Haberciliğin Temel Kavramları Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

İletişim sürecinin kapsamları nelerdir?

İletişim süreci, mesaj üreten kişiden başlayıp, mesajı tüketen kişiye doğru bir akış sergileyen ve hepimizin günün hemen her zamanında aktif olarak uyguladığımız bir olgudur. Bu süreç içinde iletişim araçları, yaşamımızın ayrılmaz bir parçası olarak bizim sürekli yanımızda, karşımızda, yürüdüğümüz yollarda baktığımız billboard ya da yerde duran bir gazete sayfasında, bindiğimiz otobüslerdeki info panolarında, satın aldığımız sakız içindeki şiirde, velhasıl her yerdedir.

Piktogram nedir?

Piktogram: Bir kelime ya da deyime karşılık gelen basit resim ya da  şekildir.

Papirüs nedir?

Papirüs: Eski Mısır’da, Nil kıyısında yetişen papirüs bitkisinin saplarından yapılan ve üzerine yazı yazılan kâğıt.

M.Ö. 59’da Sezar’ın emriyle, halkı ilgilendiren
olayları duyurmak için yazılan Acta Diurnia adlı haber bülteninin içerikleri nelerdir?

M.Ö. 59’da Sezar’ın emriyle, halkı ilgilendiren olayları duyurmak için Acta Diurna adıyla haber bültenleri yayımlanmıştı. Acta Diurna’lar, elle yazılmakta, önemli sosyal ve siyasal olaylar, evlenmeler, iflaslar, idamlar, cenaze törenleri, yangınlar, seçimler, kamuyu ilgilendiren anlaşmalar, kanunlar, askeri savunma ve ittifaklar gibi konulara yer veriyordu. Acta Duirna’yı okuma bilen Roma vatandaşlarıyüksek sesle okuyarak okuma bilmeyenlere duyururdu. Acta Diurna’da yer alacak haberleri toplayan özel görevliler çalışmaktaydı. Bunlar, bilgileri resmi kaynaklardan toplayarak Acta Diurna’larda yazmaktaydı ki, bu enformasyon toplayıcıları, o dönemin gazetecileri, muhabirleri olarak sayılmaktaydı.

Kağıdı ilk hangi uygarlık yapmıştır?

Kâğıdı ilk yapanlar Çinlilerdir.

Ortaçağ’da düzenli haber yayan ve gazete niteliğinde olan ve dünyanın en eski ilk gazetesi olarak kabul edilen gazete hangisidir?

Ortaçağ’da düzenli haber yayan ve gazete niteliğinde olan ve dünyanın en eski ilk gazetesi olarak kabul edilen, günümüze kadar yayımını sürdüren gazete 911’de Çin’de yayımlanmaya başlayan Tio Pao’dur. Tio Pao, o dönemde Çin’de egemen olan Thiang ailesinin görevlendirdiği kişilerce bir çeşit “saray bildirisi” mahiyetinde bir gazete idi ve gazete, Çin’de yönetime gelen aileler tarafından değişik isimler verilerek yayımını sürdürmüştür.

Dünyada ilk baskı aracını kim geliştirmiştir?

Dünyada ilk baskı aracının, Gutenberg tarafından Almanya’nın Mainz kentinde 1445 yılında gerçekleştirildiği kabul edilir. Gutenberg, 1445’de “Kırkiki Satırlı İncil” adı verilen Kutsal Kitap’ın basımını tamamladı. Oynar harflerle basımın 1450’lerden sonra Avrupa’da hızla yaygınlaşmaya başlaması ve basım imkanının gelişimiyle birlikte kağıt üretiminin de yaygınlaşması, kitap ve haber mektupları üretiminin artmasını sağlamıştır.

“Haber veren kağıt” olarak dilimize geçirilen kavram hangisidir?

Gazete kelimesi dilimize İtalyanca’dan geçmiştir. “Gazetta”, Venedik’te eski bir para birimi idi. Ortaçağ’da Venedik’te, ticaret haberlerinin olduğu ve “Fogli Avvisi” (haber veren yapraklar) denilen küçük broşürler “1 Gazetta” karşılığında satılmaktaydı. Venedikliler, Fogli Avvisi’leri satın alabilmeleri için Gazetta ismi ve damgası altında para basmışlardı. Osmanlı zamanında bu broşürlerle tanışan Türkler, bu kağıdın adının Gazetta olduğunu düşünmüş ve “gazete” kelimesini, “haber veren kağıt” olarak dilimize geçirmişlerdir.

Süreli yayımlanan ilk gazete hangisidir?

Süreli yayımlanan ilk gazete 1605’de Hollanda’da yayımlanmaya başlanan Wettlycke Tydinghen adlı Flamence ve Fransızca çıkan gazetedir.

Osmanlı’da Türkler tarafından ilk basımevi, hangi tarihte kim tarafından kurulmuştur?

Osmanlı’da Türkler tarafından ilk basımevi, 1726 yılında Padişah III. Ahmet’in izniyle, İbrahim Müteferrika ve Sait Efendi’nin girişimiyle kurulmuştur.

Osmanlı’da Türkler tarafından kurulan basım evinde ilk hangi kitap basılmıştır?

Basımevinde basılan ilk kitap Vankulu Lûgatı’dır. 1727’de başlanan dizgi ve baskı çalışmaları, iki yıllık bir çalışmayla 1729’da tamamlanabilmiştir.

Osmanlı Devleti’nde Türkçe olarak çıkan ilk gazete hangisidir?

Osmanlı Devleti’nde Türkçe olarak çıkan ilk gazete 1 Kasım 1831’de Takvim-i Vekayi’dir. Bu gazete, Türk Basın Tarihi’nin başlangıç noktası olarak kabul edilmektedir. Takvim-i Vekayi, II. Mahmut’un isteği doğrultusunda yayımlanmaya başlamıştır. Gazetenin başına Vakanüvis Esat Efendi getirilmişti. Bu gazete, Osmanlı Devleti olanaklarıyla çıkan ve resmi özellikte bir gazete idi.

Basın tarihimizde ikinci Türkçe gazete olup yarı resmi niteliği taşıyan gazete hangisidir?

Ceride-i Havadis, basın tarihimizde ikinci Türkçe gazete olup yarı resmi niteliğiyle dikkat çekmiştir. Tüccar olan ve İngiltere’deki Morning Herald gazetesinin de İstanbul muhabirliğini yapan William Churcill 1840 yılında, Padişah Abdülmecit’ten aldığı izinle Ceride-i Havadis gazetesini yayımlamaya başlamıştır. Gazete, ilk üç sayısında hiç satılamamış ve daha sonraki sayılarında da mali sıkıntılardan kurtulmak için sürekli olarak devlet desteği talep etmiştir. Bu nedenle Ceride-i Havadis gazetesi “yarı resmi gazete” olarak tanımlanmaktadır.

Türk basınında özel sermaye ile kurulan ve devlet desteği olmayan ilk sivil gazete hangisidir?

Türk basınında özel sermaye ile kurulan ve devlet desteği olmayan ilk sivil gazete 1860 yılında yayımlanmaya başlayan Tercüman-ı Ahval’dir. Basında, o zamanlar rakipsiz olan Ceride-i Havadis gazetesinin halkı, siyasal ve sosyal olaylarla ilgili olarak yeterince aydınlatamaması sonucunda, Agâh Efendi tarafından Tercüman-ı Ahval gazetesi kurulmuştur. Gazetenin ilk yılında Şinasi Efendi de yazılar yazmış ve “Şair Evlenmesi” isimli eserini tefrika etmiştir. Tercüman-ı Ahval’de güçlü bir yazar kadrosu ile okurları seslenilmiştir.

Tefrika nedir?

Tefrika: Gazete veya dergilerde çıkan, birbirini tamamlayan yazılardan oluşan dizidir. Bir eserin uzun bir özetinin, parçalar ya da bölümler halinde gazetede yayımlanmasıdır.

Medya nedir?

Medya: “Kitle iletişim araçları” olarak da adlandırılmaktadır. Her çeşit bilgiyi, hedef kitleye aktaran, haber verme, bilgilendirme, eğitme, eğlendirme sorumluluğunu yerine getiren yazılı, görsel, işitsel araçların tümüdür.

Daktilo hangi tarihte kim tarafından icat edilmiştir?

Daktilo, 1808’de Pellegrino Turri tarafından görme engelli bir arkadaşına kolay yazı yazabilmesi için icat etmişti. 1867’de gazeteci ve editör Christopher Sholes ve arkadaşları, harf çubuklarıyla yazı yazma fikrini geliştirerek yazı makinesini kullanmışlardı. Sholes, 1871’de yazı makinesini geliştirerek, bugün tüm dünyada kullanılan “Q” klavyeli ilk daktiloyu icat etmiştir.

Camera obscura nedir?

Karanlık kutu. Bir yüzeyinde çok küçük bir delikten giren ışığın karşı yüzeyde ters şekilde görüntü oluşturmasını ifade etmektedir.

Fonograf nedir?

Fonograf: Sesleri kaydederek istenildiğinde tekrar edilmesini sağlayan makinedir.

1969 yılında, ABD’deki dört üniversiteye ait ana bilgisayarlar telefon hatları üzerinden birbirine bağlanarak enformasyon alışverişi sağlayan, bilgisayar ve telefon hatları ile oluşturulan iletişim ağına ne ad verilir?

1969 yılında, ABD’deki dört üniversiteye ait ana bilgisayarlar telefon hatları üzerinden birbirine bağlanarak enformasyon alışverişi sağlanmıştı. Bu bilgisayarlar ve telefon hatları ile oluşturulan iletişim ağına ise “ARPANET” adı verilmişti.1972 yılında, ARPANET’e bağlı bilgisayarlar arasında mesaj gönderme, diğer deyişle e-mail başlamıştı. Yine bu yılda ARPANET iletişim ağına yönelik olarak ortaya çıkan sorunları ortadan kaldırmak amacıyla çeşitli standartlar ve ortak protokoller geliştirilmeye başlanmıştı.