Vergi Yargılaması Hukuku Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

6545 sayılı Kanun ile İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda yapılan değişiklikle Türk İdarî/vergi yargılaması hukukunda nasıl bir değişiklik yapılmıştır?

6545 sayılı Kanun ile İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda yapılan değişiklikle Türk İdarî/vergi yargılaması hukukuna dahil edilen istinaf kanun yolundan sonra, geçmişte uygulanan yarı istinaf niteliği taşıyan itiraz kanun yolu kaldırılmış olduğundan, geçici nitelikteki kararlara karşı başvurulan yolunun önceden Özel İtiraz ifade edilirken, artık sadece İtiraz olarak adlandırılmasının mümkün ve uygun olduğu düşünülmektedir.

Vergi yargılaması hukukunda, ilk derece mahkemesi olan vergi mahkemelerinin nihaî kararları ile Danıştay dava daireleri ve vergi mahkemelerinin geçici tedbir niteliğindeki bazı kararlarına karşı başvurulan kanun yolları nelerdir? Açıklayınız.

Vergi yargılaması hukukunda, ilk derece mahkemesi olan vergi mahkemelerinin nihaî kararları ile Danıştay dava daireleri ve vergi mahkemelerinin geçici tedbir niteliğindeki bazı kararlarına karşı başvurulan kanun yollarını iki başlık altında incelemek gerekir. Bunlardan birincisi, vergi mahkemelerin nihaî kararlarına karşı başvurulan kanun yolu (denetimi) olan istinaf; ikincisi ise, ilk derece mahkemelerinde görülmekte olan davalar arasındaki bağlantı iddialarına ilişkin kararlar ile yürütmenin durdurulması taleplerine ilişkin kararlara karşı başvurulan (özel) itiraz hâlleridir. (Özel) itiraz hâlleri de olağan bir kanun yolu başlığı altında incelenmektedir. Çünkü, bu yollarla da mahkeme kararları bir üst mahkeme tarafından incelenmekte ve denetlenmektedir.

İstinaf nedir?

İstinaf, idare ve vergi mahkemelerinin nihaî kararlarına karşı başvurulan olağan bir kanun yoludur. 

İstinaf kanun yolu denetimi yapmakla görevli olan yer neresidir?

İstinaf kanun yolu denetimi yapmakla Bölge İdare Mahkemeleri görevlidir. 

İstinaf kanun yolunu açıklayınız.

İstinaf kanun yolunda ise, bölge idare mahkemesinin esas hakkında vermiş olduğu karar, kural olarak, kesin karar olmayıp temyiz denetimine açıktır. Eskiden üç mercili ve iki dereceli olan idarî/vergi yargısı sistemi, istinaf kanun yolunun sisteme dahil olmasından sonra, kural olarak, üç merciili ve üç dereceli bir yapıya kavuşmuştur.

İdarî/vergi yargılaması hukukunda vergi mahkemeleri tarafından verilen kararlar hakkında başvurulan kanun yolu denetimi olan istinaf, hangi Kanunda düzenlenmektedir?

İdarî/vergi yargılaması hukukunda vergi mahkemeleri tarafından verilen kararlar hakkında başvurulan kanun yolu denetimi olan istinaf, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda düzenlenmektedir

Vergi yargılaması hukukunda istinaf nedir?

Vergi yargılaması hukukunda istinaf, vergi mahkemelerinin verdikleri (nihaî) kararlara karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine başvurulmasıdır

Bir karara karşı istinaf yoluna başvurulabilmesinin şartları nedir? Açıklayınız.

Bu itibarla, bir karara karşı istinaf yoluna başvurulabilmesi için üç şart aranmaktadır; birincisi, kararın (idare veya) vergi mahkemesi tarafından verilmiş olması; ikincisi, kararın nihaî bir karar olması; üçüncüsü, kararın konusunun beş bin Türk lirasını aşmasıdır.

İstinaf talebinde kimler bulunabilir? Açıklayınız.

Kural olarak, vergi davasında davalı taraf idaredir. Başka bir deyişle, özel hukuk kişileri (gerçek ve tüzel kişiler) davacı; idare ise, davalıdır. Ancak, vergi uyuşmazlıklarında, bazı durumlarda kamu idareleri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının da davacı olması mümkündür

İdarî/vergi yargılaması hukukunda, idare ve vergi mahkemelerinin verdikleri nihaî kararlara karşı istinaf yolunun süresi ne kadardır? Açıklayınız

İdarî/vergi yargılaması hukukunda, idare ve vergi mahkemelerinin verdikleri nihaî kararlara karşı istinaf yoluna başvuru süresi otuz gündür. Başka bir deyişle, vergi mahkemelerinin verdiği ve istinafa konu olabilen nihaî kararlarına karşı, davacı veya davalının, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf başvurusunda bulunabilmesi mümkündür

Kararın istinaf edilmemiş sayılmasına  karşı bu kararların tebliğ tarihini izleyen günden başlayarak kaç gün içinde istinaf yoluna başvurması gerekir?

Kararın istinaf edilmemiş sayılmasına  karşı bu kararların tebliğ tarihini izleyen günden başlayarak (itibaren) yedi gün içinde istinaf yoluna başvurulması mümkündür.

İstinaf dilekçesinin, istinaf süresinin başlangıç gününden başlayarak kaç gün içinde verilmesi hâlinde istinaf süresinde yapılmış sayılır?

İstinaf dilekçesinin, istinaf süresinin başlangıç gününden başlayarak otuz gün içinde verilmesi hâlinde, istinaf süresinde yapılmış sayılır.

İstinaf endenleri nelerdir? Açıklayınız.

İdari Yargılama Usulü Kanunu istinaf için belli nedenler göstermemiş ise de, aynen temyizde olduğu gibi, kararlara karşı görev ve yetki başta olmak üzere, hukuka aykırı karar verilmiş ve usûl hükümlerine uyulmamış olması bakımından istinaf başvurusunda bulunulabileceği doğaldır. Ayrıca vakıaların değerlendirilmesinde ve delillerin takdirinde hata yapılmış olması, soruşturmanın tam yapılmaması gibi maddî vakıalara ve sübuta ilişkin konular da istinaf talebinde yer alabilir.

Bölge idare mahkemesi, hangi hallerin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vererek dosyayı ilgili mahkemeye gönderir?

Bölge idare mahkemesi, • ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan istinaf başvurusunu haklı bulması; • davaya görevsiz veya yetkisiz mahkeme ya da reddedilmiş veya yasaklanmış hâkim tarafından bakılmış olması hallerinde, istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vererek dosyayı ilgili mahkemeye gönderir. 

Bölge idare mahkemesi evrak üzerinde yaptığı inceleme sonucunda, hangi durumlarda işin esası hakkında karar vermesi gerekmektedir?

Bölge idare mahkemesi evrak üzerinde yaptığı inceleme sonucunda, • maddî olaylar hakkında edinilen bilgiyi yeterli görürse; • ya da istinaf sadece hukukî noktalara ilişkin ise; • ya da istinaf olunan karardaki maddî yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise, işin esası hakkında karar vermesi gerekmektedir.

Bölge idare mahkemesi kararlarında şekil bakımından yer alacak hususlar, vergi mahkemeleri kararlarında olduğu gibidir. Buna göre, karar metninde yer alması gereken hususlar nelerdir?

Bölge idare mahkemesi kararlarında şekil bakımından yer alacak hususlar, vergi mahkemeleri kararlarında olduğu gibidir. Buna göre, karar metninde yer alması gereken hususlar şunlardır: • Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerin ad ve soyadları yahut unvanları ve adresleri; • Davacının ileri sürdüğü olayların ve dayandığı hukukî sebeplerin özeti, talep sonucu ile davalının savunmasının özeti; • Duruşmalı davalarda duruşma yapılıp yapılmadığı; yapılmış ise, hazır bulunan taraflar vekil ve temsilcilerin ad ve soyadları; • Kararın dayandığı hukukî sebepler ile gerekçesi ve hüküm; tazminat davalarında hükmedilen tazminatın miktarı; • Yargılama giderleri ve hangi tarafa yükletildiği; • Karar tarihi ve oybirliği ile mi, oy çokluğu ile mi verildiği; • Kararı veren başkan ve üyelerinin ad ve soyadları, imzaları, varsa karşı oyları; • Kararı veren mahkemenin-dairenin adı ile dosyanın esas ve karar numarası (İYUK.m. 24)

Vergi davası aleyhe sonuçlanmış ise alacaklar nasıl hesaplanır?

Vergi davası idare aleyhine sonuçlanmış ise, önceden tahsil edilmiş bulunan vergi, resim, harç ve benzeri malî yükümler ile ceza ve zamlara ilişkin kararın ilgili idareye tebliğ tarihi ile ödeme tarihi arasındaki süreye Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 48’inci maddesine göre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanacak faiz ödenir. Ancak, mahkeme kararının davacıya tebliği ile banka hesap numarasının idareye bildirildiği tarih arasında geçecek süre için faiz işlemez 

dava süresince itiraz sürecine tabi olan haller nelerdir?Açıklayınız.

İtiraz sürecine ve denetimine tâbi olan hâlleri, iki başlık altında incelemek mümkündür. Bunlardan birincisi, bağlantı iddiası/itirazının reddine ilişkin kararlara karşı başvurulan itirazdır. İkincisi ise, vergi/idare mahkemeleri ile ilk derece mahkemesi olarak görev yapan Danıştay dava daireleri tarafından yürütmenin durdurulması taleplerine ilişkin olarak verilen kararlara karşı başvurulan itirazdır. B

İtiraz süresi, yürütmeyi durdurma talebi hakkında verilen kararın tebliği tarihinden itibaren kaç gündür?

İtiraz süresi, yürütmeyi durdurma talebi hakkında verilen kararın tebliği tarihinden itibaren yedi gündür.

Kavram nedir?

Olağan kanun yollarından bir diğeri kararın düzeltilmesidir.