Bilişim Sistemleri Ve Lojistik Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Depo nedir?

Depolar; hammadde, yarı mamul ve ürünlerin belirli bir sistem içerisinde planlı ve organize bir biçimde elleçlendikleri, istiflendikleri ve sevk edildikleri mekânlar olarak tanımlanır. Depo içerisine konulan ürünlerin depo içerisindeki düzeni ve belirli sistem çerçevesinde yerleşimi operasyonların performansı açısından son derece önemlidir.

Depolarda ne tür aktiviteler gerçekleştirilir?

Depolar mal kabul, istifleme ve sevkiyat fonksiyonlarının yanı sıra ayırma, birleştirme, konsolidasyon, etiketleme, paketleme, paletleme vb. türde çok sayıda lojistik aktivitenin gerçekleştirilmesi potansiyeline sahip yerlerdir.

Depoların amacı nedir?

Depolar, talep dalgalanmaları ile söz konusu olabilecek olumsuz durumların ortadan kaldırılması, diğer yandan tedarik zinciri işleyişinin düzgün ve kontrol edilebilir bir yapı ile niteliğe kavuşturulabilmesi için kullanılan enstrümanlardır.

Depo gereksiniminin olup olmadığı, gereksinim düzeyi, ihtiyaç duyulan deponun özellikleri ve çalışma prensipleri belirlenirken sorulması gereken sorular nelerdir?

- Gerçekten bir depoya ve depolama faaliyetine gereksinimimiz var mı?
- Arz ve talep arasındaki dengenin sağlanabilmesi için üretim, taşıma ve tedarik noktalarının süreç içerisinde yerleşimleri doğru şekilde yapılandırılmış mı?
- Arz ve talep arasında dengesizliğin olup olmadığı, bir dengesizlik olması hâlinde bunun düzeyi, talep ve arz arasındaki farkın dalgalı ya da düzenli bir seyir izleyip izlemediği, aynı zamanda gelecekte olası değişikliklerin söz konusu mu?
- Tedarik zinciri envanter düzeyi ile verimlilik seviyesinin yanı sıra, envanter bulundurma maliyetleri ile envanter düzeyi, verimlilik ve maliyetlere ilişkin değişikliklerin gerçek zamanlı izleniyor mu?
- Müşterilerin sipariş vermesi ile siparişin yanıtlanması arasında geçen süre nedir?

Depo yönetiminin hizmet açısından yaratacağı katma değerler hangi başlıklar altında incelenir?

- Hizmet kalitesi
- Üretilen depolama hizmetinin sürekliliği

Hizmet kalitesi nedir?

Hizmet kalitesi; müşterilerin tatmin olacağı düzeyde hizmetin istendiği ilk seferde sağlanması,
faaliyetlerin ikinci kez tekrarlanmamasıdır. Hizmet kalitesinin temel göstergeleri; arz ve talep arasında görülebilen sapmaların en düşük seviyede gerçekleşmesi, üretilen hizmet ile talep edilen hizmetin aynı olması, müşteri gereksinimlerinin bütünüyle karşılanması, gerekli olmayan tüm süreç ve aktivitelerin süreçten çıkarılmış olması, iyileştirme uygulamalarının süreklilik kazanmış olması gibi parametrelerdir.

Depo operasyonlarında karşılaşılan problemler nelerdir?

Depo operasyonlarında optimum envanter düzeyi ve kaynak kullanımı ile depo yer seçimi, depo operasyonlarının yapılandırılması vb. şekilde birçok karar alma sürecini gerektiren problemler görülebilmektedir.

Depo yönetimi nasıl bir süreçtir?

Depo yönetimi, depo ve dağıtım sistemlerinin organize edildiği, söz konusu sistemlere yönelik optimizasyonun sağlandığı, kontrol süreçlerinin tanımlandığı ve uygulandığı sistematik bir süreçtir.

Günümüzdeki hangi etkenler depo süreçlerinin eski yöntemler kullanılarak kontrol edilmesini imkânsız hale getirmiştir?

- Ticaretin hacim yönünden geçmişle kıyaslanamayacak ölçüde artması
- Ürünlerin çeşitlenmesi
- Müşteri taleplerinin farklılaşması

Depo otomasyonu nedir?

Depo otomasyonu; insan faktörüne gerek olmaksızın ya da minimum düzeyde insan faktörü kullanılarak yüksek teknoloji çerçevesinde depo faaliyetlerinin otomatik olarak gerçekleştirilmesi, bu faaliyetlerde teknoloji düzeyi yüksek araç, ekipman ve donanımların kullanılması olarak tanımlanır.

Depo otomasyonu hangi bileşenlerden oluşur?

- Fiziksel bileşenler
- Teknolojik bileşenler

Depo otomasyonundaki fiziksel bileşenler nelerdir?

- Raf sistemleri,
- Otomatik toplayıcı ve dağıtıcılar,
- İstifleme araç ve ekipmanları

Depo otomasyonundaki teknolojik bileşenler nelerdir?

- Veri işlem sistemleri,
- Uzaktan algılama donanım ve yazılımları
- Tanımlama sistemleri
- Terminaller,
- RFID donanımları,
- Radyo frekansları,
- Yazılımlar ve sistemler

Depo otomasyon sistemlerinin içerisinde yer aldığı depolama faaliyetleri nelerdir?

- Dökme yüklerin paketleme veya paletleme yapılarak birimleştirilmesi ya da birimleştirilmiş yüklerin dökme hâle getirilmesi
- Çapraz sevkiyat (Cross Docking) operasyonları ve süreçleri
- Aktarma faaliyetleri
- Montaj ve demontaj uygulamaları
- Ürün birleştirme uygulama ve süreçleri
- Geri dönen veya toplanan ürünlerin depolanması
- Tamir, bakım ve onarım süreçleri

İşletmelerde kullanılan depo otomasyon sistemi unsurları nelerdir?

- Otomatik raflama sistemleri (AS/ RS)
- Robotik cihazlar
- Konveyörler (taşıyıcı bantlar)
- Tanımlama sistemleri
- Uzaktan algılama donanımları

Lojistik süreçlerde çok yüksek düzeyde stratejik olanaklar sağlayan operasyonel süreç örnekleri nelerdir?

- Çapraz sevkiyat
- Tam Zamanında Üretim (JIT)
- Döngüsel Sefer (Milk Run)

Tam Zamanında Üretim (JIT) nasıl tanımlanmaktadır?

Tam Zamanında Üretim (JIT) sistemine çeşitli tanımlar getirilebilir. Bu tanımların bazıları, sistemi yalnızca stokların azaltılmasıyla sınırlar. Oysa JIT bundan çok daha geniş kapsamlıdır. Yalnızca imalatla ilgili etkinliklerde değil, malzeme temininden depolamaya, bakım onarımdan mühendislik tasarımına, satıştan üst yönetime kadar üretim sisteminin diğer alanlarında da etkisini hissettirir. Çünkü JIT, tüm kuruluştaki zaman ve kaynak kayıplarının önlenmesi ve yok edilmesi yoluyla iş verimliliğinde önemli ölçüde ve sürekli iyileştirmeyi amaçlayan bir stratejidir. Daha genel bir ifade ile JIT felsefesi, tüm birimlerin katılımıyla en az maliyet ve en yüksek müşteri memnuniyetini sağlayacak sürekli iyileştirmeyi amaçlayan bir stratejidir.

Lojistik akış süreçlerinde neden darboğaz oluşur? Bu durum nasıl önlenir?

Lojistik akış süreçlerinde belirli bölümlerde akan ürün ya da materyal miktarı yüksekken bazı bölümlerde olması gereken düzeyin altında kalabilmektedir. Bu durum akış sistemlerinde darboğazlara yol açabilmektedir. Depo otomasyon sistemleri lojistik süreçlerde akış gösteren materyallerin hızlarının toplam akış sürecine göre
modellenerek sistemde darboğazların ya da atıl kapasitenin oluşmasını da büyük oranda azaltabilmektedir. Dolayısıyla yüksek hacimli transferlerin olduğu süreçleri gerekli olduğu ölçüde hızlandırarak, hacmin düşük olduğu süreçleri belirli bir miktar yavaşlatmak bu olanağı sağlamaktadır.

Depo otomasyon sistemlerinin ekonomik açıdan faydaları nelerdir?

- Depo otomasyon sistemi olmaksızın, operasyon süreci içerisinde gerçekleştirilen aktivitelerin her birisi için farklı maliyetler söz konusu olabilmektedir. Depo otomasyon sistemleri bu faaliyetleri bir araya getirerek kombine bir biçimde gerçekleştirdiği için aynı zamanda bu faaliyetlere ilişkin maliyetleri de kombine etmiş, dolayısıyla azaltmış olmaktadır.
- Depolama süreçlerinde kullanılan toplam iş gücü miktarını ve personel gereksinimini de önemli ölçüde azaltmaktadır. Bu durumda iş gücü maliyetleri azaldığı gibi beraberinde daha düşük seviyede istifleme aracı kullanımı ile sonuçlanabilmekte ya da bu tür ekipmanlara gereksinimi ortadan kaldırmaktadır. Dolayısıyla istifleme araç maliyetleri azalırken aynı zamanda bu unsurların yarattığı riskler ve bu risklerin maliyetleri de azaltılabilmektedir.

Depo otomasyon sistemlerinin başarısını olumsuz yönde etkileyen faktörler nelerdir?

- Kurulacak depo otomasyon sistemleri belirlenirken gerekli hassasiyetin gösterilmemesi sonucunda depo akış süreçleri ile depo otomasyon sistemlerinin uyumlu olmaması
- Depo otomasyon sisteminden beklentilerin yeterli ölçüde açık olmaması

İşletmeler hangi iki temel gereksinim çerçevesinde depo otomasyon sistemlerini tercih etmektedirler?

- Maliyet
- Yüksek düzeyde hizmet seviyesine ulaşabilme

Otomatik raflama sistemleri (AS/RS) nedir?

Otomatik raflama sistemleri; depo operasyonuna konu olan materyallerin depo sahasına alınması ya da depo dışına sevk edilmesi süreçlerinde toplama ve sevkiyat işlemlerinin otomatik olarak yapıldığı, insan faktörü önemli ölçüde azaltılmış olduğundan hataların minimize edildiği, yüksek düzeyde doğruluk ve operasyonel hız prensibiyle çalışan depolama sistemleridir. Bu çerçevede depolanacak ürünlerin depo sahasında raflarına otomatik olarak insan gücü kullanılmaksızın taşınması, raflardan aynı şekilde otomatik olarak toplanılması bu sistem sayesinde mümkün olabilmektedir.

Otomatik raflama sistemi bileşenleri nelerdir?

Otomatik raflama sistemleri; konveyörler, materyallerin konulduğu raf sistemleri, araçlardan yükün boşaltıldığı ve yüklendiği toplama ve dağıtım noktaları ile ağır yükler söz konusu olduğunda kullanılan kaldırma ve indirme ekipmanları ile tanımlama ve algılama sistemlerinden oluşmaktadır.

Konveyör nedir?

Konveyörler depo sahalarında ürünlerin belirli bir noktadan bir başka noktaya sevk edilmesine olanak veren depo ekipmanlarıdır. Ürünler konveyör adı verilen bantlar üzerinde ileriye doğru hareket ettirilmekte, bu sayede ürünün depo içerisinde mobilizasyonu sağlanabilmektedir.

Depo otomasyonunda kullanılan tanımlama sistemleri nedir?

Verilerin manuel olarak değil, otomatik bir şekilde elektronik sistemler tarafından toplandığı sistemlerdir. Bu sistemler sayesinde verilerin toplanması ve veri işleme sistemlerine aktarılması kesintisiz, sistematik ve hata düzeyi son derece düşük bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Tümüyle teknolojiye dayanan bu sistemler verilerin toplanması, işlemselleştirilmesi ve aktarılması gibi fonksiyonlara sahiptirler.

Tanımlama sistemleri grupları nelerdir?

Tanımlama sistemleri, operatörlerin her seferinde veri girişini gerçekleştirdiği ve insan faktörü olmaksızın işlevsel olmayan manuel tanımlama sistemleri ve operatörler tarafından veri girişinin zorunlu olmadığı, verilerin sisteme otomatik olarak aktığı otomatik tanımlama sistemleri olarak iki gruba ayrılmaktadır. Birinci grupta barkod sistemleri yer alırken diğer sınıf içerisinde radyo frekansları ile tanımlama sistemi (RFID) gibi otomatik sistemler bulunmaktadır.

Barkod sistemi nedir?

Barkod sistemleri depolama ve diğer lojistik süreçlerde gereksinim duyulan verilerin ikili algoritma çerçevesinde siyah ve beyaz çubuklar ile sembollere kodlanması şeklinde kullanılan bir tanımlama sistemidir.

Barkod sistemlerinin çalışma prensibi nedir?

Her bir çubuk (beyaz ya da siyah) gereksinim duyulan verilerin kodlanarak optik okuyucular ile bu verilerin tanımlandığı ve işlemselleştirildiği bir algoritmayı ifade etmektedir. Optik okuyucuların barkodları okurken gönderdikleri ışınlar beyaz çubuklar tarafından emilmekte, siyah çubuklar tarafından ise yansıtılmaktadır. Optik okuyucular yansıyan ışınları toplayarak sistemde daha önce tanımlanmış verilere bunları çevirmektedir. Barkod sistemlerinde beyaz çubuklar “0”, siyah çubuklar ise “1” gibi algoritma kodları ile gösterilmektedir.

Günümüzde en yoğun kullanılan barkod sistemleri nelerdir?

- EAN/UPC
- Interleaved 2 of 5
- Code 39
- Codabar

Radyo frekansları ile tanımlama sistemleri (RFID) nedir?

RFID tanımlama sistemleri, klasik barkod sistemlerinden farklı olarak, algoritma ile kodlanmış çubuklar yerine elektronik etiketlerin kullanıldığı tanımlama sistemleridir. Bu etiketler çip olarak tanımlanabilmekte, klasik barkodlarda olduğu gibi sadece kodlama yapılarak verilerin tanımlanmasına değil ek olarak uzak mesafeler arasında veri alışverişi fonksiyonuna da sahip olan unsurlardır.

RFID sistemleri kendi içerisinde kaça ayrılır ve bunlar nelerdir?

- Pasif sistemler: Terminal adı verilen bir RFID okuyucu ile aynı ortamda ve belirli bir mesafede bulunduğunda veri gönderen sistemlerdir. RFID etiketleri terminaller ile bir araya geldikleri zaman belirli bir mesafede etkin hâle gelmekte ve terminallere veri gönderimi yapmaktadır.
- Aktif sistemler: Aktif RFID sistemlerinin üzerinde sürekli aktif olmalarını sağlayan mini bataryalar bulunmakta, bulundukları ortamda sürekli olarak veri alarak veri göndermektedirler. Aynı zamanda daha uzak mesafeler ile veri paylaşımında bulunabilmeleri mümkündür. Öte yandan içerisine yazılacak veri miktarı diğer sistemler ile kıyaslanmayacak kadar fazladır.
- Yarı aktif sistemler: Yarı aktif sistemlerde mini batarya bulunmasına rağmen, çoğunlukla bunlar kullanılmaz, olumsuz durumlarda devreye girmektedirler. Genel olarak veri paylaşımı için gereksinim duydukları enerjiyi terminallerden elde ettikleri elektro manyetik alan yolu ile sağlamaktadırlar.

RFID sistemi bileşenleri nelerdir?

RFID sisteminin bileşenleri arasında RFID etiketleri (tag), veri toplama ve dağıtımı için kullanılan terminaller, terminallere iletilen ya da terminallerden alınan verilerin dönüştürüldüğü okuyucular (reader) ile bilgisayar sistemleri vardır.

Depo yönetim sistemleri nedir?

Kullanılan depo ya da depoların etkinlik ve verimlilik temelinde işletilmesinin sağlanması amacıyla kullanılan teknolojik altyapılardır. Depoların daha iyi bir biçimde izlenmesi ve belirli durumlarda eş zamanlı önlemlerin uygulanabilmesi söz konusu sistemlerin kullanılması ile mümkün olabilmektedir. Depo yönetim sistemleri aynı zamanda sipariş toplama, yerleştirme ve mal kabul gibi operasyonel süreçlerin sistematik bir hâle gelmesine olanak sağlamaktadır.

Depo yönetim sistemleri nelerdir?

- Mağaza yönetim sistemleri
- Bilgi yönetimi sistemleri
- Üretim planlama ve kontrol sistemleri
- Yatırım kaynak planlama (ERP)
- Materyal akış kontrol sistemleri
- Depo kontrol sistemleri.

Depoyu tanımlayınız.

Depolar; hammadde, yarı mamul ve ürünlerin belirli bir sistem içerisinde planlı ve organize bir biçimde elleçlendikleri, istiflendikleri ve sevk edildikleri mekânlar olarak tanımlanabilir.

Depoların tedarik zinciri içindeki önemini açıklayınız.

Tedarik zinciri içerisinde depoların stratejik ve taktik düzeyde öneme sahip fonksiyonları bulunmaktadır. Depolar günlük operasyonlar çerçevesinde ham madde ya da ürünlerin depo sahasına kabul edildikleri, belirli kriterler çerçevesinde istiflendikleri ve talepler doğrultusunda sevk edildikleri yerler olarak düşünülmesine karşılık, gerçekte depolar günlük operasyonlara ek olarak orta ve uzun dönemlerde işletmelere ve tedarik zincirlerine stratejik düzeyde manevra olanağı yaratan bir süreçtir. Dolayısıyla depolar talep dalgalanmaları ile söz konusu olabilecek olumsuz durumların ortadan kaldırılması, diğer yandan tedarik zinciri işleyişinin düzgün ve kontrol edilebilir bir yapı ile niteliğe kavuş- turulabilmesi için kullanılan enstrümanlardır.

Depo işletimi hangi durumda mantıklı olmayabilir?

Bir tedarik zinciri ve lojistik yöneticisi en başta, “Gerçekten bir depoya ve depolama faaliyetine gereksinimimiz var mı?” sorusunu sormalıdır. Bu soruya verilecek cevap tedarik zinciri ve işletmenin alacağı pozisyonu belirlemektedir. Piyasa belirsizliğinin son derece düşük olduğu, üretim ve dağıtım faaliyetlerinin önceden belirlenmiş siparişlere göre yapıldığı, depolama maliyetlerinin olası müş- teri kaybı maliyetlerinden daha yüksek olduğu süreçlerde işletmelerin depo işletiminde bulunmaları rasyonel bir karar olarak değerlendirilmeyebilmektedir. İlk soruya verilecek cevabın evet olması hâlinde sorulacak ikinci

Depolama yönetiminde sorulması gereken sorular nelerdir?

• Gerçekten bir depoya ve depolama faaliyetine gereksinimimiz var mı?
• Arz ve talep arasındaki dengenin sağlanabilmesi için üretim, taşıma ve tedarik noktalarının süreç içerisinde yerleşimleri (lokasyon) doğru şekilde yapılandırılmış mı?
• Arz ve talep arasında dengesizliğin olup olmadığı, bir dengesizlik olması hâlinde bunun düzeyi, talep ve arz arasındaki farkın dalgalı ya da düzenli bir seyir izleyip izlemediği, aynı zamanda gelecekte olası değişikliklerin söz konusu olup olmayacağı,
• Tedarik zinciri envanter düzeyi ile verimlilik seviyesinin yanı sıra, envanter bulundurma maliyetleri ile envanter düzeyi, verimlilik ve maliyetlere ilişkin değişikliklerin gerçek zamanlı izlenip izlenemediği,

Günümüzde depo yönetim sistemlerinin kullanılmasının zorunlu hale gelmesinin nedeni nedir?

Günümüzde ticaretin hacim yönünden geçmişle kıyaslanamayacak ölçüde artması, ürünlerin çeşitlenmesi, müşteri taleplerinin farklılaşması vb. türde faktörler depo süreçlerinin eski yöntemler kullanılarak izlenmesini ve kontrol edilmesini neredeyse imkânsız hâle getirmiş, işletmelerin depo yönetim sistemleri kullanmalarını zorunlu kılmıştır

Depo otomasyon sisteminin bileşenleri nelerdir?

a depo otomasyon sistemleri çok sayıda bileşene sahip karmaşık nitelikli bir süreçtir. Bu bileşenler kendi içerisinde fiziksel bileşenler ve teknolojik bileşenler olarak ayrılabilmektedir. Fiziksel bileşenler; raf sistemleri, otomatik toplayıcı ve dağıtıcılar, istifleme araç ve ekipmanları gibi unsurlardır. Teknolojik unsurlar ise veri işlem sistemleri, uzaktan algılama donanım ve yazılımları, tanımlama sistemleri gibi bileşenlerdir. Bu tür teknolojik unsurlara örnek olarak terminaller, RFID donanımları, radyo frekansları, yazılımlar ve sistemler verilebilmektedir.

Depo otomasyon sistemlerinin depo sahasındaki görevleri nelerdir?

Depo otomasyon sistemleri depo sahalarında farklı birtakım görevleri yerine getirmektedir. Bu tür sistemlerin içerisinde yer aldığı depolama faaliyetleri aşağıdaki gibi sıralandırılabilmektedir:

• Dökme yüklerin paketleme veya paletleme yapılarak birimleştirilmesi ya da birimleştirilmiş yüklerin dökme hâle getirilmesi

• Çapraz sevkiyat (Cross Docking) operasyonları ve süreçleri

• Aktarma faaliyetleri • Montaj ve demontaj uygulamaları

• Ürün birleştirme uygulama ve süreçleri

• Geri dönen veya toplanan ürünlerin depolanması

• Tamir, bakım ve onarım süreçleri

Tam zamanında üretimi (JIT) açıklayınız.

Tam Zamanında Üretim (JIT) sistemine çeşitli tanımlar getirilebilir. Bu tanımların bazıları, sistemi yalnızca stokların azaltılmasıyla sınırlar. Oysa JIT bundan çok daha geniş kapsamlıdır. Yalnızca imalatla ilgili etkinliklerde değil, malzeme temininden depolamaya, bakım onarımdan mühendislik tasarımına, satıştan üst yönetime kadar üretim sisteminin diğer alanlarında da etkisini hissettirir. Çünkü JIT, tüm kuruluştaki zaman ve kaynak kayıplarının önlenmesi ve yok edilmesi yoluyla iş verimliliğinde önemli ölçüde ve sürekli iyileştirmeyi amaçlayan bir stratejidir. Daha genel bir ifade ile JIT felsefesi, tüm birimlerin katılımıyla en az maliyet ve en yüksek müşteri memnuniyetini sağlayacak sürekli iyileştirmeyi amaçlayan bir stratejidir.

İşletmeler hangi gereksinimler doğrultusunda depo otomasyon sistemlerini tercih ederler?

İşletmeler iki temel gereksinim çerçevesinde depo otomasyon sistemlerini tercih etmektedirler. Bunlardan birincisi maliyet, diğeri ise yüksek düzeyde hizmet seviyesine ula- şabilmektir. Her iki hedef birbiri ile çelişkili olsa da işletmeler bu hedefler arasında denge sağlayarak her iki hedefi de optimize etme yoluna gidebilmektedir. Aynı şekilde işletmelerin daha mikro düzeyde gereksinimlerine göz atıldığında, sevkiyat süreçlerinin optimize edilmesi ve gereksiz operasyonların ortadan kaldırılması, dolayısıyla kaynak tasarrufunun sağlanması hedefler arasında yer almaktadır. Ek olarak, depo ve dağıtım operasyonlarında söz konusu olan hataların azaltılması, lojistik akış hızının artırılması, lojistik faaliyetlere ilişkin elde edilecek yüksek doğruluk düzeyi gibi gereksinimler işletmeleri depo otomasyon sistemleri ile ilgili olarak motive eden faktörler arasında sayılabilmektedir

Depo otomasyon sistemilerinin bileşenlerini açıklayınız.

Depo otomasyon sistemleri çok sayıda bileşene sahiptir. Bu bileşenler; depo operasyon unsurları, teknolojik unsurlar, sistem ve insan olarak sayılabilmektedir. Bu faktörler arasında depo otomasyon sistemlerinin tasarımı çerçevesinde yüksek düzeyde bir etkileşim söz konusudur. Dolayısıyla sistemin bütüncül bir yaklaşımla bir işletmenin faaliyetlerini kapsayacak biçimde var olabilmesi için sistemi oluşturan tüm bileşenlerin mevcut olması gerekmektedir.

Depo otomasyon sistemlerini oluşturan parçalar nelerdir?

Depo otomasyon sistemlerini oluşturan parçalar aşağıdaki gibi tanımlanabilmektedir.

• Otomatik Raflama Sistemleri (AS/RS)

• Taşıyıcı Sistemler

• Tanımlama Sistemleri

• Barkod Sistemleri

• RFID Sistemleri

Otomatik raflama sistemleri nedir?

Otomatik raflama sistemleri; depo operasyonuna konu olan materyallerin depo sahasına alınması ya da depo dışına sevk edilmesi süreçlerinde toplama ve sevkiyat işlemlerinin otomatik olarak yapıldığı, insan faktörü önemli ölçüde azaltılmış olduğundan hataların minimize edildiği, yüksek düzeyde doğruluk ve operasyonel hız prensibiyle çalışan depolama sistemleridir.

Otomatik raflama sistemlerinin temel bileşenleri nelerdir?

Otomatik raflama sistemleri stabil özellikte raflar ile bu raflardan toplama ve raflara yerleş- tirme yapan konveyör sistemleri vasıtasıyla yüklerin hareket ettirildiği depolama sistemidir. Bu sistem yüklerin raflara konulması ve raflardan toplanması ekseninde doğrudan hareket temeline dayanmaktadır. Sistemin temel bileşenlerine göz atıldığında, otomatik raflama sistemleri; konveyörler, materyallerin konulduğu raf sistemleri, araçlardan yükün boşaltıldığı ve yüklendiği toplama ve dağıtım noktaları ile ağır yükler söz konusu olduğunda kullanılan kaldırma ve indirme ekipmanları ile tanımlama ve algılama sistemlerinden oluşmaktadır.

Konveyörleri açıklayınız.

Konveyörler depo sahalarında ürünlerin belirli bir noktadan bir başka noktaya sevk edilmesine olanak veren depo ekipmanlarıdır. Ürünler konveyör adı verilen bantlar üzerinde ileriye doğru hareket ettirilmekte, bu sayede ürünün depo içerisinde mobilizasyonu sağ- lanabilmektedir.

Tanımlama sistemlerini açıklayınz.

Tanımlama sistemleri depo operasyonlarının yanı sıra, tüm lojistik süreçlerde kullanılan, verilerin manuel olarak değil, otomatik bir şekilde elektronik sistemler tarafından toplandığı sistemlerdir. Bu sistemler sayesinde verilerin toplanması ve veri işleme sistemlerine aktarılması kesintisiz, sistematik ve hata düzeyi son derece düşük bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Tümüyle teknolojiye dayanan bu sistemler verilerin toplanması, işlemselleştirilmesi ve aktarılması gibi fonksiyonlara sahiptirler.

Barkod sistemlerini açıklayınız.

Barkod sistemleri depolama ve diğer lojistik süreçlerde gereksinim duyulan verilerin ikili algoritma çerçevesinde siyah ve beyaz çubuklar ile sembollere kodlanması şeklinde kullanılan bir tanımlama sistemidir. Her bir çubuk (beyaz ya da siyah) gereksinim duyulan verilerin kodlanarak optik okuyucular ile bu verilerin tanımlandığı ve işlemselleştirildiği bir algoritmayı ifade etmektedir.

Günümüzde en yoğun kullanılan barkod sistemleri nelerdir? Açıklayınız.

Günümüzde en yoğun kullanılan barkod sistemleri aşağıda sıralanmıştır:

• EAN/UPC: EAN/UPC olarak tanımlanan barkodlar endüstrilerde ve lojistik sü- reçlerde en yoğun kullanılan barkod sistemlerinin başında gelmektedir. Bu sistemler uluslararası standart hâline gelmiştir ve Avrupa başta olmak üzere geniş bir coğrafyada kullanılmaktadır. EAN’ın açılımı Avrupa Madde Numarası standardı anlamına gelirken bu uygulamanın benzeri ABD’de UPC olarak kısaltılmakta, (Universal Product Code) Uluslararası Ürün Kodu anlamına gelmektedir. Her iki sistem de birbirine bütünüyle benzemektedir. EAN barkod tipleri EAN8 ve EAN13 olmak üzere iki türden oluşmaktadır. EAN8; 8 aralık ile kodlanırken EAN13’te kullanılan aralık sayısı 13’tür. 

• Interleaved 2 of 5: Bir diğer geniş kullanım alanına sahip barkod sistemi Interleaved 2 of 5 ya da kısa adıyla ITF’dir. Birtakım özellikleri ile EAN kodlarına benzemekle birlikte, ITF kodlarında 14 aralık kullanılmaktadır. Bununla birlikte ITF kodları için bir aralık sınırı söz konusu değildir. Optik okuyucunun kapasitesi kullanılacak aralık sayısını da belirlemektedir. ITF kodları çift hanelerden oluşmaktadır.

• Code 39: Code 39 yoğun olarak kullanılan barkod sistemlerinden bir diğeridir. EAN ve ITF sistemlerinden farklı olarak büyük harf karakterleri de barkodlarda kodlanarak kullanılabilmekte, aynı zamanda $, #, &, * vb. diğer sembol ve işaretleri de kodlayabilmektedir. Code 39 barkodları başında ve sonunda yıldız işaretleri (*) yer almakta, bu işaret; başlama ve bitiş anlamına gelebilmektedir.

• Codabar: Bu barkod sistemi en yoğun kullanılanlardan birisi olup, yapısal olarak Code 39’a büyük oranda benzemektedir. Code 39’da olduğu gibi farklı karakterler kodlanabildiği gibi, küçük harfler de kullanılabilmektedir. Aynı zamanda harfler, rakamlar ve karakterler kombinasyonları söz konusu olabilmektedir.

Radyo frekanslarıyla tanımlama sistemlerini açıklayınız.

RFID olarak kısaltılan radyo frekansları ile tanımlama sistemleri klasik barkod sistemlerinden farklı olarak, algoritma ile kodlanmış çubuklar yerine elektronik etiketlerin kullanıldığı tanımlama sistemleridir. Bu etiketler çip olarak tanımlanabilmekte, klasik barkodlarda olduğu gibi sadece kodlama yapılarak verilerin tanımlanmasına değil ek olarak uzak mesafeler arasında veri alış verişi fonksiyonuna da sahip olan unsurlardır.

RFID sistemininin bileşenleri nelerdir?

RFID sistemleri diğer sistemler ile kıyaslandığında çok sayıda fonksiyonun yanı sıra, çok fazla sayıda bileşene sahip bir tanımlama sistemidir. Sistemin bileşenleri arasında RFID etiketleri (tag), veri toplama ve dağıtımı için kullanılan terminaller, terminallere iletilen ya da terminallerden alınan verilerin dönüştürüldüğü okuyucular (reader) ile bilgisayar sistemleri sayılabilmektedir.

Depo yönetim sistemleri nedir?

Depo yönetim sistemleri, kullanılan depo ya da depoların etkinlik ve verimlilik temelinde işletilmesinin sağlanması amacıyla kullanılan teknolojik altyapılardır. Depoların daha iyi bir biçimde izlenmesi ve belirli durumlarda eş zamanlı önlemlerin uygulanabilmesi söz konusu sistemlerin kullanılması ile mümkün olabilmektedir. Depo yönetim sistemleri aynı zamanda sipariş toplama, yerleştirme ve mal kabul gibi operasyonel süreçlerin sistematik bir hâle gelmesine olanak sağlamaktadır

Depo yönetim sistemleri türleri nelerdir?

Depo yönetim sistemleri türleri şunlardır:

• mağaza yönetim sistemleri,
• bilgi yönetimi sistemleri,
• üretim planlama ve kontrol sistemleri,
• yatırım kaynak planlama (ERP),
• materyal akış kontrol sistemleri,
• depo kontrol sistemleri.