Lojistik Planlama Ve Modelleme Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim
Lojistik Yönetiminde Talep Tahmini
- Özet
- Sorularla Öğrenelim
Depo yönetimi nedir?
Depo yönetimi, depo ve sevkiyat sistemini etkin ve verimli bir biçimde işletebilme sanatıdır.
Etkin ürün depolama ve dağıtım faaliyetleri hangi unsurlardan oluşmaktadır?
Etkin ürün depolama ve dağıtım faaliyetleri, aşağıdaki unsurlardan oluşmaktadır. Bunlar;
• Temel teknik yapı,
• Yönetim ve organizasyon yapısı,
• Eş güdüme dayalı sistem kontrolü
Çok aşamalı tedarik zincirleri boyunca depo ve dağıtım sistemlerinin uygulanması ve
işletilmesinin önemli gerekçeleri nelerdir?
Çok aşamalı tedarik zincirleri boyunca depo ve dağıtım sistemlerinin uygulanması ve
işletilmesinin bazı önemli gerekçeleri şunlardır:
• Lojistik performansı en uygun hale getirme
• Üretkenliği sağlama
• Ek hizmetler sunma
• Taşıma maliyetlerini azaltma
• Pazardaki konum
• Sürecin bir aşaması olarak depolama
• Gereken ve teslim edilen miktarları dengeleme
Depo yönetimi sistemi nedir?
Genel olarak Depo Yönetim Sistemi (Warehouse Management System; WMS) depo ve dağıtım merkezlerinin bilgisayar destekli kontrolü ve optimizasyonuna yönelik yazılım sistemine verilen isimdir. Depo Yönetim Sistemi (WMS) lokasyon bazında stokların takibinin yanı sıra ürünlerin yerleştirilme ve toplanmasında uygun işletme ve optimizasyon stratejisine dayalı yöntemler içerir. Bu nedenle bu sistem, depoda ürün akışlarının kontrolüne ve eniyilemesine yönelik bir sistem olarak düşünülmelidir.
Ürün yönetim sistemi nedir?
Ürün Yönetim Sistemi (Merchandize Management Systems; MMS): Ticari ilişkilerde tedarik kaynağı ve miktar akışlarının kaydedilmesine yönelik bilgisayar destekli sistemlerdir. Depo Yönetim Sistemi (Warehouse Management System; WMS) depo ve dağıtım merkezlerinin bilgisayar destekli kontrolü ve optimizasyonun yönelik yazılım sistemine verilen isimdir. Bu sistemlerin temel görevi sipariş, stok bulundurma ve satış süreçlerini birlikte yönetmesidir.
Ürün yönetim sisteminin depo yönetim sisteminden temel farkı nedir?
Ürün yönetim sisteminin depo yönetim sisteminden (WMS) temel farkı, tutar bazında stok kaydı tutması, fiyat ve müşteri verilerinin saklanmasıdır.
Yönetim bilişim sisteminin temel görevi nedir?
Bu sistemlerin temel görevi, yönetim kararlarının etkin bir biçimde verilebilmesi için verinin işlenerek istenen formatta sunulmasıdır.
Kurumsal kaynak planlaması nedir?
Genellikle birden fazla tesiste üretim planlama ve kontrol fonksiyonunu içerecek şekilde bir grubun/ şirketin satış, tedarik zinciri, mali ve idari işler gibi tüm faaliyetlerinin eş güdümlü olarak yönetimini sağlayan yazılımlardır.
Lojistik birim yük nedir?
Paketlenmiş bir ürün, herhangi bir lojistik sistemde birim yükü tanımlarsa da, bazen lojistik açıdan yeterli görülmeyebilir. Lojistik birim yük, daha üst düzey hedeflerin ve gerekli lojistik faaliyetlerin eniyi yolla verimli şekilde gerçekleştirilebilmesi için, ürünlerin düzgün bir şekilde bir araya getirilmesidir.
Yükleme birim yüklerini oluşturma nedir?
Ürünlerin etkin şekilde bir araya getirilmesi, daha büyük ve yönetilebilir şekle dönüştürülmesidir.
Sipariş toplama işlemlerinde birim yükler nasıl sınıflandırılır? Açıklayınız.
Sipariş toplama işlemlerinde birim yüklerin daha ileri düzeyde sınıflandırılmaları gerekmektedir:
• Depolama birim yükleri: bir ürünün depo içerisinde tutulduğu birim yüklerdir (örneğin; palet).
• Tedarik birim yükleri: bir ürünün getirilmesi için kullanılan birim yüklerdir (örneğin; kasa, koli, konteyner).
• Çekme birim yükleri: belirli bir ürünün, toplayıcı tarafından gerektiğinde birden fazla hareketle alındığı birim yüklerdir (örneğin; adet)
• Toplama birim yükleri: ürünlerin veya paketlerin toplayıcı tarafından bir defada toplanabildiği miktardır (örneğin: parti miktarı).
• Toplu birim yük: toplayıcı tarafından bir liste uyarınca tek tek toplanan ürünlerin oluşturduğu birim yüktür (örneğin: toplama listesi).
• Sevk birim yük: müşteri tarafından siparişi yapılmış tüm ürünlerin oluşturduğu birim yüktür (örneğin: müşteri sipariş listesi). Sevk birim yükleri genelde elleçleme araçları yardımı ile hazırlanır (palet, kafes kasa, gibi).
Depolama işleminin ilk adımı nedir?
Depolama işleminin ilk adımı depolama yerini belirlenmesidir.
FIFO (First In First Out) toplama yönteminde amaç nedir?
Ürün raf ömrünün dolmasının önlenmesi ve aynı kaptaki (palet vd.) ürünün öncelikle bitirilmesi.
LIFO (Last In First Out) (Son Giren İlk Çıkar) toplama yönteminde amaç nedir?
Bu yöntemin amacı blok (zemine) depolama durumlarında aktarma işlerinden kaçınılmasıdır.
İleri depolama yönteminde strateji nedir?
Bu yöntemin stratejisi çıkış noktasına yakın yerde ürünlerin yeniden depolanmasıdır.
Depo içerisinde bilgi yönetimi hangi faaliyetleri kapsamaktadır?
Depo içerisinde bilgi yönetimi, aşağıdaki faaliyetleri kapsamaktadır;
1. Toplayıcı rotalanması
2. Toplama listesi ile toplayıcının yönlendirilmesi
3. Belgesiz yönlendirme ve toplama işleminin kontrolü
Toplayıcı rotalanmasındaki temel görev nedir?
Toplayıcı rotalamasındaki temel görev, ilgili toplama bilgilerinin verilmesi ile toplama
performansını yükseltmek ve toplama hatalarını azaltmaktır.
Depo yeri seçiminde rol oynayan en etkili unsurlar nelerdir?
Yer seçiminde rol oynayan en etkili unsurlar hizmet elverişliliği ve maliyettir.
Depo yeri seçiminde maliyete etki eden başlıca etmenler nelerdir?
Maliyete etki eden başlıca etmenler taşımacılık ve depolama maliyetidir.
Depo yeri seçiminde makro analizde kaç farklı sistematik vardır ve bunlar nelerdir?
Makro analizde deponun coğrafi olarak nereye kurulacağı incelenir. Müşteri hizmet düzeyi ve lojistik maliyetler dikkate alınarak üst düzey yöneticilerin katılımıyla, gerekli tesis sayısı, büyüklüğü ve yeri saptanır. Makro analizde üç temel sistematik vardır:
Pazara göre konumlandırma: Müşteri hizmet düzeyi, ürün ömrü, dağıtım maliyetlerinin yüksekliği öncelikli olarak dikkate alındığı için, müşteriye yakın noktalarda yer seçimi yapılır.
Ürüne göre konumlandırma: Ham madde ömrü ve lokasyonlarına yakınlık ile tedârik maliyetlerinin yüksekliği öncelikli olarak dikkate alındığı için, tedarik kaynağına yakı noktalarda yer seçimi yapılır
Orta noktaya göre konumlandırma: Burada ise hem pazara hem de ürüne göre konumlandırma, belli ağırlıklarda dikkate alınır.
Depo yeri seçiminde mikro analizde nitel etmenler nelerdir?
b. Nitel Etmenler :
• İmar Durumu (tür, emsal değer, yükseklik, vd.) ve Değişme Olasılığı, Kamulaştırma Riski, Yeterli Alan Büyüklüğü
• Konum (görsellik, reklam etkisi, vd.)
• Gayrimenkulün Değerlenme Olasılığı, Mevcut ve Gelecekteki Ana Ulaşım Yollarına Yakınlık, Seçenek Ulaştırma Olanaklarının (karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu) Varlığı
• Arazi Topoğrafyası ve Zemin Özellikleri, Kat Oluşturmaya, Hafriyat ve İnşaat Maliyetine Etkisi
• Altyapı (elektrik, su, doğalgaz, data, kanalizasyon, atık, ulaşım vb.) Olanakları, Sürekliliği ve Maliyeti
• Personelin Erişim Kolaylığı, Personel Temin Olanağı, Personel Servisi Maliyeti
• Çevredeki Toplumun Sosyal Yapısı, Güvenlik
• Trafik Yoğunluğu
• Afet Riski, Sigorta Ücreti
• Komşu Arsa ve Binalar (gerçekleştirilen faaliyetler)
• Arsanın tarihçesi (önceki sahipleri ve faaliyetleri)
• İklim (rakım/deniz seyiyesinden yükseklik, yola bakan yöndeki hakim rüzgar)
• Genişleme Olanağı
• Araç Manevrasına Uygun Alanların Varlığı
• Vergi ve Teşvikler
• Çevresel Etkiler (Konutlara Yakınlık vd)
• Kendi Arazisi Olma Durumu
• Evrak Akışı Açısından İlgili Kurumlara Yakınlık
Depo yeri seçiminde hangi yöntemin kullanılacağını belirleyen ölçütler nelerdir?
Depo yeri seçiminde hangi yöntemin kullanılacağı, aşağıdaki ölçütlere göre değişir:
1. Baskın Etmene Göre: Yer seçimi etmenlerinden bir tanesi, son derece kritik olduğu için, değerlendirmede en baskın olan bu etmen dikkate alınır. Örneğin maliyet.
2. Tesis Sayısına Göre: Tek depo ve çok depo seçiminde kullanılacak yöntemler farklılık gösterir.
3. Seçenek Sayısına Göre: Bazı durumlarda tüm olasılıklar değerlendirilirken, bazı durumlarda, belirlenmiş adaylar arasından seçim yapılır.
4. Eldeki Veri Yoğunluğuna Göre: Elde edilen verilerin yoğunluğuna, geçerliliğine ve kapsamına bağlı olarak yöntemlerde farklılıklara gidilebilir.
5. Zaman Ufkuna Göre: Planlamanın kısa veya uzun vadeli olarak yapılmasına göre kullanılacak yöntem değişir.
Depo yeri seçimi yöntemleri nelerdir?
Depo Yeri Seçimi Yöntemleri;
• Etmen-Puan Yöntemi
• Ağırlık Merkezi Yöntemi
Depo yeri seçimi yöntemlerinden etmen-puan yönteminin adımları nelerdir?
Bu yöntemin uygulanması sırasında aşağıdaki adımlar izlenir (Tanyaş, 2015):
a. Kuruluş yeri seçimi etmenleri belirlenir.
b. Dikkate alınan kuruluş yeri etmenlerinin her biri için verilebilecek en yüksek puan saptanır.
c. Her etmene göre seçenek kuruluş yerleri değerlendirilerek uygun puanlar verilir.
d. Elde edilen sonuçlar tablolar halinde düzenlenir ve karara varılır.
Depo yeri seçimi yöntemlerinden ağırlık merkezi yönteminin diğer adı nedir?
Ağırlık merkezi yöntemi, “Coğrafi Koordinatlar Yöntemi” olarak da bilinir
Depo tasarımı nedir?
Depo tasarımı, deponun maliyet ve /veya performansı açısından gerekli amaçlara ulaşması için birçok farklı tasarım parametresi ile ilgili kararların alınması sürecidir.
Hiyerarşik depo tasarımı metodolojisinde operasyonel düzeydeki faaliyetler nelerdir?
* Parti oluşturma
* Toplama emirlerinin personel tayini
* Bekleme (dwell) noktası seçimi
* Taşıma araçlarının yükleme-boşaltma rampalarına tayini
Depo tasarım hesaplamaları nelerdir?
Depo Tasarım Hesaplamaları
1. Kapı/Rampa Sayısının Belirlenmesi
2. Elleçleme ekipmanının ve depo içi koridorların yükseklik ve genişliklerinin belirlenmesi
3. Depolama yeri sayısının belirlenmesi(sizing)
4. Depolama alanı en ve boyunun hesaplanarak depo içi koridorların sayı ve uzunluklarının belirlenmesi
5. Sipariş hazırlama alanının (dock) belirlenmesi
6. Binanın en, boy ve yüksekliğinin hesaplanması (dimensioning)
Kapı rampa sayısı neye göre hesaplanır?
Kapı/Rampa sayısı en yoğun giriş ve çıkışın olduğu döneme göre hesaplanır.
Depolama yeri sayısı hesabında projeksiyonun en az kaç yılı içermesi gerekir?
Depolama (raf veya istif) yeri hesabı için öncelikle ileriye yönelik depolama gereksinimi projeksiyonlarının belirlenmesi gerekir. Projeksiyonun en az 6 yılı içermesi gerekir.