E-Perakendecilik Dersi 7. Ünite Özet

Giriş

1973 yılında Motorola şirketinde çalışan mühendis Martin Cooper’ın ilk mobil aramayı gerçekleştirmesinden bu yana, mobil hizmetlerdeki gelişim baş döndürücüdür. 2014 yılında ABD’de şükran gününde bilgisayardan yapılan miktarın üzerinde alışveriş, mobil araçlarla yapılmıştır. 2016 yılında iki milyarın üzerinde bir sayıda cep telefonu bulunduğu tespit edilmiştir. Mobil alışveriş bu nedenlerle sürekli olarak artan bir hızda yaşamamıza dâhil olmuştur. Türkiye’de de benzer bir gelişimin olduğunu ifade etmek mümkündür. Türkiye’de 2018 yılında mobil iletişim aracı kullananların oranı %73 düzeyindedir. İşletmelerin internet ve mobil alışverişi dikkate alarak, tüketicilerin beklentisi olan çoklu dağıtım politikalarını geliştirmeleri önerilmektedir. Hareketlilik, ulaşılabilirlik, yerelleştirme ve yayılma gibi konularda sağladığı faydalarla mobil uygulamalar, tüketicilere karar alma konusunda önemli kolaylıklar sağlamaktadır.

Mobil Alışveriş ve Mobil Tüketici

Mobil alışveriş, ürün ve hizmetlerin kablosuz teknolojilerle tüketicilerin istedikleri yerde ve zamanda ulaştırılması olarak tanımlanabilir. e-Alışveriş genel olarak sabit, bağlantının olduğu bir durumdaki alışverişi açıklarken, mobil alışveriş, herhangi bir bağlantının olmadığı, kablosuz şekilde gerçekleştirilen alışverişi ifade etmektedir. Mağazalarda gerçekleştirilen alışverişlerde alışverişin hızı, hizmet düzeyi, ürünlere ilişkin bilgi, alışverişten sağlanan eğlence, güvenlik ve gizlilik konularında da şikâyette bulunmuşlar ve tatminsizliğin nedeni olarak ileri sürmüşlerdir. Son yıllarda teknoloji gelişmiş ve söz konusu şikâyetler konusunda önemli adımlar atılmıştır.

Mobil uygulamalarla ürün ve hizmet sunumu yapan işletmeler mağazaların tanınırlıklarını ve gelirlerini artırmayı hedeflemektedirler. Geleneksel medya kullanımının hem maliyet açısından elverişsiz, hem de işletmenin tam kontrolünün olmaması, mobil uygulamaları işletme için çekici hale getirmektedir. İşletmeler mobil alışveriş sıklığını ve satın alma miktarlarını artırabilirlerse, müşteriyi elde tutmak için gerçekleştirecekleri faaliyetlerde daha rahat davranma şansına sahip olabilirler.

Temel olarak mobil alışveriş, aşağıdaki özelliklerle ortaya çıkmaktadır:

• İletişim, iki veya daha fazla kişinin, fazla sayıda mobil araçla yönlendirme olmadan, interaktif şekilde ortaya çıkar.
• Mobil alışveriş için en azından bir tarafın mobil bir araç ile iletişim içinde olması gerekir.
• İletişim süreci bir yerden bir yere, zamandan zamana değişmeden aynı şekilde gerçekleşir.
• Uzun dönemli veya kısa dönemli olsun, taraflardan en azından birinin ekonomik getiri elde etmesi gerekir.

Araştırmalar, mobil alışverişin ve mobil araçlarla yapılan işlemlerin artarak devam edeceğini göstermektedir. İşletmelerin artık, mobil tüketicilerin dijital dünyayla entegre oluşunu ve karşılıklı etkileşimi sağlamasını dikkate almaları gerekmektedir. Bunun sonucunda da işletmeler, tüketicilerin mobil araçlara katılımını sağlamak için kişiselleştirilmiş, bilgi sağlayıcı ve eğlendirici mobil uygulamalarla faaliyet göstermeye başlamışlardır.

Mobil alışverişin, elektronik alışverişe göre daha yüksek değer yükleyen bir takım özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler; hareketlilik, kolaylık, yerelleştirme ve kişiselleştirmedir.

Aynı anda farklı yerlerde olabilme : Aynı anda farklı yerlerde olabilme, mobil alışverişin en belirleyici etkisi olarak değerlendirilebilir. Tüketicilerin istedikleri her yerde ve herhangi bir zamanda mobil araçları kullanabileceklerini ifade eder.

Hareketlilik de kendi içinde sağladığı faydalar açısından ayrı şekilde incelenmektedir. Bu faydalar; devamlılık ve eş zamanlılık, dolaysızlık ve hız, taşınabilirlik ve araştırılabilirlik ve ulaşabilirliktir.

• Devamlılık ve eş zamanlılık: Mobil tüketiciler, mobil araçlar sayesinde sürekli olarak işlem yapabilme şansına sahiptirler. Tüketicilerin istedikleri anda alışveriş yapabilmeleri de eş zamanlılık olarak tanımlanır.
• Dolaysızlık ve hız: Dolaysızlık, tüketicilerin herhangi bir aracıya ihtiyacı olmadan, direkt olarak işletmelerin ürün ve hizmetlerini satın alabilmeleriyle ilişkilendirilmektedir. Hız ise, mobil araçların sayesinde, işlemlerini hızlı bir şekilde gerçekleştirmeleri anlamına gelmektedir.
• Taşınabilirlik: Taşınabilirlik ve hareketlilik, tüketicilerin mobil araçlarıyla sürekli olarak bir arada olmaları, bu şekilde de işlemlerini nerede olurlarsa olsunlar yapabilmeleri olarak ifade edilmektedir.

Araştırılabilirlik ve ulaşabilirlik: Tüketicilerin istedikleri araştırmayı istedikleri zaman yapabilmeleri araştırabilirlik olarak değerlendirilmektedir.

Kolaylık: Mobil araçların kullanılabilirliği ve fonksiyonelliği arttıkça, kolaylığın arttığı ifade edilmektedir.

Yerelleştirme: Yerelleştirme, mobil araçların, doğal olarak da kullanıcılarının yerlerinin belirlenmesi ve buna göre faaliyetlerin spesifik hâle getirilmesi olarak değerlendirilmektedir.

Kişiselleştirme: Kişiselleştirme, tüketicilerin kendi tercihlerine göre bir sistem üzerinden mobil uygulamaları kullanmaları anlamına gelmektedir.

Mobil Tüketici Satın Alma Karar Süreci

Tüketiciler için belirli bir ihtiyacın belirlenmesiyle satın alma karar süreci başlamaktadır. Tüketiciler sonrasında ihtiyacın tatmin edilebilmesi için mobil araç üzerinden araştırma faaliyetine girişmektedirler. Alternatifler değerlendirildikten sonra karar verme aşaması yaşanmakta ve sonrasında da tüketicilerin satın almadan sonraki tatmin veya tatminsizliği söz konusu olmaktadır.

Her ne kadar geleneksel tüketici satın alma karar süreci, mobil satın alma karar süreci için temel alınsa da mobil alışverişte tüketicilerin motivasyonlarını etkileyen farklı etkenler bulunmaktadır. Kullanılan mobil teknoloji ve mobil aracın tasarımı ve görünümü gibi etkenler, mobil tüketici satın alma karar sürecinin karar verme aşamasında etkili olan unsurlardır. Ayrıca, sosyal ve çevresel etkenler de mobil karar verme sürecinin her aşamasında etkili olmaktadır.

Mobil Alışverişin Tüketiciler Tarafından Kabul Edilmesi

Her ne kadar mobil işlemler hızla gelişiyorsa da işletmelerin ve tüketicilerin tepkilerin ne yönde olduğu ve nelerden etkilendiğine yönelik net bir durum söz konusu değildir. Özellikle, tüketicilerin mobil alışverişi kabul etmesi üzerinde etki gösteren etkenlerde çeşitlilik görülmektedir. Tüketicilerin sipariş sıklığının ve miktarının tam olarak belirlenmesi bu nedenle önem taşımaktadır. Bu şekilde işletmeler, mobil alışveriş ile satışlarının ve cirolarının ne kadar artacağını belirleyebilecek ve bu duruma göre mobil hizmetlerinin tüketiciler tarafından kabul edilmesine yönelik faaliyetlere girebileceklerdir. Tüketicilerin mobil hizmetleri kabul etmesi açısından önemli bir konu ürün sınıfıyla ilgilidir. Mobil hizmetlerin kabulünde izinli pazarlamanın da önemi görülmektedir.

Mobil Alışverişin Tüketiciler Tarafından Kabul Edilmesine Yönelik Modeller

Aşağıda, mobil alışverişte teknolojinin kabulüyle ilgili en fazla önem verilen modeller kısaca açıklanmaktadır.

Teknoloji Kabul Modeli : Teknoloji Kabul Modeli (TAM), bilgi teknolojilerinin kullanılmasına yönelik olarak en etkili teorik yaklaşım olarak değerlendirilmektedir. TAM, teknolojinin tüketiciler tarafından kabul edilmesine yönelik bir model olarak geliştirilmiştir ve tüketicilerin teknolojiyi işlemlerinde kullanmaları için etkisi olan değişkenleri ve bu değişkenlerin nasıl etki gösterdiğini ortaya koymaya yöneliktir. Teknoloji kabul modeli, teknolojinin kullanılmasının kabul edilmesiyle tüketicilerin davranışları arasında bir köprü olarak değerlendirilmektedir.

Geliştirilmiş Teknoloji Kabul Modeli: Teknoloji kabul modeli geliştirilerek, internet üzerinden faaliyetlere de uyumlaştırılmıştır. Geliştirilmiş Teknoloji Kabul Modeli olarak ifade edilen bu modelin çıkış nedeni, Teknoloji Kabul Modeli’nin elektronik işlemler için sınırlı açıklamaya sahip olduğuna yönelik değerlendirmelerdir.

Birleştirilmiş Teknoloji Kabul ve Kullanım Modeli: Mobil alışveriş için kabul edilen ve uygulanan teorik modellerden bir diğeri Birleştirilmiş Teknoloji Kabul ve Kullanım Modeli’dir. Bu model, birçok modelin sentezlenmesinden sonra oluşturulmuş bir modeldir. Birleştirilmiş Teknoloji Kabul ve Kullanım Modeli’nde performans beklentisi, tüketicilerin teknoloji kullanımındaki faydacı değerleri temel almaktadır.

Mobil Alışverişin Tüketici Satınalma Davranışı Üzerindeki Etkisi

Mobil alışveriş, mobil teknolojilerinin kullanılmasından çok öte bir şey olarak, bir tüketim davranışı olarak değerlendirilmelidir. Aşağıda mobil alışverişin, tüketicilerin satın alma davranışına nasıl etki gösterdiği açıklanmaktadır.

Mobil Alışverişin Sipariş Sıklığı ve Miktarı Üzerindeki Etkisi

Zaman tasarrufu, mobil alışveriş açısından tüketicilerin en önem verdiği etken olarak öne çıkmaktadır. Tüketiciler istedikleri ürünleri, mobil araçlarıyla istedikleri anda satın alabilmektedir. Mobil araçların sağladığı kolaylık, tüketicilerin daha yüksek satın alma eğilimine ve marka bağlılığına neden olmaktadır. Mobil araçlar tüketicilere alışveriş kolaylığı sağladığı için, özellikle belirli mobil uygulamalar kullanıldığında, satın alınan ürün ve hizmetler tüketicilerin rutinleri hâline gelebilmektedir. Bu sayede de aynı işletmeden tekrar satın alma ihtimali yükselmektedir.

Mobil Alışverişin Düşük ve Yüksek Miktarda Alışveriş Yapanlar Üzerindeki Etkisi

Sonuç olarak mobil alışveriş, düşük harcama düzeyine sahip tüketicilerin alışkanlıklarını değiştirirken, yüksek harcama yapan tüketicilerin alışkanlıklarına etki etmemekte, alışkanlıklarının devamını sağlamaktadır.

Mobil Alışverişin Satınalma Zamanı Üzerindeki Etkisi

Tüketiciler, mobil uygulamalar sayesinde zamanla ilgili sorunları ortadan kaldırmaktadırlar.

Mobil Alışverişin Ürün Tercihi Üzerindeki Etkisi

Mobil araçların küçük ekrana sahip olması ve fonksiyonelliğinin bilgisayarlara göre düşük olması, mobil tüketicilerin satın alma davranışını olumsuz şekilde etkilemektedir. Araştırma maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle de mobil tüketiciler, daha yoğun olarak daha önce aldıkları veya bildikleri ürünleri satın alma eğilimindedirler.

Mobil Alışverişi Etkileyen Etkenler

Geleneksel mağaza alışverişleri için de geçerli olan etkenler, mobil alışveriş için de geçerlidir.

Demografik unsurlar

Genç tüketicilerin mobil teknolojilere yönelik tutumlarının, ileri yaştaki tüketicilere göre oldukça daha yüksek olduğu görülmektedir. Farklı sonuçlar olsa da eğitim seviyesiyle teknoloji kullanımı arasında doğru orantılı bir ilişkinin olduğu ifade edilebilir. Eğitim düzeyi arttıkça kişilerin internet kullanımında artış olmaktadır.

Çalışmalar, erkeklerin kadınlara göre internete daha eğilimli olduğunu göstermekte, kadınların internet üzerinden veya mobil araçlar üzerinden alışverişi daha riskli gördüklerini göstermektedir.

Kültür

Çalışmalar, kültürel etkenlerin tüketicilerin mobil alışveriş üzerindeki tutumlarını etkilediğini göstermektedir. Örneğin; Batı kültürlerinde algılanan kullanışlılık tüketicilerin mobil alışverişi kabul etmesinde olumlu etki gösterirken, Doğu kültürlerinde kullanım kolaylığı daha yüksek etki göstermektedir.

Hayat tarzı

Tek yaşayan kişilerin, ürünlerin teslim edilmesi için bekleme şansının olmaması, çevrimiçi veya mobil alışveriş eğilimini azaltan bir etki göstermektedir.

Güven

Çalışmalar, tüketicilerin güvenini kazanmanın, endişelerini azaltmaktan daha kolay olduğunu göstermektedir. Güven mobil alışverişte tüketicilerin davranışını etkileyen önemli bir etken olarak öne çıkmaktadır. Bunun nedeni, güvenlik ve gizlilik nedeniyle tüketicilerin kendilerini rahat hissetmemeleridir.

Gizlilik

Tüketiciler mobil uygulamalarda, bilgilerinin elde edilmesine yönelik olarak güvenlik riski ve gizlilik riski algılarlar. Algılanan riskin yüksek olması mobil alışverişe yönelik olarak olumsuz tutumun ortaya çıkmasına neden olur.

Algılanan Kullanışlılık

Algılanan kullanışlılık, yeni bir sistemi kullandıklarında tüketicilerin daha yüksek bir performans beklemeleriyle ilgilidir. Kullanışlılığın yüksek olması, tüketicilerin mobil alışveriş niyetlerindeki en önemli belirleyicilerden biri olarak değerlendirilmektedir.

Kullanım Kolaylığı

Kullanım kolaylığı, tüketicilerin teknolojinin karmaşıklığından etkilenmeleriyle ilgilidir. Temel mantık, araçların kullanımının zor olmasının, tüketicilerin teknolojiyi kullanma eğilimlerini düşüreceği şeklindedir.

Algılanan Eğlence

Tüketiciler, mobil telefonları kullanarak alışveriş yaptıklarında eğlenebilmektedir. Alışverişi eğlence olarak gören tüketicilerin de daha yüksek oranda mobil araçlar kullanma eğiliminde olduğu görülmektedir.

Uyumluluk

Uyumluluk, mobil teknolojinin, tüketicilerin değerleriyle, geçmiş deneyimleriyle ve ihtiyaçlarıyla tutarlı olması anlamına gelmektedir. Mobil hizmetler için daha önce deneyimi olan tüketicilerin hedeflenmesi talep yaratılması açısından önem taşımaktadır.

Algılanan Risk

Algılanan risk, tüketicilerin mobil alışveriş yaparken karşılaştıkları ve algıladıkları finansal, psikolojik, sosyal, fiziksel ve zaman riski olarak ifade edilmektedir. Tüketicilerin algıladıkları risklerin yüksekliği, mobil alışverişin kabul edilmesinde olumsuz etki göstermektedir.

Fiyat Karşılaştırmaları

Mobil tüketiciler de fiyat karşılaştırması yapmaktadır ve hareketliliğin getirdiği avantajla fiyat karşılaştırmasını istedikleri yerde ve zamanda yapabilmektedirler.

Sosyal Değer

Mobil araçların kullanımı, kişilerin sosyal etkileşim içinde olmasını sağlamaktadır. Mobil araçların kullanılmasıyla kişiler sosyal ortamları içinde bir yer elde ederler, belirli gruplarda kabul edilirler ve kişisel imajlarını yükseltme şansına sahip olurlar.

Mobil araçlar ve iletişim kısıtlılıkları

Mobil araçlar tüketicilere taşınabilirlik sayesinde hareketlilik gibi önemli avantajlar sağlamaktadır. Ancak, taşınabilir araçlar olmasının yarattığı sorunlar da bulunmaktadır. Mobil araçların ekranları büyüklük ve fonksiyonellik konusunda sınırlı özelliklere sahiptir.

Tüketicilerin düşük veri transfer hızlarına sahip olmaları ve bağlantı gücünün yeteri düzeyde olmaması, tüketicilerin mobil alışverişten uzaklaşmalarında neden olabilmektedir.

Mobil Araç Becerisi

Mobil araç kullanma becerisi, tüketicilerin mobil araçları kullandığındaki performansını ifade etmektedir. Bu becerinin düşük olması, tüketicilerde hata yapma endişesini doğurmaktadır. Söz konusu endişe, mobil alışveriş üzerinde olumsuz şekilde etki göstermektedir.

Mobil Tüketiciler ve Mobil Reklamlar

Mobil araç kullanma becerisi, tüketicilerin mobil araçları kullandığındaki performansını ifade etmektedir. Bu becerinin düşük olması, tüketicilerde hata yapma endişesini doğurmaktadır. Söz konusu endişe, mobil alışveriş üzerinde olumsuz şekilde etki göstermektedir. Mobil araçların kullanılması, reklam faaliyetlerinde farklılıklara neden olmuş ve çok önemli bir mecra olarak değerlendirilmesini ve kullanılmasını sağlamıştır. Mobil reklamlar, işletmelere tüketicilerle direkt ve hızlı bir şekilde iletişim kurma şansı tanır.

Tüketicilerin Mobil Reklamlara Yönelik Tutumunu Etkileyen Etkenler

İşletmeler için önemi ise mobil reklamlara yönelik olumlu tutumun sadece satınalma üzerindeki olumlu etkiden değil, aynı zamanda markaya yönelik çağrışımların olumlu olmasından da kaynaklanmaktadır. Mobil araçlara yönelik reklam faaliyetlerinin başarısı temel olarak faydacı ve hazcı özelliklere bağlıdır.

Mobil Reklamlar ve Satınalma Eğilimi Üzerindeki Etkileri

Mobil tüketicilerin, mobil reklamlarla satın alma eğilimlerinin farklılık göstermesi için aşağıdaki unsurların etkisinin olduğu ifade edilmektedir.

Tüketici İnanç ve Değerleri: İnançlar, kişilerin beklentilerini etkilemekte ve beklentiler motivasyonun belirleyicisi olmaktadır. Mobil alışveriş sonrasında beklentilerin gerçekleşmesi ve ortaya çıkan sonucun tüketicilerin değerleriyle uyumlu olması durumunda, tüketicilerin mobil alışverişi kabul etme ihtimali artmaktadır.

Faydacı Etkiler: Faydacı etkiler, tüketicilerin fonksiyonel olarak değerlendirdikleri unsurlardır. Aşağıda temel olarak kabul edilen faydacı unsurlar açıklanmaktadır.

Doğrudan fiyat indirimleri: Fiyata duyarlı tüketiciler mobil reklamlardaki fiyat indirimlerine daha olumlu tepki göstermektedir.

Bilgi içeriği: Verilen bilginin kalitesi, tüketicilerin işletmeye ve markaya yönelik algılarını olumlu şekilde etkilemektedir.

Güvenilebilir olma: Güvenilir olma, tüketicilerin mobil reklamların doğruluğuyla ilgili değerlendirmelerini içermektedir. Mobil reklamların içeriğinin tüketiciler tarafından doğru olarak değerlendirilmesi, reklamlara yönelik olarak tutumu olumlu şekilde etkilemektedir.

Kızgınlık: Kişisel zamanlarının kaybı olarak değerlendirildiğinde, tüketiciler açısından reklama yönelik olumsuz bir tutum söz konusu olmaktadır.

Kullanışlılık: Kullanışlılık, mobil tüketicinin dilediği işlemi rahatlıkla yapabilmesi, bilgiye rahat bir şekilde ulaşabilmesi, satınalma işleminin kolay bir şekilde gerçekleşmesi ve daha şeffaf bir ortamın yaratılmasıyla tüketici ve işletme arasındaki güvenin sağlanması mümkün olmaktadır. Kullanışlılığın yüksek olması, tüketicilerin mobil olumlu cevap verme ihtimalini artırmaktadır.

Kişisel Uygunluk: Gönderilen mesajların kişilerin beklentilerine uygun olması, mobil reklamların kabul edilmesinde olumlu yönde etki göstermektedir.

Hazcı Etkiler

Hazcı etkiler, tüketicilerin duygusal ve hazsal olarak değerlendirdikleri unsurlardır. Aşağıda temel olarak kabul edilen faydacı unsurlar açıklanmaktadır.

Mobil reklamlara yönelik tutum: Tüketiciler genel mobil reklamları değerlendirirler ve sonuçta oluşan tutum tüketicilerin satın alma eğilimleri üzerinde etki gösterir.

Algılanan Eğlence Faydası: Hızlı ve kolay şekilde eğlenceye ulaşabilmenin tüketiciler açısından oldukça çekici bir durum yaratmasıdır. Bu nedenle eğlence, tüketicilerin mobil araçları kullanım oranını artırmaktadır.

Algılanan Sosyal Faydalar: Mobil tüketiciler, sadece kendi ihtiyaçlarını tatmin etmekle kalmayıp, mobil reklamlarla sosyal ilişkilerini de düzenleyebilmektedirler.

Öznel Normlar: Öznel normlar belirli bir davranışın gösterilip gösterilmemesine yönelik aile, arkadaşlar ve toplumun baskıları olarak ifade edilmektedir. Mobil alışveriş için de benzer bir durum söz konusudur ve tüketicilerin çevresindeki olumlu veya olumsuz yargılar, tüketicilerin reklamlara yönelik tutumu üzerinde etkili bir unsurdur.

Mobil Alışverişte Tüketici Tatmini ve Sadakat

Tüketicilerin bekledikleri ile gerçekleşen arasındaki farkın olumlu olması durumunda tüketicilerin verilen hizmeti kaliteli algılaması söz konusu olacaktır ve bu da müşteri tatminini sağlayacaktır. Önemli bir diğer sonuç, tatmin olan tüketicilerin mobil araçları kullanma ve mobil alışveriş düzeylerinin artış göstermesidir.

Sadakat, kullanım devamlılığı ve ağızdan ağıza pazarlama ile bir arada değerlendirilmektedir. Mobil alışverişte sadakatin belirleyicisi mobil tüketicilerin alışverişten tatmin olma düzeyleri ile ilişkilendirilmektedir. Tatminin etkilediği bir diğer durum ağızdan ağıza pazarlamadır. Tatmin olmuş tüketiciler, işletmenin hizmetlerini başkalarına anlatırlar. Ayrıca, ilişkisel pazarlamada olduğu gibi, mobil alışverişte de taraflar arasındaki güven ilişkilerin yaratılması, geliştirilmesi ve korunması açısından önem taşır.

Tüketici tatmini kişisel beklenti ve özelliklerle de ilgilidir. Bu nedenle plansız satınalma eğilimi, ilgilenim, yenilikçilik ve güven, mobil alışverişte tatmin açısından belirleyici etkenler olmaktadır:

Plansız Satınalma: Plansız satınalma, tüketicilerin düşünmeden ani kararla satın alma kararı vermesi ile açıklanmaktadır ve tüketicilerin kişilik özellikleriyle doğrudan ilişkilidir. Plansız satın alma eğlence gibi hazcı nedenlerle satın alınırlar. Mobil araçlar, plansız satın alma için oldukça uygun cihazlardır.

İlgilenim: İlgilenim, tüketicilerin belirli bir ürüne veya markaya verdiği önem derecesidir. Mobil alışveriş açısından önemli olmasının nedeni tüketicilerin kişisel ilgi alanlarına göre karar verme eğiliminde olmalarıdır.

Yenilikçilik: Mobil alışveriş, geleneksel mağaza alışverişine ve online alışverişe göre daha yeni bir teknoloji içermektedir. Yenilikçilik düzeyi yüksek olan tüketicilerin, mobil alışverişten tatmin olma düzeyleri de yüksek olmaktadır.

Güven: Çalışmalar, mobil alışverişte tatminin, tüketicilerin hissettiği güvenin bir sonucu olduğunu ifade etmektedir. Bu nedenle işletmelerin, mobil alışverişte tüketicilerin karşılaştıkları riski en aza indirecek önlemler alması gerekmektedir.