İnşaat ve Gayrimenkul Muhasebesi Dersi 7. Ünite Özet

Gayrimenkul Kavramı

Gayrimenkulün sözlük anlamı “taşınmaz ”dır. Bir varlık taşınamaz bir nitelikte olması, diğer bir deyişle bir yerden bir yere taşınmasının söz konusu olmaması, sabit durumunda olması hâlinde gayrimenkul olarak değerlendirilebilir.

Gayrimenkul, fiziksel bir yapı olarak arazi ve bu arazinin üstüne yapılan yapılardır. Bu anlamda bina, arsa, araziler bu anlamda taşınmaz, yani gayrimenkul olarak sayılabilir. Elektrik, su, ısıtma tesisatı ve asansör gibi tüm sabit bina eklentileri de gayrimenkulün bir parçasıdır. Gayrimenkul ayrıca hem toprak üstü hem de toprak altı tüm eklentileri içerir.

Çeşitli kanunlarda gayrimenkullerle ilgili hükümler bulunmaktadır. Türk Medeni Kanunu’nun 704. maddesinde Taşınmaz Mülkiyeti konusunu aşağıda belirtilen unsurların oluşturduğu belirtilmiştir;

• Arazi,
• Tapu kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar,
• Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler.

Vergi Usul Kanunu (VUK) md. 269’da Gayrimenkuller şöyle sıralanmıştır:

• Gayrimenkullerin mütemmim cüzleri ve teferruatı,
• Tesisat ve makineler,
• Gemiler ve diğer taşıtlar ve
• Gayri maddi haklar

1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren Türk Ticaret Kanunu (TTK) Türkiye Muhasebe standartlarının uygulanmasını öngören hükümler içermektedir. Türkiye Muhasebe Standartlarına (TMS) göre de gayrimenkuller sınıflandırmaya tabi tutulmuştur. Gayrimenkuller muhasebe açısından farklı sınıflandırmalara tabi tutulmuş ve dolayısıyla muhasebeleştirilmeleri de farklı olmaktadır. Bu sınıflandırmaya göre;

• Bir işletmenin esas faaliyet konusunu oluşturan, olağan iş akışı içerisinde satılmak amacıyla elde tutulan veya satış amacıyla inşa veya geliştirme aşamasında olan gayrimenkuller, TMS 2 Stoklar Standardına göre sınıflandırılır.
• İşletmenin normal iş akışı çerçevesinde kullandığı gayrimenkuller, işletme sahibi tarafından kullanılan gayrimenkuller olarak TMS 16 Maddi Duran Varlık Standardı”na göre sınıflandırılır.
• İşletme tarafından maddi duran varlık statüsünde bulunan gayrimenkullerin satılmasına karar verilmiş ise bu gayrimenkuller TFRS 5 Satış Amacı ile Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler Standardı”na göre sınıflandırılır.
• Bir işletme gayrimenkulleri kira geliri ve/veya değer artış kazancı elde etmek amacıyla elde bulunduruluyorsa TMS 40 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Standardı”na göre sınıflandırılır.

TMS 16 Maddi Duran Varlıklar standardına göre bir işletmenin faaliyetlerinde benzer özellik ve kullanıma sahip varlıkların gruplandırılması bir maddi duran varlık sınıfını oluşturur. Aşağıdakiler farklı sınıflara örnek olarak sayılabilir:

• Arazi
• Arazi ve binalar
• Makineler
• Gemiler
• Uçaklar
• Motorlu taşıtlar
• Mobilya ve demirbaşlar
• Ofis gereçleri

Tekdüzen Muhasebe Sisteminde ise arsa, arazi ve binalar Maddi Duran Varlıklar gurubunda kayıtlara alınmaktadır. Maddi duran varlıklar işletme faaliyetlerinde kullanmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlık kalemlerinin ve bunlarla ilgili birikmiş amortismanların izlendiği hesap grubudur.

Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller

Yatırım amaçlı bir gayrimenkul, gayrimenkulle ilgili gelecekteki ekonomik yararların işletmeye girişinin muhtemel olması, ve yatırım amaçlı gayrimenkulün maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebilir olması durumunda bir varlık olarak muhasebeleştirilir. Yatırım amaçlı gayrimenkullere arazi, arsa, binalar şeklinde olabilmektedir. Bu yatırımlar işletme ana faaliyeti dışında yapılan uzun vadeli yatırımlardır. Dolayısıyla işletmenin bu tür bir yatırımdan amacı nispeten düzenli ve sürekli kira geliri elde etmek ve/veya sermaye kazancı elde etmektir.

Bir gayrimenkulün yatırım amaçlı gayrimenkul olup olmadığının tespiti için belirli bir muhakeme gerekir. Gayrimenkullerin ayrımında gayrimenkulün elde bulundurulma amacı önemlidir. Buna göre aşağıdaki gayrimenkuller, yatırım amaçlı gayrimenkul olarak değerlendirilmezler;

• Olağan iş akışı içerisinde satılmak amacıyla elde tutulan veya satış amacıyla inşa veya geliştirme aşamasında olan gayrimenkuller. Örneğin; sadece, yakın gelecekte elden çıkarılmak veya geliştirilmek ve satılmak amacıyla edinilen gayrimenkuller.
• Gelecekte sahibi tarafından kullanılmak ya da geliştirilmek ve ardından sahibi tarafından kullanılmak amacıyla elde tutulan, çalışanların ikamet ettiği gayrimenkuller (çalışanların piyasa rayicine uygun kira ödeyip ödemediğine bakılmaksızın) ile sahibi tarafından kullanılmakta olup elden çıkarılmayı bekleyen gayrimenkuller ve sahibi tarafından kullanılan gayrimenkuller. Örneğin, işletmenin çalışanlarının kullandığı lojmanlar.
• Başka bir işletmeye finansal kiralama işlemi çerçevesinde kiralanan gayrimenkuller.

Bazı gayrimenkullerin bir bölümü kira geliri veya sermaye kazancı sağlamak amacıyla elde tutulurken, diğer bölümü ise mal veya hizmet üretim ve tedariki ile idari amaçlar için elde tutulur. Bu bölümlerin birbirinden bağımsız olarak satılmalarının mümkün olması durumunda (veya finansal kiralama yoluyla bağımsız olarak kiralanmalarının mümkün olması durumunda), işletme anılan bölümlerin her birini ayrı olarak muhasebeleştirir. Örneğin, işletmenin yönetim için kullandığı binaların yanında alışveriş merkezi yapmaya uygun bir binası daha vardır. Alışveriş merkezi yapmaya uygun binayı kiraya vererek değerlendirmek istemektedir. Bu durumda alışveriş merkezi için kiraya verilen bina yatırım amaçlı binalar, yönetim işlerinde kullandığı binalar ise işletme sahibi tarafından kullanılan binalar olarak sınıflandırılacak ve maddi duran varlıklarda kayıt altına alınacaktır.

Bir gayrimenkulün bölümlerinin ayrı olarak satılamaması durumunda, sadece önemsiz bir bölümü mal ve hizmet üretimi veya tedariki ya da idari amaçlar için kullanıldığı takdirde yatırım amaçlı gayrimenkuldür. Örneğin; işletmenin sahip olduğu iş hanının bir bürosunun yönetim işlerinde kullanılması diğer bürolarının kiraya verilmesi gibi.

Bir işletme sahibi bazı koşullarda, sahibi bulunduğu gayrimenkullerin kullanıcılarına birtakım yardımcı hizmetler sunar. Sunulan bu yardımcı hizmetlerin toplam anlaşmanın önemsiz bir kısmını oluşturması durumunda işletme, söz konusu gayrimenkulleri yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırır. Bir ofis binası sahibinin, söz konusu binanın kullanıcılarına sunduğu güvenlik ve bakım hizmetleri buna örnek olarak gösterilebilir.

Bir diğer konu da, sunulan hizmetlerin önemli boyutlarda olması durumudur. Örneğin, işletmenin bir otele sahip olması ve aynı zamanda söz konusu oteli işletmesi durumunda, müşterilere sunulan hizmetler toplam kullanımın göreli olarak önemli bir kısmını oluşturur. Dolayısıyla, sahibi tarafından işletilen otel yatırım amaçlı gayrimenkulden ziyade, sahibi tarafından kullanılan gayrimenkuldür.

Bir gayrimenkul; mal ve hizmet üretiminde ya da tedarikinde, idari amaçla kullanılmak veya normal iş akışı çerçevesinde satılmak amacıyla elde tutuluyorsa yatırım amaçlı gayrimenkul olarak değerlendirilmeyecektir.

TTK ile Türkiye Muhasebe Standartlarının (TMS) uygulanması öngörülmektedir. Muhasebe standartlarından TMS 40 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller ile ilgilidir. TMS 40 Yatırım amaçlı gayrimenkuller standardı, yatırım amaçlı gayrimenkullerin muhasebeleştirilmesi, ölçülmesi ve açıklamasında uygulanır.

Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin Kayda Alınması ve Değerlemesi

Değer, bir şeyin önemini belirlemeye yarayan soyut ölçü, bir şeyin değdiği karşılık, kıymet, para ile ölçülebilen karşılığı, bedel olarak tanımlanmaktadır (TDK). Değerleme bir iktisadi kıymetin belli bir zamandaki değerinin tespit edilmesidir. Değerleme yapmaktan maksat; belli zamanlarda iktisadi kıymetlerin gerçek değerlerini takdir ve tespit etmektir. Bu işlemi yapmak için öncelikle varlığın değerleme ölçülerinden biri ile değerlemesini yapmak ve sonra da varlıkta meydana gelen kıymet eksilmelerini tespit etmek gerekmektedir. VUK md 258’e göre; Değerleme, vergi matrahlarının hesaplanmasıyla ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir. Buradaki tanımdan da anlaşılacağı üzere VUK’a göre değerleme öncelikli olarak vergi matrahının belirlenmesine yönelik bir işlemdir.

Gayrimenkul değerlemesi; bir gayrimenkulün, gayrimenkul projesinin veya bir gayrimenkule bağlı hak ve faydaların belli bir tarihteki muhtemel değerinin bağımsız ve tarafsız olarak takdir edilmesidir. Gayrimenkuller maliyet değeri ya da gerçeğe uygun değer ile değerlenmektedir. Maliyet, bir varlığın edinimi veya inşa edilmesi sırasında ödenen nakit veya nakit benzerlerinin tutarıdır. Gerçeğe uygun değer ise piyasa katılımcıları arasında ölçüm tarihinde olağan bir işlemde, bir varlığın satışından elde edilecek veya bir borcun devrinde ödenecek fiyattır.

Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin Muhasebeleştirilmesi

Tekdüzen hesap planında gayrimenkullere yapılan tüm yatırımlar duran varlık olarak değerlendirilmekte ve 25 grup durak varlıklarda muhasebeleştirilmektedir. 25. grupta 250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI, 252 BİNALAR HESABI’nın alt hesapları kullanılabilir. Ancak TTK ile muhasebe standartlarının uygulanmasını öngören hükümler içermektedir. Muhasebe standartlarına göre gayrimenkuller, yeni bir sınıflandırılmaya tabi tutulması gerekmektedir. Buna göre yatırım amaçlı gayrimenkuller işletme bilançolarında ayrı görülecek bir şekilde muhasebeleştirilecektir. Ancak hâlen uygulanmakta olan TDHP’nda yatırım amaçlı gayrimenkuller için bir hesap grubu öngörülmemiştir. Bu nedenle TDHP’na buna uygun bir hesap grubuna gereksinim vardır. Bu amaçlı TDHP’nda boş bulunan 20. grup Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller için kullanılabilir ve aşağıdaki şekilde düzenlenebilir.

• 20 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER
• 200 YATIRIM AMAÇLI ARAZİLER
• 201 YATIRIM AMAÇLI ARSALAR
• 202 YATIRIM AMAÇLI BİNALAR
• 207 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR VE DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞII(-)
• 208 YAPILMAKTA OLAN YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER

Yatırım amaçlı gayrimenkullerden kaynaklanan gelir ve giderler gelir tablosu dipnotlarında açıklanması gerekir. Bunun için 649 DİĞER OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR HESABI ve 659 DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR HESABI’nın alt hesapları kullanılabilir. Ancak işletmede yatırım amaçlı gayrimenkuller önemli düzeye ulaşmışsa ayrı hesaplar açılması gerekli olabilir. Bu durumda tekdüzen hesap planı değiştirilerek aşağıdaki hesaplar açılabilir.

640 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLERDEN GELİRLER VE DEĞER ARTIŞ KAZANÇLARI

650 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLERDEN GİDERLER VE DEĞER AZALIŞ ZARARLARI

Yatırım Amaçlı Gayrimenkulün Peşin Satın Alınması: Yatırım amaçlı gayrimenkuller peşin satın alındığında maliyet değeri üzerinden muhasebeleştirilir. Satın alınan yatırım amaçlı bir gayrimenkulün maliyeti; satın alma fiyatı ile bu işlemle doğrudan ilişkilendirilebilen harcamalardan oluşur. Doğrudan yapılan harcamalara örnek olarak; avukatlık hizmetlerine ilişkin ödenen ücretler, gayrimenkul alım vergisi ve diğer işlem maliyetleri gösterilebilir. (Konu ile ilgili örnek kayıt kitabın 190. Sayfasındadır.)

Yatırım Amaçlı Gayrimenkulün Vadeli Satın Alınması: Yatırım amaçlı bir gayrimenkul vadeli olarak ya da banka kredisi kullanılarak satın alınabilir. Yatırım amaçlı gayrimenkule ilişkin ödemenin ertelenmiş olması durumunda, gayrimenkulün maliyeti eş değer peşin ödeme tutarıdır. Bu tutar ile toplam ödemeler arasındaki fark, kredi süresi boyunca faiz gideri olarak muhasebeleştirilir. (Konu ile ilgili örnek kayıt kitabın 190-191. Sayfasındadır.)

Yatırım Amaçlı Gayrimenkulün İnşa Edilmesi: Yatırım amaçlı gayrimenkuller işletmenin kendisi tarafından inşa edilebilir. Bu durumda inşaatla ilgili yapılan harcamalar ayrı bir hesapta toplanır. Maddi duran varlıkların işletme tarafından yapılması durumunda kullanılan hesap tekdüzen hesap planında 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR olarak belirlenmiştir. Ancak muhasebe standartlarına göre gayrimenkuller farklı sınıflandırmalara tabi tutulduğundan yatırım amaçlı gayrimenkullerin işletme tarafından yapılması durumunda bunun için farklı bir hesabın kullanılması doğru olacaktır. Bunun için 20 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER grubunda 208 YAPILMAKTA OLAN YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER HESABI kullanılabilir. (Konu ile ilgili örnek kayıtlar kitabın 192-193. Sayfalarındadır.)

İşletme yatırım amaçlı gayrimenkul yapım işini sürdürürken ilk madde ve malzeme ile işçilik gideri dışında giderler de yapmaktadır. Gayrimenkulle ilgili olup, direkt ilk madde ve malzeme ile direkt işçilik dışındaki diğer giderler genel üretim gideri olarak değerlendirilir ve kayıt altına alınır. Genel üretim giderleri üretimle doğrudan ilgili olmayan fakat üretimin sürdürülmesi için zorunlu olan giderlerdir. Örneğin; şantiye binası, bakım onarım giderleri, şantiye şefi gibi.

Genel üretim giderleri endirekt gider olarak da adlandılır. Endirekt giderlere örnek olarak şunlar verilebilir:

• Endirekt madde ve malzeme giderleri (çivi, tel, lehim, boya, badana malzemeleri, akaryakıt, yedek parça, marangoz malzemeleri gibi)
• Endirekt işçilik giderleri (araç şoför ücretleri, temizlik işçilik ücretleri, yemekhane görevlileriücretleri, şantiye şefleri maaşları, sosyal yardım, fazla çalışma, tatil, izin ücretleri gibi)
• Üretimle ilgili amortismanlar
• Üretim için dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler (elektrik, telefon, danışmanlık vb.)
• Sigorta giderleri
• Vergi,resim ve harçlar (tapu harçları, damga vergileri, motorlu taşıtlar vergisi, belediye rüsumları vb.) (Konu ile ilgili örnek kayıtlar kitabın 193-194. Sayfasındadır.)

Gayrimenkul Transferleri

İşletme gayrimenkulleri farklı şekillerde sınıflandırabilmektedir. Örneğin satış amaçlı üretilen gayrimenkuller stoklara kaydedilirken işletme sahibi tarafından kullanılan gayrimenkuller duran varlık olarak kaydedilmektedir. Bir gayrimenkulün işletmedeki sınıflandırılması gayrimenkulün kullanım amacına göre değiştirilebilir. Örneğin; stoklardan veya duran varlıklardan yatırım amaçlı gayrimenkullere alınabileceği gibi yatırım amaçlı gayrimenkullerden duran varlıklara da aktarmak olanaklıdır.

Bir gayrimenkulün yatırım amaçlı gayrimenkul sınıfına transferi veya bu sınıftan çıkarılması sadece kullanımında bir değişiklik olduğu zaman yapılır, söz konusu değişikliğin gerçekleşmekte olduğuna ilişkin kanıtlara aşağıda yer verilmiştir:

• Yatırım amaçlı gayrimenkulden sahibi tarafından kullanılan gayrimenkule transferi amacıyla, sahibi tarafından kullanılmasına başlanması;
• Yatırım amaçlı gayrimenkulden stoklara transfer için satış amacıyla, geliştirilmeye başlanması;
• Sahibi tarafından kullanılan gayrimenkulden yatırım amaçlı gayrimenkule transferi amacıyla, sahibi tarafından kullanılmasına son verilmesi veya
• Stoklardan yatırım amaçlı gayrimenkullere transfer için, bir başkasına faaliyet kiralaması suretiyle kiralamanın başlaması.

Sahibi Tarafından Kullanılan Gayrimenkulün Yatırım Amaçlı Gayrimenkul Sınıfına Transferi: İşletme sahibi tarafından kullanılan gayrimenkuller duran varlık olarak kayıt altına alınmaktadır. Ancak işletme sahibi tarafından kullanılan varlıkların kullanım amaçlarında değişiklikler olabilmektedir. Örneğin işletmenin yönetim işlerinde kullandığı bir bina yönetim yerinin değişmesi veya yeni bir bina yapılması nedeniyle artık kullanılmamaktadır. İşletme bu binayı kiraya vererek değerlendirmek amacındadır. Bu durumda duran varlık olarak kayıt altına alınmış bina bundan sonra işletme sahibi tarafından kullanılan bina değil yatırım amaçlı bina olarak dikkate alınacaktır. (Konu ile ilgili örnek kayıt kitabın 195.sayfasındadır.)

Stoklarda İzlenen Gayrimenkulün Yatırım Amaçlı Gayrimenkul Sınıfına Transferi: İşletme satmak amacıyla stoklarında kayda aldığı bir gayrimenkulü satmaktan vazgeçerek bu gayrimenkulü kiraya verme ve değer artış kazancı elde etmek isteyebilir. Bu durumda varlık stoklardan yatırım amaçlı gayrimenkuller sınıfına aktarılır. Stoklardan, gerçeğe uygun değer esasından izlenecek olan yatırım amaçlı gayrimenkullere yapılan bir transferde; gayrimenkulün transfer tarihindeki gerçeğe uygun değeri ile daha önce belirlenmiş olan defter değeri arasındaki fark kâr veya zarar olarak muhasebeleştirilir.

Stoklardan, gerçeğe uygun değer esasından izlenecek olan yatırım amaçlı gayrimenkullere yapılan transferlerde, stokların satılmasında uygulanan işlem uygulanır. (Konuyla ilgili örnek kayıt kitabın 196.sayfasındadır.)

Yatırım Amaçlı Bir Gayrimenkulün Sahibi Tarafından Kullanılan Gayrimenkul Sınıfına Transferi: İşletme kira geliri ve değer artış kazancı elde etmek amacıyla yatırım amaçlı gayrimenkul olarak kayıtlarına aldığı bir gayrimenkulün kullanım amacını değiştirebilir. Bu durumda gayrimenkulü kullanım amacına uygun sınıflamaya kaydeder. (Konuyla ilgili örnek kayıt kitabın 196. Sayfasındadır.)

Yatırım Amaçlı Gayrimenkullere Yapılan Harcamalar ve Amortismanlar

İşletmeler yatırım amaçlı gayrimenkulleri maliyet değeri ile muhasebeleştirirler. Ancak bir işletme gayrimenkule ilişkin günlük hizmet giderlerini yatırım amaçlı gayrimenkulün defter değerinde muhasebeleştiremez. Bu maliyetler gerçekleştikçe kâr veya zararda muhasebeleştirilir. Günlük hizmet maliyetleri esas itibarıyla işçilik ve sarf malzemelerinden oluşmakla birlikte, küçük parçalara ilişkin maliyetleri de içerebilir. Bu tür harcamalar genellikle ilgili gayrimenkule ilişkin “bakım ve onarım” harcamaları olarak nitelendirilir. (Konuyla ilgili örnek kayıt kitabın 197. Sayfasındadır.)

Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin Kiraya Verilmesi

İşletmeler, yatırım amaçlı gayrimenkulleri kira geliri ve değer artış kazancı elde etmek amacıyla yatırım yapmaktadırlar. İşletmelerin yatırım amaçlı gayrimenkullere yaptıkları yatırım, ana faaliyetleri dışında bir faaliyet alanıdır. Dolayısıyla bu alanda elde ettikleri gelirler diğer faaliyetlerden elde edilen gelirdir.

Bir iktisadi işletmenin bünyesinde bulunan bir gayrimenkulün kiralanması işlemi, katma değer vergisine tabi olacaktır. Kiralanan gayrimenkulün, işletmenin aktifinde kayıtlı olması hâlinde, kira ödemesi yapılırken, gelir vergisi stopajı ve fon payı kesintisi yapılmayacaktır. Bu durumda, gayrimenkulü kiraya veren kira geliri için fatura düzenleyerek KDV hesaplayacaktır. (Konuyla ilgili örnek kayıt kitabın 198. Sayfasındadır.)

Yatırım Amaçlı Gayrimenkulün Elden Çıkarılması

İşletme, yatırım amaçlı gayrimenkullere yaptığı yatırımdan vazgeçebilir. Bu durumda yatırım amaçlı gayrimenkul, elden çıkarıldığı veya kullanımına sürekli bir şekilde son verildiği ve kendisinden gelecekte herhangi bir ekonomik fayda beklenmediği durumlarda finansal durum tablosu (bilanço) dışında bırakılır.

Yatırım amaçlı gayrimenkulün kullanım dışı kalması veya elden çıkarılması durumunda meydana gelen kazanç veya kayıplar; varlığın elden çıkarılmasından kaynaklanan net tahsilatlar ile gayrimenkulün defter değeri arasındaki farktır ve kullanıma son verilme veya elden çıkarılma döneminde kâr veya zarar olarak muhasebeleştirilir.

Yatırım amaçlı bir gayrimenkul elden çıkarılmasına karar verilmesi durumunda öncelikle bu varlığın TFRS 5 Satış Amacı ile Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler olarak sınıflandırılması gerekmektedir. (Konuyla ilgili örnek kayıt kitabın 199. Sayfasındadır.)

Yatırım amaçlı bir gayrimenkulün elden çıkarılması karşılığında alınacak tutarlar başlangıçta gerçeğe uygun değer esasına göre muhasebeleştirilir. Özellikle yatırım amaçlı gayrimenkul için yapılacak ödemelerin ertelenmiş olması durumunda, alınacak söz konusu tutarlar, ilk başta peşin fiyat eş değerlerinden muhasebeleştirilir. Alacak tutarının nominal değeri ile peşin fiyat eş değeri arasındaki fark, etkin faiz yöntemi kullanılmak suretiyle faiz geliri olarak muhasebeleştirilir.