Konaklama İşletmelerinde Muhasebe Uygulamaları Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Bütçe nedir?

Bir işletmenin gelecek dönemine ilişkin üst yönetim tarafından saptanan amaç ve hedeflini parasal ve sayısal terimlerle açıklayan rapor veya raporlar dizisidir. Bütçe ileriye dönük bir eylem olması nedeniyle daha çok planlama adı altında tanımlanır. Ayrıca, Bütçe kavramı, literatürde kâr planı, planlama bütçesi, dönem bütçesi ve işletme bütçesi kavramları ile de ifade edilmektedir.

Bütçeleme nedir?

İşletme bütçelerinin planlaması, düzenlenmesi ve kontrolüne ilişkin teknikler ve yöntemler de dâhil olmak üzere, işletme bütçelerinin mekanik ve teknik yönlerini ifade eden kavramdır.

Bütçesel kontrol nedir?

Bütçede saptanan amaçlar ve hedefle ilgili olarak ortaya çıkan sapmaların kontrol ve değerlendirilmesi ile gerekli durumlarda düzeltici önlemlerin alınması işlemlerini ifade eden bir kavramdır.

İşletme bütçesi sistemi nedir?

İşletme bütçelerine ilişkin ilkeler ve çeşitli tekniklerden yararlanmak suretiyle uzun dönemli bütçeler ile işletme bütçesinin planlanmasını, düzenlenmesini, uygulanmasını ve kontrolünü belirtmektedir. Bu bağlamda, yukarıda tanımladığımız bütçe, bütçeleme ve bütçesel kontrol kavramlarının tamamını içermektedir.

İşletme bütçesinin temel amaçları nelerdir?

? Yıllık faaliyetleri planlamak ? Farklı birimlerdeki faaliyetler arasında koordinasyonu sağlamak ? Farklı bölüm yöneticileri arasında iletişimi sağlamak ? Yöneticileri genel amaçlara ulaşılması konusunda motive etmek ? Faaliyetleri kontrol etmek ve yöneticilerin performansını değerlendirmek

İşletme bütçe sisteminin sağladığı faydalar nelerdir?

? İşletmenin hedef ve amaçlarını saptayarak temel stratejilerin buna göre oluşturulmasını sağlar. ? İşletme amaç ve hedefine ulaşmak için gerekli üretim araçlarına mali kaynaklara ve beşeri unsurlara duyulacak gereksinimi ve zamanlamayı başlangıç saptayarak faaliyetlerin istenen yönde ve zamanda akışını sağlar. ? Üst yönetimde mantıklı ve sistemli karar alma geleneğini yerleştirir, çeşitli faaliyet alanlarında ulaşılacak kesin hedefle saptar. ? Yöneticilere faaliyetlerini uyumlaştırma olanağı verir ve yöneticileri, tatmin edici sonuçlara ilişkin hedefli rakamsal olarak saptamaya zorlar. ? Yöneticileri, malzeme, işgücü ve diğer üretim olanakları ile sermayenin en ekonomik bir biçimde kullanılması için plan yapmaya zorlar. ? Faaliyetlerin dönemsel analiz ve değerlemesini sağlayarak bütçelenmiş sonuçlarla fiili sonuçlar arasındaki farkları ortaya çıkarır.

İşletme bütçe sisteminin temel kısıtları nelerdir?

? Bütçeler tahminlere dayanır, bu nedenle doğru ya da yanlış analizlere imkân vermesi, yapılan tahminlerin doğruluk derecesi ile ilgilidir. ? Bütçelerin değişken koşullara uygunluğunun sağlanması için sürekli olarak gözden geçirilmesi gerekir. Genel olarak bütçeler, tek bir faaliyet hacmine (satış miktarı) göre düzenlenmekte ve bu özelliği nedeniyle statik bütçe olarak nitelendirilmektedir. Bu bütçeler, maliyetlerin nasıl kontrol edileceği konusunda yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle bütçeler dinamik olmalı ve değişen koşullara uyabilecek esnekliğe sahip olmalıdır. Bu kapsamda değişik faaliyet hacimleri için ayrı ayrı bütçeleri bünyesinde bulunduran ve hasılat, maliyet ve kârların saptanmasında esnek bütçeden yararlanılır. ? Bütçeler otomatik olarak çalışmaz. Bütçeden beklenen faydanın sağlanabilmesi için, tüm yöneticilerin bütçede belirlenen hedef doğrultusunda hareket etmesi gerekir. ? Bütçe, yönetimin yerini alamaz ancak yönetim sürecinin etkin biçimde yerine getirilmesine yardımcı olan bir araçtır.

Sorumluluk muhasebesi nedir?

Sorumluluk muhasebesi, planlanmış ve gerçekleşmiş muhasebe verilerinin sorumluluk merkezlerine göre toplanması ve raporlanması işlemleri olarak tanımlanır.

Sorumluluk merkezlerinin isimlerini yazınız?

? Gelir merkezleri ? Gider merkezleri ? Kar merkezleri ? Yatırım merkezleri.

Bütçe çeşitleri nelerdir?

? Konuları açısından: gider ve gelir bütçeleri ? Sorunları ele alış biçimlerine göre: proje ve dönem bütçeleri ? Amaçlarına göre: program ve faaliyet bütçeleri ? Teknik yapılarına göre: statik, karşılaştırmalı statik ve esnek bütçeler ? Kapsamlarına göre: faaliyet bütçeleri ve genel bütçeler

Genel bütçe nedir?

Yönetimin belirli bir döneme ilişkin faaliyet sonuçlarından beklentilerini yansıtan bütçedir.

Faaliyet gelirleri bütçesi nasıl oluşur?

Faaliyet gelirleri bütçesi, bir konaklama işletmesinde yer alan her bir bölümdeki bütçelenmiş rakamların toplamına göre oluşmaktadır.

Konaklama işletmelerindeki bütçeler nelerdir?

? Faaliyet bütçeleri (fonksiyonel bütçeler) ? Mali (finansal) bütçeler

Faaliyet bütçeleri nasıl meydana gelir ve kaça ayrılır?

Faaliyet giderleri bütçesi, bir konaklama işletmesinde yer alan gider unsurlarının bütçelenmiş rakamların toplamına göre oluşturulmaktadır. Faaliyet bütçeleri kendi içinde ikiye ayrılır. Bunlar: ? Faaliyet giderleri bütçesi ? Faaliyet giderleri bütçesi

Mali bütçeler kaça ayrılır?

Mali bütçeler kendi içinde dört ayrı kategorilere ayrılır. Bunlar: ? Yatırım bütçesi ? Nakit bütçesi ? Bütçelenmiş gelir tablosu ? Bütçelenmiş bilanço

Bir konaklama işletmesi için en uygun bütçe dönemi nasıl olmalıdır?

Bir konaklama işletmesi için en uygun bütçe dönemi bir yıl olmakla beraber, mevsimlik faaliyet gösteren işletmelerde bu süre işletmenin faaliyette bulunduğu dönem olmaktadır.

Küçük konaklama işletmelerinde bütçe hazırlama görevi kim tarafından yapılabilir?

Küçük konaklama işletmelerinde bütçe hazırlama işi muhasebeciye verilebilir. Muhasebeci, işletmenin müdürü ile birlikte çalışarak bu görevi yerine getirebilir.

Büyük konaklama işletmelerinde bütçe komisyonu kimlerden oluşur?

Genel müdür, bölüm müdürleri (ön büro, yiyecek ve içecek, teknik müdürleri vb.) şefler (baş aşçı, kat yöneticisi, şef barmen vb.) ve muhasebe müdüründen oluşur.

İşletme bütçelerinin hazırlanmasına izlenen yaklaşımlar nelerdir?

? Kabul ettirilen bütçe (yukarıdan aşağıya doğru bütçeleme): Bu yaklaşımda bütçe amaçları en üst düzeyde oluşturulur ve daha alt kademelerde çalışanları n her biri bütçenin daha spesifik parçalarından sorumlu olur. Bu yaklaşımda daha alt kademelerde çalışanların sürece katılımı sağlanmadığı için önemli motivasyon sorunları doğmaktadır. ? Katılımlı bütçe (aşağıdan yukarıya doğru bütçeleme): Bu yaklaşımda bütçe önerileri ilk olarak daha alt kademelerde çalışan yöneticiler tarafından yapılmaktadır. Birim yöneticileri ayrı ayrı bütçe hazırlar ve bunlar daha sonra birleştirilerek genel bütçe hazırlanır. Bu yaklaşımda, çalışanların katılımı sağlandığı için motivasyon sorunu olmamaktadır.

Bir konaklama işletmesinde genel bütçe hangi aşamalardan geçerek oluşur?

a) Amacın kararlaştırılması b) Ayrıntılı bütçelerin hazırlanması c) Faaliyet gelirleri bütçesi d) Faaliyet giderleri bütçesi e) İşletme bütçesi f) Mali bütçeler Genel bütçe yukarıdaki tüm aşamaların detaylı bir inceleme ve planlamasından sonra ortaya çıkar.

Bir konaklama bütçesinde temel bir bölüm mali bütçeler kaça ayrılır?

Mali bütçeler başlığı altında dört farklı bütçe süreci bulunur. 1. Yatırım bütçesi 2. Nakit bütçesi 3. Bütçelenmiş gelir tablosu 4. Bütçelenmiş bilanço

Konaklama işletmelerinde işletme bütçesini hangi bütçeler oluşturmaktadır?

Konaklama işletmelerinde işletme bütçesini bölüm bütçeleri oluşturmaktadır.

Gelirlerin bütçelenmesinde hangi soruların cevapları aranmalıdır?

? Konaklama işletmesinde faaliyet dönemi ne olacaktır? Bu sürede satışa sunulacak oda ve yatak sayısı nedir? ? Hangi dönemlerde hangi fiyatlar uygulanacaktır? ? Bu fiyatlar dikkate alındığında satılan oda sayısı ne olacaktır?

Satışı planlanan yatakların gelirini hesaplama formülü nedir?

Satışı Planlanan Yatak Sayısı (Yatak Sayısı x Doluluk Oranı) x Gün Sayısı

Bir oteldeki bir odanın getirdiği/getireceği gelir nasıl hesaplanır?

Tahmini Oda Geliri Satışı Planlanan Yatak Sayısı x Ortalama Yatak Fiyatı

Bir konaklama işletmesinde yiyecek maliyeti yüzdesi hesaplama formülünü yazınız?

Yiyecek maliyeti yüzdesi Satılan Yiyecek Maliyeti/Yiyecek Satış Gelirleri

Bir konaklama işletmesinde içecek maliyeti yüzdesi hesaplama formülünü yazınız?

İçecek maliyeti yüzdesi Satılan Yiyecek Maliyeti/içecek satış gelirleri

İşletme bütçesini düzenlenme süreci nasıldır?

Konaklama işletmesinin bölümleri için gelirlerin ve giderlerin bütçelenmesinden sonra bu bütçelerin bir araya getirilmesiyle işletme bütçesi elde edilir. İşletme bütçesinde, bölüm bütçelerinin bir araya getirilmesiyle işletmenin tümü için beklenen sonuçlar açık olarak görülebilir ve analize tabi tutulabilir.

Bir işletmede işçilik giderleri hangi kriterlere göre değişir?

İşçilik giderleri, istihdam edilen personelin kadro durumuna, piyasadaki istihdam ölçütlerine ve ücret politikalarına bağlı olarak değişkenlik gösterir.

Maliyet kontrolü nedir?

Maliyet kontrolü, önceden belirlenmiş maliyet standartları ile gerçekleşen maliyetlerin karşılaştırılarak sapmaların analizi ve gerekli düzeltici önlemlerin alınmasına yönelik kontrol sürecidir.

Sapma ve sapma analizi kavramlarını açıklayınız?

Bir hesap döneminin bütçelenmiş hedefli ile aynı dönemin gerçekleşen faaliyetleri arasındaki farka Sapma, bu sapmaların nedenlerini araştırma işlemine ise sapma analizi denir.

Performans raporlarını nedir? Hangi amaçla kullanılır?

Performans raporları, bölümler itibariyle düzenlenen, o bölümde bütçelenen rakamlara ne ölçüde ulaşıldığını veya aşıldığını hem mutlak rakamlar olarak hem de yüzde olarak gösteren raporlardır. Bu raporlar sayesinde, bölümlerin hem etkenliğinin hem de verimliliğinin ölçülmesine olanak sağlanır.

Gelir sapması analizinde fiyat sapması için kullanılan formülü yazınız?

Fiyat Sapması (FS) Bütçelenmiş Hacim (BH) x[Gerçek Fiyat (GF) - Bütçelenmiş Fiyat (BF)]

Gelir sapması analizinde hacim sapması için kullanılan formülü yazınız?

Hacim Sapması (HS) Bütçelenmiş Fiyat (BF) x[Gerçek Hacim (GH) - Bütçelenmiş Hacim (BH)]

Gelir sapması analizinde bileşik sapma için kullanılan formülü yazınız?

Bileşik Sapma (Fiyat-Hacim Sapması) [Gerçek Fiyat (GF) - Bütçelenmiş Fiyat (BF)] x [Gerçek Hacim (GH) -Bütçelenmiş Hacim (BH)]

Gider sapması analizinde kullanılan maliyet sapması hangi formül ile hesaplanır?

Maliyet Sapması (MS) Bütçelenmiş Hacim (BH) x [Bütçelenmiş Maliyet (BM) - Gerçek Maliyet (GM)]

Gider sapması analizinde kullanılan hacim sapması hangi formül ile hesaplanır?

Hacim Sapması (HS) Bütçelenmiş Maliyet (BM) x [Bütçelenmiş Hacim (BH) - Gerçek Hacim (GH)]

Gider sapması analizinde kullanılan bileşik sapması hangi formül ile hesaplanır?

Bileşik Sapma [Bütçelenmiş Maliyet (BM) - Gerçek Maliyet (GM)] x (Maliyet- Hacim [Bütçelenmiş Hacim (BH) - Gerçek Hacim (GH)] Sapması)

Değişken işçilik giderleri sapmasında hacim sapması hangi formül ile hesaplanır?

Hacim Sapması (HS) Bütçelenmiş Ücret (BÜ) x [Bütçelenmiş Süre (BS) -Standart Süre (SS)]

Değişken işçilik giderleri sapmasında ücret sapması hangi formül ile hesaplanır?

Ücret Sapması (ÜS) Bütçelenmiş Süre (BS) x [Bütçelenmiş Ücret (BÜ) - Gerçek Ücret (GÜ)]

Değişken işçilik giderleri sapmasında zaman sapması hangi formül ile hesaplanır?

Zaman Sapması (ZS) Bütçelenmiş Ücret (BÜ) x [Standart Süre (SS) - Gerçek Süre (GS)]

Değişken işçilik giderleri sapmasında bileşik sapması hangi formül ile hesaplanır?

Bileşik Sapma [Bütçelenmiş Süre (BS) - Gerçek Süre (GS)] x (Ücret-Süre Sapması) [Bütçelenmiş Ücret (BÜ) - Gerçek Ücret (GÜ)]

Sapmaların öneminin karşılaştırılmasında hangi değerler kullanılmaktadır?

Bu tür bir değerlendirmede yüzde ya da mutlak değerler kullanılmaktadır.

Bütçe nedir? Tanımlayınız.

Bütçe, gelecek döneme ilişikinişletme kaynaklarının belirlenen amaç ve hedefler doğrultusunda nasıl kullanılacağını gösteren finansal nitelikli biçimsel bir format olarak tanımlanır.

Bütçeleme nedir? Tanımlayınız.

Bütçeleme kavramı; işletme bütçelerinin planlaması, düzenlenmesi ve kontrolüne ilişkin teknikler ve yöntemler de dâhil olmak üzere, işletme bütçelerinin mekanik ve teknik yönlerini ifade etmek üzere kullanılır. Kısacası, bütçenin hazırlanma sürecidir.

Bütçesel kontrol nedir? Tanımlayınız.

Bütçesel kontrol, bütçede saptanan amaçlar ve hedeflerle ilgili olarak ortaya çıkan sapmaların kontrol ve değerlendirilmesi ile gerekli durumlarda düzeltici önlemlerin alınması ifllemlerini ifade eden bir kavramdır.

İşletme bütçe sistemi amaçlarından olan, yıllık faaliyetleri planlamak nedir? Açıklayınız.

İşletme bütçe sistemi amaçlarından olan, yıllık faaliyetleri planlamak; işletmenin geleceğine ilişlkin temel kararlar, uzun vadeli planlarda ele alınmaktadır. Yıllık faaliyetlerin planlanarak bütçeler oluşturulması sayesinde uzun vadeli planların nasıl uygulanacağı tespit edilebilir.

İşletme bütçe sistemi amaçlarını sınıflandırınız.

• Yıllık faaliyetleri planlamak
• Farklı birimlerdeki faaliyetler arasında koordinasyonu sağlamak
• Farklı bölüm yöneticileri arasında iletiflimi sağlamak
• Yöneticileri genel amaçlara ulaşılması konusunda motive etmek
• Faaliyetleri kontrol etmek ve yöneticilerin performansını değerlendirmek
  
  

Sorumluluk muhasebesi nedir? Tanımlayınız.

Sorumluluk muhasebesi, planlanmış ve gerçekleştirilmiş muhasebe verilerinin sorumluluk merkezlerine göre toplanması ve raporlanması işlemleri olarak tanımlanır.

Sorumluluk merkezleri kaç başlık altında sınıflandırılır?

• Gelir merkezleri
• Gider merkezleri
• Kâr merkezleri
• Yatırım Merkezleri

Klasik bütçe anlayışına göre yapılan sınıflandırma nelerden oluşur?

Klasik bütçe anlayışına göre yapılan sınıflandırma aşağıdaki gibidir:

• Konuları açısından
• Sorunları ele alış biçimlerine göre
• Amaçlarına göre
• Teknik yapılarına göre
• Kapsamlarına göre

Genel bütçenin unsurlar kaç başlık altında sınıflandırılır?

Genel bütçenin unsurları işletmeden işletmeye farklılık gösterse de tipik bir konaklama işletmesinde iki başlık altında sınıflandırılmaktadır.

• Faaliyet bütçeleri (fonksiyonel bütçeler)
• Mali (finansal) bütçeler
  
  

Konaklama işletemelerinde bütçe dönemi nasıl belirlenir?

Bütçeler, belirli bir zaman dönemi için hazırlanır. Bu zamanın uzunluğu; işletmenin tipi, bütçenin düzenlenme amacı, işletmenin içinde bulunduğu sektörün özel şartları ve genel ekonomik durum etkenlerine bağlı olarak değişir. Bir konaklama işletmesi için en uygun bütçe dönemi bir yıl olmakla beraber, mevsimlik faaliyet gösteren işletmelerde bu süre işletmenin faaliyette bulunduğu dönem olmaktadır.

İşletmelerde bütçelerin hazarlanması sırasında ki yaklaşımlar nasıldır?

İşletmelerde bütçelerin hazarlanması sırasında iki farklı yaklaşım ele alınabilir:

• Kabul ettirilen bütçe (yukarıdan aşağıya doğru bütçeleme): Bu yaklaşımda bütçe amaçları en üst düzeyde oluşturulur ve daha alt kademelerde çalışanların her biri bütçenin daha spesifik parçalarından sorumlu olur. Bu yaklaşımda daha alt kademelerde çalıflanların sürece katılımı sağlanmadığı için önemli motivasyon sorunları doğmaktadır.
• Katılımlı bütçe(aşağıdan yukarıya doğru bütçeleme): Bu yaklaşımda bütçe önerileri ilk olarak daha alt kademelerde çalışan yöneticiler tarafından yapılmaktadır. Birim yöneticileri ayrı ayrı bütçe hazırlar ve bunlar daha sonra birleştirilerek genel bütçe hazırlanır. Bu yaklaşımda, çalışanların katılımı sağlandığı için motivasyon sorunu olmamaktadır.

Faaliyet gelirleri bütçesi nedir? Kısaca açıklayınız.

Faaliyet gelirleri bütçesi bir konaklama işletmesinde yer alan her bir bölümdeki bütçelenmiş rakamların toplamına göre oluşturulmaktadır. Bu bölümler; odalar, yiyecek, içecek bölümü, yan faaliyet (spa merkezi, telefon, çamaşır servisi vb.) bölümleri ve diğer gelir ve kiralık dükkânlar şeklinde karşımıza çıkmaktadır.

Faaliyet giderleri bütçesi nedir? Kısaca açıklayınız.

Faaliyet giderleri bütçesi, bir konaklama işletmesinde yer alan gider unsurlarının bütçelenmiş rakamların toplamına göre oluşturulmaktadır. Konaklama işletmelerinde her gelir merkezi (odalar, yiyecek ve içecek vb.) aynı zamanda bir gider merkezidir. Bunun yanında konaklama işletmelerinde gelirin elde edilmediği pazarlama, muhasebe, genel yönetim, insan kaynakları gibi hizmet bölümleri de bulunmaktadır ve bunlar da gider merkezi olarak bütçelerini hazırlar.

Yatırım Bütçesi nedir? Kısaca açıklayınız.

Yatırım Bütçesi: işletmenin genişletilmesi ve duran varlıkların elde edilmesi ile ilgili yapılan harcamaları gösterir. Bu bütçe, uzun vadeli planların bütçe yılında uygulanacak kısımlarını yansıtır. Bütçe hazırlanırken bütçe döneminde duran varlıklar için yapılacak harcamalar programlanır, bu harcamaların nasıl ve ne zaman yapılacağı öngörülür.

Nakit bütçesi nedir? Kısaca açıklayınız.

Nakit bütçes, konaklama işletmesinin ilgili bütçe döneminde nakit giriş ve çıkışlarını gösterir. Bu bütçe aracılığı ile konaklama işletmesinin günlük faaliyetleri sırasında gelir, gider ve yatırım harcamaları nedeniyle ortaya çıkabilecek nakit eksikliklerinin nasıl giderileceği veya nakit fazlalıklarının nasıl değerlendirileceği belirlenmeye çalışılır.

Bütçelenmiş (Proforma) Gelir Tablosu nelerden oluşmaktadır?

Bu bütçe; satış bütçesi, satılan malın maliyeti bütçesi, pazarlama, satış ve dağıtım giderleri bütçesi, genel yönetim giderleri bütçesi ile diğer olağan gider ve gelir bütçeleri ve finansman giderleri bütçesinin konsolide edilmesinden (birleştirilmesinden) oluşmaktadır.

Odalar geliri aylık bazda nasıl hesaplanır?

Genelde odalar geliri, aylık ya da yıllık olarak yatak sayısı ile yatak fiyatlarının çarpımı sonucu bulunur. Aylık ya da yıllık bazda yatak sayısı, doluluk oranı ve yatak fiyatları belli olduktan sonra yapılacak iş, öncelikle satışı planlanan yatak sayı
sını hesaplamak daha sonra ise satışı planlanan yatak sayısı ile ortalama yatak fiyatı nı çarpmaktır. Çarpımların sonuçları toplandığında bütçeye konacak oda satış gelirleri belirlenmiş olur. Aylık olarak hesaplama için aşağıdaki formüller kullanılır:

Satışı Planlanan Yatak Sayısı = (Yatak Sayısı x Doluluk Oranı) x Gün Sayısı

Tahmini Oda Geliri = Satışı Planlanan Yatak Sayısı x Ortalama Yatak Fiyatı

Yiyecek ve içecek malzeme giderleri maliyet yüzdesi hangi orana göre tesbit edilir?

Konaklama işletmesinin, faaliyet hacmiyle doerudan ilişki içinde olan giderleri, satış gelirleriyle birlikte değişim gösterir. Buna en güzel örnek, yiyecek ve içecek malzeme giderleridir. Bu giderler, işletmenin doluluk oranın artmasıyla bağlantılı olarak daha fazla yiyecek ve içecek malzemesi satın alınması nedeniyle artacaktır. Bunun için de bu ilişki temelinde yiyecek ve içecek gelirlerinin belirli bir yüzdesi alınarak yiyecek ve içecek malzeme giderleri hesaplanır. Bu maliyetleri hesaplamada geçmiş yılların deneyimlerine dayanılarak iki önemli oran kullanılır:

                                      
Yiyecek Maliyeti Yüzdesi = Satılan Yiyecek Maliyeti / Yiyecek Satış Gelirleri

İçecek Maliyeti Yüzdesi = Satılan içecek Maliyeti / İçecek Satış Gelirleri

Sapma ve sapma analizi nedir? Tanımlayınız.

Bir hesap döneminin bütçelenmiş hedefleri ile aynı dönemin gerçekleşen faaliyetleri arasındaki farka sapma, bu sapmaların nedenlerini araştırma işlemine ise sapma analizi denir.

Gider sapması analizi nedir? Açıklayınız.

Gider sapması analizi; satışların maliyeti ve değişken işçilik giderleri sapmaları şeklinde iki bafllık altında ele alınır.

1. Satışların Maliyeti Sapması: Satışların maliyeti analizinde; maliyet sapması, hacim sapması ve bileşik sapma rakamları temel alınır.
2. Değişken işçilik Giderleri Sapması: Değişken işçilik giderleri sapması (garson ücretleri) analizinde; hacim sapması, ücret sapması, zaman (etkinlik) sapması ve bileşik sapma rakamları temel alınır.