aofsoru.com

Medya ve İletişim Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Medya, Siyaset, Propaganda

1. Soru

İletişim sektörü denilince akla neler gelmektedir?

Cevap

İletişim sektörü denilince geleneksel medya sektörünün tümü, telli, telsiz ve kablolu iletişim hatları, bilgisayar ağları vb. aklımıza gelmektedir.


2. Soru

Tekelleşme olgusunun gelişimi nasıl olmuştur?

Cevap

İletişim alanında yaşanan teknolojik gelişmelerin hızı ve giderek ivme kazanan küreselleşme olgusu iletişim sektöründe dünya genelinde yaşanan tekelleşme olgusunu da beraberinde getirmiştir.


3. Soru

İktidarların medyanın gücünden yararlanmak istemesinin sebebi nedir?

Cevap

Demokratik rejimlerde siyasetçilerin iktidara gelmesi seçim yoluyla gerçekleştiğinden, öncelikle seçmenlere ulaşmak, onların desteğini kazanmak kritik bir öneme sahiptir. Bundan dolayı, siyasal iktidarlar da uygulamak istedikleri politikaları medya aracılığıyla halka anlatarak kamuoyunun desteğini sağlamak isterler.


4. Soru

Siyasetçiler ve medya sahipleri arasındaki ilişki nasıldır?

Cevap

Siyasetçiler ve medya sahipleri arasındaki ilişki günümüz toplumları üzerinde önemli etkilere sahiptir. Siyasetçiler medya gücünden yararlanarak iktidarlarını sağlamlaştırmak, medya sahipleri ise şirket çıkarlarını daha da ilerletmek arzusundadır.


5. Soru

Günümüzde toplumsal yaşamda medyanın önemi nedir?

Cevap

: Günümüzde toplumsal yaşamımızda sahip olduğu yer göz önünde bulundurulduğunda medyanın, toplumsal değişmenin ve gelişmenin bir aracı olduğu kadar toplumsal denetimin sağlanmasında da başlıca araçlardan biri olduğu söylenebilir.


6. Soru

Çağdaş toplumlarda medya, bireyleri ne tür konularda haberdar eder?

Cevap

Tüm çağdaş toplumlarda medya bireyleri kendi günlük yaşam pratikleri dışında kalan olay ve gelişmelerden haberdar eder. Bir başka deyişle günümüzde insanlar kendi deneyimleri dışında kalan dünyayı, bu dünyanın olay ve olgularını çok büyük ölçüde medyanın yansıttığı biçimde kavrarlar.


7. Soru

Bir ülkede medyanın nasıl bir zemin üzerinde ve diğer toplumsal, siyasal ve ekonomik güce sahip çevrelerle ilişkisi nasıl belirlenmiştir?

Cevap

Her ülke, kendi siyasal sistemine bağlı olarak medyanın topluma hizmet verirken uygulayacağı kuralları başta anayasalar olmak çeşitli yasalar ve hukuki belgelerle düzenlemiştir. Bundan dolayı bir ülkede medyanın nasıl bir zemin üzerinde ve diğer toplumsal, siyasal ve ekonomik güce sahip çevrelerle nasıl bir ilişki içinde çalışacağı belirlenmiştir.


8. Soru

Medyanın en önemli toplumsal işlevlerinden biri nedir?

Cevap

Medyanın en önemli toplumsal işlevlerinden biri siyasal iktidar ile halk kitleleri arasında karşılıklı haber ve bilgi akışını sağlayan bir köprü görevi üstlenerek demokratik toplumsal gelişime hizmet etmesidir.


9. Soru

Medyaya yüklenen dördüncü güç hangisidir?

Cevap

Medya, siyasal iktidar ile halk kitleleri arasında karşılıklı haber ve bilgi akışını sağlayan bir köprü görevi üstlenerek demokratik toplumsal gelişime hizmet etme işlevini yerine getirirken demokratik siyasal sistemi yürüten üç temel güç olan yasama, yürütme ve yargıyı halk adına gözetleyerek dördüncü bir güç olarak işlev görür.


10. Soru

Medyaya yüklenen dördüncü güç işlevinin önemi nedir?

Cevap

Dördüncü güç, medyanın demokratik siyasal sistemin yürütülmesinde ve toplumsal düzenin sağlanmasındaki rolünü idealleştirir. Dördüncü güç kavramıyla medyaya halkın gözü ve kulağı olan, doğruyu ve haklıyı temsil eden, siyasal gücü halk adına denetleyen ve gözetleyen idealize edilmiş bir değer verilir.


11. Soru

Medya sektörünün sadece büyük sermayenin yatırım yapabildiği bir alan olmasının sebebi nedir?

Cevap

Günümüzde medya sektörü, yatırım ve üretim maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle sadece büyük sermayenin yatırım yapabildiği, dolayısıyla faaliyet gösterebildiği bir alandır.


12. Soru

Medya kuruluşları ekonomik açıdan nasıl bir niteliğe sahip olmalıdır?

Cevap

Medya işletmeciliği öncelikle ekonomik bir faaliyet alanıdır ve her şirket gibi medya kuruluşları da ayakta kalabilmek için ekonomik bakımdan güçlü olmak zorundadır. Ekonomik bakımdan güçlü olmayan bir medya kuruluşunun dışarıdan, ekonomik ve siyasal bakımdan güçlü çevrelerden gelebilecek baskılara karşı koyamayacağı ortadadır.


13. Soru

Enformasyonun Ekonomisi kitabı ne zaman yayınlanmıştır?

Cevap

Enformasyonun Ekonomisi Marc Porat tarafından 1976 yılında yayınlanmıştır.


14. Soru

Enformasyonun Ekonomisi kitabının neden yankı yaratmıştır?

Cevap

Enformasyonun Ekonomisi kitabında “enformasyon teknolojisine dayalı ekonominin” genel ekonomi içindeki ağırlığının çok arttığı ifade edilmektedir. “Yeni ekonomi” olarak da adlandırılan bu ekonominin gelişimi dünya genelinde etkilere sahiptir.


15. Soru

Yeni dünya düzeni olarak adlandırılan dönemin özelliği nedir?

Cevap

1989 yılında Berlin Duvarı’nın yıkılması ve Sovyetler Birliği’nin dağılması İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD ve Sovyetler Birliği arasında yaşanan Soğuk Savaş Dönemi’ni bitirmiştir. Böylece dünyada Yeni Dünya Düzeni diye adlandırılan yeni bir döneme girilmiştir. Yeni Dünya Düzeninin bir ayağı küresel para piyasalar ise diğer ayağı global medyadır.


16. Soru

Deregülasyon (kuralların kaldırılması) hangi süreci anlatmak için kullanılır?

Cevap

İletişim ve medya endüstrisinde “kuralların kaldırılması eğilimi 1970’lerden itibaren özellikle Batı Avrupa ülkelerindeki kamu yayıncılığı tekellerinin ortadan kalkması ve özel radyo ve televizyon yayıncılığının yaygınlaşmaya başlaması sürecini anlatmak için kullanılmaktadır.


17. Soru

Deregülasyon uygulamalarının ortaya çıkmasının nedenleri nelerdir?

Cevap

Deregülasyon uygulamalarının ortaya çıkmasının iki temel nedeni vardır:

  1. Teknolojik gelişmeler
  2. Medya sektöründe yoğunlaşma.

18. Soru

Medya sektöründeki gelişmelerle ilgili olarak belirlenen ana eğilimler nelerdir?

Cevap

Peter Golding ve Graham Murdock 1970’li yılların ilk yarısında medya sektöründeki gelişmelerle ilgili olarak şu ana eğilimleri belirlemişlerdir:

  1. Birleşme
  2. Yoğunlaşma
  3. Çeşitlendirme
  4. Uluslararasılaşma.

19. Soru

Küresel ölçekte iletişim sektöründeki ana eğilimle nelerdir?

Cevap

Cees J. Hamelink küresel ölçekte iletişim sektöründe dört ana eğilim bulunduğunu saptamıştır:

  1. Dijitalleşme
  2. Birleşme
  3. Kuralların kaldırılması
  4. Küreselleşme.

20. Soru

Medya sektöründe tekelleşme ne anlama gelmektedir?

Cevap

Medyada sektöründe tekelleşme deyince, belli bir alanda sermayenin yoğunlaşması, aynı işletme, kuruluş ya da kuruluşlar içerisinde daha büyük bir birikimin sağlanması ve buna bağlı olarak üretimden dağıtıma, hatta tüketime kadar pazarda egemenlik ve denetim sağlanması anlamına gelmektedir.


21. Soru

Medyada tekelleşmenin düzeyleri nelerdir?

Cevap

Medyadaki tekelleşme üç düzeyde meydana gelmektedir:

  1. Yatay tekelleşme
  2. Dikey tekelleşme
  3. Çapraz tekelleşme.

22. Soru

Yatay tekelleşme ne anlama gelmektedir?

Cevap

Yatay tekelleşme, değişik basın kuruluşlarının birleşme ya da satın alma yoluyla tek çatı altında bir araya gelmesi demektir. Örneğin, bir şirketin sadece televizyon kuruluşlarını kendi bünyesinde toplaması veya sadece gazete kuruluşlarını kendi bünyesinde toplaması yatay tekelleşmeye örnek olarak verilebilir. Diğer bir deyişle, bu tür tekelleşme yazı işleri kadrolarının tek bir çatı içinde birleşmesi sonucunu doğurmaktadır.


23. Soru

Dikey tekelleşme ne anlama gelmektedir?

Cevap

Dikey tekelleşme, medya sektöründeki ayrı etkinlik dallarının tek bir yapı içinde bütünleşmesi demektir. Örneğin, üretimden dağıtıma kadar bütün aşamaların tek bir medya kuruluşunun denetiminde gerçekleşmesi, dikey tekelleşme tanımına girmektedir. Başka bir deyişle, bir medya kuruluşu hem kağıt üreten bir kağıt işletmesine hem de gazete ve dergilerin dağıtımını gerçekleştiren bir dağıtım işletmesine sahip olabilmektedir.


24. Soru

Çapraz tekelleşme ne anlama gelmektedir?

Cevap

Çapraz tekelleşme, çeşitli alanlardaki faaliyetlerin bir kişi ya da grubun bünyesinde toplanması ve denetim altına alınması anlamına gelmektedir. Bu yolla aynı kişi ya da topluluk, hem gazete hem radyo hem televizyon hem de inşaat, sigorta, turizm gibi diğer faaliyet alanlarında mülkiyet sahibi olabilmektedir.


25. Soru

Medya dışı sermayenin medyaya doğru akışının nedenleri neler olabilir?

Cevap

Tuncel’e (1994) göre medya dışı sermayenin medyaya doğru akışının nedenleri arasında şunlar sayılabilir:

  1. Medyanın dördüncü güç olduğu düşüncesi
  2. Siyasal çevrelerde itibar kazanmak, gerektiğinde medyayı kullanarak baskı oluşturmak
  3. Toplumsal denetim
  4. Diğer sektörlerdeki riskli kapitalin riskinin azaltılması
  5. Kredi alımında ve devlet ihalelerinde nüfuz
  6. Reklam harcaması yapmak yerine gazete çıkarmak, radyo ve televizyon kurmak
  7. Pazarlama
  8. Para ticareti.

26. Soru

Dünyada medya tekellerine sahip olma bakımından önde gelen ülkeler hangileridir?

Cevap

Dünyada medya tekellerine sahip olma bakımından ABD’den sonra İngiltere, Fransa, Almanya ve İtalya önde gelen ülkeler arasında sayılmaktadır.


27. Soru

Medya sektöründe mülkiyet sahibi olmak nasıl sınırlandırılmıştır?

Cevap

Medya sektöründe faaliyet gösteren şirketler hissedarlar adına görev yapan yönetim kurulları ve üst düzey yöneticiler eliyle yönetilmektedir. Dolayısıyla medya sektöründe mülkiyet sahibi olmak ile söz konusu gazeteyi, televizyonu veya medya kuruluşu çatısı altındaki şirketleri yönetmek, onları kontrol etmek, içerikleri üzerinde söz sahibi olmak arasındaki ilişki sınırlanmıştır.


28. Soru

Murdock’ın mülkiyet hakkındaki görüşleri nasıldır?

Cevap

Murdock, bir bütün olarak medya şirketinin yönetiminde son karar vericinin tahsisata dair kontrol işlevini üstlenenler olduğunu belirtmektedir. Bir başka deyişle Murdock’a göre son kararları verenler mülkiyet sahipleridir.


29. Soru

Medya sektöründe hangi kontrol düzeylerinden söz edilmektedir?

Cevap

Medya sektöründe üç ayrı kontrol düzeyinden söz edilmektedir:

  1. Operasyonel kontrol düzeyi
  2. Tahsisatla ilgili olan kontrol düzeyi
  3. Dışsal kontrol.

30. Soru

Operasyonel kontrol düzeyi nedir?

Cevap

Operasyonel kontrol düzeyi, gündelik üretime ilişkin rutin kontroldür. Örneğin, haber medyasında içeriğe ilişkin karar alma süreçlerinde söz sahibi olan editoryal kadronun her gün yinelenen standart işlemleri bu düzeyle ilgilidir. Genel yayın yönetmenleri, editörler, program müdürleri vb. manşete girecek haberlerin seçiminden hangi habere hangi muhabirin gönderileceğine kadar pek çok konuda karar alma yetkisine sahiptir. Medya içeriğinin gerek tematik gerekse biçimsel özelliklerinin belirlenmesinde söz sahibi olan editoryal kadro, operasyonel kontrolün esas öznesi olarak konumlanır.


31. Soru

Tahsisatla ilgili olan kontrol düzeyinde alınan kararlar neleri kapsar?

Cevap

Bu düzeyde alının kararlar şunları kapsar:

  • Temel politikanın oluşturulması
  • Anahtar personelin işe alınması ve işten çıkarılması
  • Şirketin genişleme ve daralma momentlerinin seçimi
  • Şirketi, eğer gerekiyorsa elden çıkarmak ya da bütünüyle kapatmak.

32. Soru

Dışsal kontrol neleri kapsamaktadır?

Cevap

Sahipler ve yöneticiler gibi sektöre içsel kontrol mercileri dışında, medya organizasyonlarına yönelik dışsal kontroller de söz konusudur. Bunların başında kuşkusuz devlet veya hükumetler gelmektedir.


33. Soru

İletişim sektörü içinde neler yer alır?

Cevap

İletişim sektörü içinde gazete, radyo, televizyon,

sinema, haber ajansları, kitap, müzik, telefon, telgraf, cep telefonu, bilgisayar, uydu sistemleri; bu ürünlerin içerikleri, yazılımları, yayın stüdyoları, üretim ve basım işlerini yapıldığı şirketler ve matbaalar vb. yer alır. Ayrıca, iletişim sektöründe üretilen her türlü içeriğin göstericisi, oynatıcısı ve ileticisi radyo, televizyon, video, uydu alıcısı, cep telefonu, her türlü müzik çalar, bilgisayar vb. araçların ve cihazların üretimi de bu sektör içinde yer alır.


34. Soru

Yakınsama ne anlama gelmektedir?

Cevap

Yakınsama kavramı, bilgisayar, görsel-işitsel medya, telekomünikasyon gibi sektörlerin teknolojik ve ekonomik olarak birleşmesi, yeni ürünler ve hizmetler ortaya çıkarmaları anlamına gelir. Yakınsama olgusu iletişim sektöründeki tekelleşme eğiliminin motorlarından biri olarak görülmektedir


35. Soru

Yakınsama olgusu hangi düzeylerde ele alınmaktadır?

Cevap

Yakınsama olgusu üç düzeyde ele alınmaktadır. Bunlar:

  • Teknolojik yakınsama,
  • Ekonomik yakınsama,
  • Düzenleyici yakınsamadır.

36. Soru

Siyasetin devletle ilgili bir faaliyet olanı olarak tanımlanması hangi bakış açısını getirir?

Cevap

Siyasetin devletle ilgili bir faaliyet olanı olarak tanımlanması, klasik bakış açısını yansıtır. Klasik anlamda siyaset bilimi hükumet aygıtı ve devlet iktidarına odaklanmıştır. Devleti ve unsurlarını incelemek, bu yaklaşıma göre siyaseti anlamanın özüdür. Daha geniş anlamıyla siyaset ise toplumda otoriteyi temsil eden siyasal iktidar tarafından ödül, ceza, gelir ve kazanç gibi değerlerin dağıtılması yoluyla toplumdan gelen taleplere cevap verilmesidir.


37. Soru

Siyaset bilimi nedir?

Cevap

Siyaset bilimi, siyasal iktidarın oluşumu, paylaşılması, işleyişi ve kullanılması ile ilgili süreçleri konu alır. Siyaset bilimi, siyasal otorite ile ilgili kurumların ve bu kurumların oluşmasında ve işlemesinde rol oynayan davranışların bilimi olarak tanımlanabilir.


38. Soru

Siyasal iletişim nedir?

Cevap

Siyasal iletişimi ise hükumet işlerine ait bilgi, fikir ve tutumları yaymak için oluşturulmuş bazı uzman kuruluşların uğraşlarıdır. Siyasal iletişimi siyasal aktörlerin belli ideolojik amaçlarını, belli gruplara, kitlelere ya da ülkelere kabul ettirmek üzere çeşitli iletişim tür ve tekniklerini kullanmaları olarak da tanımlanabilir.


39. Soru

Siyasal iletişimin hangi unsurları vardır?

Cevap

Siyasal iletişimin üç temel unsurundan söz etmek mümkündür:

  • Siyasal aktörler/örgütler
  • Alıcı hedef kitle
  • Medya/kitle iletişim araçları.

40. Soru

Siyasal düşünce alanında hangi tür görüşlerden söz edilebilir?

Cevap

Siyasal düşünce alanında demokrasi yanlısı görüşler ileri süren düşünürler ile totaliter görüşleri savunan düşünürler, siyasal iktidar ile toplum arasındaki iletişimin nasıl yürütüleceği konusunda birbirlerinden ayrılırlar. Demokrasi kuramcıları, halkın yöneticilerin eylemlerini denetlemeleri gerektiği için basın ve ifade özgürlüğünün önemini vurgulamışlardır. Totaliter görüşler ileri süren kuramcılar ise, iletişimi sağlayan kurumları baskı altına alarak yurttaşlara giden bilgileri sınırlamak gerektiğini savunmuşlardır.


41. Soru

Kitle iletişiminde iktidarın yaptığı düzenlemeler nelerdir?

Cevap

İktidarın düzenlemeleri arasında kitle iletişim araçlarının toplumsal kurum olarak kurulabilme ve çalışabilmeleri bakımından gerekli ortamı hazırlama ve yaratma, finansman kaynakları bulma, mülkiyet, işletme ve yönetimlerini belirleme yer almaktadır.


42. Soru

Günümüzde siyasal iletişim iletişim özgürlüğü bakımından hangi modeller içinde değerlendirilir?

Cevap

Günümüzde siyasal iletişimi iletişim özgürlüğü bakımından kabaca iki ana model içinde değerlendirmek mümkündür:

  1. Güdümlü iletişim Modeli
  2. Serbest İletişim Modeli.

43. Soru

Medya düzenlemesi nedir?

Cevap

Medya düzenlemesi, yasalar aracılığıyla medya kuruluşlarının mülk sahipliğinin, frekans tahsisinin ve yayın içeriklerinin biçimlendirilmesidir.


44. Soru

Medya düzenlemesinin nedenleri nelerdir?

Cevap

Medya düzenlemesinin nedenleri şöyle özetlenebilir:

  1. Ülkenin ekonomik, politik ve toplumsal yaşamında eşit rekabet koşullarını korumak
  2. Belirli sınıf, çıkar grubu, sermaye, siyasi parti gibi herhangi bir kişi, grup ya da örgütlenmeye ayrıcalık tanımamak
  3. Milli servet olarak kabul gören frekans dağılımında; eş deyişle, yayın kanallarının dağıtımında adaleti sağlamak
  4. Eğitim, sağlık, güvenlik gibi alanlarda medyanın da yardımıyla kamu yararını gözetmek ve geliştirmek
  5. Yayıncılık alanında süreklilik ve tutarlılık sağlamak
  6. Yayınlarda halka korku ve panik yaşatacak ve şiddeti özendirecek, ırkçı ve milliyetçi söylemleri güçlendirecek içerikleri denetlemek.

45. Soru

Çoğulcu demokrasilerde medya düzenlemesinin amaçları nelerdir?

Cevap

Çoğulcu demokrasilerde medya düzenlemesinin iki temel amacı vardır:

  1. Yayıncılık alanında girişimciler bakımından fırsat eşitliğini sağlayarak çok sesli bir medya ortamı ortaya çıkarmak.
  2. Halkın haber ve bilgi alma özgürlüğü önündeki engelleri kaldırmak.

46. Soru

Yayıncılık politikalarının konuları nelerdir?

Cevap

Yayıncılık politikalarının konuları şunlardır:

  1. Yayın kurumlarının yapısı ve örgütlenmesi
  2. Finansman
  3. Teknoloji
  4. İçerik
  5. İzleyici kitle.

47. Soru

Medya düzenlemesinin temel ilkeleri nelerdir?

Cevap

Medya düzenlemesinin temel ilkeleri şöyle sıralanabilir:

  1. Fırsat eşitliği
  2. Hakkaniyet
  3. Bireylerin medyayı eşit kullanma hakkının sağlanması
  4. Hakkın kötüye kullanılmasının engellenmesi.

48. Soru

Kamu hizmeti yayıncılığında olması gereken özellikler nelerdir?

Cevap

Kamu hizmeti yayıncılığında olması gereken özellikler şöyle sıralanabilir:

  1. Erişimde evrensellik
  2. Finansmanın kamusal olarak yapılması
  3. Tüm toplumsal kesimlere, farklı zevk ve ilgilere hitap edilmesi
  4. Kamusal alana hizmet
  5. Kamunun eğitimine öncelik verilmesi
  6. Herhangi bir iktidar ya da çıkar grubuna yakın olunmaması
  7. İçeriğin kamuya karşı sorumluluk çerçevesinde düzenlenmesi
  8. Rekabetin reyting için değil kaliteli program için olması
  9. Kurumsal işleyişte demokrasi
  10. İzleyici ile ilişki kurulması.

49. Soru

Propaganda neyi içerir?

Cevap

Propaganda denildiğinde ilk aklımıza gelen şeylerden biri “yaymak”tır. Propaganda etkinliği temel olarak bir takım görüş ve fikirleri yaymayı içerir. Ancak propaganda sadece yalanları yaymak, kandırmak ve yalan söylemek şeklinde tarif edilemez. Çünkü propagandayı yapan kaynak ne kadar güçlü olursa olsun hitap ettiği kitleye karayı ak diye gösteremez.


50. Soru

Propagandanın amacı nedir?

Cevap

Propagandanın amacı “bireylerin kabule zorunlu olmadıkları bir düşünceyi, istekleriyle kabule, yapmaya zorlanamayacakları bir hareketi istekleriyle yapmaya yöneltmektir.” şeklinde ifade edilebilir.


51. Soru

Siyasal propagandanın kökenleri neye dayanır?

Cevap

Siyasal propaganda, siyasal rekabetin ortaya çıkışından beri fiilen vardır. Tarihte ilk kez iktidarın kendini meşrulaştırdığı, yöneten ile yönetilen farklılaşmasının ortaya çıktığı toplumlarda görülen siyasal propaganda, iktidarı elinde tutan ya da tutmak isteyenlerin ilgi odağı haline gelmiştir. Siyasal propagandanın özgün bir çalışma alanına dönüşmesi M.Ö. 5000 yıllarında Antik Yunan’da ortaya çıkan, görüşleri inandırıcı bir biçimde sunma ilkesi üzerine kurulu retorik çalışmalarına dayandırılabilir. Kurumsal olarak siyasal propagandanın tarihi ise 17. yüzyıla kadar uzanmaktadır.


52. Soru

Propagandanın siyasal alana aktarılması ne zaman olmuştur?

Cevap

Propaganda terimi her ne kadar 17. yüzyıldan beri kullanılıyorsa da ancak 1789 Fransız Devrimi’nden sonra siyasal alana aktarılabilmiştir. Birinci Dünya Savaşı propaganda tekniklerinin gelişmesi ve modern toplumda propagandanın oynadığı rolün kabulü bakımından önemli bir dönüm noktası olmuştur. Birinci ve İkinci Dünya Savaşı arasındaki dönemde propagandanın kullanımı yaygınlaşmıştır. Bunda Sovyetler Birliği’nin sosyalizmi benimseyerek yeni bir siyasal güç olarak ortaya çıkması önemli bir rol oynamıştır. 1920’li yıllarda propaganda sözcüğü geniş kitleler tarafından öğrenilmiş ve yaygın olarak siyaset bilimi literatüründe yer almıştır.


53. Soru

İkna ve propaganda ilişkisi nasıldır?

Cevap

İkna, kişinin davranışlarını zorlama olmaksızın etkilemeyi hedefleyen iletişim sürecidir. Bir ikna etme sanatı olarak ele alınabilecek olan propaganda aracılığı ile psikolojik, toplumsal, politik ve ticari alanlarda fikirleri, tutumları ve davranışları insanlara aşılamak, bireyleri ve toplumları etkilemek hedeflenmektedir.


54. Soru

Genellikle siyasetçiler ve reklamcılar tarafından kullanılan propaganda teknikleri nelerdir?

Cevap

Propaganda teknikleri genellikle siyasetçiler ve reklamcılar tarafından kullanılır ve yedi başlık altında ele alınabilir:

  • Ad takma,
  • Gösterişli genelleme,
  • Aktarma,
  • Tanıklık,
  • Sade vatandaş (içimizden biri),
  • Kağıt derme ve
  • Herkes yapıyor.

55. Soru

Toplumu belirli bir yönde etkilemek amacıyla yapılan propagandanın kuralları nelerdir?

Cevap

Propaganda teknikleri genellikle siyasetçiler ve reklamcılar tarafından kullanılır ve yedi başlık altında ele alınabilir:

  • Basitleştirme ve tek düşman kuralı,
  • Kabaca genel ifadelerle anlatma kuralı,
  • Tekrar kuralı,
  • Sevileni kullanma kuralı,
  • Oy birliği ve bulaşma kuralı.

56. Soru

Kamuoyu kavramı nasıl ortaya çıkmıştır?

Cevap

Bugünkü anlamda kamuoyu tarihte ilk kez 18. yüzyıl Avrupa’sının tarihsel koşullarında ortaya çıkmıştır. 18. yüzyıl Avrupa’sının en büyük kentleri olan Londra ve Paris’teki kahvehane ve salonlarda başlayan sosyal etkileşim toplumdan o günün iktidarı krallara yönelik eleştirilere zemin oluşturmuş ve bugünkü anlamda kamuoyunun ilk örneğini ortaya çıkarmıştır. Kamuoyu olgusunun daha önce ortaya çıkamaması çeşitli sosyal ve siyasal nedenlerden kaynaklanmaktadır.


57. Soru

Siyasal iktidarlar ve kamuoyu arasındaki ilişki nasıl açıklanabilir?

Cevap

Kamuoyu olgusu genellikle çeşitli toplumsal kesimlerin siyasal iktidarı veya çeşitli karar mekanizmalarını belirli talepler doğrultusunda harekete geçirme girişimi olarak algılanır. Bu nedenle, siyasal iktidarlar da tarih boyunca kamuoyunun ya da başka bir deyişle toplumun taleplerini yönlendirmenin çeşitli mekanizmalarını kurmuşlardır.


58. Soru

Yerine getirdikleri işlevler bakımından kamuoyu ve propaganda arasındaki fark nedir?

Cevap

Demokratik siyasal sistemlerde kamuoyu ve propaganda arasında yerine getirdikleri işlevler bakımından önemli bir fark bulunmaktadır. Kamuoyu, toplumsal talepleri siyasal iktidara ve çeşitli karar mekanizmalarına ileterek olumlu bir işlevi yerine getirmektedir. Öte yandan propaganda ise toplumdaki çeşitli çıkar çevrelerinin kamuoyunun taleplerini kasıtlı bir manipülasyon süreciyle engelleme ya da içeriğini değiştirme girişimi olarak ortaya çıkmaktadır.


59. Soru

Propaganda ve teknoloji ilişkisi nasıl açıklanabilir?

Cevap

Propaganda olgusunun toplumsal yaşamımıza girmesinde rol oynayan en önemli unsurlardan biri de kuşkusuz iletişim teknolojilerinde yaşanan büyük gelişmelerdir. Teknoloji alanındaki gelişmeler ulusal ve daha sonraları uluslararası çapta oluşan grupların üyeleri arasında haberleşme ve ulaştırma olanaklarını sağlamıştır. Tıpkı mesafelerin at arabası, bisiklet, otomobil, uçak vb. kullanılarak giderek daha kısa sürede aşılması gibi fikir ve düşüncelerin yayılması da telgraf, radyo, televizyon ve bilgisayar sayesinde daha kısa sürede daha fazla sayıda kişiye ulaşacak şekilde gerçekleşmiştir.


60. Soru

İleri kapitalist toplumlarda bilgi yönetim ve kontrol sistemini ayakta tutan unsurlar nelerdir?

Cevap

İleri kapitalist toplumlarda bilgi yönetim ve kontrol sistemini ayakta tutan birbiriyle yakından ilişkili dört unsurdan söz edilmektedir:

  1. Propaganda, halkla ilişkiler ve reklamcılık gibi aktif ikna kuruluşları
  2. Bazı bilgilere toplumun geniş kesimlerinin ulaşmasını sınırlamak isteyen çeşitli gizlilik, güvenlik ve sansür mekanizmaları
  3. Bilgiyi metalaşmaya ve ticarileşmeye doğru götüren piyasa güçleri, patent ve kopyalama hakları gibi nedenlerle enformasyon akışını iş çevrelerinin değerlerine ve önceliklerine bağımlı kılan giderek hızlanan gelişmeler
  4. Siyasal ve sosyal kamuoyu araştırmaları, pazar araştırmaları gibi ticari ve siyasi çıkarlara hizmet eden bilginin toplanmasındaki artış.

61. Soru

Küreselleşme nasıl tanımlanabilir?

Cevap

Küreselleşme, tarihin akışı içinde ortaya çıkan bir olgu olduğu kadar; uluslararası ticaretin yaygınlaşması, emek ve sermaye hareketlerinin artması, ülkeler arasındaki ideolojik kutuplaşmaların sona ermesi, teknolojideki hızlı değişim sonucunda ülkelerin gerek ekonomik, gerekse siyasal ve sosyo-kültürel açıdan birbirlerine yakınlaşmaları olarak tanımlayabilir.


62. Soru

Peter Golding ve Graham Murdock göre 1970’li yılların ilk yarısında medya sektöründeki gelişmelerle ilgili olarak ana eğilimler nelerdir?

Cevap

1. Birleşme
2. Yoğunlaşma
3. Çeşitlendirme
4. Uluslararasılaşma


63. Soru

Cees J. Hamelink göre küresel ölçekte iletişim sektöründe bulunan ana eğilimler nelerdir? 

Cevap

1. Dijitalleşme
2. Birleşme
3. Kuralların kaldırılması
4. Küreselleşme


64. Soru

Medyadaki tekelleşmenin meydana geldiği düzeyler nelerdir?

Cevap

1. Yatay Tekelleşme 

2. Dikey Tekelleşme 

3. Çapraz Tekelleşme


65. Soru

Medya dışı sermayenin medyaya doğru akışının nedenleri nelerdir?

Cevap

1. Medyanın dördüncü güç olduğu düşüncesi
2. Siyasal çevrelerde itibar kazanmak, gerektiğinde medyayı kullanarak baskı oluşturmak
3. Toplumsal denetim
4. Diğer sektörlerdeki riskli kapitalin riskinin azaltılması
5. Kredi alımında ve devlet ihalelerinde nüfuz
6. Reklam harcaması yapmak yerine gazete çıkarmak, radyo ve televizyon kurmak
7. Pazarlama
8. Para ticareti


66. Soru

Medya sektöründe kontrol düzeyleri nelerdir?

Cevap

1. Operasyonel kontrol düzeyi 

2. Tahsisatla ilgili olan kontrol düzeyi 

3. Dışsal Kontrol


67. Soru

Yakınsama kavramı ne anlama gelir?

Cevap

Yakınsama kavramı, bilgisayar, görsel-işitsel medya, telekomünikasyon gibi sektörlerin teknolojik ve ekonomik olarak birleşmesi, yeni ürünler ve hizmetler ortaya çıkarmaları anlamına gelir.


68. Soru

Siyasal iletişimi, iletişim özgürlüğü bakımından hangi modellerde değerlendirilir? 

Cevap

1. Güdümlü İletişim Modeli

2. Serbest İletişim Modeli


69. Soru

Siyasal iletişimin unsurları nelerdir?

Cevap

1. Siyasal aktörler/örgütler

2. Alıcı hedef kitle

3. Medya/kitle iletişim araçları


70. Soru

Medya düzenlemesinin temel ilkeleri nelerdir?

Cevap

1. Fırsat eşitliği
2. Hakkaniyet
3. Bireylerin medyayı eşit kullanma hakkının sağlanması
4. Hakkın kötüye kullanılmasının engellenmesi


71. Soru

Kamu hizmeti yayıncılığında olması gereken unsurlar nelerdir?

Cevap

1. Erişimde evrensellik
2. Finansmanın kamusal olarak yapılması
3. Tüm toplumsal kesimlere, farklı zevk ve ilgilere hitap edilmesi
4. Kamusal alana hizmet
5. Kamunun eğitimine öncelik verilmesi
6. Herhangi bir iktidar ya da çıkar grubuna yakın olunmaması
7. İçeriğin kamuya karşı sorumluluk çerçevesinde düzenlenmesi
8. Rekabetin reyting için değil kaliteli program için olması
9. Kurumsal işleyişte demokrasi
10. İzleyici ile ilişki kurulması


72. Soru

Propaganda sözcüğünün kökeni nedir ve propaganda ne anlama gelmektedir?

Cevap

Propaganda sözcüğünün kökeni Latince’de bahçıvanın taze bir bitkinin filizlerini yeni bitkiler üretmek için toprağa dikmesi anlamına gelen “propagare” sözcüğüne dayanmaktadır. Dolayısıyla propaganda sözcüğü belirli fikirleri yeşertmek ve
yaymak anlamına gelmektedir.


73. Soru

Propaganda teknikleri nelerdir?

Cevap

Ad takma, gösterişli genelleme, aktarma, tanıklık, sade vatandaş (içimizden
biri), kağıt derme ve herkes yapıyor.


74. Soru

Propagandanın kuralları nelerdir?

Cevap

Basitleştirme ve tek düşman kuralı, kabaca genel ifadelerle anlatma kuralı,
tekrar kuralı, sevileni kullanma kuralı, oybirliği ve bulaşma kuralı.


75. Soru

İleri kapitalist toplumlarda bilgi yönetim ve kontrol sistemini ayakta tutan birbiriyle yakından ilişkili unsurlar nelerdir?

Cevap

1. Propaganda, halkla ilişkiler ve reklamcılık gibi aktif ikna kuruluşları
2. Bazı bilgilere toplumun geniş kesimlerinin ulaşmasını sınırlamak isteyen çeşitli gizlilik, güvenlik ve sansür mekanizmaları
3. Bilgiyi metalaşmaya ve ticarileşmeye doğru götüren piyasa güçleri, patent ve kopyalama hakları gibi nedenlerle enformasyon akışını iş çevrelerinin değerlerine ve önceliklerine bağımlı kılan giderek hızlanan gelişmeler
4. Siyasal ve sosyal kamuoyu araştırmaları, pazar araştırmaları gibi ticari ve siyasi çıkarlara hizmet eden bilginin toplanmasındaki artış


76. Soru

Yatay tekelleşme ne anlama gelir?

Cevap

Değişik basın kuruluşlarının birleşme ya da satın alma yoluyla tek çatı
altında bir araya gelmesi demektir.


77. Soru

Tahsisatla ilgili olan kontrol düzeyi nedir ve neleri içerir?

Cevap

Tahsisatla ilgili olan kontrol düzeyi bir bütün olarak medya şirketinin yapısı ve gelişimi; eylemlerinin ölçeği ve kapsamı; kaynakların kullanımı ve tahsisiyle ilgilidir. Bu düzeyde alının kararlar şunları kapsar:
1. Temel politikanın oluşturulması
2. Anahtar personelin işe alınması ve işten çıkarılması
3. Şirketin genişleme ve daralma momentlerinin seçimi
4. Şirketi, eğer gerekiyorsa elden çıkarmak ya da bütünüyle kapatmak


78. Soru

Çoğulcu demokrasilerde medya düzenlemesinin amaçları nelerdir?

Cevap

1. Yayıncılık alanında girişimciler bakımından fırsat eşitliğini sağlayarak çok sesli bir medya ortamı ortaya çıkarmak.
2. Halkın haber ve bilgi alma özgürlüğü önündeki engelleri kaldırmak.


79. Soru

Propaganda tekniklerinden Gösterişli Genelleme ne anlama gelir?

Cevap

Bir şeyi etkin bir sözcükle ilişkilendirerek söz konusu şeyi kanıtları gözden geçirmeden kabul ettirmek ve onaylatmak için kullanılır. Bir şeyin yanına iliştirilen bu tür bir sözcük o şeye prestij ve güç katar. Örneğin, Demir Lady, Süper Shell.


80. Soru

Yasalar aracılığıyla medya kuruluşlarının mülk sahipliğinin, frekans tahsisinin ve yayın içeriklerinin biçimlendirilmesine ne denir?

Cevap

Medya Düzenlemesi adı verilir.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email