Sağlık Kurumlarında Operasyon Yönetimi Dersi 8. Ünite Özet

Giriş

Sağlık sektöründe topluma sağlık hizmetini sunan en önemli kuruluş olan hastaneler, bu toplumsal mesuliyeti sebebiyle çalışmalarını sürekli bir şekilde devam ettirmek mecburiyetinde olan hizmet işletmeleridir. Hastaneler, mükemmel sağlık hizmeti verebilmek için insan gücünün yanında malzemelere ayrılan kaynağı da verimli kullanmak mecburiyetindedir. Çünkü hastaneler malzeme ve hizmetlerine toplam bütçeleri içerisinde büyük miktarda kaynak ayırırlar.

Malzeme yönetiminde alınacak %1 veya %2’lik bir tedbir hastane verimliliği ve kârlılığı üzerinde önemli bir artış oluşturacaktır. Malzeme yönetimi işleminde yer alan planlama, satın alma, birikim kontrolü, istifleme ve ulaştırma işletmenin en önemli görevleri arasında yer alır. Hastane yönetiminin kabiliyeti, ulaştırma sürecindeki başarısı ile ölçülür.

Lojistik, Tedarik, Envanter ve Stok Kavramları

Lojistik ; ulaştırma, yol, irtibat, sağlık, yiyecek, içecek ve silah tedarik etme gibi çok yönlü hizmetleri en akılcı, etkili ve hızlı bir şekilde plan ve programa göre uygulayan hizmetlerin tamamına denir.

Tedarik , amaçlara ulaşmak için lazım olan araç ve fırsatların en uygun şekilde sağlanması ve kullanıma hazır bir şekilde bulundurulmasıdır.

Envanter , kaynaktan son ürüne, son üründen son kullanıcıya kadar olan işlemlerin izlenimini zapt etmeye yönelik planlamayı kuşatan, işletme yöneticisinin yapacağı önemli işlerden biridir.

Stok, işlerin eksiksiz ve verimli gitmesini sağlamak için işletmenin elinde bulundurduğu fiziksel mala denir. Stokları şu şekilde sınıflandırabiliriz:

• Hammadde stokları: Ürün ve hizmetin üretilmesinde ve diğer işletme fonksiyonlarının yerine getirilmesinde kullanılan, üründen son ürün yapısına girip, son ürünün temel kaynağını oluşturan, örneğin hastanelerin eczanelerinde ilaç üretimi için kullanılan maddelerdir.
• Yarı mamül stokları: Üretim sürecinin değişik evrelerinde bekletilen birikimler yarı son ürün birikimi olarak tanımlanır.
• Mamül stokları: Bitmiş ürün veya araç stokları olarak tanımlanan son mamül stoklarına hastanelerin depolarında bekletilen tıbbi sarf araçları, ilaçlar ve kan merkezlerinde işlenmiş olarak tutulan kan bileşenleri örnek gösterilebilir.
• Yardımcı donanım ve malzeme stokları: Bakım onarım araçları ve üretim sürecine giren fakat ürünün parçasını oluşturmayan yakıt, sabun, yağ vb. araçları içerir.

Malzeme ve Malzeme Yönetimi

Malzeme, insan ihtiyacını karşılayan tüm iktisadi mallara verilen addır. Malzemeler üretilen ürünün içinde yer alıp almamasına göre ikiye ayrılır:

• Direkt malzeme : İmal edilen malzemenin bünyesine giren ve onun esasını oluşturan, malzemenin birim tutarı içindeki dilimi doğrudan ölçülebilen ürünlerdir.
• İndirekt malzeme : doğrudan ana malzeme haricinde kalan ve ölçüm değerlerindeki teknik zorluklar nedeniyle dolaylı sayılan malzemelerdir. İndirekt malzeme de kendi arasında ikiye ayrılır:
  • Yardımcı malzeme,
  • İşletme malzemesi.

Malzemeler kullanım türüne göre de üçe ayrılır:

• Demirbaş malzemeleri: Kamu veya özel işletmelerde kayıtlı olarak kullanılan ve görev değişimi esnasında bir görevliden diğerine devredilen dayanıklı eşyadır (örneğin, masa, röntgen cihazı).
• Süreli tüketim malzemeleri: Daimi gibi devamlı kullanılmayan bir defaya mahsus kullanılmakla bitmiş sayılan, havlu, çarşaf, nevresim, yatak ve yastık yüzü, pike, forma vb. eşyadır.
• Tüketim malzemeleri: Kullanıldığında komple sarf edilen, şeklini yitiren, özelliğini kaybeden veya diğer bir malzemenin bünyesine dahil edilerek bir bütün olarak kullanılan ürünlerdir.

Malzeme Yönetiminin Amaçları: Malzeme yönetiminin temel amacı, düşük maliyete en iyi hizmeti sunmaktır. Yönetimin amaçlarını şöyle sıralayabiliriz:

• Satıcılar arasında rekabeti arttırıp, alınacak malzeme için düşük fiyat ödemek,
• Yüksek stok ve stok yatırımlarını minimize etmek,
• İşletmenin, tüm hizmetlerinin aralıksız devam ettirmesini sağlamak,
• Gerekli kalite normlarını korumak,
• Personel maliyetini ve gelişmesini sağlamak,
• Tecrübeli satıcılar bulmak ve bu satıcılarla iyi ilişkiler geliştirmek,
• Düzenli kayıtlar tutmak,
• Kayıpları ve demode olmayı azaltmak,
• Farklı departmanların amaçlarının sağlanmasına yardımcı olmak.

Malzeme Yönetiminin Yararları: Etkili bir malzeme yönetiminin işletmeler ve hastaneler bakımından sağlayacağı faydalar şunlardır:

• Tüm faaliyetlerini bir merkezde topladığı için verimlilik ve personel tasarrufu sağlar,
• Stoklarda bozulma ve kaybı önler,
• Daha seri stok devri ve nakit akışı sağlar,
• Hizmetlerin ve üretimin devamlı ilerlemesini sağlar,
• Ürün standardı ve diğer maliyet azaltıcı yöntemler için fırsat verir,
• Maliyetlerde tasarruf ve daha çok çıkar sağlar,
• Daha iyi kayıt tutulmasıyla departman çıktılarının ölçülmesinde ve hasta giderlerinin faturalanmasında rahatlık sağlar,
• Malzeme yönetim performansını değerlendirme metotlarının geliştirilmesinde katkı yapar,
• Malzeme yönetim sisteminin öncesi ve sonrasının karşılaştırılmasına olanak sağlar.
• Bölümler arası iletişimin iyileştirilmesine yol açar.

Malzeme Yönetimi Organizasyonu ve Fonksiyonları

Malzeme yönetiminin, aktivasyonundaki yeri, endüstrilere ve işletmenin özelliklerine, büyüklüğüne, görevlilerine ve becerilerine göre değişmektedir. Hastanelerde, Başhekim / Hastane Müdürü / Müdür Yardımcıları hiyerarşisine bağlı olarak çalışan iki malzeme yönetim departmanı bulunur; ihtiyaç duyulan tıbbi cihaz ve tıbbi sarf malzeme ve diğer zaruri maddelerini temin ve bakım işlemlerini yapan satın alma birimi ve stoklama ve ulaştırma işlerini yürüten ayniyat-ambar birimi dir.

Malzeme yönetimin fonksiyonları;

• İhtiyacın öngörülmesi (delphi tekniği, kolektif analitik yöntemi, yöneticilerin analitik yöntemi, geçmiş tecrübeler, regresyon analizi, zaman serileri analizi, dinamik ortalama yöntemi, üssel düzeltme yöntemi) ve
• Satın alma (açık ihale, belli istekliler arasında ihale, pazarlık usulü, doğrudan temin) başlığı adı altında incelenebilir (S:190, Şekil 8.1).

Malzeme Teslimi ve Muayene Kabul : 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na göre malzeme teslimi ve muayene kabul işlemlerinin, idarelerce kurulacak en az üç kişilik muayene ve kabul komisyonu tarafından yapılması gerekir.

Stok Kontrol : Hastanelerde malzeme ihtiyaç tespiti yapılırken, malzemenin satın alınmasında ya da satın alındıktan sonra malzemelerin verimli kullanılmasında stokların etkili bir biçimde kontrol edilmesi önemlidir. Bir hastane merkez deposuna gelen malzemelerin;

• Departman depolarına hangi miktarlarda ve ne zaman gönderileceği,
• Sipariş verileceğinde ne zaman ve ne kadar hangi malzemelerden olacağı,
• Stok miktarının hangi düzeyde olduğu,
• Stokta bulunan malzemelerin son kullanım tarihi, bozulup bozulmadığı, çalınıp çalınmadığı gibi işlemleri etkili bir stok kontrolü yaparak sağlarız.

Etkili bir stok yönetimi için şunlar yapılmalıdır:

• Azami stok miktarına dikkat edilmelidir.
• Ürün değerleme ve ihtiyaç tespit komisyonları etkili çalıştırılmalıdır.
• Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi (MKYS) uygulamaları satın alma birimlerince etkili kullanılmalıdır.
• Stok ve ihtiyaç fazlası malzemelerin ihtiyacı olan kurumlara devri veya satışı sağlanmalıdır.
• Mal alımları, çerçeve anlaşmalar ve toplu mal alımları yöntemiyle yapılmalıdır.

Stok değerleme yöntemleri üçe ayrılır:

1. Maliyet esasına göre değerleme: İşletme satışlarını ilk önce aldığı ve depoladığı mallardan yaparsa FIFO, işletme satışlarını en son satın aldığı mallardan yaparsa LIFO olarak açıklanır (s:192, Şekil 8.2).
2. Cari fiyatlarla değerleme : Üretime verilen malzemenin değerlendirilmesinde piyasada o anki cari fiyat uygulanır.
3. Standart fiyatlarla değerleme : Stoklar önceden belirlenen standart fiyatlarla değerlendirilmeye tabi tutulur.

Her işletmede malzemelerin türü ya da büyüklüğü ne olursa olsun stokları kontrol edilmelidir. Stoktaki büyük miktarlar işletmenin sermaye gücünü azaltıp diğer maliyetleri artırırken az miktarlar ise stoksuz kalma maliyetini yükseltir (S:193, Tablo 8.1).

Stok kontrol sistemi , stok maliyetlerini hesap ederek optimum stok seviyesinin belirlenmesi için kararlar alınmasını amaçlamaktadır. Stokları kontrol etmek için yedi yöntem bulunur:

1. Gözle kontrol yöntemi : Bu yöntemde stoklar düzenli olarak deneyimli bir depo memuru tarafından gözden geçirilir ve belli bir düzeyin altına düşen stok kalemleri için sipariş verilir.
2. Çift kutu yöntemi: Her malzeme biri büyük biri küçük olmak üzere iki kutu içerisinde saklanır. Büyük olan aktif kullanım içindir, küçük olan ise büyük kutu bittikten sonra verilen sipariş teslim alınıncaya kadar olan zamanda ihtiyacı karşılayabilmelidir.
3. Sabit sipariş miktarı yöntemi: Bu model stok belli bir düzeye indiğinde toplam stok maliyetini minimum yapan sipariş miktarı, sipariş düzeyi ve emniyet stokunun hesaplanmasını gerektiren bir yöntemdir (S:193, Şekil 8.3).
4. Sabit sipariş süresi yöntemi: Her stok türü için maksimum stok düzeyi ve stokların siparişi için bir süre belirlenir. Sürenin bitiminde eksilen stok seviyeleri maksimum stok düzeyine kadar tamamlanır (S:194, Şekil 8.4).
5. Ekonomik sipariş miktarı yöntemi: Stok sisteminde en temel ilke stokları uygun düzeyde yani toplam maliyetin en düşük olduğu noktada tutmaktır (S:194, Şekil 8.5).
6. ABC yöntemi: Bu yöntemde stoklar önem derecelerine göre sınıflandırılır ve dönem içinde kullanım tutarlarına göre büyükten küçüğe doğru dizilip A, B ve C şeklinde üç grupta toplanması hedeflenir. ABC sisteminde miktarı; düşük değerli kalemlerde bol, yüksek değerli kalemlerde az tutup kontrolünü sıklaştırmak prensibi uygulanır (S:195, Şekil 8.6).
7. VED yöntemi: Hastanelerde daha çok tercih edilen, ilaç ve tıbbi malzemelerin kontrolünde kullanılan bu yöntem, ilaç ve malzemeleri insan hayatı açısından taşıdığı değere göre üç gruba ayırır. Örneğin V grubuna acil durumlarda kullanılan adrenalin, E grubuna enfeksiyon durumlarında kullanılan antibiyotik, D grubuna ise vitamin ilaçları örnek verilebilir (S:195, Tablo 8.2).

Depolama: Tedarik edilen malzemenin kaybolmasını önlemek, sayım ve kontrolünü kolaylaştırmak, istenildiğinde kolayca bulabilmek için sistemli bir şekilde yerleştirilip ihtiyaç anına kadar saklanmasına depolama denir.

Nakliye ve Dağıtım: Satın alınan malzemenin tedarik kaynağından kullanım noktasına taşınması ve teslimi ile ilgili bütün aktiviteleri içeren nakliye işlemi ile malzemelerin bir sisteme bağlı olarak yapılan dağıtım işlemi malzeme yönetiminin diğer fonksiyonlarıdır. Satın alınan malzemenin tedarik kaynağından kullanım noktasına taşınması ve teslimi ile ilgili bütün aktiviteleri içeren nakliye işlemi ve malzemelerin bir sisteme bağlı olarak dağıtım işlemi malzeme yönetiminin bir diğer fonksiyonudur.

Depodan malzeme çıkışları malzeme istek belgelerine göre yapılmalıdır. Ayrıca istek belgelerinin stok kontrol ve muhasebe servislerinde kayıttan geçmesi gerekir. Dağıtım işinde hastanelerde tüp sistemi, raylı sistem, raylı sistem üzerine kurulmuş kasalı sistemler ve otomatik rehberli araçlar kullanılmaya başlanmıştır (S:196, Şekil 8.7).

Malzemelerin Kalite Kontrolü: Malzeme standartlarının belirlenmesi gelişmiş ülkelerde malzeme değerlendirme komisyonları veya standardizasyon komiteleri tarafından yapılırken, ülkemizde ise satın alma şartnameleri ile belirlenmeye çalışılır.

Atıkların Değerlendirilmesi: Atıkların değerlendirilmesi şu yedi basmaktan oluşur;

1. Atıkların sınıflandırılması: Tıbbi atıkların büyük kısmı risk taşımayan evsel atıklara benzeyen genel atıklardır. Geriye kalan az bir kısmı ise tehlikeli tıbbi atıkları oluşturur. Bu atıklar, sağlık açısından son derece risklidir.
2. Tıbbi atık yönetimi : Hastanelerde atık yönetiminde hemşireler, temizlik elemanları, kontrol elemanları, mühendisler görevlendirilirken; bu sürecin kontrolünden ve finanse edilmesinden başhekim, hastane müdürü ve klinik şefleri sorumludur.
3. Atıkların ünite içinde ayrılması ve toplanması: Atıkların çevreye ve insan sağlığına zararlı etkisinden dolayı atık oluşumunu ve miktarını kaynağında en aza indirmek gerekmektedir. Atıkların kaynağında diğer atıklardan ayrı olarak toplanması, biriktirilmesi, taşınması ve bertaraf edilmesi gerekir. Sağlık kuruluşlarında oluşan atıklar, birbirinden kolayca ayırt edilebilen üç ayrı renkteki torbalarda toplanır. Evsel atıklar siyah, ilaç ve serum şişesi gibi cam atıklar mavi ve tıbbi atıklar kırmızı renkli torbada toplanır. İğne gibi kesici-delici atıklar ise sarı enfekte atık kovasına yerleştirilip ağzı kapatıldıktan sonra kırmızı torbaya konulur.
4. Tıbbi atıkların ünite içinde taşınması: Tıbbi atık torbaları ünite içinde, bu iş için eğitilmiş personel tarafından, belirlenen kurallara uygun şekilde, sadece bu iş için ayrılmış araçlar ile toplanır ve taşınırlar.
5. Tıbbi atıkların geçici depolanması: Hastane, klinik veya araştırma tesislerinin içinde hastane ve klinik atıkları için belirlenmiş bir ara depolama alanı olmalıdır.
6. Atıkların saha dışına taşınması: Taşınacak atıkların ulusal düzenlemelere uygun olarak ambalajlama, etiketleme ve gideceği yerin tescili yapılmalıdır.
7. Tıbbi atıkların bertaraf edilmesi: Çevre Bakanlığınca 1994 yılında “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” çıkartılarak tıbbi atıkların; fırında yakma, kimyasal dezenfeksiyon, ıslak ve kuru termal işlemler, mikrodalga ile ışınlama teknolojisi, depolama yöntemi ile bertaraf edileceği belirlenmiştir.

Malzeme Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar

Malzeme yönetiminde klasik sistemlere alternatif olarak bir dizi teknik geliştirilmiştir. Bunlardan en önemlileri;

• Malzeme İhtiyaç Planlaması (MİP),
• Tam Zamanında Üretim (TZÜ),
• Bar-kod,
• Kare-kod,
• Radyo Frekansı ile Tanımlama (RFID),
• Birim Doz İlaç Sistemi (PYXIS) ve
• Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi’dir (ÇKYS).

Malzeme İhtiyaç Planlaması (MİP): Hastanelerde malzeme ihtiyaç planlaması yıllık ana faaliyet programlarında hasta talepleri göz önüne alınarak yapılır. Sistemin amacı, tüm envanter birimlerinde dönem içinde brüt ve net ihtiyaçlar belirlenerek gerçekçi envanter yönetimi için bilgi üretmektir. Bu uygulama ile ürün ve onu oluşturan parçalara gereksinim duyulmadan önce üretilip tedarik edilmesi sağlandığından gereğinden fazla bulundurma ortadan kalkmış olur.

Tam Zamanında Üretim (TZÜ): TZÜ’inde temel prensip, ihtiyaç duyulan malzemenin stoklanmadan ihtiyaç anında ihtiyaç miktarınca yapılmasıdır. TZÜ sisteminin özellikleri şöyledir: Stok bulundurma politikası uygulanmaz, belirsizlik ve tahmin hatalarının neden olduğu giderleri yok ettiğinden kalite ve verimliliği fazladır, hizmette değer ilave etmeyen giderleri ortadan kaldırır, satın alınan ve üretilen parçalar üretim süreçlerine anında verilir (S:199, Tablo 8.3).

Bu sistemin sağlıklı çalışabilmesi için şu koşullar sağlanmış olmalıdır:

1. Dağıtım kanallarını oluşturan tüm üyeleri ittifak içinde olmalıdırlar.
2. Hastanenin satıcıya vereceği siparişlerin otomatik olması gerekir.
3. Satıcının hastaneye yakın mesafede olması gerekir.
4. Maliyet üstünlüğü olmasına rağmen, hastanenin genel pazarlama stratejisine olumlu bir etkisi olursa benimsenmelidir.
5. Satıcıların sayısı büyük ölçüde azaltılmalıdır.
6. Satıcılar, yeterli ve malzeme yönetiminde bilgi birikimi olan kimselerden seçilmelidir.
7. Ekonomik belirsizliklerin asgari düzeyde olması gerekir.
8. Alınan malzemenin kaliteli olması ve sürekliliğinin sağlanması gerekir.
9. Üst yönetimin kararlılığı ve desteğine ihtiyaç vardır.
10. Bu sistemde görev alacak insanların hazır olması ve bu sistemi benimsemeleri gerekir.
11. Kesin uygulamaya geçmeden önce az sayıda malzeme üzerinde pilot uygulama yapılmalıdır.
12. Son olarak sistemin dinamik bir yapıya sahip olması gerekir.

Bar-Kod: Bir birim malın hangi ülkede ve hangi işletmede üretildiğini ya da ambalajlandığını, malın cinsini ve özelliklerini tanımlanmak amacıyla önceden belirlenmiş kurallara uygun çeşitli kalınlıklarda bir dizi birbirine paralel dikey çizgiler arasında çeşitli boşluklardan meydana gelen bir işaretleme yöntemidir (S:199, Şekil 8.10). Gelişen barkod ve bilgisayar teknolojisi sayesinde, hastanelerde kullanılan her çeşit ilaç ve malzemenin stoktan düşülmesi, birimler arasındaki transferi, kullanıcı birimin zimmetine geçirilmesi, nihayetinde fiyatın hasta faturasına yansıtılmasına ilişkin bilgiler, üzerinde bulunan barkod etiketlerinin optik okuyucuya okutturulması suretiyle, anında ve hatasız olarak bilgisayara aktarılmaktadır.

Kare-Kod: Karekod (Datamatrix) tipi barkodlar, klasik tek boyutlu (çizgilerden oluşan) barkodlardan farklı olarak beyaz ve siyah kare veya dikdörtgenlerden oluşan matris yapıdadır (S:200, Şekil 8.11).

Radyo Frekansı ile Tanımlama (RFID): Farklı malzemelerin otomatik tanımlanmasında radyo dalgalarını kullanan teknolojilere verilen isimdir. RFID etiketleri üç çeşittir: Pasif (etkisiz), Yarı pasif (yarı etkin) veya Aktif (etkin).

RFID ile desteklenen tedarik zinciri uygulamalarında, zincirde verimlilik, doğruluk, görünürlük ve güvenlik sağlanabilir. Gerçek zamanlı stok ve lojistik bilgisi, üretici, tedarikçi, dağıtıcı ve perakendeciler tarafından zincirin her aşamasında paylaşılır (S:201, Tablo 8.4 ve Şekil 8.12). RFID ve Barkod teknolojileri avantaj ve dezavantajları açısından sürekli olarak birbirleriyle karşılaştırılan teknolojilerdir (S:202, Tablo 8.5).

Birim Doz İlaç Sistemi (PYXIS): Amaç, ilacın doğru hastaya, doğru dozda ve doğru miktarda verilmesini sağlamaktır. Birim doz ilaç yönetiminde ilaçlar birim dozluk paketlerde saklanır. Herhangi bir hasta için bakım alanında 24 saatlik ihtiyaçtan daha fazla ilaç bulundurulmaz. Bu sistem; Merkezi, İstasyon ve Hibrid olmak üzere üç farklı yöntemde uygulanır.

Merkezi yöntem: Bu yöntemde hekim ilaç istek formunu yazdıktan sonra eczacı kendisine gelen formu kontrol eder, onaylar ve hastaya özel dozları hazırlayarak ilgili servise günlük doz olarak gönderir.

İstasyon yaklaşımı: Bu yaklaşımın temel prensibi, kullanılan ilaçların kat stoku olarak tutulmasıdır. Serviste kullanılan tüm ilaçlar serviste birim doz olarak depolanır.

PYXIS sisteminin işleyişi: Eczanede bulunan ilaçların %90-%95'i bu sistemde "med-station" adı verilen ve otomatik olarak kilitlenen dolaplar içinde muhafaza edilir (S:204, Şekil 8.13). Hekim hastasını görüp değerlendirdikten sonra yazdığı ilaç istek formu, eczanede bulunan PYXIS sistemine bağlı “konsol” adı verilen bir bilgisayar ekranına düşer. Eczacı, gerekli kontrolleri yaptıktan sonra, eczacının onayı "med-station" ekranına düşer. Servis hemşiresi isminin yer aldığı sayfayı açtığında, listede hastaların hangi ilacı hangi dozda ve saat kaçta almaları gerektiği detaylı bir şekilde görür. Hemşire, hastasına verilmesi gereken ilaçla ilgili butonu tıkladığında sadece o ilaca ait çekmecenin açılmasını sağlar. Bu çekmeceden aldığı ilacı saatinde hastasına ulaştırır. PYXIS sisteminin avantajları:

1. İlaç hatalarının azaltılmasına yardımcı olur.
2. Planlanmış ilaç uygulamasını destekler.
3. Hemşire faaliyetlerine ve eczaneye, klinik hasta bakım aktiviteleriyle ilgili daha fazla zaman yaratır.
4. İlaca erişimi kontrol eder.
5. Akreditasyon ve düzenlemelerine uygunluğu destekler.
6. İlaç masraf yönetimi ve gelir kontrolünün en üst düzeye çıkarılmasını sağlar.

Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi (ÇKYS) : Bu projede, Sağlık Bakanlığı Merkez Teşkilatı (SBMT) ve seksen bir İl Sağlık Müdürlüğü (İSM) bünyesindeki kurumlar; SBMT ve İSM’leri arası bilgi akışının hızlandırılması, kaynakların izlenmesi ile ihtiyaçların daha çabuk tespit edilmesi, planlamaya yönelik istatistik ve raporların süratli ve eksiksiz bir şekilde alınması, SBMT ile seksen bir İSM’nün online olarak faaliyet göstermesi ve bu sayede eşgüdüm ve standardizasyonun sağlanması, Yönetim Karar Destek mekanizmalarına alt yapı sağlamasını amaçlamışlardır. Bu sistem şu bileşenlerden oluşmaktadır;

İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi (İKYS): Bu sistem, Sağlık Bakanlığı bünyesindeki personel bilgi ve hareketlerinin izlenmesi ile bordro ve tahakkuk işlemlerinin yapılmasını sağlamaktadır. Atama Bilgi Sistemi, Sicil Bilgi Sistemi, Kadro Bilgi Sistemi, Terfi Bilgi Sistemi, Maaş ve Tahakkuk Bilgi Sistemi, Aile Hekimliği Ücretlendirme, İhtisas / Diploma Tescil (Doktor Bilgi Bankası-DBB), Hizmet İçi Eğitim, Disiplin Bilgi Sistemi, Hukuk Mevzuat Bilgi Sistemi, İKYS Uygulama Yönetimi, Personel Şubeleri, Sözleşmeli Personel İşlemleri, 112 Acil Sağlık Hizmetleri Raporları, Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri (UMKE) Personeli Takibi Seferberlik Otomasyon (SEFOP) sistemin içerdiği uygulamalardır.

Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi (MKYS): Bu sistem, Sağlık Bakanlığı bünyesindeki merkez teşkilatı ile İl Sağlık Müdürlükleri’ne ait kaynakların verimli ve güncel olarak takibini sağlar. Bu nedenle, Envanter Bilgi Sistemi, Malzeme Girişi, Ambar (Depo) Bilgi Sistemi, Dayanıklı Taşınır (Demirbaş) Bilgi Sistemi, Ulaşım Araçları Bilgi Sistemi, Tıbbi Cihaz Bilgi Sistemi, Bakım Onarım Bilgi Sistemi, Firma Bilgileri, MKYS Uygulama Yönetim Modülü ile dokuz alt birimden ve çok sayıda alt menüden oluşur.

Yatırım Takip Sistemi (YTS): Bu sistemde, Sağlık Bakanlığı’nın mali kaynaklarının ihtiyaca göre planlanması, Bakanlık birimleri arasında dağıtılması ve kullanılmasının takip edilmesi amaçlanmaktadır. Sistem şu alt birimlerden oluşmaktadır: yatırım bilgi sistemi, bina bilgi sistemi, doğrudan temin.

Özel Sağlık Kuruluşları Yönetim Sistemi (SKYS): SKYS, Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne bağlı özel sağlık kuruluşlarının takip edildiği bir sistemdir. ÇKYS’nin ana modüllerinden biri olan bu sistem ile özel sağlık kuruluşlarının kimlik bilgileri, ruhsat bilgileri, personel bilgileri vb. tüm bilgiler çevrimiçi ortamda izlenebilmektedir. Sistemde özel hastanelerin personel, donanım, laboratuvar, ambulans, ruhsat, iletişim bilgileri ve hizmet kapasite dağılımı bulunur.