aofsoru.com

Tıp Terimleri Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Terim Bilimi ve Genel Tıp Terimleri

1. Soru

Dilin bilimsel tanımı kim tarafından ortaya atılmıştır?

Cevap

Dilin bilimsel tanımı, ancak 20. yüzyılın başlarında Kıta Avrupası yapısalcılarından İsviçreli dil bilimci Ferdinand de Saussure’ün, dil ve iletişimin temel taşı olarak kabul edilen sözcüğü tanımlaması çabasıyla ortaya atılmıştır.


2. Soru

Sözcükler temelde nasıl ortaya çıkmaktadır?

Cevap

Sözcük temelde, bir kavramla bir ses imgesinin birbirine bağlanmasından doğar; yani düşüncenin, ya da başka bir deyişle zihinsel tasarımın, iletişim için somutlaştırılması
amacıyla ses ile ilintilendirilmesinden ortaya çıkar.


3. Soru

Dil biliminin çekirdeğinde bulunan ve günümüzde kuramsal dil bilimine ait olan temel alt alanlar nelerdir?

Cevap

Dil biliminin çekirdeğinde bulunan ve günümüzde kuramsal dil bilimine ait olan temel alt alanlar sırasıyla aşağıda verilmiştir:

1. Ses bilgisi ve Ses bilimi (Phonetics and Phonology)
2. Biçim bilimi (Morfology)
3. Gösterge bilimi (Semiotics)
4. Sözcük bilimi (Lexicology)
5. Terim bilimi (Terminology)
6. Anlam bilimi (Semantics)
7. Köken bilimi (Etymology)
7. Edim bilimi (Pragmatics)
8. Söz dizimi (Syntax)


4. Soru

Dil biliminin mesleklere yönelik uygulamalı alt alanları nelerdir?

Cevap

Dil biliminin kuramsal olduğu gibi mesleklere yönelik bir dizi uygulamalı alt
alanları da vardır. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir:
1. Sözlük bilimi (Lexicography)
2. Nöro dil bilimi (Neurolinguistics)
3. Psiko dil bilimi (Psycholinguistics)
4. Bilişsel dil bilimi (Cognitive Linguistics)
5. Klinik dil bilimi (Clinical Linguistics)
6. Adli dil bilimi (Forensic Linguistics)
7. Toplum dil bilimi (Sociolinguistics)
8. Derlem dil bilimi (Corpus Linguistics)
9. Bilgisayarlı dil bilimi (Computational Linguistics


5. Soru

Terim sözlük bilimi nedir?

Cevap

Terim sözlük biliminde, belli bir bilim dalına özgü terimler toplanır, sistematikleştirilir ve kullanıma sunulur. terim sözlük bilimi terimsel sözlüklerin oluşumu, birbirine olan farklılıkları, terimbankaları, ölçünleştirme v.s. ile ilgili konuları uygulamalı olarak incelemektedir.


6. Soru

Terim nedir?

Cevap

Terim bir veya birden fazla sözcükten, tamlamadan (örneğin (tur) bilgisayar) veya simge gibi değişik öğelerden oluşabilir. Terimler, kavramlar hakkında konuşulurken kullanılan sembollerdir. ISO/R 1087-1969’a göre terim “bir kavram için kullanılan sesli veya yazılı olarak (yani harfler vasıtasıyla) ifade edilen semboldür. Terimler tek bir sözcükten oluşabileceği gibi bir tamlamadan da oluşabilir”. ISO 1087-1990’a göre ise terimler “bilimsel dile ya da teknik dile (ÖD’ye) özgü tanımlanmış bir kavramın dilsel ifadesidir”.


7. Soru

Terimler nitelik bakımından hangi özellikleri taşımalıdır?

Cevap

Terimler nitelik bakımından:
1. Saydam,
2. Salkımlı (düzenli, sistematik),
3. Tutarlı (eşanlamlısız),
4. Bağlamsız/biricik (tekanlamlı ve tekadlı),
5. Elverişli (ekonomik),
6. Yerel ve
7. Güncel
olmalıdırlar.


8. Soru

Salkımlı terim nedir?

Cevap

Terimleri bir düzen ilişkisi içinde oluşturmak bir bilim dalına özgü kavramların birbirlerine olan ilişkisini de yansıtır. Salkımlılık, yeni oluşturulan terimlerin var olan terimler ile kavram ve terim sistemleri bakımından uyumluluğunu gerektirir. Böylece,
ilişkili oldukları terimler ile yapısal anlamda türdeşlik (paralellik) sağlamış olurlar.


9. Soru

Tutarlı terim nedir?

Cevap

Bir terimin tutarlı olabilmesi için, var ise eş anlamlılarının ortadan kaldırılması, henüz daha yok ise eş anlamlılarının hiç oluşturulmaması, ya da oluşumunun engellenmesi gerekir. Böylece, terimler tekadlılık niteliği taşır hale getirilebilir.


10. Soru

Gelişmekte olan birçok ülkenin yetersiz bilimsel ve teknik terim varlığı ile ilgili olarak terim bilimcilerin görevi nedir?

Cevap

Gelişmekte olan birçok ülkenin (ve belki de dilin) bilimsel ve teknik terim varlığı yetersiz kalmaktadır. Ulusal benlik ile dil arasında çok sıkı bir bağ olduğundan terim bilimcilerin görevi, bu sorunu şu iki yöntem ile çözmektir:
1. Başka bir dilden terim ödünç almak, yani ödünçlemek (örneğin televizyon, radyo, lazer, anestezi gibi) veya ödünç çeviriler yapmak yerine, yeni terimler oluşturarak ulusal dilin özelliklerini korumak.
2. Bir dilin bilimsel dilini ve teknik terim varlığını başka bir dilin boyunduruğundan kurtarmak için yabancı terimlerden arıtmak.


11. Soru

Bilim dilini ölçünleştirme ne şekilde gerçekleşmektedir?

Cevap

Bilim dilini ölçünleştirme, yani standartlaştırma, şu şekilde gerçekleşir:
1. Kullanılması yeğlenen terimler seçilir,
2. Söz konusu terimlerin sistematik oluşumu sağlanır ve
3. Yeğlenen terimlerin ulusal, uluslararası ve profesyonel ölçünler (standartlar) gereği
yaygınlaştırılması sağlanır.


12. Soru

Türk Dil Devriminin aşamaları nelerdir?

Cevap

Bilindiği gibi, Türk Dil Devrimi üç aşamalı bir devrimdir ve Atatürk’ün gerçekleştirebildiği son devrim olma niteliğine sahiptir. Yazı Devrimi ile başlayan (1), halkın konuşma ve yazma dilinin özleştirilmesi ve sadeleştirilmesi ile devam eden (2),
sonunda bu çalışmaların bilim ve sanat diline yansıması sağlanan (3) bir devrimdir bu.


13. Soru

"arteriAE", "CAEcum", "anAEmia" terimlerinin Türkçe okunuş ve yazılış kuralları nasıldır?

Cevap

Okunuş ve Yazılış: AE = E
arteriAE (arteriye): atardamar
CAEcum (sekum): kör bağırsak
anAEmia (anemi): kansızlık


14. Soru

"AUris", "AUtolysis", "AUto" terimlerinin Türkçe okunuş ve yazılış kuralları nasıldır?

Cevap

Okunuş ve Yazılış: AU = AV / O
AUris (avris): kulak
AUtolysis (otoliz): hücrenin kendi kendini eritmesi
AUto (oto): otomatik


15. Soru

"OEsophagus", "nEUron", "OEdem", "EUphoria" terimlerinin Türkçe okunuş ve yazılışları nasıldır?

Cevap

Okunuş ve Yazılış: OE = Ö / EU = Ö
OEsophagus (ösofagus): yemek borusu
nEUron (nöron): sinir hücresi
OEdem(a) (ödem): sıvı toplanması
EUphoria (öfori): zindelik hissi


16. Soru

Kaynaşma harfi nedir?

Cevap

İki kök bir veya en fazla iki harf ile birleşir. Bu harf, çoğunlukla “o”, bir kökü veya ön eki ya da son eki bir diğer köke de bağlayabilir.
Kardi|y|ak
Kardi|y|o|grafi


17. Soru

Numaralar ile ilgili "prim/i-", "multi-", "diplo" ve "quadri" ön eklerinin Türkçe karşılığı nedir?

Cevap

prim/i- = ilk

multi- = çok

diplo- = iki kat, duble

quadri- = dört, dörtlü


18. Soru

Yön belirten "ab-", "ad-", "dia- " ve "per-" ön eklerinin Türkçe karşılığı nedir?

Cevap

ab- = uzaklaşmak

ad- = yakınlaşmak

dia- = bir şeyden geçerek

per- = bir şeyden geçerek


19. Soru

Büyüklük/Derece ile ilgili "pan-", "izo-", "neo-" ve "psödo-" ön eklerinin Türkçe karşılığı nedir?

Cevap

pan- = hepsi

izo- = aynı,benzer

neo- = yeni

psödo- = yalancı, sahte, gerçek olmayan


20. Soru

Zaman ve yön gösteren "dextr/o-", "sinistr/a-", "bradi-" ve "taşi-" ön eklerinin Türkçe karşılığı nedir?

Cevap

dextr/o- = sağ

sinistr/a- = sol

bradi- = yavaş

taşi- = hızlı


21. Soru

Hareket sistemine ait "osteosit", "artralji", "kondri", "miyalji"  köklerinin Türkçe karşılığı nedir?

Cevap

osteosit = kemik hücresi

artralji = eklem ağrısı

kondr, kondri = kıkırdak

miyalji = kas ağrısı


22. Soru

Sindirim sistemine ait "farink", "enterit" ve "yeyun" köklerinin Türkçe karşılığı nedir?

Cevap

farink, faringo = boğaz, yutak

enterit = ince bağırsak iltihabı

yeyun, yeyuno, yeyunum = boş bağırsak / ince bağırsağın ikinci kısmı


23. Soru

Dolaşım sistemine ait "kardiyalji", "vasodiletasyon", "lyenit" ve "lökositoz"  köklerinin Türkçe karşılığı nedir?

Cevap

kardiyalji = kalp bölgesinde hissedilen ağrı, kalp ağrısı

vasodiletasyon = kan damarlarının genişlemesi

lyenit = dalak iltihabı

lökositoz = kanda akyuvarların artması


24. Soru

Sinir sistemine ait "serebr", "ensefalit", "miyelosit" ve "meningoraji" köklerinin Türkçe karşılığı nedir?

Cevap

serebr, serebro = beyin

ensefalit = beyin yangısı

miyelosit = ilik hücresi

meningoraji = beyin ve omurilik zarlarının içine kanama olması


25. Soru

Duyu organlarına ait "okül", "dermatoplasti", "odyo", "naso" ve "rinorraji" köklerinin Türkçe karşılığı nedir?

Cevap

okül, okülo = göz

dermatoplasti = derinin onarılma ameliyatı

odyo = işitme, ses

nas, nasi, naso = burun

rinorraji = burun kanaması


26. Soru

Hastalık ile ilgili "-malazi", "-sel", "-oma" ve "-pleji" son eklerinin Türkçe karşılığı nedir?

Cevap

-malazi = yumuşama

-sel = fıtıklaşma

-oma = tümör

-pleji = felç


27. Soru

Tanısal işlemlere ait "-grafi", "-skopi" ve "-metri" son eklerinin Türkçe karşılığı nedir?

Cevap

-grafi = görüntüleme

-skopi = ayna tutma

-metri = ölçme


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email