Lojistikte Teknoloji Kullanımı Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Temel lojistik faaliyetlerini kısaca nasıl açıklarsınız?

Bir mal üretimini düşünelim; ham maddeler veya yarı mamuller tedarikçilerden satın alınacak, daha sonra bunlar üretim yerine taşınacak ve üretimin gerçekleşeceği ana kadar kendileri için ayrılan depoda bekletilecekler. Üretimde kullanılmak üzere ham madde ve yarı mamuller bulundukları depodan alınarak üretimin yapılacağı merkeze getirilecek ve burada çeşitli işlemlerden geçerek nihai ürün halini alacaklar. Daha sonra bu ürünler ya doğrudan doğruya müşterilere ya da daha sonra sevk edilmek üzere ürün deposuna gönderilecekler. Burada yer alan satınalma, taşıma, depolama, üretim, dağıtım gibi faaliyetler, lojistik faaliyetlerdir.

Lojistik faaliyetlerde kullanılan teknolojiler denilince genel anlamda nasıl teknolojiler akla gelmektedir?

Satınalma, taşıma, depolama, üretim, dağıtım gibi lojistik faaliyetlerde kullanılan teknolojileri düşündüğümüzde bir taraftan Otomatik Stoklama ve Erişim Sistemleri, Otomatik Yönlendirmeli Araçlar, GPS cihazları, kendi kendini yükleyebilen konteynır taşıyıcıları gibi makine ve donanımlar; diğer taraftan da özel bilgi sistemleri ile lojistik problemlerinin çözümüne yönelik geliştirilmiş yaklaşımlar için çeşitli bilgisayar yazılımları ve teknolojileri akla gelmektedir.

Malzeme depolama ve elleçleme için hangi sistemler kullanılmaktadır?

Üretim ve dağıtım organizasyonlarında Otomatik Stoklama ve Erişim Sistemleri (OSES: İngilizcesi, Automated Storage and Retrieval Systems-ASRS) ile Otomatik Yönlendirmeli Araçların (OYA: İngilizcesi, Automated Guided Vehicle -AGV) kullanımları gün geçtikçe artmaktadır.

OSES’in temel bileşenleri nelerdir?

Çok farklı türde OSES’ler olmakla beraber, genellikle bir OSES; raflar, stoklama/erişim (S/E) makinesi, giriş/çıkış istasyonu ile sistemi kontrol eden bir bilgisayardan oluşur.

OSES’de hangi görevler vardır?

Bir OSES’de iki tür görev vardır: stoklama ve erişim. OSES’ye giriş istasyonundan stoklanmak üzere gelen bir malzeme S/E makinesi tarafından otomatik olarak alınır ve stoklanacak raf gözüne götürülerek yerleştirilir. Erişim isteğinde, sistem tarafından istenen malzeme, bilgisayarda kayıtlı olduğu adresteki raf gözünden S/E makinesi yardımıyla alınır ve çıkış istasyonundan sisteme gönderilir.

Otomatik yönlendirmeli araçlar hangi görevi yerine getirir?

Otomatik yönlendirmeli araçlar, bir kontrol bilgisayarı yardımıyla daha önceden tanımlanmış yollar üzerinde veya tamamen bağımsız bir şekilde verilen görevleri yerine getirirler. Bu araçlar genellikle zemin üzerine yerleştirilmiş manyetik yolları takip ederler.

Konteynır taşımacılığının taşımacılık alanında önemi nedir?

Taşımacılık alanında özellikle çok modlu taşımacılığa imkan sağlaması nedeniyle konteynır taşımacılığı önemli bir yere sahiptir. Kendi kendini yükleyebilen konteynır taşıyıcısı da bu alanda öne çıkan teknolojilerden biridir. Konteynır, araç üzerinde bulunan vinç sistemi yardımıyla başka bir özel donanıma veya düzene gerek kalmadan araç üzerine yüklenebilir veya araçtan indirilebilir.

Barkod tanımlama sisteminin işleyişi nasıldır?

Çubuk kod olarak da adlandırılan barkod sistemlerinde kimlik bilgisi farklı kalınlıklarda çizgilerden meydana gelen bir etiket yardımıyla saklanır. Bir okuyucu, barkod etiket üzerinde yer alan çizgilerin kalınlıklarından yararlanarak etiketin ifade ettiği sayısal değeri belirler. Bu sayede o etiketi taşıyan nesne ile ilgili bilgi sahibi olunur. Barkod etiketlerin kullanımı çok yaygındır. Bu etiketler bir süpermarketteki herhangi bir ürünün üzerinde karşımıza çıkabileceği gibi, bir kamyonda taşınan kolilerin üzerinde veya hava alanında bir valizin üzerinde de karşımıza çıkabilir.

Radyo Frekanslı Tanımlama (RFID) sisteminin işleyişi nasıldır?

RFID, radyo sinyallerini kimlik verilerine dönüştürmek amacıyla kullanılan aygıt ve teknolojiler olarak düşünülebilir. Bir RFID sistemi; etiket, anten, okuyucu, arayüz yazılımları ve veritabanı sistemlerinden oluşmaktadır. RFID okuyucu yardımıyla, etiketten yayınlanan radyo sinyali alınır, alınan bu sinyalde yer alan veri bir veritabanından sorgulanarak etiketi taşıyan nesnenin tanımlanması sağlanır.

Radyo Frekanslı Tanımlama (RFID) sistemi hangi alanlarda kullanılmaktadır?

RFID sistemleri; tedarik zincirinde ürünlerin izlenmesinde, fabrika içinde ham madde ve malzemelerin hareketlerinin izlenmesinde, depo yönetiminde vb. birçok alanda kullanılmaktadır.

Araç takip sistemlerinin işleyişi nasıldır?

Araç Takip Sistemleri, aracın konum bilgisini elde ederek bu bilgiyi bir merkeze gönderen veya kendi üzerinde bulunan bir hafıza birimine kaydeden, araca monte edilmiş bir bileşen ile bu bilgiyi kullanan bir yazılımdan meydana gelmektedir. Bir Araç Takip Sistemi, eğer konum bilgisini cep telefonu veya uydu aracılığı ile bir merkeze anlık olarak iletiliyor ise aktif; araçta bulunan cihaza kaydederek daha sonra kullanıyorsa pasif olarak nitelendirilir. Aktif Araç Takip Sistemlerinde konum bilgisi sayısal harita üzerinde işaretlenerek aracın anlık olarak nerede olduğu izlenebilmektedir. Konum bilgisi, cep telefonu şebekeleri (GSM) ve küresel konumlandırma uyduları (GPS) yardımıyla elde edilebilmektedir.

GPS tabanlı konum belirleme sistemlerinin GSM tabanlı sistemlere göre üstünlüğü nedir?

GPS tabanlı konum belirleme, GSM tabanlı sistemlere göre daha yüksek hassasiyetle konum bilgisi üretmektedir.

Araç takip sistemlerinin işlevleri nelerdir?

Lojistik faaliyetlerin yürütülmesinde araçların zamanında ilgili tedarikçide olup olmadığı, istenilen güzergâhta devam edip etmediği, planlanan noktaları n dışında bekleme yapıp yapmadığı vb. gibi birçok bilgi bu sistemler yardımıyla izlenebilmektedir. Eğer beklenen durumların dışında bir olay ile karşılaşılırsa sorumlu kişinin bu durumlara müdahale etmesi bu sayede mümkün olmaktadır.

Lojistik faaliyetlerin yürütülmesinde en sık karşılaşılan problemlere örnekler nelerdir?

Lojistik faaliyetlerin yürütülmesinde en sık karşılaşılan problemlerden bazıları; araç rotalama, araç yükleme, tedarikçi seçimi, parti büyüklüğü belirleme, tesis yeri seçimi problemleridir.

Lojistik faaliyetlerin yürütülmesinde karşılaşılan problemlerin çözümünde hangi yaklaşımlar kullanılmaktadır?

Bu problemlerin çözümünde genellikle sezgisel algoritmalar, matematiksel modeller ve yapay zekâ yaklaşımları kullanılmaktadır.

Lojistik problemlerin çözülmesi işletmelere neler sağlar?

Operasyonel faaliyetler işletmelerin sık tekrar ettiği faaliyetler olduğu için bu problemlerin çözümlerinde gerçekleştirilecek küçük iyileştirmeler dahi firmalar için, büyük katkılar sağlayabilir. Araç rotalama problemini daha iyi çözebilirseniz, kullandığınız araçların daha az kilometre kat etmesini sağlayabilirsiniz. Böylece hem daha az ya kıt kullanmış hem de daha kısa sürede işlerinizi tamamlamış olursunuz. Benzer şekilde eğer araçlarınızı yüzde on daha iyi yükleyebilirseniz her on araçta bir araç kazanmış olursunuz. Operasyonel faaliyetlerde olduğu gibi, işletmeler tasarım kararları ile ilgili problemlerin etkin şekilde çözülmesi ile de ciddi kazançlar sağlayabilirler. Bir deponun yerinin veya kapasitesinin belirlenmesi bu tür problemlere örnek olarak gösterilebilir. Depo yerini belirlerken işgücü maliyetleri, arazi fiyatları, üretim yerlerine ve pazara uzaklıklar gibi faktörleri göz önünde bulundurmak gerekir. Böyle bir problemde, karar verildikten sonra genellikle bu kararı değiştirmek mümkün değildir veya çok zordur. Bu sebeple işletmenin karlılığını uzun süre etkiyeceği için bu kararın en iyi şekilde verilmesi gerekir.

Elektronik veri değişimi nedir?

Elektronik veri değişimi (EVD: İngilizcesi, Electronic Data Interchange - EDI), farklı kuruluşlardaki uygulamalar arasında yapısal veri değişimi şeklinde tanımlanmaktadır. Bu tanımda yer alan yapısal veri değişimi, EVD’nin iş dünyasında kullanılan kâğıt belge değişiminin yerine geçtiği anlamına gelir ve Elektronik Ticaret konusu ile doğrudan ilgilidir.

EDIFACT (İdari, Ticaret ve Nakliyata İlişkin Elektronik Veri Değişimi) nedir?

EVD uygulamalarında veri, yapısal bir formatta transfer edilmektedir. Bu formata EDIFACT (İdari, Ticaret ve Nakliyata İlişkin Elektronik Veri Değişimi) adı verilir ve dünya çapında ticaretin kolaylaştırılması konusunda kurulan BM 4.Çalışma Grubunun bir girişimidir. Uluslararası ticaretin etkinliğini artırmak amacıyla, ticari verilerin içeriğine elektronik yoldan ulaşabilmek için bir dünya standardına gereksinim duyularak bu girişim başlatılmıştır. Standartlaşma süreci ise UN/EDIFACT formatına ilişkin ISO standartlarının ilk yayınlandığı 1987 yılında başlamıştır.

EVD ve internetin bilgi değişimi alanında önemli araçlar olmasının nedeni nedir?

Her iki sistemin de etkin, yeterli ve maliyetlerinin ucuz olmasıdır.

EVD kullanılarak bilgi değişimi nasıl gerçekleşmektedir?

Müşteri, veritabanından satın alması gereken ürünlere uygulama yardımıyla erişir; veri tabanından gerekli olan bilgiler çıkarılarak verilerin biçimi değiştirilir. Daha sonra veriler anlamlı bir biçim kazanabilmesi için dönüştürülür ve iletişim yazılımı ile gönderimi yapılacak bilgilerin doğru olup olmadığı ile ilgili kontrol yapılır.

EVD kullanımının faydaları nelerdir?

EVD kullanımı sonucunda; verimlilik artmakta, organizasyondaki kanallar arasındaki ilişki güçlenmekte ve işlem maliyetleri azalmaktadır. EVD’nin hızlı bilgi iletimi sayesinde, oluşabilecek aşırı üretim ya da eksik üretim gibi hataların önüne geçilebilmektedir.

EVD’nin temelini neler oluşturmaktadır?

EVD’nin temelini iletişim ve bilgi standartları oluşturmaktadır. İletişim standartları, teknik özellikler olarak tanımlanmaktadır ve bilgisayarın karakter ayarları, işlem önceliği ve hızı ile ilgilidir. Bilgi standartları ise iletilen mesajların yapısı ve içeriği ile ilgilidir. Standartların gelişimi endüstri ve özel standartlar olmak üzere iki alanda olmaktadır.

En genel kabul görmüş iletişim standartları nelerdir?

ANS X.12 (American National Standards Committee X.12) ve UNIEDIFACT(United Nations Electronic Data Interchange for Administration, Commerce and Transport) isimli standartlardır.

XML – Genişletilmiş İşaretleme Dili nedir?

XML, genişletilmiş işaretleme dili, uygulamalar arası veri transferini kolaylaştıran bilgisayar dilidir. 1998 yılında World Wide Web Konsorsiyumu tarafından sistemler, veritabanları ve web tarayıcıları arasında bilgi transferinin kolaylaştırılması amacı ile oluşturulmuştur. XML firma ve tedarikçiler arasında bilgi iletimini sağlayan bir teknoloji olarak karşımıza çıkmaktadır. EVD’ de olan işlem hacmi limiti XML’ de yoktur. XML, EVD’de var olan birçok engeli ortadan kaldırarak bilgi iletimini sağlamaktadır.

Basit bir XML mesajı kaç bileşenden oluşmaktadır?

İletimi gerçekleşen bilgi, veri etiketleri, doküman tipi tanımı veya şema olmak üzere üç bileşenden oluşmaktadır. Veri etiketleri iletilen verileri tanımlayan anahtar özelliklerdir ve < ve > işaretleri arasına yazılarak tanımlanır. XML dosyada her etiketin bir de kapanışı yer almalıdır. Etiketin kapanışında; etiket ismi, başına / işareti konularak tırnak içinde tekrar yazılır. Doküman tipi tanımı veya şema, mesaj kodunun çözümünde doküman biçiminin ne olduğunu tanımlamaktadır. Doküman tipi tanımı aslında, veritabanı ile olan ilişkiyi standart bir forma dönüştürür.

XML işlemleri EVD’ye göre neden daha kolaydır?

Genel terimler kullanımı ve sıralama zorunluluğu olmaması sayesinde XML işlemleri EVD’ye göre çok daha kolaydır.

XML, EVD’ye göre neden daha iyidir?

XML üç nedene göre EVD’ye göre daha iyidir; birincisi kurulumu pahalı değildir; ikincisi uygulamalar arası veri paylaşımı ve değişiminin kolay bir şekilde yapılması sebebiyle XML’in sürdürülebilirliği çok daha kolaydır. Son olarak XML uygulamalar arasında, hızlı tanıma ve standartların genişletilmesinde daha esnektir. XML’in bu denli rağbet görmesinin başlıca nedeni endüstri standartlarının tanımında göstermiş olduğu performanstır. 1998 yılında 60 şirketin bir arada bulunduğu bir konsorsiyum olan Rosettanet iş süreçleri için genel tanımları geliştirmeye başlamıştır ve tedarik zincirinde bilgi iletimi için XML standartları kullanılmaya başlamıştır. Tedarik zinciri ortakları arasında iletişimin etkin olması için genel sözcüklerin tüm zincirde tanımlanması ve bilgi değişiminin güvenli şekilde gerçekleştirilmesi gerekir.

Günümüzde lojistik faaliyetlerinde etkili bir bilgi işleme sistemine sahip olmak neden çok önemlidir?

Günümüz işletmelerinin çalışma ortamını dikkate aldığımızda; ürün tasarımının bir ülkede yapıldığını, bu ürünü üretmek için kullanılan kaynakların bir başka ülkeden temin edildiğini, üretim ve montajının bambaşka bir ülkede yapıldığını ve ortaya çıkan ürünün tüm dünyaya satıldığını görüyoruz. En basit anlamda lojistik, coğrafi olarak farklı işlemleri birbirine bağlayan işlem-yoğun bir fonksiyondur. Küresel iş dünyasındaki çeşitliliğin artmasıyla, lojistik, birden çok ülkeyi içine alan daha uzun hatların etkin ve etkili yönetimi için zorlu bir alan olarak görülmektedir. Bu nedenle bu görevi yerine getirmek için etkili bir bilgi işleme sistemine sahip olmak çok önemlidir.

Lojistik bilgi sistemleri genel olarak neleri kapsar?

Lojistik bilgi sistemlerinin kapsamı, firmalara göre değişiklik gösterebilse de genel olarak; satın alma, stok kontrolü, satış, fabrika bakımı, kalite yönetimi ve atölye bilgi sistemlerini içine alır.

Lojistik bilgi sistemleri tedarik zincirinde nasıl kullanılabilir?

Lojistik Bilgi Sistemleri, tedarik zincirindeki verilerin analizi ve raporlanmasında kullanılabilir. Şirketler, tedarik zincirlerinin bütününü izleyebilmek için tüm müşterileri ve tedarikçileri ile bilgi paylaşımında bulunur. Sonuç olarak, daha görülebilir bir sistemin elde edilmesi çeşitli iyileştirmelerin yapılabilmesi için şirkete olanak sağlar.

Tedarik zincirinin görülebilirliğinin faydaları nelerdir?

Tedarik zincirinin görülebilirliğinin faydaları, şu şekilde sayılabilir: ? Teslimatların zamanında ve başarılı şekilde gerçekleştirilmesi ? Düşük stok seviyeleri ? Beklenmeyen olaylara daha çabuk cevap verme ? Daha iyi müşteri hizmeti ? Daha iyi planlama ? Daha iyi maliyet azaltması ? Daha iyi karar verme

Lojistik bilgi sistemlerinin temel fonksiyonları nelerdir?

Tüm bilgi teknolojileri gibi lojistik bilgi sistemleri de üç temel fonksiyonu yerine getirecek teknolojilerden oluşur: veri yakalama ve iletişim, veri saklama ve erişim, veri düzenleme ve raporlama.

Lojistik faaliyetlerde veri yakalama ve iletişim adı altında neler gerçekleşmektedir?

Internet, Geniş Bant Bağlantı, Elektronik Veri Değişimi ve XML; bu başlık altında ele alınan konulardır. Lojistik sisteminde yürütülen faaliyetler ile ilgili birçok veri ortaya çıkmaktadır. Bu verilerin bir kısmı kullanıcılar tarafından elektronik ortama aktarılırken; bir kısmı da barkod, RFID, görüntü tanıma vb. teknolojiler ile otomatik olarak kaydedilmektedir. Barkod ve RFID etiketlerindeki veriler, özel tasarlanmış okuyucular yardımıyla kaydedilirken, görüntü tanıma teknolojisinde kameralardan alınan görüntüler özel algoritmalar yardımıyla işlenerek veriye dönüştürülürler. Görüntü tanımanın lojistik alanındaki uygulamasına plaka tanıma sistemleri örnek olarak gösterilebilir.

Bir bilgi sistemindeki ikinci fonksiyonel alan, veri saklama ve erişim teknolojilerin ilişkin faaliyetler ne ile gerçekleştirilir?

Bu faaliyetler veritabanı teknolojisi ile gerçekleştirilir

Veritabanı nedir?

Bir veritabanı, elektronik formatta saklanan verilerin düzenlenmiş bir gruplamasıdır. Bir veritabanı, aynı zamanda verilerin toplanması ve saklanması için iş süreçlerinin bir modelidir.

En yaygın kullanılan veritabanı nedir?

İlişkisel veritabanı olarak adlandırılan veritabanıdır. İlişkisel veritabanları, ayrı tablolarda ilişkili verileri saklar ve yapısal sorgulama dili (SQL) olarak adlandırılan bir dille bu verilere erişim imkanı sunar.

Gerçek zamanlı güncellenen sistemler ve parti şeklinde güncellenen sistemler ne anlama gelmektedir?

Eğer herhangi bir olay, anında veritabanına kaydediliyorsa bunlar, gerçek zamanlı güncellenen sistemler; toplanan veriler partiler halinde veritabanına kaydediliyorsa parti şeklinde güncellenen sistemler olarak adlandırılır.

Tedarik zinciri ve lojistik operasyonlarını destekleyecek şekilde oluşturulmuş bilgi sistemlerine neler örnek verilebilir?

Kurumsal Kaynak Planlama Sistemleri, Satın Alma Bilgi Sistemleri, Depo Yönetim Sistemleri, Nakliye Yönetim Sistemleri gibi sistemlerdir.

Veri, enformasyon ve bilgi gibi değerler yönetimin hangi faaliyetleri gerçekleştirmesinde ortak bir zemin oluşturur?

? Lojistik operasyonların planlanması ? Lojistik ve tedarik zinciri süreçlerinin düzenlenmesi ? İş ortakları ile koordinasyonun ve iletişimin sağlanması ? Fonksiyonel lojistik faaliyetlerinin yürütülmesi ve malların fiziksel akışının gerçekleştirilmesi

Verinin elde edilişinden bilgelik haline dönüştürülmesine kadar olan sürece ne ad verilmektedir?

Verinin elde edilişinden bilgelik haline dönüştürülmesine kadar olan süreç; veri, enformasyon, bilgi ve bilgelik kavramlarının baş harflerinin oluşturduğu VEBB (İngilizcesi DIKW) kısaltması ile ifade edilmektedir.

Veri, enformasyon, bilgi ve bilgelik kavramları aralarındaki ilişki nasıl adlandırılmaktadır?

Bu kavramların aralarındaki ilişki ise VEBB hiyerarşisi, bilgelik hiyerarşisi veya VEBB piramidi gibi adlar ile tanımlanmaktadır.

Veri neyi ifade eder?

Veri, başka şeyler ile ilişki kurmaksızın bir olayın durumu veya ifadesini belirtir.

Veriye nasıl örnekler verilebilir?

Yağmur yağıyor. A ürününden 10 adet satıldı.

Enformasyon neyi ifade eder?

Enformasyon, muhtemelen sebep sonuç şeklindeki bir tür ilişkiyi anlamayı kapsar.

Enformasyona nasıl örnekler verilebilir?

Sıcaklık 15 dereceye düştü ve sonra yağmur yağmaya başladı. A ürününün fiyatında %30 indirimi yapıldı, ürün satışları %10 arttı.

Bilgi neyi ifade eder?

Bilgi, bağlantı kuran bir örüntüyü (deseni) gösterir ve tanımlanmış veya daha sonra olacak bir olaya dair yüksek bir öngörülebilirlik seviyesi sağlar.

Bilgiye nasıl örnekler verilebilir?

Eğer nem çok yüksek ise ve sıcaklık önemli miktarda düştüyse atmosfer nemi tutamaz ve yağmur yağar. Eğer hava yağışlı değil ise A şehrinden sabah 10:00’da çıkan araç B şehrine 17:00’dan önce varır.

Bilgi sistemleri ve teknolojileri (BST); tedarik zinciri yönetimi ve lojistik faaliyetlerin yürütülmesi anlamında değerlendirildiğinde, kaç seviyede incelenmektedir?

Dört ana seviyede incelenmektedir. Bunlardan birinci seviye, lojistik fonksiyonel alandaki BST’lerdir. Bu sistemler, işlem tabanlı destek sistemleri olarak adlandırılır. Burada kullanılan teknolojilerden biri; satış noktalarında, sipariş işleme ve stok yönetiminde, Depo Yönetim Sisteminde, Nakliye Yönetim Sisteminde, vb. yerlerde kullanılan barkod teknolojileridir. İkinci seviyede, bütünleşik lojistik operasyonlarındaki bilgi akışını kontrol için kullanılan BST’ler yer almaktadır. Bir grup yazılımı, Kurumsal Kaynak Planlama sistemi, Dağıtım Kaynakları Planlaması sistemi bu tarz bilgi sistemlerine örnek olarak gösterilebilecek intranet (kurum içi ağ) sistemleridir. Üçüncü seviyede, işletmeler arasında bilgi değişimi ve paylaşımı için kullanılan bilgi sistemleri ve teknolojileri bulunur. Bu tür sistemler, extranet (dış ağ) sistemleri olarak adlandırılır. Bunlar yapısal ve standart iletişim sistemleridir ve tedarik zinciri partnerleri arasında sipariş, ticari bilgiler vb. belirli işlemler ile ilgili bilgi paylaşımı için kullanılırlar. Dördüncü seviyede, bir Tedarik Zinciri Yönetimi sistemi veya işletmeler arası bilgi paylaşımı sistemi yer alır. Bu seviyedeki tedarik zinciri ve lojistik faaliyetlerin koordinasyonunda ve bilgi paylaşımında internetin veya tedarik zinciri partnerleri için oluşturulmuş bir ağ sisteminin kullanılması söz konusudur. Extranet sistemlere göre internet tabanlı bir sistem lojistik işlemler ile ilgili bilgi paylaşımı ve yönetiminde çok daha esnektir ve güçlüdür. Elektronik bankacılık, elektronik tedarik, elektronik portallar gibi uygulamalar dördüncü seviyedeki sistemlerin tipik örneklerdir.

İşletmelerin İşlem tabanlı destek - BST’lerden beklentisi nedir?

İşlem tabanlı destek, BST, lojistik operasyonların desteklenmesi için etkili bir araç olarak kullanılır. Bu noktada işletmelerin BST’lerden beklentisi; çekirdek lojistik faaliyetlerin desteklenmesi için güvenilir, tam ve gerçek zamanlı operasyon veri ve bilgilerinin sağlanmasıdır.

Bir Depo Yönetim Sistemi (DYS, İngilizcesi: Warehouse Management System-WMS), hangi performans kriterlerinin iyileştirilmesine yardımcı olur?

? Depo yerinin devir hızı ? Ekipman kullanım oranları ? İşgücü verimliliği ? Ürünün depo içindeki hareket süresi ? Stoklama süresi ? Taşıma ve dağıtım çizelgelerine cevap olarak tedarik süresi şeklinde performans kriterlerinin iyileştirilmesine yardımcı olur. Bu kriterlerin ilk üçü kazanç yapılı olduğu için en büyük; kalan üçü maliyet yapılı olduğu için en küçük yapılmaya çalışılır. Yani amacımız, depo yerinin devir hızını arttırmak iken ürünün depo içindeki hareket süresini azaltmak şeklindedir.

Taşıma Yönetim Sistemi (TYS, İngilizcesi: Transportation Management System- TMS) ile neler gerçekleştirilir?

Taşıma Yönetim Sistemi (TYS, İngilizcesi: Transportation Management System- TMS) ile taşıma planı, navlun ödemesi denetimi ve taşıyıcı seçimi ve performans izlemesi gerçekleştirilir. Ayrıca bir TYS, taşıma faturalarının incelenmesi ve taşıyıcı ilişkilerinin yönetimi gibi yönetimsel görevlerin de yerine getirilmesini sağlar.

Bütünleşik organizasyonel BST’nin işlevi nedir?

Bütünleşik organizasyonel BST, intranet sistemleridir. Bu sistemler, organizasyonun geniş bir alana yayılmış lojistik bölümleri ve ilgili yerler arasındaki veri ve bilgi iletişimini kolaylaştırır. Örneğin; intranet sisteminde sipariş, stok, nakliye durumu; müşterilerin kredi ve muhasebe bilgileri, işletme içinde kalacak şekilde paylaşılmaktadır.

İntranet sistemlerinin özellikleri nelerdir?

İntranet sistemlerinin özellikleri; büyük veri, bilgi yapılarını ve biçimlerinin standartlaştırmak, bütünleşik karar destek sistemleri oluşturmak, veri ve bilgi paylaşımını sağlamak şeklinde sıralanabilir.

En geniş intranet sistemine örnek nedir?

En geniş intranet sistemi olarak Kurumsal Kaynak Planlama (KKP, İngilizcesi: Enterprise Resource Planning – ERP) sistemleri örnek gösterilebilir.

Kurumsal Kaynak Planlama (KKP) sistemlerinin nasıl bir görevi vardır?

Bu sistemler, veri ambarlarındaki veya veri tabanlarındaki güncel, standartlaştırılmış ve tutarlı bilgileri lojistik işlem modülleri ile birleştirir ve lojistik faaliyetler için kullanıcılarına bir arayüz oluşturur; lojistik operasyonlarındaki prosedürleri, kuralları, politikaları ve endüstriyel standartları elektronik ortamda yürütür. Bunun yanında KKP sistemleri, yönetime destek olabilecek veri madenciliği, karar destek ve harici raporlama sistemleri gibi gelişmiş sistemleri de içerebilmektedir. KKP, geniş bilgi ve iletişim paylaşımı için yerel ağ ve sunucu teknolojilerini uygulayan bir sistemdir ve çoğu zaman lojistik bilgi sistemlerinden Depo Yönetim Sistemi ve satış noktası işlevleri ile bütünleşik olarak çalışır.

Kurumsal Kaynak Planlaması (KKP) sistemi işletmelere hangi kolaylıkları sağlamaktadır?

1990’larda birçok firma geleneksel sistemlerini, bütünleşik işlem modülleri olan ve tutarlı bir veritabanına sahip Kurumsal Kaynak Planlaması (KKP) sistemi ile değiştirmeye başlamıştır. KKP sistemi ile siparişin hazırlanması ya da eksik stokların tamamlanması gibi kritik faaliyetlerde büyük kolaylık sağlamıştır. 2000’li yıllara gelindiğinde, verilerin bütünleşik ve tutarlı olması KKP’nin kullanımını çok hızlı bir şekilde yaygınlaşmıştır. KKP, veritabanlarını birleştirerek, lojistik ve tedarik zinciri işlemlerinde büyük kolaylıklar sağlamıştır. KKP’de kullanılan işlemler; sipariş girişi ve hazırlanması, tedarik ve üretim işlemleridir. Genel olarak KKP, tüm bu işlemlerin yanında; finans, muhasebe ve insan kaynakları uygulamalarını da içermektedir.

Ekstranet nedir?

Ekstranet, tedarik zinciri ortakları arasında lojistik veri ve bilgi akışını kontrol ve koordine etmek üzere tasarlanmış bir sistemdir. Bu sistem organizasyon ortakları arasında etkili iletişim kanallarını oluşturmakta ve müşterilerden tedarikçilere doğru standart biçime dönüştürülmüş iş dokümanlarının akışını sağlamaktadır.

Firmalar arası bilgi değişimi için en geniş şekilde yaygınlaşan ekstranet sistemi nedir?

Elektronik veri değişimi (EVD), firmalar arası bilgi değişimi için en geniş şekilde yaygınlaşan ekstranet sistemidir.

EVD’nin faydaları nelerdir?

EVD’nin faydaları izleyen şekilde sayılabilir: ? Tedarik zinciri ortakları; pazar ve müşterilerden gelen bilgilere eksiksiz ve zamanında erişebilir, üretim planlama ve çizelgelemeye kaynak oluşturur. ? Dağıtım işlemlerinde görev alan ortaklar; müşterilere daha iyi hizmet sağlar, pazar ve müşteri taleplerinde olan değişikliklere daha etkin cevap verir. ? Bunlara ek olarak, tedarik zinciri ortakları arasında kâğıt akışı azalır ve iletişim kaliteli hale gelir. ? EVD ayrıca verimliliği arttırır, maliyetleri azaltır, fatura ve giderlerin eksiksiz takibini sağlar.

İşbirlikçi Planlama, Tahminleme ve Yenileme (İPTY, İngilizcesi: Collaborative Planning Forecasting Replenishment. CPFR ) nedir?

İşbirlikçi Planlama, Tahminleme ve Yenileme, (İPTY, İngilizcesi: Collaborative Planning Forecasting Replenishment. CPFR ) lojistik yönetim süreçlerinin tedarikçilerle paylaşımı ve satıcı stok yönetimini geliştiren, sürekli ikmali sağlayan, bu işlemleri tahminleme ile bütünleşik şekilde yapan bir ekstranet sistemidir. Tedarik zinciri ortakları geçmiş satışların, promosyonların, tahminlerin ve müşteri davranış bilgilerinin yanında fikir ve görüşleri de paylaşmaktadır. Sistem, tedarik zinciri ortaklarına işlerine odaklanmayı ve birbirlerinden faydalanmayı sağlar. Tıpkı EVD gibi İPTY de tedarik zinciri etkinliğini geliştirir, satışlar ile müşteri ve pazar taleplerine zamanında cevap verme yeteneğini arttırır. Tüm bunların yanında sabit varlık yatırımını ve stok maliyetlerini azaltır.

İnternet lojistik faaliyetlerin uygulanmasına nasıl bir değişim getirmiştir?

İnternetin yaygınlaşması ve web tarayıcıların standart arayüzleri, her ölçekte firmanı n birbirleri ile veri değişimi için mevcut fırsatlarını ve yeteneklerini genişletmiştir. İnternet; tahmin edilen gereksinimler, siparişler, envanter durumları, ürün güncellemeleri ve nakliye bilgileri için hızla tedarik zinciri bilgi iletim aracı haline dönüşmüştür. İnternet kullanımının hızla artmasından sonra, iletişim ortamı ve bilgi değişimini sağlayan araçlarda da bir gelişme olmuştur. Böylece tedarik zinciri uygulamaları hızlı bir değişime uğramıştır.

Değişim portalı nedir?

Bir değişim portalı, tedarik zinciri ortakları arasında dikey ve yatay bilgi iletimini kolayca sağlayan yapı olarak tanımlanabilir.

Müşterileri ve tedarikçileri arasında iletişimi kolaylaştırmak üzere tasarlanan bir firmanın değişim portalını neler sağlayabilir?

İşletme hammadde gereksinimleri, ürün stok bilgisi, fiyat değişikliği gibi bilgileri sağlayabilir ve gerçek zamanlı bilgiye erişim sayesinde fiyat teklifleri veya siparişler vererek pazara müdahale edebilir.

Endüstri-tabanlı bir değişim portalı neler sağlayabilir?

Endüstri içindeki tüm tedarik zinciri partnerleri ile iletişimi kolaylaştırır ve bu sayede işlem maliyetlerini önemli ölçüde düşürür. Örnek bir endüstri portalında; tasarım, teklif, hammadde erişimi ve çizelgeleme bilgilerini içeren bir sistem düşünülebilir. Tedarik zincirinde yer alan ilgili ortaklar, tüm bu bilgilere bazı kısıtlamalar dâhilinde erişebilir.

Endüstri-tabanlı bir değişim portalının sakıncası ne olabilir?

Endüstri portalında giderek artan bir endişe; işbirlikçilerin tekelci duruma gelmesi ve ticari engellerin artmasıdır.

Çapraz endüstri temelli portal neler sağlar?

Ortak mal ve hizmetler ile ilgili işletmeler arasında, iletişimi kolaylaştırmak üzere tasarlanmıştır. Bir üyenin; hammadde, ürün ya da hizmet gibi bir ihtiyacı olması durumunda değişim portalına erişerek isteklerine ilişkin fiyatları öğrenebilmesi mümkündür. Benzer şekilde herhangi bir üye; elinde fazla ürün ya da hizmet olması durumunda çapraz endüstri değişim portalına bunu sunarak diğer üyelerden gelen teklifleri değerlendirebilir.

 Üretim ve dağıtım organizasyonlarında hangi sistemler kullanılmaktadır?

Otomatik Stoklama ve Erişim Sistemleri (OSES: İngilizcesi, Automated Storage and retrieval systems-ASRS) ile Otomatik Yönlendirmeli Araçların (OYA: İngilizcesi, Automated Guided Vehicle -AGV) kullanımları gün geçtikçe artmaktadır.

OSES’de kaç tür görev vardır?

OSES’de iki tür görev vardır: stoklama ve erişelim. OSES’ye giriş istasyonundan stoklanmak üzere gelen bir malzeme S/E makinesi tarafından otomatik olarak alınır ve stoklanacak raf gözüne götürülerek yerleştirilir.

Radyo Frekanslı Tanımlama (RFID) sistemleri nedir?

Radyo Frekanslı Tanımlama (RFID) sistemleri ise barkod kadar yaygın olmamakla birlikte giderek artan kullanımı ve üstünlükleri ile dikkat çekmektedir. RFID, radyo sinyallerini kimlik verilerine dönüştürmek amacıyla kullanılan aygıt ve teknolojiler olarak düşünülebilir. Bir RFID sistemi; etiket, anten, okuyucu, arayüz yazılımları ve veritabanı sistemlerinden oluşmaktadır. RFID okuyucu yardımıyla, etiketten yayınlanan radyo sinyali alınır, alınan bu sinyalde yer alan veri bir veritabanından sorgulanarak etiketi taşıyan nesnenin tanımlanması sağlanır.

Araç Takip Sistemleri nasıl kullanılmaktadır?

Bir Araç Takip Sistemi, eğer konum bilgisini cep telefonu veya uydu aracılığı ile bir merkeze anlık olarak iletiliyor ise aktif; araçta bulunan cihaza kaydederek daha sonra kullanıyorsa pasif olarak nitelendirilir. Aktif Araç Takip Sistemlerinde konum bilgisi sayısal harita üzerinde işaretlenerek aracın anlık olarak nerede olduğu izlenebilmektedir. Konum bilgisi, cep telefonu şebekeleri (GSM) ve küresel konumlandırma uyduları (GPS) yardımıyla elde edilebilmektedir. GPS tabanlı konum belirleme, GSM tabanlı sistemlere göre daha yüksek hassasiyetle konum bilgisi üretmektedir.

EVD uygulamalarında veri, yapısal bir formatta transfer edilmektedir. Bu format nedir?

EVD uygulamalarında veri, yap›sal bir formatta transfer edilmektedir. Bu formata EDIFACT (İdari, Ticaret ve Nakliyata ilişkin Elektronik Veri Değişimi) adı verilir ve dünya çapında ticaretin kolaylaştırılması konusunda kurulan BM 4.Çalışma Grubunun bir girişimidir.

Dünyada genel kabul görmüş iletişim standartları hangileridir?

En genel kabul görmüş iletişim standartları ANS X.12 (American National Standards Committee X.12) ve UNIEDIFACT(United Nations Electronic Data Interchange for Administration, Commerce and Transport) isimli standartlardır.

1998 yılında World Wide Web Konsorsiyumu tarafından sistemler, veritabanları ve web tarayıcıları arasında bilgi transferinin kolaylaştırılması amacı ile oluşturulmuş yazılım dili nedir?

XML, genişletilmiş işaretleme dili, uygulamalar arası veri transferini kolaylaştıran bilgisayar dilidir. 1998 yılında World Wide Web Konsorsiyumu tarafından sistemler, veritabanları ve web tarayıcıları arasında bilgi transferinin kolaylaştırılması amacı ile oluşturulmuştur. EVD yapısal bir sistemdir, kurulum maliyetleri ve bakım maliyetleri oldukça yüksektir ayrıca, yüksek işlem hacmine sahip uygulamaları kısıtlamaktadır. XML firma ve tedarikçiler arasında bilgi iletimini sağlayan bir teknoloji olarak karşımıza çıkmaktadır.

Lojistik Bilgi Sistemleri, tedarik zincirindeki verilerin analizi ve raporlanmasında kullanılabilir ve görünebilir yapar. Tedarik zincirinin görülebilirliğinin faydaları nelerdir?

• Teslimatların zamanında ve başarılı şekilde gerçekleştirilmesi
• Düşük stok seviyeleri
• Beklenmeyen olaylara daha çabuk cevap verme
• Daha iyi müşteri hizmeti
• Daha iyi planlama
• Daha iyi maliyet azaltması
• Daha iyi karar verme

Bilgi teknolojileri; etkili kullanım ile işletmenin başarısında anahtar role sahiptir. Bunu nasıl yapar?

Bilgi teknolojileri; bir işletmenin tüm iç işlemlerinin yanında tedarik zinciri içerisindeki işletmelerin aralarındaki işbirliklerini de destekleyebilir. Yüksek hızda ağlar ve veritabanlarının kullanımı ile işletmeler bir bütün olarak tedarik zincirini ve bireysel olarak kendilerini daha iyi yönetmek için bilgiyi paylaşabilir.

Tüm bilgi teknolojileri üç temel fonksiyonu yerine getirecek teknolojilerden oluşur. Bunlar nelerdir?

Tüm bilgi teknolojileri üç temel fonksiyonu yerine getirecek teknolojilerden oluşur: veri yakalama ve iletişim, veri saklama ve erişim, veri düzenleme ve raporlama.

Veri saklama ve erişim nasıl gerçekleşir?

Bu faaliyetler veritabanı teknolojisi ile gerçekleşirilir. Bir veritabanı, elektronik formatta saklanan verilerin düzenlenmiş bir gruplamasıdır. En yaygın kullanılan veritabanı “ilişkisel veritabanı” olarak adlandırılan veritabanıdır. İlişkisel veritabanları, ayrı tablolarda ilişkili verileri saklar ve yapısal sorgulama dili (SQL) olarak adlandırılan bir dille bu verilere erişim imkânı sunar.

Lojistik ve tedarik zinciri yönetiminin performansı için kritik değer olan; veri, enformasyon ve bilgi yönetimin hangi faaliyetleri gerçekleştirmesinde ortak bir zemin oluşturur?

• Lojistik operasyonların planlanması
• Lojistik ve tedarik zinciri süreçlerinin düzenlenmesi
• İş ortakları ile koordinasyonun ve iletişimin sağlanması
• Fonksiyonel lojistik faaliyetlerinin yürütülmesi ve malların fiziksel akışının gerçekleştirilmesi

İntranet ve extranet nedir?

İntranet: Kurum içi ağ. Sadece belirli bir kuruluş içindeki bilgisayarları internet protokollerini kullanarak birbirine bağlayan bir bilgisayar ağıdır.

extranet: Dış ağ. Bir kuruluşun bağlantılı olduğu diğer kuruluşlarla ortak kullandığı, bilgisayarları
internet protokolleri yardımıyla birbirine bağlayan bir bilgisayar ağıdır. Kurum içi ağın bağlantılı diğer şirketlerin kullanımına açılarak genişletilmiş halidir.

Depo Yönetim Sistemi (DYS) hangi performans kriterlerinin iyileştirilmesine yardımcı olur?

• Depo yerinin devir hızı
• Ekipman kullanım oranları
• İşgücü verimliliği
• Ürünün depo içindeki hareket süresi
• Stoklama süresi
• Taşıma ve dağıtım çizelgelerine cevap olarak tedarik süresi

Bütünleşik organizasyonel BST' ler nelerdir?

Bütünleşik organizasyonel BST, intranet sistemleridir. Bu sistemler, organizasyonun geniş bir alana yayılmış lojistik bölümleri ve ilgili yerler arasındaki veri ve bilgi iletişimini kolaylaştırır

Elektronik veri değişimi (EVD), firmalar arası bilgi değişimi için en geniş şekilde yaygınlaşan ekstranet sistemidir. EVD’nin faydaları nelerdir?

Elektronik veri değişimi (EVD), firmalar arası bilgi değişimi için en geniş şekilde yaygınlaşan ekstranet sistemidir. EVD’nin faydaları izleyen şekilde sayılabilir.

• Tedarik zinciri ortakları; pazar ve müşterilerden gelen bilgilere eksiksiz ve zamanında erişebilir, üretim planlama ve çizelgelemeye kaynak oluşturur.
• Dağıtım işlemlerinde görev alan ortaklar; müşterilere daha iyi hizmet sağlar, pazar ve müşteri taleplerinde olan değişikliklere daha etkin cevap verir.
• Bunlara ek olarak, tedarik zinciri ortakları arasında kağıt akışı azalır ve iletişim kaliteli hale gelir.

İşbirlikçi Planlama, Tahminleme ve Yenileme, (İPTY) nedir?

İşbirlikçi Planlama, Tahminleme ve Yenileme, (IPTY, İngilizcesi: Collaborative Planning Forecasting Replenishment. CPFR ) lojistik yönetim süreçlerinin tedarikçilerle paylaşımı ve satıcı stok yönetimini geliştiren, sürekli ikmali sağlayan, bu işlemleri tahminleme ile bütünleşik şekilde yapan bir ekstranet sistemidir.

Internet tabanlı tedarik zinciri yönetimi sistemlerinin faydaları nedir?

İnternet; tahmin edilen gereksinimler, siparişler, envanter durumları, ürün güncellemeleri ve nakliye bilgileri için hızla tedarik zinciri bilgi iletim aracı haline dönüşmüştür.

VEBB (‹ngilizcesi DIKW) hangi anlamı taşımaktadır?

Verinin elde edilişinden bilgelik haline dönüştürülmesine kadar olan süreç; “veri, enformasyon, bilgi ve bilgelik” kavramlarının baş harflerinin oluşturduğu VEBB (İngilizcesi DIKW) kısaltması ile ifade edilmektedir.

Bilgi sistemleri ve teknolojileri (BST); tedarik zinciri yönetimi ve lojistik faaliyetlerin yürütülmesi anlamında değerlendirildiğinde, dört ana seviyede incelenmektedir. Bunlar nelerdir?

Bunlardan birinci seviye, lojistik fonksiyonel alandaki BST’lerdir. Bu sistemler, işlem tabanlı destek sistemleri olarak adlandırılır. Burada kullanılan teknolojilerden biri; satış noktalarında, sipariş işleme ve stok yönetiminde, Depo Yönetim Sisteminde, Nakliye Yönetim Sisteminde, vb. yerlerde kullanılan barkod teknolojileridir. İkinci seviyede, bütünleşik lojistik operasyonlarındaki bilgi akışını kontrol için kullanılan BST’ler yer almaktadır. Bir grup yazılımı, Kurumsal Kaynak Planlama sistemi, Dağıtım Kaynakları Planlaması sistemi bu tarz bilgi sistemlerine örnek olarak gösterilebilecek intranet (kurum içi ağ) sistemleridir. Üçüncü seviyede, işletmeler arasında bilgi değişimi ve paylaşımı için kullanılan bilgi sistemleri ve teknolojileri bulunur. Bu tür sistemler, extranet (dış ağ) sistemleri olarak adlandırılır. Bunlar yapısal ve standart iletişim sistemleridir ve tedarik zinciri partnerleri arasında sipariş, ticari bilgiler vb. belirli işlemler ile ilgili bilgi paylaşımı için kullanılırlar. Dördüncü seviyede, bir Tedarik Zinciri Yönetimi sistemi veya işletmeler arası bilgi paylaşımı sistemi yer alır. Bu seviyedeki tedarik zinciri ve lojistik faaliyetlerin koordinasyonunda ve bilgi paylaşımında internetin veya tedarik zinciri partnerleri için oluşturulmuş bir ağ sisteminin kullanılması söz konusudur.