Radyo ve Televizyon Stüdyoları Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Radyo kelimesinin anlamı nedir?

Radyo kelimesi köken olarak Latince “Radius” (ışıma) ve Yunanca “Fone” (ses) sözcüklerinin birleşimine dayanmaktadır. Fransızca ve İngilizcede “Radiophone” (ışıma-ses) sözcüğü, radyo alıcısını işaret etmek üzere ilk defa 1917 yılında İngiltere’de kullanılmıştır.

Radyo kaç yılında ve  kim tarafından icad edilmiştir?

1890’da Edouard Branly elektromanyetik dalga iletkenini geliştirmiştir. Bu iletimi daha uzağa taşıyan İtalyan Guglielmo Marconi, elektromanyetik dalgalar yoluyla insan sesinin gönderilmesi deneyini 1895 yılında İtalya’da gerçekleştirmiştir ve radyonun mucidi olarak anılan ilk kişidir.

Radyo yayını ve radyo istasyonu nedir?

Türk Dil Kurumu sözlüğünde radyo yayını “elektrik dalgalarının özelliğinden yararlanılarak seslerin iletilmesi” olarak tanımlanırken, radyo istasyonu da “elektrik dalgalarıyla düzenli olarak yayın yapan istasyon ve bu istasyonun programlarını düzenlemekle görevli kuruluş” olarak ifade edilmektedir.

Radyo yayın içeriklerinin işlevleri nelerdir?

Radyo yayın içeriklerinin haber verme, eğitim, propaganda, reklam ve eğlendirme gibi beş temel işlevi vardır.

Radyo stüdyo birimleri en temelde kaç başlık altında toplanabilir? Açıklayınız?

Radyo stüdyo birimleri en temelde; ses kayıtlarının alınıp kurgulanarak yayına hazırlandığı “yayın stüdyoları” ve doğrudan yayının yapıldığı “yapım stüdyoları” olmak üzere iki başlık altında toplanabilir.

Yayın stüdyolarının özellikleri nelerdir?

Radyo yayınının canlı olarak gerçekleştiği stüdyodur. Bu stüdyolar kontrol masası ya da radyonun yapısal planına bağlı olarak yayın kontrol/kumanda odası ile iletişim halindedir. Eğer yayın kontrol/kumanda odası ayrı olarak planlanmışsa yayın ve yönetim odaları cam bir bölme ile ayrılarak ilgili görevlilerin birbirlerini görmeleri sağlanır.

Yayın Kontrol/Kumanda/Sistem Odasını özellikleri nelerdir? 

Yayın Kontrol/Kumanda/Sistem Odası: Stüdyo yönetim odası, stüdyo ile bağlantılı yazılımların, okuyucu teypler bulunan, stüdyodan gelen seslerin saptandığı, yönetmenin, yapımcının bulunduğu odadır. Yönetim odası stüdyodan ayrı olduğu gibi stüdyo ile iç içe olan türleri de vardır.

Yapım stüdyolarının özellikleri nelerdir?

Yapım Stüdyoları Ses kayıt ve düzenleme işlemlerinin yapıldığı ve radyoda yayınlanacak program kayıtlarının alınıp çeşitli yazılım ve cihazlar yoluyla kurgulandığı prodüksiyon odasıdır. Radyonun yapısal özellikleriyle ilgili olarak, doğrudan ses kayıtlarının vericiye gönderilmesi yoluyla yayın stüdyosu olarak da kullanılabilmektedir.

Radyo haber stüdyolarının temel özellikleri nelerdir?

Radyo haber stüdyosu, radyonun yayın politikasına bağlı olarak haberlerin yayına hazırlandığı ya da doğrudan sunulduğu stüdyolardır. İlgili haber ajanslarından ulusal/uluslararası haber ve bilgilere ulaşılarak oda içinde düzenlenip haber metinleri oluşturulmakta ve günlük akış içerisinde periyodik olarak yayınlanmaktadır.

Ses/müzik/enstrüman kayıt stüdyolarının temel özellikleri nelerdir?

Ses/Müzik/Enstrüman Kayıt Stüdyosu: Yayın ve diğer stüdyo tiplerinden mekânsal olarak daha geniş olarak planlanan müzik stüdyoları, canlı müzik performanslarının ya da eğlence programlarının gerçekleştirildiği büyük stüdyolardır. Geniş mekânsal kullanım avantajları yoluyla çeşitli konuk ve katılımcıların radyo programına katılabilmesi sağlanır.

Yayın mikserlerinin temel işlevleri nelerdir? 

Yayın mikseri CD çalar, bilgisayar, enstrüman ve bağlı mikrofonlar gibi pek çok kaynaktan gelen cihazın bağlanarak ortak bir platformdan harmanlanmasını ve kontrol edilmesini sağlayan araçtır. Radyo stüdyolarında bulunan bu tip cihazların çıkışları yayın mikserine bağlıdır ve bu cihaz üzerinden ses özellikleri, oranları, yükseklikleri buradan kontrol ve kumanda edilir

Kondansatör mikrofonların elektrik beslemesine ne ad verilmektedir? 

Kondansatör mikrofonların elektrik beslemesine “phantom power” (phantom güç, phantom besleme) denilmektedir. Genellikle +48V, ancak kimi zaman +12V +24V enerji ile çalışırlar.

Dinamik mikrofonların temel özellikleri nelerdir?

Dinamik mikrofonlar günlük hayatta en çok karşılaşılan mikrofon tipleridir. Haber muhabirlerinin ellerinde tuttukları veya bir konuşmacının önünde duran mikrofonlar genellikle dinamik mikrofonlardır. Düşük bir frekans tepkisine sahip oldukları için sadece çok yakınında bulunan seslere karşı duyarlıdır ve genellikle her yönden gelen sesleri algılar (omni-directional). Dinamik mikrofonlar herhangi bir enerji beslemesine ihtiyaç duymaksızın çalışabilirler.

Kondansatör mikrofonların temel özellikleri nelerdir?  

Kondansatör Mikrofonlar: Radyo yayıncılığında çoğunlukla kondansatör mikrofonlar kullanılmaktadır. Kondansatör mikrofonlar harici bir enerji beslemesine ihtiyaç duyarlar. Başka bir ifadeyle bu mikrofonlar, bir kaynaktan enerji almadıkları durumlarda çalışmazlar.

Yönel özelliklerine göre mikrofonlar kaça ayrılır ve bunlar nelerdir? 

Mikrofonlar ses toplama biçimlerine göre üç gruba ayrılırlar:

1. Tek yönlü mikrofonlar (uni-directional)
2. Çok yönlü mikrofonlar (omni-directional)
3. İki (çift) yönlü mikrofonlar (bi-directional)

Radyo link nedir?

Radyo link, radyo stüdyosundaki mikserden çıkan sesin vericiye gönderilebilmesi için aktarıcı vazifesi görür. Bir adet aktarıcı anten bir adet de alıcı anteni bulunur. Gönderici link genellikle radyo stüdyosuna en yakın çatı türü bir yükseltinin üstünde konumlandırılırken, alıcı linki vericinin bulunduğu mekânda bulunur. Bu linke gelen sinyaller radyo vericisine iletilir.

Radyo yöneticisinin üstlendiği idari görevler nelerdir?

Radyo yöneticisi, radyo yayın politikasının belirlenmesi, yasal mevzuatlara uyulması, tüm personelle ilgili kararların alınması, ilgili müdürlerin atanması ve radyo istasyonunun yayınlarını sürdürmesi gibi idari görevleri üstlenmektedir.

Radyo stüdyolarının temel mekânsal özellikleri nelerdir?

Radyo bina ve stüdyoları alanında uzman olan mühendisler tarafından projelendirilip tasarlanırlar. Radyo stüdyoları her ne kadar ses yalıtımlı inşa edilse de, radyo binaları otoyol, havalimanı ya da sanayi gibi gürültülü bölgelere kurulmamalıdır. Bir radyo stüdyosunun en sessiz anında stüdyo içinde 20dB-25dB seviyesinde ses bulunur. Stüdyo duvarları, oda içindeki akustiği istenilen düzeyde oluşturan ses yutucu ve ses yansıtıcı malzemelerle kaplanır. Stüdyolarda genellikle dışarıya açılan pencereler bulunmaz. Pencere bulunan stüdyolarda ise yine ses geçirmeyecek şekilde yapılır. Stüdyoda havalandırma son derece önemlidir. Havalandırma sistemi olmayan stüdyo düşünülemez. Ancak bu havalandırma sistemlerinin (klimaların) ve aydınlatma sistemlerinin oda akustiğini bozmayacak türde, sessiz çalışması gerekir.

Radyo yayınını gerçekleştirmek ve yönetmek adına kurulan radyo işletme ve yayın sistemleri hangi başlıklar altında toplanmaktadır?

radyo yayınını gerçekleştirmek ve yönetmek adına kurulan radyo işletme ve yayın sistemleri kamusal/devlet, özel ve kurumsal olmak üzere üç başlık altında toplanabilir.

Bölgesel radyo istasyonları ile yerel radyo istasyonları arasındaki fark nedir?

Bölgesel Radyo İstasyonları: Türkiye’nin yedi bölgesinden herhangi birine yayın yapan radyo kanallarını ifade ederken,

Yerel Radyo İstasyonları: Türkiye’nin sadece herhangi bir ilinde yayın yapan radyo kanalları kapsamaktadır.