aofsoru.com

Mitoloji ve Din Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Hint Ve Uzak Doğu Kökenli Dinler

1. Soru

Bir bilim dalı olarak dinler tarihinin inceleme alanını
açıklayınız.

Cevap

Dinler tarihi, geçmişten günümüze yeryüzünde
yaşayan tüm insanların inandıkları dinleri inceleyen bir
bilim dalıdır. İnanç sistemlerinin yanı sıra, günümüzde
inananı bulunmayan dinler de bu bilim dalının inceleme
alanı içerisindedir.


2. Soru

Günümüzde yaşayan dinler, coğrafi konumlarına göre
kaç grupta incelenebilir?

Cevap

Dinler tarihi, dinleri coğrafi konumlarına göre
başlıca iki grupta incelemektedir:
• Hint ve Uzakdoğu Kökenli Dinler
• Ortadoğu Kökenli Dinler


3. Soru

Hint kökenli dinler hangileridir?

Cevap

Hint kökenli dinler şu şekilde sıralanabilir:
• Hinduizm
• Cayinizm
• Sihizm
• Budizm


4. Soru

Hint kökenli inançların şekillenmesinde etkili olan
unsurları açıklayınız.

Cevap

Asya, Avrupa ve Uzakdoğu arasında yer alan Hint
Yarımadası, toplumların birbiri ile ilişkilerinde kavşak
görevi görmüştür. Bölge halkının çok eskilere dayanan
tarihi ve kültürü, farklı kültür ve medeniyetlerden
etkilenmiştir. Bunun yanında bölgenin zorlu coğrafyası da
inançların şekillenmesinde etkili olmuştur.


5. Soru

Yaşayan dinler arasında en eski geçmişe sahip din
hangisidir?

Cevap

Hinduizm


6. Soru

Hinduizm’in, dinler tarihi içerisinde “Milli Dinler”
arasında yer almasının nedeni nedir?

Cevap

Hinduizm dinine inanan 1 milyara yakın nüfusun
neredeyse tamamı Hint Yarımadasında yaşamaktadır. Bu
nedenle Hinduizm Milli Dinler arasında yer almaktadır


7. Soru

Hinduizm dinine verilen farklı adlar nelerdir?

Cevap

Hinduizm, Batı tarafından “Yerlilerin Dini”
anlamında kullanılmış, İslam coğrafyasında da din
adamlarına atfen “Brahmanizm” denilmiştir. Hindular da,
kendi dinlerine “Sanatana Dharma” yani “Tanrı Dharma
tarafından oluşturulan edebi kozmik düzen” demektedir.


8. Soru

“Dharma” kavramı nedir?

Cevap

Hinduizm’de Dharma kavramı; kozmik düzen,
kanun, şeriat, tutulan yol anlamına gelmektedir.


9. Soru

Hinduizm’in tarihi süreçte geçirdiği evreleri
açıklayınız.

Cevap

Hinduizm, tarihi süreçte 5 evre geçirmiştir:
• Vedalar Dönemi: MÖ 2000-500, Vedalar ve
Upanişadlar tamamlandı.
• Sutralar Dönemi: MÖ 500-200, kurbanların
günlük yaşantıya ve kutsal metinlere girdiği
dönem.
• Destanlar Dönemi: MÖ 200-MS 300,
Ramayana, Mahabharata Destanları, Manu
kanunnameleri ve Bagavagita’nın yazıldığı
dönem.
• Puranalar Dönemi: MS 300-750, Hint
düşüncesi üzerine yazıların oluşturulduğu,
Hinduizm’in yayılmaya başladığı dönem.
• Ortaçağ ve Sonrası Hinduizm: MS 750’den
günümüze kadar Hinduizm’in sistemleştiği, Hint
felsefesinin köklü hale geldiği ve Hinduizm’in
Hint kıtasında yerleştiği dönem.


10. Soru

Cevap

Hinduizm’de Rişi, insanın değişik evrelerden
geçişi sonrası ulaştıkları bir makamdır. Rişi, kutsal
metinleri en iyi anlayan ve aktarandır.


11. Soru

Hinduizm’in vahiy anlayışı nedir?

Cevap

nduizm, vahiy kökenlidir ancak bu vahiy
anlayışı Tanrı’nın insanlara seçtiği peygamberler
aracılığıyla bildirdiği hakikatler şeklinde değildir. Kutsal
metinleri anlayıp aktaranlar, Rişi’lerdir.


12. Soru

Hinduizm’in Kast Sistemi anlayışı nedir?

Cevap

Hinduizm’in dinsel yapısını, kutsal kitapları Rig
Veda’ya dayandırılan dini bir inanç olan Kast Sistemi
oluşturmaktadır. Kast, aynı kültürel seviyede, meslekleri,
örf, adet ve gelenekleri ortak gruplardır Kast grupları
insan organlarına benzetilmekte, tüm Kastların Tanrı’yı
temsil ettiği düşünülmektedir.


13. Soru

Hinduizm’de Kast Sistemini oluşturan grupları
açıklayınız.

Cevap

Kast Sistemini oluşturan gruplar aşağıdaki gibi
sıralanabilir:
• Brahmiler: Din adamları; halka kutsal metinlerin
öğretirler, törenlerin icrasında görev alırlar.
• Kşatriyalar: Yöneticiler; prensler ve askerler.
• Vaisyalar: Tüccarlar; toprak sahipleri ve
çiftçiler.
• Sudralar: İsçiler; hizmetçiler ve köleler.


14. Soru

“Parya” kavramını nedir?

Cevap

Hinduizm’de Kast Sistemi dışında kalan ve
toplumda bir görevinin olmadığı düşünülen kişilere Parya
(Dokunulmazlar) denilmektedir.


15. Soru

Kast sisteminin ekonomik sınıflandırmadan farkı
nedir?

Cevap

Kast Sisteminde kastlar arasında bu dünyada
geçiş imkanı yoktur; bir üst kasta ancak reenkarnasyon
yani yeni doğum ile geçilebilmektedir. Farklı kastlar
arasında evlilik yapılamaz. Dolayısıyla bu sistem ekonomi
ile ilişkili değildir; Sudralar arasında bile zengin olabilen
Hindular bulunmaktadır.


16. Soru

“Karma” kavramı nedir?

Cevap

Hinduizm’de karma, yapılan işler sonucu elde
edilen kazanım veya kayıplara verilen addır.


17. Soru

“Tenasüh” anlayışını açıklayınız.

Cevap

Hinduizm’de zaman çizgisel değil döngüseldir.
Hindular, doğum-yaşam-ölüm çemberinde bir sonraki
doğumlarının daha üst kastta gerçekleşmesi için çabalar.
Buna ulaşmak, yaşam süresince elde edilecek Karmik
birikime bağlıdır. Karmik birikimin, ruhların bir sonraki
hayatlarında daha üst ya da daha alt kastlarda doğmasında
etkili olmasına, “ruhların göçü” anlamına gelen Tenasüh
denilmektedir.


18. Soru

Hinduizm’de ibadet anlayışı açıklayınız.

Cevap

Hinduizm’de ibadet bireyseldir; bir Hindu sabah
şafaktan önce kalkar, yıkanır ve ibadetine hazırlanır.
İbadete, Tanrı’yı hatırlatan “Om” hecesi ile başlanır ve
Tanrı’nın adı zikredilir. İbadet tapınakta veya nehir
kıyısında gerçekleştirilir. Her Hindu’nun kendisine ait bir
tanrı heykeli vardır ve ibadet bu heykelin önünde yapılır.
İbadete başlamadan önce heykelin temizliği yapılır ve
ibadet sırasında mantralar tekrarlanır. Bu kelimelerin
tekrarı ile oluşan titreşimler yoluyla Tanrı ile
yakınlaşıldığına inanılır. Sabah, öğle ve akşam
gerçekleştirilen günlük ibadetler dışında doğum, ölüm ve
evlenme için de dini törenler bulunmaktadır. Önemli
ziyaret ve hac mekânları da dini sorumluluklar
arasındadır. Oruç, Brahmanlar sınıfına ait bir ibadettir.


19. Soru

“Puja” nedir?

Cevap

Hinduizm’de, içerisinde tanrı heykellerinin
bulunduğu köşelerde ibadetin gerçekleştirildiği odalara
“Puja” adı verilmektedir.


20. Soru

Hinduizm’in tanrı anlayışını açıklayınız.

Cevap

Hinduizm’in kutsal kitapları Vedalara göre tanrı
tektir. Kutsal metinlerden Rig Veda’da “Hakikatin bir
olduğu ve Tanrının farklı isimlerde çağrıldığı”
belirtilmektedir. Ancak zamanla Politeist tanrı anlayışı
yerleşerek, birçok tanrı söz konusu olmuştur. Tanrılar
Panteonunda en üst tabakada yer alan tanrılar şu şekilde
sıralanabilir:
• Brahma (Yaratıcı Tanrı)
• Vişnu (Koruyucu Tanrı)
• Şiva (Yok edici, cezalandırıcı Tanrı)
• Agni: (Ateş Tanrısı)
• Varuna (Kozmik düzeni sağlayan Tanrı)
• Soma (Ay Tanrısı
• Surya (Güneş Tanrısı)
• İndra (Savaş Tanrısı)
• Vayu (Rüzgâr Tanrısı)


21. Soru

Hinduizm’in Kutsal Metinleri hangi dilde yazılmıştır?

Cevap

Sanskritçe


22. Soru

Hinduizm’in kutsal metinlerini açıklayınız

Cevap

Hinduizm’in kutsal metinleri başlıca iki grupta
incelenebilir:
• Şruti: Sanskritçe “işitilen şey” anlamına gelen bu
gruptaki metinlerin belli bir yazarı yoktur, vahye
ve ilhama dayalıdır. Rişilere iletilen ilahi kayıtlar
olduğuna inanılır. Vedalar, Brahmalar,
Aranyakalar ve Upanişadlara Şruti denir.
• Smiritti: Halk arasında anlatılan dini hikâyeler,
atasözleri, masallar ve kahramanlık
destanlarından oluşan metinlerdir. Ramayanai
Mahabharata, Bhagavad Gita ve Puranalara
Smiritti denir.


23. Soru

Cayinizm’in kuruluşu hakkında bilgi veriniz.

Cevap

Cayinizm, MÖ 6. yüzyılda şekillenen,
Hinduizm’den çıkan mezhepler içerisinden teşkilatlanan
bir dindir. MÖ 8. yüzyılda Hinduizm’in Kşatriya
kastından Parişva’nın aydınlanma sonrası prensiplerini,
Vardhamana Cinata geliştirmiş ve sistemleştirmiştir.


24. Soru

Cayinizm’in doktrini nedir?

Cevap

Cayinizm, Hinduizm’deki reenkarnasyon
anlayışından kurtulmayı hedeflemektedir. Bunun için
zahidane yaşam anlayışı öne çıkarılmış, çilekeş bir hayat
tarzı benimsenmiş, herkesin ulaşmayı hedeflediği Ahimsa
anlayışı gelişmiştir.


25. Soru

“Ahimsa” kavramı nedir?

Cevap

Tüm canlılara karşı nazik davranmayı ve şiddet
uygulamamayı benimseyen anlayışa “Ahimsa”
denilmektedir


26. Soru

Cayinistlerin vejetaryen olmalarının nedeni nedir?

Cevap

İyi beslenme insanda dünyevi arzu ve istekleri
artıracağından, ayrıca hiçbir canlıya şiddet uygulamama
prensibi nedeniyle cayinistler yaşamlarını vejetaryen
olarak sürdürmekte, bitkisel gıdalarla beslenerek, sarhoş
edici maddelerden de uzak durmaktadırlar.


27. Soru

Cayinizm’in mezhepleri hangileridir?

Cevap

Cayinizm’de iki mezhep ortaya çıkmıştır:
• Svetambaras
• Digambaras


28. Soru

Cayinizm dininin mezhepleri hakkında bilgi veriniz.

Cevap

Cayinizm’in her iki mezhebinin de hedefi
yeniden doğuş döngüsünden kurtulmaktır. Bu durum ya
her şeyin terkedilmesi ya da toplumda zahidane bir yaşantı
anlayışı olarak iki şekilde hayat bulmuştur:
• Digambaras’lar her şeyi terk etme anlayışıyla
çıplak yaşamı benimsemişlerdir. “Hava
giyinenler” olarak isimlendirilirler. Günde bir kez
yemek yer ve zamanlarının çoğunu tefekkürle
geçirirler.
• Svetambaras’lar “Beyaz giyinenler” demektir;
çoğunluğunu din adamlarının ve öğrencilerinin
oluşturduğu, toplumsal hayata ve iş dünyasına
uyum sağlamış cayinistlerdir.
Her iki mezhepte de din adamları ve keşişlerin kadınlarla
ilişki kurması yasaktır. Kadınlara dini hiyerarşide yer
verilmemiştir.


29. Soru

Cayinislerin nirvanaya ulaşmak için uymak zorunda
oldukları ahlaki kurallar nelerdir?

Cevap

Bir Cayinistin karma ve tenasühten kurtulup
nirvanaya ulaşabilmesi için uyması gereken 5 temel ahlaki
kural bulunmaktadır:
• Öldürmemek
• Çalmamak
• Az mala sahip olmak
• Yalan söylememek
• Ailevi ilişkilerden uzak durmak


30. Soru

Cayinizm’in sembolü nedir?

Cevap

Cayinizm dininin sembolü, ortasında tekerlekle
tasvir edilen Ahimsa’yı temsil eden “el”dir.


31. Soru

“Mahavira” ve “Tirthankara” kavramlarını
açıklayınız.

Cevap

Cayinistler için Mahavira, her zaman örnek
alınması gereken şahıstır. Manastır yaşantısını ve
kurallarını Mahavira’nın koyduğu söylenir. Tirthankaralar
ise aydınlanmayı elde eden, bir tür aziz olduğu düşünülen
kişilerdir. Mahavira’dan önce 24 olduğu söylenmektedir.


32. Soru

Cayinizm’de ibadet anlayışı açıklayınız.

Cevap

İçlerinde bol miktarda tanrı heykeli bulunan
Cayinist mabetlerde ibadet günün belirli zamanlarında tüm
cayinistler tarafından gerçekleştirilir. İbadet sırasında
Mahavira ve Tirthankaralar üzerine ilahiler söylenir, tövbe
edilir ve tefekkür yapılır.


33. Soru

Cayinizm’de tanrı anlayışını açıklayınız.

Cevap

Mahavira, tanrı konusunda açık ve net bir tavır
koymamıştır. Hinduizm’deki politeist anlayış,
Cayanizm’de kendisini ikinci derece önemli tanrılar ile
gösterir. Tanrı, evrenin yaratıcısıdır. Görev ve
sorumluluklarına göre göklerin tabakalarında yer alan
tanrısal varlıklar ölümsüz değildir. Tanrılar âleminin en
üstünde reenkarnasyon döngüsünden kurtulmuşlar yer
almaktadır.


34. Soru

Cayinizm’in kutsal metinleri nedir?

Cevap

Başlangıçta Mahavira’nın verdiği vaazlar sözlü
olarak aktarılırken, MS 500 yıllarında “Agama ve
Sidhanta” adlı 45 bölümlük kitap oluşturulmuştur.


35. Soru

Sihizm, ne zaman, nerede ve hangi özellikler ile ortaya
çıkmıştır?

Cevap

Sihizm dini, 16. yüzyılda, Hindistan’da,
Hinduizm ile İslam inancının karışımı ile oluşmuş bir
dindir.


36. Soru

Sihizm’in kurucusu kimdir?

Cevap

Guru Nanak


37. Soru

Kurucusu Guru Nanak’ın Sihiz’in şekillenmesindeki
etkisi nedir?

Cevap

Guru Nanak, Hinduizm’in Kşatriya kastına
mensup olarak doğmuştur ve fakirlik nedeniyle
memleketini terk ederek, uzun yıllar Müslüman bir tüccara
hizmet etmiştir. Bu yüzden Sihizm Hinduizm ve İslam
inancının bir karışımıdır. Nanak, “Tanrı’nın Birliği” ve
“İnsanın Kurtuluşu” kavramlarına önem vermiş, insanın
dünyevi değerlerden vazgeçerek tanrı ile bütünleşmesi
üzerine kurulu bir dindarlık disiplinini benimsemiştir.


38. Soru

Sihizm’in Hinduizm’e karşı çıktığı noktalar nelerdir?

Cevap

Sihizm, Hinduizm’in inanç haline gelmiş kültürel
birikimine, Kast Sistemine ve çok tanrılı hayat anlayışına
karşı çıkmıştır.


39. Soru

Sihizm’in tanrı anlayışının İslamiyet’in tanrı anlayışı
ile paralellik taşımasının nedeni nedir?

Cevap

Hinduizm’e inanan yerli halkın Müslümanlar
tarafından idare edildiği dönemlerde İslam kültür ve
anlayışının bölge halkı üzerinde derin izler bırakmış
olması nedeniyle, bu iki dinin tanrı anlayışları arasında
paralellik bulunmaktadır.


40. Soru

Sihizm’in tanrı anlayışını açıklayınız

Cevap

Sihizm, her zaman, her yerde var olan ve sonsuz
özelliklere sahip tek bir Tanrı’yı önerir; putlara ve aracı
tanrılara karşıdır. Sihlere göre Tanrı birdir ve kurtuluşu
isteyen insanlarla samimi ilişkiler kurabilen aşkın bir
yaratıktır. İnsan beş duyusuyla Tanrı’yı algılayamaz bu
yüzden varlığının bilinmesi için Tanrı insana akıl ve
anlayabilme kabiliyeti vermiştir. Tanrı katında tüm
insanlar eşittir. Tanrı insan şekline girmez ve herhangi bir
cinsiyeti yoktur.


41. Soru

Sihizm’in kutsal kitabı hangisidir?

Cevap

Adi Grant


42. Soru

Sihizm’de ibadet anlayışını açıklayınız

Cevap

Her şeyin yaratıcısı Tanrı’ya kulluk ve ibadet
etmek önemlidir. İbadetin şekli yoktur. Sihimin sembolü
olan Adi Grant’ın ve kılıcın bulunduğu Amritsar’daki
Altın Tapınak ibadet merkezidir. Sihler ibadetten önce
ebdeste benzer temizlik yapılır, ibadet sırasında kutsal
kitaptan bölümler okunur ve Tanrı’nın adı zikredilir.


43. Soru

Sihlerin, dinleri doğrultusunda şekillenen yaşam
anlayışları nedir?

Cevap

Sihizm’de Tanrı katından tüm insanlar eşittir; bu
yüzden kast, ırk, sınıf, cinsiyet ayrımı yapılmadan
herkesin yaşama hakkına saygı duyulur. Yeryüzündeki her
canlının Tanrı’nın ruhuna sahip olduğu düşüncesiyle
canlılara saygı gösterilir. Aile yaşantısı önemlidir. Sihler,
kazançlarının %10’unu diğer insanlara yardım için,
zamanının %10’unu da Tanrı’ya hizmet için ayırırlar.
Maddiyata bağımlılık anlamsızdır, uyuşturucu, alkol ve
tütün yasaktır.


44. Soru

Sihizm kaç mezhebe ayrılır?

Cevap

Sihler şeklen 2 mezhebe ayrılmaktadır:
• Nanak: Saçları traşlı Sihler
• Khalsa: Saç kesmeyip türban takan Sihler.


45. Soru

Budizm’in kuruluşu, ne zaman ve nerede
gerçekleşmiştir?

Cevap

Budizm, MÖ 6. yüzyılda Hindistan’ın kuzeyinde
Kapilavastu şehrinde kurularak yayılmıştır.


46. Soru

Budizm’in kurucusu kimdir?

Cevap

Sidharta Guatama


47. Soru

Sidha Guatama, Buda lakabını nasıl almıştır?

Cevap

Buda, uyanmış, idrak etmiş, hakikati fark etmiş,
bilinçlenmiş anlamına gelmektedir. Bir kral çocuğu olan,
iyi eğitimli, evli Guatama 29 yaşında sarayı terk ederek
münzevi hayatına başlamıştır. 35 yaşına gelen
Guatama’nın, Neranja nehri yakınında Bodh-Gaya denilen
yerdeki bir incir ağacının altında otururken aydınlanarak
Buda olduğuna inanılır.


48. Soru

Sanga” , “Pagoda” ve “Vihara ”kavramlarını
açıklayınız.

Cevap

Budist topluluğa “Sanga”, ibadethanelerine
“Pagoda” adı verilmekte; daha büyük yapılara ise“Vihara”
denilmektedir.


49. Soru

Budizmdeki “Nirvana’ya ulaşmak” anlayışı nedir?

Cevap

Nirvana, Budizm’in hedefi, en temel kavramı ve
diğer inançlardan ayıran bir terimdir. Buda, Hinduizm’in
kast sistemine ve Brahmanların şekilci din anlayışına karşı
çıkmış, insanın kurtuluşu için tenasühten kurtulması
gerektiğini gerektiğini vurgulamıştır. Bu kurtuluş
Nirvana’ya ulaşmakla mümkün olabilir. Nirvana’ya,
dünyaya meyletmeyerek, arzu ve istekleri dizginleyrek,
acı ve ızdıraba tahammül ederek, ruhsal arınmayla
egzersizleriyle ve hakikat bilgisini kavrayarak ulaşılabilir.


50. Soru

“Yoga” ve “Meditasyon” terimlerini açıklayınız

Cevap

Budizm’de Nirvana’ya ulaşmak için Yoga ve
Meditasyon tekniklerindne yararlanılır:
• Yoga: Beden ve zihnin doğal dengesini
sağlamayı hedefler. Hakikatin kavranması,
benliğin tanınması ve huzura kavuşmasıdır.
• Meditasyon: Manevi arınma tekniğidir. Kişinin
iç huzuru ve değişik şuur halleri elde etmesini
sağlayan, zihin denetleme teknik ve
deneyimlerinden oluşur.


51. Soru

Budizm’in kutsal metinlerine ne ad verilir?

Cevap

Pitaka.


52. Soru

Budizmin kutsal metinleri nelerdir?

Cevap

Buda’nın anlatıları yazıya geçirilmemişti.
Yüzyıllarca sözlü olarak aktarılan Budizm, MÖ 1.
yüzyılda Seylan’da Pali dilinde tripitaka halinde
kitaplaştırılmıştır:
• Vinaya Pitaka: Budist cemaatin mabette ve
günlük yaşamda neler yapması gerektiği üzerine
kuralları anlatır.
• Sutta-Pitaka: Buda’nın konuşmaları, nasihatleri
ve müritlerinin aktarımlarından oluşan
öğretilerdir.
• Abhidamma Pitaka: Budizm’in felsefi düşünce
temellerinin açıklandığı doktrinlerdir.


53. Soru

Budistler için önem taşıyan dört hakikat nedir?

Cevap

Dünya hayatında;
• Izdırabın ne olduğunu bilmek,
• Izdırabın kaynağını bilmek,
• Izdıraba götüren yolları bilmek,
• Izdırabın nasıl ortadan kaldırılacağını bilmek.


54. Soru

Budistlerin, ızdırabı ortadan kaldırmak için
uyguladıkları yollar nelerdir?

Cevap

Budistler 8 kutsal yolu vardır:
• Doğru iman
• Doğru düşünce
• Doğru konuşma
• Doğru davranış
• Doğru gayret
• Doğru iş
• Doğru karar
• Doğru tefekkür


55. Soru

Budizm’in mezhepleri hangileridir, açıklayınız

Cevap

İki büyük mezhep vardır:
• Hinayana Budizm’i:Güney Budizm’i, ferdi
kurtuluşu benimser, Srilanka, Birmanya, Laos,
Taylan ve Vietnam’da yaygındır.
• Mahayana Budizm’i: Kuzey Budizm’i, toplu
kurtuluşu benimser, Tibet, Çin, Japonya ve
Kore’de yaygındır.


56. Soru

Budizm’de tanrı inancını açıklayınız

Cevap

Budizm, tanrı konusunda açık ve net ifadeler
kullanmamaktadır. Buda’nın Tanrıyı reddeden bir anlayışı
yoktur. Hinduizm’deki antropomorfist tanrı anlayışına ve
tanrısal figürlere, şekillere, heykellere karşı çıkmıştır.


57. Soru

Budizm’de ibadet anlayışını açıklayınız.

Cevap

Bazı mezheplere göre meditasyon ve derin
düşünce yeterlidir, bazılarına göre ise günlük yaşamdaki
her eylem ibadet sayılabilir. İbadet bireyseldir, secdeye
kapanılır. Her budist kendi usulüne göre ibadetini evinde
yapar. Budist din adamları ve keşişler ise ibadethanelerde
kutsal metinlerden pasajlar okur ve tefekkür yapar. Mabet
koridorlarındaki, üzerinde pitakalardan cümlelerin
bulunduğu büyük dua tekerlerini veya ellerinde küçük dua
çarklarını çevirirler.


58. Soru

Uzakdoğu kökenli dinler hangileridir?

Cevap

Uzakdoğu kökenli dinler şu şekilde sıralanabilir:
• Konfüçyanizm
• Taoizm
• Şintoizm


59. Soru

Konfüçyanizm, ne zaman, nerede ve kim tarafından
kurulmuştur?

Cevap

Konfüçyanizm, MÖ 6. yüzyılda, Çin’de, Çinli
filozof Konfüçyüs (Kung Fu Tzu) tarafından kurulmuştur.


60. Soru

Konfüçyanizm’in tanrı anlayışını açıklayınız.

Cevap

Konfüçyanizm, Çin kültür ve tarihine ait inanç ve
ibadetler birliğidir. Eski Çin’de yüce tanrı “Tien” adı
verilen gök tanrı anlayışı yaygındır. Tien, insanın kaderi

ile ilgilenen, mutluluğunu isteyen bir tanrıdır; evreni
yaratıp kenara çekilmemiştir. Konfüçyüs, “içimdeki
erdemi gök üretti” derken tien tarafından
görevlendirildiğini ifade etmektedir.


61. Soru

Konfüçyanizm’in kutsal metinleri nelerdir?

Cevap

Konfüçyüs, “Atalar Kültü”ne dayalı Çin inanç ve
davranışlarını yeniden yaşatmak için eski Çin metinlerini
revize ederek öğrencilerine sözlü olarak aktarmıştır.
Ölümünden sonra yazıya geçirilen metinler başlıca iki
grupta toplanmaktadır:
• Beş Klasik:
1. Tarih Kitabı: Çin tarihine ait bilgiler
2. Değişiklikler Kitabı: Mistik ve metafizik
olaylar
3. Şiirler Kitabı: 305 tane şiirsel anlatım
4. Törenler Kitabı: İbadetler, ayinler ve
törenler hakkında bilgiler
5. Güze ve Bahar Kitabı: İlkbahar ve
Sonbaharla ilgili anlatımlar
• Dört Kitap:
1. Konfüçyüs’ün vaazları
2. Mensiyüs’ün sözleri: Öğrencisi
Mensiyüs’ün anlatımları
3. Orta yol doktrini: Her konuda aşırılıktan
kaçınma yollaru
4. Büyük bilgi: Hakikati kavrama rehberi.


62. Soru

Taoizm’in kuruluşu ve özellikleri hakkında bilgi
veriniz

Cevap

Taoizm, tabiatla ilgili çok güçlü eğilimlere sahip
Çinli münzeviler arasında gelişen inanç ve uygulamalara
verilen isimdir. MÖ 6. yüzyılda yaşayan, saray arşiv
memuru Lao-Tzı tarafından kurulmuştur.


63. Soru

Taoizm’in kökenleri nereye dayanmaktadır?

Cevap

Toizm’in kökenleri, kehanet ve tabiat ruhlarına,
ibadetleri ise eski Çin kültür ve mirasındaki dinsel
uygulamalara dayanmaktadır.


64. Soru

  Taoizm, hangi dünya görüşü üzerine şekillenmiştir?

Cevap

Taoizm, Çin’de yaygın olan Yin ve Yang anlayışı
üzerine şekillenmiştir.


65. Soru

“Yin ve Yang” kavramı nedir?

Cevap

Yin ve Yang, karşıt kutupları ve bu kutupların
birbirleriyle olabilecek her türlü ilişkisini ortaya koymaya
çalışan, gelmiş geçmiş tüm bilgi kaynaklarında
görülebilen bir anlayıştır.


66. Soru

Taoizm’in tanrı anlayışını açıklayınız.

Cevap

Panteist bir tanrı anlayışı vardır; Lao-Tzu’ya göre
yeryüzündeki herşey hatta evren Tanrı’nın bir parçasıdır.
Tanrı he rşeydir ve her şey Tanrı’dır. Tanrı, insan
dünyasında, nesnelerde ve tabiatta varlığını gösterir,
görülmez, işitilmez ve kavranamaz, ezeli ve ebedidir,
herşeyin kaynağı, herşeyi yaratan ve besleyen, hiçbir şeye
iihtiyacı olmayandır. Her şeyin yaratıcısı Tao’yu övmek
ve yüceltmek insanın vazifesidir.


67. Soru

Taoizm’in kutsal metinleri nelerdir?

Cevap

Tao-te-King


68. Soru

Japonların milli dini hangisidir?

Cevap

Şintoizm


69. Soru

“Şinto” kelimesinin anlamı nedir?

Cevap

Tanrıların Yolu


70. Soru

Şintoizm’in kurucusu kimdir?

Cevap

 Şintoizm, kurucusu olmayan bir dindir


71. Soru

Şintoizm, tarihsel olarak kaç dönemde incelenebilir?

Cevap

Şintoizm, üç dönemde incelenebilir:
• En eski dönemlerden Budizm’in Japonya’ya
girişine kadar geçen, MS 552 ‘ye kadar süren
dönem.
• Budizm, Şintoizm mücadelesinin arttığı, 9.
yüzyıla kadar süren dönem.
• Şintoizm ile Budizm’in birbirinden ayrıldığı, 12.
ve 19. yüzyıllar arasındaki dönem.


72. Soru

“Kami” kavramını açıklayınız.

Cevap

Şintoizm’de geleneksel animist anlayışın
etkisiyle ruhlar büyük önem taşır. Bu ruhlara “Kami” adı
verilir.


73. Soru

Şintozim’in tanrı anlayışını açıklayınız

Cevap

Şintoizm’de Kami, Tanrı ve ruhlar için kullanılır.
Kami, insanın kavrayabileceği en üstün varlıktır.
Milyonlarla ifade edilebilecek tanrılar mevcuttur bu
yüzden politesit bir tanrı anlayışının hakim olduğu
söylenebilir. En büyük tanrı Güneş Tanrıçası
Amaterasu’dur.


74. Soru

“Kannuşi” terimini açıklayınız.

Cevap

Şintozim’de din görevlisine Kannuşi adı verilir;
özel okullarda yetiştirilir, evlenebilir, günlük hayatta sivil
giyinir ve mabet görevlerinin yanında öğretmenlik,
memurluk gibi işlerde çalışabilirler.


75. Soru

 Şintoizm’in mezhepleri hangileridir?

Cevap

İki önde gelen mezhep sayılabilir:
• Tenrikyo.
• Konkokyo


76. Soru

Şintoizm’in kutsal metinleri nelerdir?

Cevap

Şintoizm’in iki kutsal metni bulunmaktadır:
• Kojiki: Dünyanın yaratılışından 628 yılına kadar,
Japonya tarihinin anlatıldığı, 712 yılında 3 cilt
halinde yazıya geçirilen sözlü aktarımlar.
• Nihongi: Kojiki’nin yorumu sayılabilecek, en
eski tarihli resmi metindir. Japonya’nın resmi
tarihini aktaran metinler, 720 yılında 30 cilt
halinde yazılarak tamamlanmıştır.


77. Soru

Dinlerin amacı nedir?

Cevap

Din insanla vardır. İnsanların iyi bir hayat sürmelerini amaçlar.


78. Soru

Dinler nasıl sistemlerdir? 

Cevap

Dinler, inanma duygusu üzerine kurulmuş ve insanların ihtiyaçlarına göre kurumsallaşmış sistemlerdir.


79. Soru

Yeryüzünde yaklaşık kaç milyar insan bir din mensubudur? 

Cevap

Yeryüzünde yaklaşık 6,5 milyar insanın hemen hepsi bir din mensubudur.


80. Soru

Dinler Tarihi tanımı nedir?

Cevap

Dinler Tarihi geçmişten günümüze yeryüzünde yaşayan tüm insanların inandıkları dinleri inceleyen bir bilim dalıdır.


81. Soru

Dinler Tarihi araştırmalarını kolaylaştırmak için günümüzde yaşayan dinler değişik şekillerde tasnif edilmiştir. Bu tasniflerin en çok benimseneni hangisidir?

Cevap

Dinlerin inanç yönünden gelişimini, birbirleriyle etkileşimini, tarihsel değişimini ve sosyal yönlerinin anlaşılmasını kolaylaştıran coğrafi konumlarına göre yapılan tasniftir.Bu doğrultuda dinleri Hint ve Uzakdoğu Kökenli Dinler ile Ortadoğu Kökenli Dinler şeklinde iki gurupta incelememiz, hemen hemen günümüzde yaşayan tüm dinleri araştırmamızı sağlayacaktır


82. Soru

Hint kökenli dinler denilince akla hangi dinler gelmektedir?

Cevap

Hint kökenli dinler denilince: Hinduizm, Budizm, Sihizm ve Cayinizm


83. Soru

Uzak doğu kökenli dinler hangileridir?

Cevap

Konfüçyanizm, Taoizm ve Şintoizm 


84. Soru

İslam Coğrafyasında Hinduizm din adamlarının isimlerine atfen ne denilmiştir? 

Cevap

 ‘Brahmanizm’ denilmiştir. 


85. Soru

Dharma kelimesinin anlamı nedir?

Cevap

Dharma; Kozmik düzen, kanun, şeriat, tutulan yol anlamlarına gelir. Hindular da bundan hareketle kendi dinlerine ‘Sanatana Dharma’, yani ‘Tanrı Brahma tarafından oluşturulan ebedi kozmik düzen’ derler.


86. Soru

Hinduizm’in tarihi süreçte geçirdiği evreleri kaça ayırabiliriz?

Cevap

Hinduizm’in tarihi süreçte geçirdiği evreleri beşe ayırabiliriz: 1. Vedalar dönemi : MÖ 2000 ile MÖ.500 arası. Bu dönemde Vedalar ve Upanişadlar tamamlandı. 2. Sutralar dönemi : MÖ ile MÖ.200 arası Kurbanların günlük yaşantıya ve kutsal metinlere girdiği dönem. 3. Destanlar dönemi : MÖ 200 ile MS.300 arası dönem. Ramayana, Mahabharata Destanları ile Manu kanunnameleri ile Bagavagita’nın yazıldığı dönem. 4. Puranalar dönemi : MS 300 ile 750 arası dönem. Hint düşüncesi üzerine yazıların oluştuğu dönem. Hinduizm bu dönemde yayılmaya başlamıştır. 5. Ortaçağ ve sonrası Hinduizm : 750 sonrası günümüze kadar Hinduizm’in Sistemleştiği, Hint felsefesinin köklü hale geldiği ve Hint kıtasında Hinduizm’in yerleştiği dönem.


87. Soru

Hinduizm nasıl kökenli bir dindir?

Cevap

Hinduizm vahiy kökenli bir dindir. Fakat bu vahiy anlayışı Ortadoğu kökenli dinlerdeki gibi Tanrı’nın insanlara seçtiği peygamber vasıtasıyla bildirdiği hakikatler şeklinde değildir. 


88. Soru

Rişi kelimesinin anlamı nedir?

Cevap

Hinduizm’de Rişi denen bir kavram vardır. Rişi (Peygamber)’ler İnsanın değişik evrelerden geçişi sonrası ulaştıkları bir makam olup, kutsal metinleri en iyi anlayan ve aktaran konumundadırlar.


89. Soru

Hinduizm'in kutsal kitabının adı nedir?

Cevap

Kast sistemi denilen bu yapı kutsal kitapları Rig Veda’ya dayandırılan dini bir inançtır. 


90. Soru

Kast ne demektir?

Cevap

Kast aynı kültürel seviyeye sahip, meslekleri, örf adet ve gelenekleri ortak olan gruplara denilir. Hinduizm’de Kast’ı oluşturan gruplar bir insanın uzuvlarına benzetilmekte, tüm kastların ise Tanrı’yı temsil ettiği düşünülmektedir.


91. Soru

Kast sistemini oluşturan guruplar hangileridir?

Cevap

Kast Sistemini oluşturan guruplar: 1. Brahminler: Din Adamlarının oluşturduğu Kasttır. Halka Kutsal metinlerin öğretilmesi ve bazı törenlerin icrasında görev alırlar. 2. Kşatriyalar: Yöneticiler, Prensler ve Askerlerin oluşturduğu Kast. 3. Vaisyalar: Tüccarlar, toprak sahipleri ve Çiftçilerin Kast’ı 4. Sudralar: İşçiler, Hizmetçiler ve Kölelerin Kast’ı


92. Soru

Parya (dokunulmazlar)  ne demektir? 

Cevap

Kast dışında kalan ve toplumda bir görevi olmadığı düşünülen kişilere de Parya (dokunulmazlar) denilmektedir.


93. Soru

Kast sistemi ekonomik bir sınıflandırmaya mı dayanır?

Cevap

Kast sistemi ekonomik bir sınıflandırma ile karıştırılmamalıdır. Zira Sudra kastında olup zengin olan birçok Hindu vardır. Kastlar arası bu dünyada geçiş yoktur. Kişinin bir üst kasta geçişi ancak reenkarnasyonla (yeniden doğum ile) mümkündür. Farklı Kastlar arasında evlilik yapılamaz. Eğer bir evlilik gerçekleşmişse doğan çocuk bu hayatında iki kast arasında olup, bir sonraki hayatında karmik birikimine göre yeni bir kast’ta yer alır.


94. Soru

Hinduizm’in en önemli özelliklerinden birisi nedir?

Cevap

Karma ve Tenasüh anlayışıdır. Hinduizm’de zaman çizgisel değil döngüseldir. Bir Hindu doğum-yaşantı-ölüm çemberinde bir sonraki doğumunun daha üst kastta gerçekleşmesi için mücadele eder. Buna ulaşmak, yaşantıda elde edilecek Karmik birikime bağlıdır.


95. Soru

Karma ne demektir?

Cevap

Karma: yapılan işler sonucu elde edilen kazanım veya kayıplara verilen addır. Karmik birikim ruhların bir sonraki hayatlarında daha üst veya alt kastlarda doğmasında etkindir. Buna da Tenasüh (Ruh Göçü) denilmektedir.


96. Soru

Hinduizm’in besmelesi olarak ta ifade edilen hece nedir?

Cevap

Tanrı’yı hatırlatan ‘Om’ hecesini okuyarak işe başlar.


97. Soru

Hinduizm'in evlerde  bulunan ibadet odalarına ne ad verilir?

Cevap

Evlerde Puja denilen ibadet odasında Tanrı heykellerinin konulduğu ve ibadetin gerçekleştirildiği köşeler vardır.


98. Soru

Hinduizm’de Oruç nasıl gerçekleştirilir?

Cevap

Hinduizm’de Oruç halktan ziyade Brahmanlar sınıfının yaptığı bir ibadettir. Ay takvimine göre gerçekleştirilen Oruç, her ayın başında ve ortasında tüm gün aç kalarak gerçekleştirilir.


99. Soru

Tanrı anlayışı birçok dinde görüldüğü gibi tek ve net bir şekilde ifade edilmemiş, birçok Tanrı ismine yer verilmiştir.  Bunların isimleri nedir?

Cevap

Bunların içerisinden Tanrılar panteonunda en üst tabakada yer alanları: Brahma (Yaratıcı Tanrı), Vişnu (Koruyucu Tanrı), Şiva (Yok edici, cezalandırıcı Tanrı), Agni (Ateş Tanrısı), Varuna (Kozmik düzeni sağlayan Tanrı), Soma (Ay Tanrısı), Surya (Güneş Tanrısı), İndra (Savaş Tanrısı), Vayu (Rüzgar Tanrısı).


100. Soru

Hinduizm’in Kutsal Metinleri hangi dilde yazılmıştır?

Cevap

Hinduizm’in Kutsal Metinleri Sanskritçe dili ile yazılmıştır. 


101. Soru

Hinduizm’in Kutsal Metinleri kaça ayrılır?

Cevap

Birçok kutsal metin esas itibariyle ikiye ayrılır:
1. Şruti : Sanskritçede “işitilen şey” anlamına gelmektedir. Bu guruptaki metinlerin belli bir yazarı yoktur. Vahye ve ilhama dayalı metinlerdir. Kutsal kişilere (Rişiler) iletilen ilahi kayıtlar olduğuna inanılmaktadır. Vedalar, Vedalar üzerine yapılmış yorumları içeren Brahmanalar, Aranyakalar ve Upanişadlara Şruti’denir.

2. Smiriti : Halk arasında yaygın olarak anlatılan Dini Hikayeler, Atasözleri, Masallar ve Kahramanlık Destanlarından oluşan metinlerdir. Ramayana, Mahabharata, Bhagavad Gita, Puranalar’dır.


102. Soru

Hinduizm'de neler kutsal kabul edilir?

Cevap

Hinduizm’de domuz eti yasaktır. Hinduizm’de İnek ve Ganj Nehri, kutsal kabul edilir. Ölen kişi yakılır ve külleri Ganj nehrine dökülür. Yüzyıl öncesine kadar kadın, ölen kocasıyla birlikte yakılırken, Şimdi bu âdet kaldırılmıştır.


103. Soru

Cayinizm kaçıncı yüzyılda ortaya çıkmıştır?

Cevap

MÖ 6.yüzyılda ortaya çıkan bir dindir. Hinduizm’den çıkan onlarca mezhep içerisinden teşkilatlanarak din şeklini almıştır. Dünya nüfusunun yaklaşık % 0,1 inin inandığı Cayinizm, günümüzde Hindistan’ın Bihar eyaletinde yayılmış bir dindir.


104. Soru

Cayinizm nasıl kurulmuştur?

Cevap

MÖ 8. yüzyılda Hinduizm’e bağlı ve Kşatriya (Yönetici sınıfından) kastına mensup olan Parişva isimli bir şahsın aydınlanma sonrası ortaya koyduğu prensipleri Vardhamana Cinata geliştirmiş ve sistemleştirmiştir.


105. Soru

Cina  kelimesinin anlamı nedir?

Cevap

Cina “Yenen, Galip gelen kahraman “ anlamındadır. 


106. Soru

Mahavira lakaplı Vardhamana Cinata kaç yılları arasında yaşamıştır? 

Cevap

MÖ 599-527 yılları arasında yaşamıştır.


107. Soru

Cayinizm’in doktrininde hedefi nedir?

Cevap

Cayinizm’in doktrininde hedef Hinduizm’deki reenkarnasyon (yeniden doğuş) anlayışından kurtulmaktır. Bunun için zahidane yaşayış öne çıkarılmış, çilekeş bir hayat tarzı benimsenmiştir. Bu doğrultuda Ahimsa denen ve herkesin ulaşmayı hedeflediği bir kavram gelişmiştir.


108. Soru

Ahimsa nasıl bir anlayıştır? 

Cevap

Ahimsa: Tüm canlılara karşı nazik davranılmasını ve şiddet uygulanmamasını benimseyen anlayıştır.


109. Soru

Cayinistler arasında aşırı zühtün prensip olarak benimsenmesi ve ahimsa anlayışının sonuçları ne olmuştur?

Cevap

Cayinistler arasında aşırı zühtün prensip olarak benimsenmesi ve ahimsa anlayışı ile zirai faaliyetler ve hayvancılık gelişmemiştir. Günümüzde Cayinistler genelde iş hayatında ve ticarette aktif ve başarılıdırlar. Cayinistler vejeteryandır. Bitkisel gıdalarla beslenerek et yemeyen bir toplumdur. Sarhoş edici içkilerden uzak dururlar. İyi beslenme insanda dünyevi arzu ve istekleri artıracağı için, ayrıca hiçbir canlıya şiddet uygulanamayacağı prensibi, yaşantılarını vejeteryan olarak şekillendirmelerine sebep olmuştur.


110. Soru

Cayinizm’de  kaç mezhep vardır?

Cevap

Cayinizm’de iki mezhep ortaya çıkmıştır. Svetambaras ve Digambaras’lar. Her iki mezhebin de hedefi yeniden doğuş çarkından kurtulmaktır. Bu durum ya her şeyin terk edilmesi ile elde edilecek veya toplumsal yaşantı içerisinde zahidane yaşantıyla. Svetambaras’lar; ‘Beyaz giyinenler’ demektir. Din adamlarının ve bu yolda eğitim alan öğrencilerin çoğunluğu oluşturduğu, toplumsal hayata ve iş dünyasına uyum sağlamış Cayinistler bu gurubu oluşturur. Bir Cayinist içtiği suyu ve havayı süzerek alır. Ağızları kapalı, beyaz elbiseleri, ellerinde bir baston ve sadaka tası klasik giyim tarzlarını oluşturur. Digambaras’lar ise her şeyi terk etme anlayışı ile çıplak yaşamı benimseyenlerdir. ‘Hava giyinenler’ olarak da isimlendirilirler. Günümüzde artık bunlar da belden aşağısını örtmektedir. Günde bir kere yemek yerler ve çoğu zamanlarını tefekkürle geçirirler.


111. Soru

Bir Cayinist’in hedefi karma ve tenasühten kurtulup, nirvanaya ulaşmaktır. Bu da hangi  temel ahlaki kurala uymakla mümkündür?

Cevap

Beş temel ahlaki kurala uymakla mümkündür: a. Öldürmemek b. Çalmamak c. Az mala sahip olmak d. Yalan söylememek e. Ailevi ilişkilerden uzak durmak


112. Soru

Cayinizm’in sembolü nedir?

Cevap

Cayinizm’in sembolü ortasında tekerlekle tasvir edilen Ahimsa’yı temsil eden el’dir.


113. Soru

Tirthankaralar  kelime anlamı nedir?

Cevap

Tirthankaralar: Aydınlanmayı elde eden kişiler, bir tür azizler


114. Soru

Mahavira’nın tanrı konusunda tavrı nedir?

Cevap

Mahavira’nın Buda gibi tanrı konusunda açık ve net bir tavır koymadığını görüyoruz. Hinduizm’deki gibi politeist bir anlayışı ikinci derecede önemli tanrılar olarak kendini gösterir. Tanrı evrenin yaratıcısı olarak kabul edilir. Tanrısal varlıklar ölümsüz değildir. Görev ve sorumluluk alanları ile de bağlantılı olarak göklerin tabakalarında yer almışlardır. Reenkarnasyon inancının görüntüsüne Tanrılar âleminde de rastlanır. Tanrılar âleminin en üstünde döngüden kurtulmuşların oturduğu bir yer olduğu düşünülür. Bu makam artık dünyaya gelmeyeceklerin ikametgâhıdır.


115. Soru

Mahavira’nın verdiği vaazlar başlangıçta sözlü olarak anlatılırken MÖ 300 yıllarında Pataliputra’da gerçekleşen ilk konsilde vaazlarda verilen bilgilerin kaybolmakta olduğu ve bir araya getirilmesi düşünülmüştür.  Bunun sonucunda ne yapılmıştır?

Cevap

MS 500’lerde Svetambaras mezhebine bağlı olanların gerçekleştirdikleri Vallabhi konsilinde ‘Agama ve Sidhanta’ adı ile 45 bölümden oluşan kitaplar tamamlanmıştır.


116. Soru

Sihizm kaçıncı yüzyılda ortaya çıkmıştır?

Cevap

Hindistan’da 16. yüzyılda ortaya çıkan Sihizm, Hinduizm ile İslam inancının karışımı ile oluşmuş bir dindir. Hint kökenli Milli Dinler arasında yer alır.


117. Soru

Sihizm kurucusu kimdir?

Cevap

Kurucusu Guru Nanak’tır (1469-1539). Büyük çoğunluğu Hindistan ‘ın kuzeyindeki Pencap bölgesinde Amritsar şehrinde yaşayan Sihlerin nüfusu yaklaşık 25 milyon civarındadır.


118. Soru

Guru Nanak hangi kasta mensup olarak doğmuştur?

Cevap

Guru Nanak, Kşatriya kastına mensup bir ailede doğmuştur. Fakat fakirlik sebebiyle memleketini terk etmiş Müslüman bir tüccarın yanında uzun yıllar hizmet etmiştir. Çevresindekileri verdiği vaazlarla etkileyen Nanak, bir süre sonra batı Hindistan’da, İran, Irak ve Mekke’de tanınan bir kişi olmuştur.


119. Soru

Nanak'na göre İnsanın kurtuluşu  nasıl davranmaktan geçer?

Cevap

Nanak “Tanrı’nın Birliği” ve “İnsanın Kurtuluşu” na önem vermiştir. O’na göre İnsanın kurtuluşu bu dünya ve değerlerine bağlı olmamaktan, onun kölesi gibi davranmamaktan geçer. Kurtuluşu arayan kimse dindarlık disiplinine uymak zorundadır. Kurtuluş disiplini demek mabette ibadet veya hac gibi görünen davranışlar değildir. İnsanın Tanrısal hakikati benliğinde hissetmesi O’nu elde etmesi, bir anlamda Tanrı ile bütünleşmesi gerekir.


120. Soru

Sih tanrı anlayışı nedir?

Cevap

Sihizm her yerde, her zaman var olan ve sonsuz özelliklere sahip tek bir Tanrı’ya inanç üzerine kuruludur, bunu savunur. Putlara ve aracı Tanrılara karşıdır. Sihler Tanrı’nın bir olduğuna, kurtuluşu arzu eden insanın samimi ilişkiler kurabileceği aşkın bir yaratık olduğuna inanırlar. 


121. Soru

Sihlerin ibadet merkezleri neresidir?

Cevap

Amritsar’daki Altın Tapınak ibadet merkezleridir. Orada Sihizm’in sembolü olan kutsal kitapları Adi Grant ve kılıç bulunur. Bir Sih ibadet etmeden önce mabetteki havuzda abdeste benzer temizliğini yapar ve İbadet esnasında da Adi Grant’dan bölümler okur, daima Tanrı adını zikreder.


122. Soru

Adi Grant’da her Sih’in kazancının  yüzde kaçını diğer insanlara ayırması gerekmektedir?

Cevap

Adi Grant’da her Sih’in kazancının %10’unu diğer insanlara yardıma ayırması, zamanının da %10’unu Tanrı’ya hizmet ederek geçirmesi tavsiye edilir. Maddi şeylerin biriktirilmesi, bunlara aşırı bağlılık gösterilmesi anlamsızdır.


123. Soru

Sihler şekli olarak kaç mezhebe ayrılırlar?

Cevap

Sihler şekli olarak iki mezhebe ayrılırlar. Nanak’a tabi olanlar saçlarını traş ederler, Khalsa’ya tabi olanlar ise saç kesmez ve türban takarlar.


124. Soru

Adi Grant sadece bir kitap değil, aynı zamanda nasıl bir kaynaktır?

Cevap

Adi Grant sadece bir kitap değil, bir Sih için hayatın özünün, hakikatin kavrandığı tek kaynaktır. Günlük ibadet Adi Grant’dan pasajlar okumak ve dua etmekten ibarettir.


125. Soru

Budizm kim tarafından kurulmuştur?

Cevap

Budizm, MÖ 6. yüzyılda yaşayan Sidharta Gautama tarafından Hindistan’ın kuzey kesiminde, Kapilavastu şehrinde kurulmuş ve oradan yayılmış olan bir dindir. Günümüzde Budizm’in Uzakdoğu’da, Orta Asya’da, Japonya, Çin, Moğolistan başta olmak üzere 600 milyon inananı bulunmaktadır.


126. Soru

Budizm inananların büyük çoğunluğu neden Hindistan dışında yaşar?

Cevap

Budizm Hinduizm’deki kast sistemine karşı çıkmış ve kişinin kurtuluşa ulaşması için ruh döngüsünün kırılması felsefesini işlemiştir. Bu sebeple inananların büyük çoğunluğu Hindistan dışındandır.


127. Soru

Sidharta Gautama’nın  lakabı nedir?

Cevap

Sidharta Gautama’nın Buda lakabını alışı aydınlanma olayı sonrasıdır. “Buda” uyanmış, idrak etmiş, hakikati fark etmiş, bilinçlenmiş anlamındadır. Bir gün Neranjara nehri yakınında Bodh-Gaya denilen yerde bir incir ağacı altında otururken, otuz beş yaşında Sidharta’nın aydınlandığı ve Buda olduğuna inanılır. Sidharta Gautama Buda, o günden itibaren toplumu vaazları ile aydınlatma görevine başlamıştır.


128. Soru

Nirvana terimin karşılığı nedir?

Cevap

Nirvana Budizm’in hedefi, en temel kavramı ve diğer inançlardan farklılığını oluşturan bir terimdir. Nirvana, dünyaya meyletmeyen, arzu ve isteklerini dizginleyen, acı ve ızdırablara tahammül eden, hakikat bilgisini kavrayan kişilerin ulaşacakları zirvedir. Nirvana’ya ulaşmak için arzu ve ihtirası yok etmek, kötü huy ve davranışları bırakmak, hakikati kavrayacak olgunluğa ulaşmak gerekir. Kişi Nirvana’ya ulaşınca tenasüh denilen ruh göçünden, hayatın sonsuz tekrarlanan döngüsünden kurtulacaktır.


129. Soru

Nirvana’ya ulaşmanın yolu dünyayı terk etmekten, ruhsal arınma ve temizlenme egzersizlerinden, murakabe tekniğinden geçmektedir. Bu aşamada  uygulanan teknikler nelerdir?

Cevap

Bu aşamada yoga ve meditasyon Budizm’de uygulanan tekniklerdendir. 


130. Soru

Yoganın amacı nedir?

Cevap

Yoga: Pratikte zihin ve beden bilimidir. Beden ve zihnin doğal dengesini sağlaması hedeflenir. Burada amaç Hakikatin kavranılması, benliğin tanınması ve huzura kavuşmasıdır. 


131. Soru

Meditasyon nasıl bir arınma tekniğidir?

Cevap

Meditasyon ise birçok kültürde ve dinde uygulanan manevi bir arınma tekniğidir. Meditasyon, kişinin iç huzuru, sükûneti, değişik şuur hallerini elde etmesini sağlayan, zihnin denetleme teknikleri ve deneyimlerine verilen addır.


132. Soru

Sanga terimin karşılığı nedir?

Cevap

Budizm’de önemli kavramlardan biri bir diğeri Sanga’dır. Sanga; Budist inananlar topluluğunun tümünün anlatımı için kullanılan bir ifadedir. İslam’daki ümmet kavramı ile eşdeğer görebileceğimiz bu terim Budizm’de iman ilkesi içerisinde de yerini bulmuştur. Bu ilke “Buda’ya sığınırım, Sanga’ya sığınırım, Darma’ya sığınırım” dır. 


133. Soru

Darma terimimn karşılığı nedir?

Cevap

Darma, Hinduizm’deki gibi Budizm’in de benimsediği ve kanun, din, nizam, gidilen yol anlamlarında kullanılan bir terimdir.


134. Soru

Bir Budist için kaç hakikat önemlidir?

Cevap

Bir Budist dört hakikat önemlidir. Bu dünya hayatında Izdırabın ne olduğunun, Izdırabın kaynağının, ızdıraba götüren yolların ve ızdırabın nasıl kaldırılacağının bilinmesi gerekir. Izdırabın kaldırılması arzu ve isteklerin yok edilmesi ile mümkündür. Bu da sekiz kutsal yolun uygulanması ile elde edilecektir: Doğru iman, Doğru düşünce, Doğru konuşma, Doğru davranış, Doğru gayret, Doğru iş, Doğru karar, Doğru tefekkür.


135. Soru

Budist mabetlerine ne ad  verilir?

Cevap

Budist mabetlerine Pagoda denilir. Vihara ise daha büyük yapılara verilen isimdir.


136. Soru

Buda’dan sonra ortaya çıkan iki büyük yorum kaç mezhebin doğuşuna sebep olmuştur?

Cevap

Buda’dan sonra ortaya çıkan iki büyük yorum iki yaygın mezhebin doğuşuna sebep olmuştur. Güney Budizm’i olarak ta isimlendirilen ve ferdi kurtuluşu ön plana çıkaran Srilanka, Birmanya, Laos, Tayland ve Vietnam çevresi Budizm’e Hinayana Budizm’i denir. Kuzey Budizm’i de denilen ve toplu kurtuluşu benimseyen, Tibet, Çin, Japonya ve Kore çevrelerinde yaygın olan Budizm’e ise Mahayana Budizm’i denir.


137. Soru

Budizmin temelde hedefi nedir?

Cevap

Budizm temelde insanın acı ve ızdıraplardan kurtulmasını ve nirvana’ya ulaşmasını hedeflemiştir. Buda, Hinduizm’deki gibi antropomorfist tanrı anlayışına ve tanrısal figürlere, şekillere ve heykellere karşı çıkmış ve sağlığında bunların mabede konulmasını yasaklamıştır. Fakat sonraki dönemlerde Buda’nın heykelleri mabette yer almış ve Tanrıya ulaşmak için aracı tanrılar olarak kullanılmaya başlanılmıştır.


138. Soru

Yaklaşık dört asır boyunca sözlü olarak aktarılan Budizm’in Seylan’da Pali dili ile MÖ 1. yüzyılda tripitaka (üç sepet) adıyla kitaplaştığını biliyoruz. Bu sepetler nelerdir?

Cevap

Bu üç sepet: 1. Vinaya Pitaka : Budist cemaatin (Sanga) mabette ve günlük yaşantılarında neler yapmaları gerektiği üzerine kuralların anlatıldığı disiplinler sepetidir. 2. Sutta- Pitaka : Buda’nın konuşmaları, nasihatleri ve müritlerinin aktarımlarından oluşan öğretiler sepeti. 3. Abhidamma Pitaka: Budizm’in doktrininin, Felsefi düşüncesinin temellerinin açıklandığı, doktrinler sepetidir.


139. Soru

Konfüçyanizm kaç yılında kim tarafından kurulmuştur?

Cevap

MÖ 6. yüzyılda Çinli bir filozof Konfüçyüs (Kung Fu Tzu) (MÖ 551-479) tarafından kurulmuş bir dindir. Çin milli dinleri arasındadır.


140. Soru

Çin, Kore, Japonya ve Vietnam bölgesinde insanlar tek bir inanca inanmamaktadırlar. Günlük yaşantısında Konfüçyanist uygulamalara yer verirken, düğün veya cenaze gibi durumlarda hangi inanç uygulamaları devreye girmektedir?

Cevap

Taoist veya Budist inanç ve uygulamaları devreye girmektedir.


141. Soru

Konfüçyanizm’de aile ve akrabalık bağları son derece önemlidir. Ahlaki anlayışın anlatımı yöneticiler için idare sanatı, soylular için siyasi ahlak, halk içinse geleneğe bağlılık şeklinde ifade edilmektedir. Bu ahlaki sistem niçin kurulmuştur?

Cevap

Bu ahlaki sistem milleti siyasi otoritenin kontrolünde huzura kavuşturmak için kurulmuştur.


142. Soru

Tien kimdir?

Cevap

Çin tarihinde yüce tanrı olarak “Tien” adı verilen ve Göğün efendisi olarak ifade edilen “Gök Tanrı” anlayışı yaygındır. 


143. Soru

Konfüçyanizm’in kutsal metinleri kaç gruptur?

Cevap

Konfüçyanizm’in kutsal metinleri iki guruptur. Bunlar “Beş Klasik” ve “Dört Kitap” tır. Beş Klasik: 1. Tarih Kitabı : Çin Tarihine ait bilgiler bulunur. 2. Değişiklikler Kitabı: Mistik ve metafizik olaylar aktarılır. 3. Şiirler Kitabı: 305 tane şiirsel anlatımın bulunduğu bölüm. 4. Törenler Kitabı : İbadetler, ayinler ve törenler hakkında bilgi verilir. 5. Güz ve Bahar Kitabı : İlkbahar ve Sonbaharla ilgili olaylar anlatılır. Dört Kitap: 1. Konfüçyüs’ün vaazları. 2. Mensiyüs’ün sözleri : Öğrencisi Mensiyüs’ün anlatımlarını içerir. 3. Orta yol doktrini : Her konuda aşırılıktan kaçınma yolları anlatılır. 4. Büyük Bilgi : Hakikati kavrama için hazırlanan rehber.


144. Soru

Taoizm terimin karşılığı nedir?

Cevap

Taoizm tabiatla ilgili çok güçlü eğilimlere sahip Çinli münzeviler arasında gelişen inançlar ve uygulamalara verilen bir isimdir. Çin dinleri arasında yer alır.


145. Soru

Taoizmin kurucusu kimdir?

Cevap

Kurucusu MÖ 6. yüzyılda yaşayan ve uzun süre sarayda arşiv memurluğu yapan Lao-Tzu’dur. Çin, Japonya, Kore ve Güneydoğu Asya civarlarında yaygın olan Taoizm’in dünya nüfusundaki yeri % 0,1 civarındadır.


146. Soru

Taoizm’in dünya görüşü hangi anlayış  üzerine şekillenmiştir?

Cevap

Taoizm’in dünya görüşü Çin’de yaygın olan Yin ve Yang anlayışı üzerine şekillenmiştir. Yin ve Yang dünyada bugün var olan gelmiş geçmiş tüm bilgi kaynaklarının temelinde görünebilen, karşıt kutupları ve bu kutupların birbiriyle olabilecek her türlü ilişkisini ortaya koymaya çalışır.


147. Soru

"Wu-vey” prensibi nedir?

Cevap

Taoizm’de hayatın gayesi sükûnettir. “Wu-vey” denen bu prensipte, İnsan harekete geçmeden önce sakin olmalı, hiçbir şey söylemeden dengeyi kavramalıdır. Tabiat kanunları her zaman mükemmeldir ve tabiat da daima güzeldir. İnsan tabiatın sesine kulak vermelidir. Yoksa bu kanunlara müdahale ederek bu güzellikleri icraatlarıyla değiştirmemelidir.


148. Soru

Lao-Tzu’ya göre ezeli erdem nasıl  kazanılır?

Cevap

Lao-Tzu’ya göre dünyadaki tüm fenalıklar, ihtiraslar, karışıklıklar hep öğrenilen şeylerden kaynaklanmaktadır. İnsan kendini dinleyerek kendi kalbini okuma yolunu bulmalıdır. Ancak o zaman hakikat kavranır ve ezeli erdem kazanılır.


149. Soru

Taoizm’de tanrı anlayışı nasıldır?

Cevap

Taoizm’de panteist bir tanrı anlayışı karşımıza çıkar.  Lao-Tzu’ya göre yeryüzündeki her şey hatta evren Tanrı’nın bir parçası olarak düşünülmektedir. Tanrı her şeydir ve her şey Tanrı’dır. Tanrı insanın dünyasında, nesnelerde ve tabiatta her yerde varlığını gösterir. Lao-Tzu’nun, Tao olarak isimlendirdiği Tanrı görülmez, işitilmez ve kavranılmaz. O, ezeli ve ebedidir. O, her şeyin kaynağıdır, her şeyi yaratan ve besleyendir. O’nun hiçbir şeye ihtiyacı yoktur.  Taoist ahlak anlayışının temeli mistiktir. Dünyaya meyle karşı çıkan zahidane yaşayış ön plandadır. İnsanın vazifesi her şeyin kaynağı ve yaratıcısı olan Tao’yu övmesi ve yüceltmesidir. Lao-Tzu sağlığında Tao’dan Bir, Bir’den iki (Yin ve Yang), ikiden üç (Yin,Yang ve Nefes), üçten de evrenin yaratıldığını ifade etmiştir. Fakat daha sonraları Budizm’in de etkisi ile evrenin tanrılarla dolu olduğu anlayışı gelişmiştir.


150. Soru

Lao-Tzu, seçilen ve gidilen “yol” anlamına gelen “Tao” kavramı üzerine düşüncelerini, hangi kitapta toplamıştır?

Cevap

Lao-Tzu, seçilen ve gidilen “yol” anlamına gelen “Tao” kavramı üzerine düşüncelerini, Çin’in geçmiş kültürel birikiminden de istifade ederek kitabı “Tao-te-King” de toplamış bu kitap daha sonra talebesi Chuang-Tzu’nun da ilaveleri ile Taoist doktrini barındıran kutsal kitap olarak kabul görmüştür. Tao-te-King, Tao ve te hakkında seksen bir bölümün bulunduğu bir kitaptır. Kitap Tao dışında felsefi ve metafizik konuları anlatırken oldukça mistik bir dil kullanmıştır. Bu sebeple Taoist olmayanların anlamasının zorluğu sıklıkla ifade edilir.


151. Soru

Şinto kelimesinin anlamı nedir?

Cevap

Şintoizm Japon milli dinidir. Şinto kelimesi “Tanrıların yolu” demektir. Japonlar’ın en eski dönemlerden itibaren sahip oldukları inançlarının reforme edilmesi ile ortaya çıkan bir dindir.


152. Soru

Şintoizm kaç dönemde incelenir?

Cevap

Şintoizm kurucusu olmayan bir dindir. Üç dönemde incelenir. Bu dönemler; 1. En eski dönemlerden Budizm ‘in Japonya’ya girişine kadarki dönem (MS 552). 2. Budizm, Şintoizm mücadelesinin arttığı 9.yüzyıla kadarki dönem. 3. Şintoizm’le Budizm’in birbirinden ayrıldığı, 12-19. yüzyıllar arası dönem.


153. Soru

"Kami" kelimesinin anlamı nedir?

Cevap

Şintoizm’de geleneksel animist anlayışın tesiri ile ruhlar büyük bir öneme sahiptir. Ruhlar “kami” olarak ifade edilir. Kami, insanın kavrayabileceği en üstün varlık demektir


154. Soru

Şintoizm'de en büyük tanrı kimdir?

Cevap

En büyük tanrı Güneş Tanrıçası Amaterasu’dur. Bu sebeple Güneşin doğuşunu izlemek bir Şintoist’in en önemli dini görevidir.


155. Soru

Şintoizm'de din görevlilerine ne ad verilir?

Cevap

Din görevlisine kannuşi denir. Kannuşi’ler özel okullarda yetiştirilirler. Din görevlilerinin evlenmesinde bir sakınca yoktur. Dinî ayin dışında sivil giyinirler. Günlük hayatlarında mabetteki görevlerinin yanında öğretmenlik, memurluk gibi işlerde çalışırlar.


156. Soru

Şintoizm'in önde gelenleri  mezhepleri hangileridir?

Cevap

Günümüzde Japonya’da Şintoizm’den çıkmış birçok mezhep vardır. Bunlar eğitim, sağlık ve sosyal yardım konularında devletin de desteklediği hareketlerdir. Önde gelenleri Tenrikyo ve Konkokyo mezhepleridir.


157. Soru

Şintoizm’de dünya kaç tabakadan meydana gelmiştir?

Cevap

Şintoizm’de dünya gök, yer ve yer altı olmak üzere üç tabakadan meydana gelmiştir. Tanrılar bu tabakalardan gök ve yerde bulunurken yer altında ölüler ve devlerin bulunduğuna inanılır. Şintoistlere göre Japonya’daki adalar Tanrıların evliliği ile oluşmuştur.


158. Soru

Şintoizm ‘in kutsal metinleri nelerdir?

Cevap

Şintoizm ‘in kutsal metinleri ikidir: 1. Kojiki: Dünyanın yaratılışından 628 yılına kadarki Japonya’nın tarihinin anlatıldığı eser sözlü aktarılırken 712 yılında yazıya geçirilmiştir. Üç cilttir. 2. Nihongi: Bir nevi Kojiki’nin yorumudur. En eski tarihli resmi metin özelliğine sahiptir. Japonya’nın resmi tarihidir. Devlet hizmetlerinde görev alanların uyması gereken kurallar, törenler ve bayramlar, mabetler ve ayinlerden bahsedilen otuz ciltlik eser 720 yılında tamamlanmıştır.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email