Genel Muhasebe 1 Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Devamlı envanter yöntemini nedir? Açıklayınız.

Devamlı envanter yöntemi, işletmelerin ilgili dönem içinde gerçekleştirdikleri tüm alım-satım işlemlerinin, gerçekleştikleri anda işletme kayıtlarına yansıtılması esasına dayalı bir yöntemdir.

191 İndirilecek Kdv hesabının bakiyesinin 391 Hesaplanan Kdv hesabının bakiyesini aşması durumunda, kalan tutarın izlendiği hesap nedir?

İlgili hesap “190 Devreden Kdv Hesabı”dır.

Satılan malların nakliye işlemlerinin muhasebeleştirilmesi ne şekilde olmaktadır? Açıklayınız.

Satılan malların nakliyesi için yapılan ödemeler, işletme için gider niteliğindedir. Başka bir ifade ile işletme, ilgili harcamayı yaptığında gelecekte bir fayda edinmeyi beklemez, faydayı anında tüketir. Bu nedenle bu nitelikteki harcamalar için “760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri” hesabı borçlandırılır.

Satılan malların maliyetinin muhasebeleştirilmesi bakımından aralıklı envanter yönteminin devamlı envanter yönteminden farkları nelerdir? Açıklayınız.

Satılan malların maliyeti; yalnızca belirli aralıklarla yapılan sayım ve değerlemeler sonucunda eldeki mevcut mal stokunun maliyeti, dönem başlı mal stoku ve dönem içi alışlar ve alış giderleri dikkate alınarak yapılan hesaplamalar sonucunda tespit edilebilir. Bu nedenle devamlı envanter yönteminden farklı olarak aralıklı envanter yönteminde satış işlemi gerçekleştiğinde satılan malların maliyetine ilişkin herhangi bir kayıt yapılmaz. Ancak satış işlemi ile doğrudan ilgili olarak herhangi bir harcama yapılması gerekiyorsa nakliye, sigorta vb. bu tutarlar, devamlı envanter yönteminde olduğu gibi “760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri” hesabının borcunda izlenir.

Aralıklı envanter yöntemini kullanan bir işletme mal satışı gerçekleştirdiğinde devamlı envanter yönteminden farklı olarak bu işlemi nasıl muhasebeleştirmektedir?

Dönem içinde gerçekleşen satış işlemleri için devamlı envanter yönteminden farklı olarak yalnızca ilgili satış sonucunda elde edilen satış hasılatı satışın yurt içi ya da yurt dışı satış olmasına bağlı olarak “600 Yurtiçi Satışlar” ya da “601 Yurtdışı Satışlar” hesaplarından birinin alacağına, satış işleminin peşin ya da kredili yapılmış olmasına bağlı olarak ilgili hesap ya da hesapların alacağına kaydedilir. Satılan ticari malların maliyetine ilişkin herhangi bir kayıt yapılmaz.

Satış iadeleri hangi durumlarda söz konusu olmaktadır? Açıklayınız.

Müşteriler, satın almış oldukları malların istedikleri özelliklerin bir kısmını ya da hiçbirini taşımaması ya da istediklerinden farklı bir mal gönderilmiş olması sebebi ile bir kısmını ya da tamamını iade edebilirler.

Devamlı envanter yöntemi ne tür işletmeler tarafından tercih edilmektedir?

Bu yöntem; genellikle aynı anda farklı niteliklere sahip çeşitli malların satışını yapan, faaliyet hacmi büyük, stok ve tedarik dengesi önemli olan, bu nedenle mal hareketlerini optik okuyuculu elektronik sistemler kullanarak izleyen işletmeler tarafından tercih edilmektedir.

Vadeli satış işlemlerinde satılan malın peşin fiyatı ile vadeli fiyatı arasındaki fark olarak ifade edilen vade farkının muhasebeleştirilmesi işlemi nasıl olmaktadır? Açıklayınız.

İşletmelerin talep ettikleri bu bedel, Türkiye muhasebe uygulamalarında satılan mallardan elde edilen gelirin bir parçası olarak muhasebeleştirilir. Ancak Türkiye Muhasebe Standartları’nın konuya ilişkin düzenlemeleri uyarınca söz konusu bedel, satılan mallardan elde edilen gelirin bir parçası olarak muhasebeleştirilemez; bunun yerine “Ertelenmiş (Gerçekleşmemiş) Vade Farkı Gelirleri” alt hesabının alacağına kaydedilir. Söz konusu faiz tahakkuk ettikçe (gerçekleştikçe) tahakkuk eden tutar “Faiz Geliri” hesabının alacağına, “Ertelenmiş Vade Farkı Gelirleri” alt hesabının borcuna kaydedilir. Böylece vade sonunda “Ertelenmiş Vade Farkı Gelirleri” alt hesabı, söz konusu satın alma işlemine ilişkin bakiye vermez ve hesap kapanır. Satın alma işlemine ilişkin tahsil edilen KDV ise toplam tahsil edilecek tutar üzerinden hesaplanır.

Alış iskontosunun muhasebeleştirilmesi işlemi ne şekilde olmaktadır? Açıklayınız.

Tedarikçinin bu talebi kabul etmesi, iskonto talep edilen malın maliyetini azaltıcı bir etki yaratır. Dolayısıyla söz konusu mal, satın alındığında maliyet bedeli üzerinden “153 Ticari Mallar” hesabının borcuna kaydedilmiş olduğu için, maliyet bedelinde meydana gelen azalış; • 153 Ticari Mallar hesabının alacağına; • İşletmenin söz konusu malları peşin ya da kredili satın alma koşuluna bağlı olarak ilgili hesap ya da hesapların borcuna kaydedilir.

Alış iadelerinin muhasebeleştirilmesi işlemi ne şekildedir? Açıklayınız.

İade edilen mallar; maliyet bedelleri üzerinden “153 Ticari Mallar” hesabının alacağına, söz konusu malların peşin ya da kredili alınmış olmasına bağlı olarak ilgili hesap ya da hesapların borcuna kaydedilir.

Satış giderlerinin ne demek olduğunu açıklayınız.

Satış giderleri; işletmenin satışını yapmış olduğu malların satış işleminin gerçekleşmesi ile doğrudan ilgili olan ve işletmenin sözleşme veya zımni kabul yolu ile yerine getirmek zorunda olduğu nakliye, sigorta vb. giderlerdir.

Alış giderlerinin ne demek olduğunu açıklayınız.

Alış giderleri, satın alınan malların işletmenin amaçladığı şekilde kullanıma ya da satışa hazır hâle gelebilmesi için işletme tarafından yapılması gereken harcamalar olup satın alınan malların maliyetinin bir parçası olarak kabul edilir.

Aralıklı envanter yöntemini kullanan bir işletme mal satın alımı gerçekleştirdiğinde devamlı envanter yönteminden farklı olarak bu işlemi nasıl muhasebeleştirmektedir?

Satın alınan malların işletmedeki mal mevcudunu artırmaları nedeniyle dönem içinde satın alınan mallar, devamlı envanter yönteminde olduğu gibi satın alma maliyetleri üzerinden “153 Ticari Mallar” hesabının borcuna kaydedilir. Ancak aralıklı envanter yönteminde ilgili tutarlar, devamlı envanter yönteminden farklı olarak doğrudan “153 Ticari Mallar” hesabının borcuna değil, açılacak “Alışlar” alt hesabının borcuna, diğer yandan satın alma işleminin peşin ya da kredili olmasına bağlı olarak ilgili hesap ya da hesapların alacağına kaydedilir.

Alış iskontosunun mal satın alımı esnasında gerçekleşmesi durumunda nasıl bir yol izlenmektedir? Açıklayınız.

İskonto, mal teslim alındıktan sonra değil de mal satın alındığı esnada elde edilmiş ise bu durumda ayrıca bir iskonto kaydı yapılmaz. Söz konusu tutar, direkt ilgili malın satın alma maliyetinden bir indirim olarak dikkate alınır. Ancak iskonto malın tesliminden sonra hak edilmişse bu durumda hem malın maliyetini hem vade farkını hem de KDV’yi etkileyecektir.

İşletmelerin faaliyet kâr/zararı nasıl hesaplanmaktadır?

İşletmenin brüt kâr/zararından, faaliyet giderleri düşüldüğünde, faaliyet kâr/zararı bulunmuş olur. faaliyet kâr/zararı = brüt kâr/zararı – faaliyet giderleri

Satış iadelerinin muhasebeleştirilmesi işlemi ne şekildedir? Açıklayınız.

Böyle bir durumda satış işlemi için nasıl iki kayıt yapılıyorsa, satış iadesi için de iki kayıt yapılması gereklidir: • Bunlardan birincisi aynen satış işleminde olduğu gibi satış hasılatına ilişkindir. Malların iadesi, işletmenin satış hasılatında iade edilen kısım kadar azaltıcı bir etki yaratır. Ancak bu işlem, doğrudan ilgili tutarın satışlar hesabından düşülmesi ile kayıtlara yansıtılmaz. iade edilen mallara ilişkin tutar “610 Satıştan İadeler” hesabının borcuna kaydedilerek dolaylı olarak satışlar hesabına yansıtılır. İşletmenin peşin ya da kredili satış yapmış olmasına bağlı olarak ilgili hesap ya da hesaplar alacaklandırılır. • İkinci kayıt ise iade edilen malların işletmenin mal stokunda yarattığı artırıcı, satılan malların maliyetinde ise yarattığı azaltıcı bir etkiye ilişkindir. Dolayısı ile iade edilen malların maliyet bedeli “153 Ticari Mallar” hesabının borcuna, “621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti” hesabının alacağına kaydedilerek ilgili hesapların bakiyeleri iade tutarı kadar düzeltilir.

Alış iskontosu hangi durumlarda meydana gelmektedir? Açıklayınız.

İşletmeler; • Genellikle bir tedarikçiden fazla miktarda mal satın aldıklarında ya da • Malları teslim aldıklarında yapılan kontroller esnasında malların bozuk, • Ambalajının ya da kendisinin hasarlı ya da • İstenilen kalitede olmadığını tespit etmeleri durumunda, tedarikçiden iskonto talebinde bulunur.

İşletmelerin brüt kâr/zararı nasıl hesaplanmaktadır?

İşletmenin dönem içindeki net satışlarından, satılan ticari mallarının maliyeti düşüldüğünde, işletmenin döneme ilişkin brüt kâr/zararı bulunabilmektedir. brüt kâr/zararı = net satışlar – satılan malların maliyeti

Satış giderlerinin muhasebeleştirilmesi işlemi ne şekildedir? Açıklayınız.

Satış giderlerinin satılan malların maliyeti ile hiçbir ilgisi yoktur. Ortaya çıktıkları dönemde “760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri” hesabının borcuna, ödeme şekline bağlı olarak ilgili hesap ya da hesapların alacağına kaydedilir.

Vadeli alış işlemlerinde alınan malın peşin fiyatı ile vadeli fiyatı arasındaki fark olarak ifade edilen vade farkının muhasebeleştirilmesi işlemi nasıldır?

İşletmelerin ödemekle yükümlü oldukları vade farkı, ülkemiz muhasebe uygulamalarında satın alınan malın maliyet bedeline ilave edilerek aktifleştirilmek suretiyle muhasebeleştirilir. Ancak Türkiye Muhasebe Standartları’nın konuya ilişkin düzenlemeleri uyarınca söz konusu bedel, satın alınan malın maliyet bedeline ilave edilemez; bunun yerine “Ertelenmiş (Gerçekleşmemiş) Ticari Borçlar Vade Farkı” hesabının borcuna kaydedilir. Söz konusu faiz tahakkuk ettikçe (gerçekleştikçe) tahakkuk eden tutar “Finansman Gideri” hesabının borcuna, “Ertelenmiş Ticari Borçlar Vade Farkı” hesabının alacağına kaydedilir. Böylece vade sonunda “Ertelenmiş Ticari Borçlar Vade Farkı” hesabı, söz konusu satın alma işlemine ilişkin bakiye vermez, hesap kapanır. Satın alma işlemine ilişkin ödenen KDV ise toplam ödenecek tutar üzerinden hesaplanır.

Vade farkı nedir?

İşletmelerin mal alışlarını çeşitli nedenlerle peşin yerine vadeli yapmayı tercih etmeleri durumunda kendilerine tanınan ek süre karşılığında bir bedel ödemek zorunda kalırlar. Ödenen bu ek bedele “Vade farkı” denir.

Satış iskontosunun mal satın alımı esnasında gerçekleşmesi durumunda nasıl bir yol izlenmektedir? Açıklayınız.

İskonto mal teslim edildikten sonra değil de satış esnasında yapılmış ise bu durumda ayrıca bir iskonto kaydı yapılmaz. Satış hasılatı, iskonto yapılmış tutar üzerinden işletme kayıtlarına yansıtılır.

Her türlü mal ve hizmetin satın alınması sırasında, satın alma bedelleri üzerinden satıcılara ödenen ya da ödenecek katma değer vergisinin izlendiği hesabın ne olduğunu açıklayınız.

İlgili hesap “191 İNDİRİLECEK KDV HESABI”dır. Her türlü mal ve hizmetin satın alınması sırasında, satın alma bedelleri üzerinden satıcılara ödenen ya da ödenecek katma değer vergisinin izlendiği hesaptır. Satın alma bedeli üzerinden hesaplanan KDV tutarı, bu hesabın borcuna kaydedilir.

Stoklarla ilgili işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde devamlı envanter yöntemini kullanan bir işletme dönem başlı mal stoku da dahil olmak üzere dönem içindeki mal alışları ve satın alınan malların maliyeti ile ilişkilendirebildiği her türlü harcama tutarını, hangi hesabın borcuna kaydeder?

Stoklarla ilgili belirtilen harcamalar “153 Ticari Mallar” hesabı borcuna kaydedilir.

İşletmelerin dönem net kâr/zararı nasıl hesaplanmaktadır?

Faaliyet kâr/zararına, işletmenin diğer faaliyetlerinden elde ettiği olağan gelir ve kârlar eklenip, işletmenin diğer faaliyetlerinden elde ettiği diğer olağan gider ve zararlar düşüldüğünde, işletmenin dönem net kâr/zararı bulunmuş olur. dönem net kâr/zararı = (faaliyet kâr/zararı + diğer faaliyet gelir/kârı) – diğer faaliyet gider/zararı

Stoklarla ilgili işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde aralıklı envanter yöntemini kullanan bir işletme dönem başlı mal stoku da dahil olmak üzere dönem içindeki mal alışları ve satın alınan malların maliyeti ile ilişkilendirebildiği her türlü harcama tutarını, hangi hesabın borcuna kaydeder?

Stoklarla ilgili belirtilen harcamalar “153 Ticari Mallar” hesabı borcuna kaydedilir.

Aralıklı envanter yöntemi ne tür işletmeler tarafından tercih edilmektedir?

Bu yöntem genellikle tek tip ya da birbirine benzer özellikler taşıyan malların ticaretini yapan, faaliyet hacmi büyük olmayan, bu nedenle stok ve tedarik takibi konusunda herhangi bir sorun yaşamayan işletmeler tarafından yoğunlukla tercih edilmektedir.

Günümüzde Devamlı envanter yöntemi mi yoksa aralıklı envanter yöntemi mi yaygın olarak kullanılır?

Geçmişte her iki yöntem de yaygın bir kullanım alanına sahip iken, bilgisayar tabanlı muhasebe sistemlerinin vazgeçilmez hâle geldiği günümüz koşulları, devamlı envanter yönteminin aralıklı envanter yöntemine oranla daha fazla tercih edilmesine sebep olmaktadır. Aralıklı envanter yöntemi ise genellikle tek tip ürün alım- satımında bulunan, faaliyet hacmi büyük olmayan işletmeler tarafından tercih edilmektedir.

Stoklarla ilgili işlemlerin muhasebeleştirilmesinde kullanılan yöntemler nelerdir?

Stoklarla ilgili işlemlerin muhasebeleştirilmesinde kullanılan yöntemler şöyle sıralanabilir: • Devamlı envanter yöntemi, • Aralıklı envanter yöntemi.

İşletmeler katma değer vergisi nasıl rapor ederler? Açıklayınız.

İşletmeler, bir dönem içinde (Katma değer vergisinde dönem bir aydır.) gerçekleştirdiği alış ve satış işlemleri sonucunda ödediği ya da ödeyeceği katma değer vergisi tutarını, tahsil ettiği ya da tahsil edeceği katma değer vergisi tutarı ile karşılaştırıp bu karşılaştırma sonucunda kalan bakiyeyi finansal tablolarında raporlamak zorundadırlar.

Katma değer vergisi nedir? Açıklayınız.

Katma değer vergisi (KDV), mal ve hizmet alımları esnasında, satın alma bedelinin belirli bir yüzdesi oranında alıcı tarafından satın alma bedeline ilave olarak ödenen bir vergi türü olup yalnızca mal ve hizmet alışlarını ilgilendiren bir vergi türü değildir.

Stokların satın alma maliyeti içerisinde yer alan maliyetleri sıralayınız.

Stokların satın alma maliyeti; • Satın alma fiyatı, • İthalat vergileri, • Nakliye, • Yükleme boşaltma maliyetleri • Mamul, malzeme ve hizmetlerin elde edilmesiyle doğrudan bağlantısı kurulabilen diğer maliyetleri içerir.

Tekdüzen hesap planında işletmelerin ödediği ya da ödeyeceği katma değer vergisi ile tahsil ettiği ya da edeceği katma değer vergisi tutarlarını ve dönem sonunda yapılan karşılaştırma sonucunda kalan tutarı takip ettikleri hesaplar nelerdir?

Tekdüzen hesap planında işletmelerin Kdv ile ilgili takip ettikleri hesaplar şöyle sıralanabilir: • 191 İndirilecek Kdv Hesabı, • 391 Hesaplanan Kdv Hesabı, • 190 Devreden Kdv Hesabı, • 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı.

391 Hesaplanan Kdv hesabının bakiyesinin 191 İndirilecek Kdv hesabının bakiyesini aşması durumunda, kalan tutarın izlendiği hesap nedir?

İlgili hesap “391 Hesaplanan Kdv Hesabı”dır.

Her türlü mal ve hizmetin satış sırasında, satış bedeli üzerinden alıcılardan tahsil edilen ya da edilecek olan katma değer vergisinin izlendiği hesabı açıklayınız.

İlgili hesap “391 HESAPLANAN KDV HESABI”dır. Her türlü mal ve hizmetin satışı sırasında, satış bedeli üzerinden alıcılardan tahsil edilen ya da edilecek olan katma değer vergisinin izlendiği hesaptır. Satış bedeli üzerinden hesaplanan KDV tutarı, bu hesabın alacağına kaydedilir.

Devamlı envanter yönteminin uygulandığı işletmelerde satın alınan mallar hangi hesaba kaydedilmektedir?

Satın alınan mallar, işletmedeki mal stokunu arttırıcı bir etkiye sahiptirler. Dolayısıyla dönem içinde satın alınan mallar, satın alma maliyetleri üzerinden “153 Ticari Mallar” hesabının borcuna, satın alma koşullarının peşin ya da kredili olması durumuna bağlı olarak ilgili hesap ya da hesapların alacağına kaydedilir.

Satış iskontosu hangi durumlarda meydana gelmektedir? Açıklayınız.

Müşteriler; • Genellikle belirli bir miktarın üzerinde alış yaptıklarında ya da • Satın aldıkları malları teslim alırlarken yaptıkları kontroller esnasında malların bozuk, • Ambalajının ya da kendisinin hasarlı ya da • İstenen kalitede olmadığını tespit etmeleri durumunda satıcıdan iskonto talebinde bulunabilirler.

İşletmelerin net satışları nasıl hesaplanmaktadır?

İşletmelerde Brüt satışlardan; • Satış iadeleri, • Satış iskontoları ve • Satış indirimlerinin çıkarılması ile Net satışlar bulunmaktadır. net satışlar = brüt satışlar – (satış iade + satış isk. + satış ind.)

Dönem içinde gerçekleşen her bir satış işlemi için işletmeler en az iki kayıt yapar. Bunlardan birincisi nedir?

Satış işlemi ile ilgili olarak yapılması gereken birinci kayıt, gerçekleştirilen satış işlemi sonucunda işletmenin elde ettiği satış hasılatına ilişkin kayıttır.

Dönem içinde gerçekleşen her bir satış işlemi için işletmeler en az iki kayıt yapar. Bunlardan ikincisi nedir?

Satış işlemi ile ilgili olarak yapılması gereken ikinci kayıt, satılan malların maliyetine ilişkindir.

İşletmeler her bir raporlama dönemi sonunda mevcut hesaplarını (bilanço/gelir tablosu) kapanış kayıtları yardımı ile kapatır, takip eden dönemin başında ise yalnızca bilanço hesaplarını açılış kaydı ile tekrar açarlar. Bu işlem sırasında dönem başındaki mevcut mal stoku hangi hesaba kaydedilir?

Bu işlem sırasında dönem başındaki mevcut mal stoku, “153 Ticari Mallar” hesabının borcuna kaydedilir. Böylece 153 Ticari Mallar hesabının ilk kaydını dönem başlı mal stokunun maliyeti oluşturur.

Aralıklı envanter yöntemini nedir? Açıklayınız.

Aralıklı envanter yöntemi, işletmelerin ilgili dönem içinde gerçekleştirdikleri tüm alım-satım işlemlerinin gerçekleştikleri anda; ancak satılan malların ve dönem sonu mal stoku maliyetinin belirli aralıklarla yapılan sayım ve değerlemeler sonucu edinilen veriler doğrultusunda hesaplanması esasına dayalı bir yöntemdir.

Satış iskontosunun muhasebeleştirilmesi işlemi ne şekilde olmaktadır? Açıklayınız.

Satıcı olarak bu talebin kabul edilmesi durumunda ilgili satış işleminden elde edilen satış hasılatının iskonto tutarı kadar azaltılması gerekmektedir. Ancak bu işlem, satış hasılatının doğrudan değil dolaylı olarak azaltılması yolu ile kayıtlara yansıtılır. Diğer bir deyişle ilgili tutar “611 Satış İskontoları” hesabının borcuna, karşılığında ise işletmenin kredili ya da peşin satış yapmış olmasına bağlı olarak ilgili hesap ya da hesaplar alacağına kaydedilir.

İşletmelerin finansal tabloları incelendiğinde stokların en önemli varlık kalemleri arasında yer almasının sebebi nedir?

Stoklar, işletmelerin ana faaliyet konularını yerine getirebilmeleri ve mevcudiyetlerini devam ettirebilmeleri için ihtiyaç duydukları vazgeçilmez unsurlardır. Bu nedenle faaliyet konuları her ne olursa olsun hizmet, ticaret, imalat tüm işletmelerin finansal tabloları incelendiğinde stokların en önemli varlık kalemleri arasında yer aldığı görülmektedir.

Ticaret işletmelerinin ana faaliyet konusu nedir?

Ticaret işletmelerinin ana faaliyet konusu, bir imalat işletmesinden ya da başka bir ticaret işletmesinden almış oldukları malları uygun gördükleri oranda bir kâr ile diğer bir işletmeye ya da nihai müşteriye, başka bir ifade ile ihtiyaç sahiplerine satmaktır.

Stok kavramını açıklayınız.

Stoklar; en genel anlamıyla işletmelerin ana faaliyet konularını yerine getirebilmeleri için tüketmek, satmak ya da üretimde kullanmak amacı ile elinde bulundurduğu varlıklar olarak tanımlanmaktadır.

Dönem içindeki mal alışları, satın alınan malların maliyetleri ve satış işlemlerinin muhasebeleştirilmesi bakımından aralıklı envanter yönteminin devamlı envanter yönteminden farkları nelerdir? Açıklayınız.

Devamlı envanter yönteminden farklı olarak dönem başlı mal stoku dışında, dönem içindeki mal alışları ve satın alınan malların maliyeti ile doğrudan ilişkilendirebileceği tüm harcama tutarlarını doğrudan “153 Ticari Mallar” hesabına değil, harcamaların türüne bağlı olarak bu hesapta açılacak alt hesaplara ayrı ayrı kaydeder. Dönem içinde gerçekleşen satış işlemleri için devamlı envanter yönteminden farklı olarak yalnızca ilgili satış sonucunda elde edilen satış hasılatının kaydını yapar. Satışın yurt içi ya da yurt dışı satış olmasına bağlı olarak “600 Yurtiçi Satışlar” ya da “601 Yurtdışı Satışlar” hesaplarından biri alacaklandırılır.