karakterleri kontrol edin, Kodu atayın.

ICD-O nedir? Açıklayınız.

DSÖ tarafından 1990’da yayınlanan International Classification of Disease for OncologyOnkoloji İçin Hastalıkların Uluslararası Sınıflandırması; hem topografi, hem de morfoloji için kodlama sistemlerine sahip çift eksenli bir sınıflandırmadır. Topografi kodları neoplazmların yerini, morfoloji kodları ise tümörün davranışını belirtir. Özellikle kötü huylu tümörlerin yerlerinin kodlanmasında ICD10’dakinden daha fazla detaya inme olanağı verir.

ICD-DA nedir? Açıklayınız.

ICD-DA: Dünya Sağlık örgütü tarafından geliştirilen, Apllication of The International Classification of Disease to Dentistry And Stomatology-Hastalıkların Uluslararası Sınıflandırması Dişçilik ve Stomatoloji Uyarlaması; Dişlerde, Oral kavite ve ilişkili dokularda oluşan, belirtileri olan ya da ilgili hastalıklar veya koşullar için geliştirilmiştir. ICD 10’da sunulandan daha kapsamlı bir sınıflama yapısına sahiptir.

ICHI nedir? Açıklayınız.

ICHI: Dünya Sağlık Örgütü için Avustralya Sağlık Sınıflamaları Ulusal Merkezi (NCCH) tarafından geliştirilen, International Classification of Health Intervention-Uluslararası Sağlık Girişimleri Sınıflaması; sağlık işlemleri ve girişimlerini sınıflamak ve kodlamak için geliştirilmiştir. ICD-10 kodlama sistemi yalnızca tanıya dayalı bir sistem olduğundan işlemler ve girişimler için kısa ve örnek bir sınıflama sistemi olarak tasarlanmıştır. Cerrahi ve cerrahi olmayan girişimleri içeren yaklaşık 2.016 kod tabular listede bulunmaktadır. Temel yapısını Avustralya sağlık girişimleri sınıflaması (ACHI) oluşturmaktadır. Henüz alfa ve beta sürümleri geliştirilmiştir.

ICD-10-PCS nedir? Açıklayınız.

ICD-10-PCS: Amerika Birleşik Devletleri Sağlığı Koruma Yönetimi tarafından geliştirilen (The International Classification of Disease - 10th Revision - Procedure Classification System- Hastalıkların Uluslararası Sınıflandırılması, Prosedür Sınıflama Sistemi; hastaya uygulanan tıbbi ve cerrahi işlemleri, kullanılan, uygulanan yöntemi, işlem yapılan bölgeyi, kullanılan malzeme ile birlikte bir bütün olarak kodlamaya olanak sağlamaktır. Bu sistemin faydası, yapılan işlemi, tedavi uygulanan bölgeyi, kullanılan malzemeyi aynı anda kodlayarak tedaviyi ve kullanılan malzemeyi aynı anda görerek, hizmeti değerlendirme ve ödenen ücreti kontrol etme imkânı vermesidir.

Klinik kodlama kalitesini etkileyen faktörler nelerdir?

KLİNİK KODLAMA KALİTESİ Klinik kodlama kalitesini etkileyen birbirinden farklı faktörler bulunmaktadır. Bu faktörleri; • Klinik dokümantasyonun kalitesi, • Sağlık çalışanları, • Klinik kodlayıcı, • Sınıflama sistemi, • Diğer faktörler başlığı altında sıralayabiliriz.