Lojistik Yönetimi Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Risk nedir?

Kurum veya kişileri tehdit eden risk unsuru için
birçok kaynakta farklı tanımlar yapılmıştır. Bu
tanımlardan bazıları şöyledir:

• Risk kelimesinin etimolojik kökeni, Latince
  “risicum” kelimesine dayanmaktadır ve genel
  anlamda beklenmeyen sonuçlarla karşılaşma
  olasılığı olarak tanımlanmaktadır.
• Risk, olumsuz olayların ve bunların olası
  sonuçlarının ortaya çıkma ve hedefleri kapsam,
  kalite, zaman ve maliyet açısından etkileme
  derecesidir.
• Risk, bir ölçümün beklenen değerine bağlı olarak
  güvenilir bir olasılık seviyesindeki gelecek
  zaman noktalarında ortaya çıkan olası bir
  kayıptır.
• Risk, ileride ortaya çıkması beklenen; ama
  meydana gelip gelmeyeceği kesin olarak
  bilinmeyen olayları (planların başarısız olması,
  hatalı karar alma) ifade etmektedir. Bu açıdan
  risk, gelecekte gerçekleşmesi beklenen sonuçların
  gerçekleşmeme olasılığını ifade etmektedir.
• Uluslararası Standartlar Kurumu, risk kavramını,
  bir olayın gerçekleşme olasılığı ile etkilerinin bir
  birleşimi olarak tanımlamaktadır. Her türlü
  girişim, faydaları (olumlu yönde) ya da tehditleri
  (olumsuz yönde) oluşturacak olayları
  barındırmaktadır.

Geleneksel ve yeni bakış açısına göre riski nasıl
karşılaştırırsınız?

Geleneksel bakışa göre risk, kontrol edilmesi
gereken olumsuz bir faktörken; yeni bakışa göre risk, bir
fırsattır.
Geleneksel bakışa göre risk, organizasyonel silolarda
yönetilirken; yeni bakışa göre risk, bir bütün olarak kurum
çapında yönetilir.
Geleneksel bakışa göre risk, yönetiminin sorumluluğu
aşağı seviyelere delege edilirken; yeni bakışa göre risk,
yönetiminin sorumluluğu üst yönetim tarafından kabul
edilir.
Geleneksel bakışa göre risk, ölçümü subjektifken; yeni
bakışa göre risk, ölçülebilir.
Geleneksel bakışa göre yapılanmamış ve tutarsız risk
yönetim fonksiyonları bulunurken; yeni bakışa göre risk
yönetimi bütün kurum yönetim sistemlerine kurulur.
Geleneksel bakışa göre yönetim kurulunun iç kontrolünü
sağlayan denetleme komitesi varken; yeni bakışa göre
yönetim kurulunun, etkili risk yönetimi yapısını sağlayan
bir risk komitesi bulunmaktadır.

İşletmelerin karşılaşabileceği riskler nelerdir?

İşletmelerin karşılaşabileceği riskler:

• Finansal Riskler
• Operasyonel Riskler
• Stratejik Riskler
• Dış Çevre Riskleri

İşletmelerin karşılaşabileceği finansal riskler nelerdir?

İşletmelerin karşılaşabileceği finansal riskler:

• Piyasa Riskleri: Faiz, Kur, Türev enstrümanlar,
  Fiyat, Kredi ve Likidite
• Kredi ve Likidite: Borcu ödeyememe, Teminat,
  İş tarafları, Ödeme, Yatırım yenilenmesi, Nakit
  transferi
• Sermaye Yapısı: Sermaye, Borç, Varlık/Borç
  dengesi
• Finansal Raporlama: Bütçe ve planlama,
  Eksiksizlik ve doğruluk, Muhasebe ve
  hesaplama, Rapor değerlendirmesi,
  Vergilendirme, Yatırım değerlendirme

İşletmelerin karşılaşabileceği operasyonel riskler
nelerdir?

İşletmelerin karşılaşabileceği operasyonel riskler:

• İş Operasyonları: Müşteri memnuniyeti, Ürün
  geliştirme, Verimlilik, Kapasite, Ürün çevrimi,
  Performans, Kaynak, Fiyatlama, Zamanın
  dolması, Uygunluk, İş kesilmesi, Ürün/Servis
  kesintisi, Çevre etkileri, Sahtekârlık
• Teknoloji: Gizlilik, Bütünlük, Erişebilirlik, İlgili
  bilgi
• Varlık: Fiziksel, Marka bozulması, Veri, Bilgi,
  Saygınlık
• Kurum Kültürü: İnsan kaynakları, Eğitim

İşletmelerin karşılaşabileceği stratejik riskler
nelerdir?

İşletmelerin karşılaşabileceği stratejik riskler:

• Piyasa Şartları: Rekabet, Hassaslık, Sermaye
  yeterliliği, Sektörel, Finansal piyasalar,
  Derecelendirme kuruluşları, Reasürans
• Yönetim: Liderlik, Otorite, Limitler, Dış kaynak,
  Hedef belirleme, İletişim
• İlgili Partilerle İlişkiler: Hissedarlar, İş ortakları,
  Müşteriler, Devlet, Tedarikçiler

İşletmelerin karşılaşabileceği dış çevre riskleri
nelerdir?

İşletmelerin karşılaşabileceği dış çevre riskleri:

• Hukuksal
• Politik
• Düzenleme
• Felaket

Risk yönetim yaklaşımları nelerdir?

Risk yönetim yaklaşımları:

• Riskten kaçınma
• Riski azaltma
• Riski elde tutma
• Risk transferi
• Risk paylaşımı

Risk yönetim süreci adımları nelerdir?

Risk yönetim süreci adımları:

• Risk yönetiminin ilk adımı bütün potansiyel
  riskler tanımlanır ve risk sınıflandırması
  yapılmaktadır.
• Sürecin ikinci adımına göre risklerin etkisi
  tahmin edilmeye çalışılmaktadır.
• Sürecin üçüncü adımında risklerin nedenleri
  tanımlanmaktadır ve neyin kabul edileceğini, var
  olan riskle ilgili neyin yapılabileceğinin yanıtları
  aranmaktadır.
• Sürecin dördüncü adımında ise risk azaltma ya da
  risk indirgeme işlemleri uygulanmaktadır.
• Uygulama sonucunda, riskler değerlendirilir ve
  yapılan sınıflandırma sonucunda ya o risk değeri
  kabul edilir ya da kabul edilmez. Bazı değerdeki
  risk gruplarının etkilerini ortadan kaldırmak ya
  da azaltabilmek için seçenekler
  oluşturulmaktadır.
• Beşinci adımda, azaltılan ya da indirgenen risk
  sonrasında seçenekler oluşturulurken
  uygulanabilirlik, maliyet, sosyal ve yasal
  etmenler, bilimsel araştırmaların yeterliliği gibi
  konular dikkate alınmaktadır. Belirtilen etmenler
  göz önüne alınarak daha güvenli bir tasarım
  oluşturulabilir ya da azaltılan/indirgenen riskler
  sonrasında uyarılar alınabilir. Bir başka seçenek
  ise koruyucu önlemler alınabilmesidir.
• Süreçteki altıncı adımda, eğer koruyucu önlemler
  alınmış ise arta kalan riskin kabul edilebilirliği ve
  etkisi tanımlanmaktadır. Altıncı adımda
  sonrasında iki seçenek vardır ya dördüncü adıma
  dönülür ya da bir sonraki adıma geçilir.
• Yedinci adım, döngüden kurtulan adımlar
  sonrasında oluşturulan bir adımdır. Mevcut
  risklerle ilgili sorunlar ortadan kaldırıldıktan
  sonra gelebilecek yeni riskler tanımlanır.
• Son adımda ürün kalitesine bakılır yeterince iyi
  ise risk yönetim süreci başarı ile tamamlanmış
  değilse ikinci adıma tekrar dönülür ve aynı işlem
  adımları bir kez daha tekrarlanır.

Risk yönetimiyle birlikte önem kazanan konular
nelerdir?

Risk yönetiminin yükselen profili ve evrimi
incelendiğinde, üç konunun oldukça güçlü şekilde
yükseldiği görülmektedir. Bunlardan ilki, kurumsal risk
yönetiminin herhangi bir işletme veya resmî kurumlar için
önemli bir yönetim konusu olduğunun farkına
varılmasıdır. İkincisi, işletmenin stratejik amaçları üzerine
odaklanılmasıyla risklerin en aza indirilmesi yaklaşımı
risk optimizasyonuna taşınmasıdır. Üçüncüsü, fark
edilmiştir ki riskler silo mantalitesi ile etkin şekilde
yönetilememektedir. Risk yönetimi hâlâ süreçler üzerinde
çok fazla çalışırken evrim doğru yönde ilerlemektedir.

Kurumsal risk yönetimi kurum değerini nasıl
artırabilir?

Kurumsal risk yönetimi kurum değerini 3 yoldan
artırabilmektedir. Bunlar:

• Sürdürülebilir rekabetçi avantaj oluşturulmasına
  yardımcı olur,
• Riski yönetmenin maliyetini optimize eder,
• İşletme performansını artırmaya yardımcı olur.
  Zira kurumsal risk yönetiminde odak sadece
  fiziksel ve finansal kaynaklar değil tüm değer
  kaynaklarıdır.

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan riskler nelerdir?

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan riskler:

• Kesintiler
• Gecikmeler
• Sistemler
• Beşeri özellikler
• Tahminler
• Satın alma
• Ödemeler
• Kapasite
• Stok

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan kesintiler risk
alanında hangi riskler bulunmaktadır?

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan kesintiler risk
alanındaki riskler:

• Doğal felaketler
• İşçi grevleri
• Tedarikçi iflası
• Savaş ve terörizm
• Tek kaynaktan tedarik
• Alternatif tedarikçilerin kapasiteleri

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan gecikmeler risk
alanında hangi riskler bulunmaktadır?

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan gecikmeler risk
alanındaki riskler:

• Tedarik kaynağından yüksek kapasite kullanımı
• Esnek olmayan tedarik kaynakları
• Tedarik kaynaklarındaki düşük kalite
• Gümrük geçişlerinde aşırı yük
• Mod değişiminde aşırı yük

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan sistemler risk
alanında hangi riskler bulunmaktadır?

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan sistemler risk
alanındaki riskler:

• İletişim altyapısında bozulmalar
• Geniş sistem ağları
• E-ticaret

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan beşeri özellikler risk
alanında hangi riskler bulunmaktadır?

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan beşeri özellikler
risk alanındaki riskler:

• Tedarik zincirindeki dikey bütünleşme
• Küresel dış kaynak kullanımı

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan tahminler risk
alanında hangi riskler bulunmaktadır?

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan tahminler risk
alanındaki riskler:

• Uzun teslimat sürelerinden iş sezonlarından, ürün
  çeşitliliğinden, kısa yaşam çevrimlerinden, küçük
  müşteri tabanından kaynaklı hatalı tahminler

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan satın alma risk
alanında hangi riskler bulunmaktadır?

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan satın alma risk
alanındaki riskler:

• Kur riski
• Kilit ürün veya hammaddenin tek bir
  tedarikçiden satın alınma oranı
• Endüstri genelindeki kapasite kullanım oranı
• Uzun süre yerine kısa süreli anlaşmalar

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan ödemeler risk
alanında hangi riskler bulunmaktadır?

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan ödemeler risk
alanındaki riskler:

• Müşteri sayısı
• Müşterilerin finansal gücü

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan kapasite risk
alanında hangi riskler bulunmaktadır?

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan kapasite risk
alanındaki riskler:

• Kapasite esnekliği
• Kapasite maliyeti

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan stok risk alanında
hangi riskler bulunmaktadır?

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılan stok risk
alanındaki riskler:

• Atıl ürün oranı
• Stok bulundurma maliyeti
• Ürün değeri
• Talep ve tedarik belirsizliği

Lojistik risk türleri nelerdir?

Lojistik süreci aksatan, geciktiren ve müşteri
kaybına neden olan riskler:

• Stok yönetiminde oluşan riskler
• Depolama riski
• Taşıma riski

Stok yetersizliği hangi risklerden dolayı ortaya
çıkmaktadır?

Stok yetersizliğini;

• Malzeme tedarikinde problemler,
• Planlarda aksamalar,
• Kapasitesinin zorlanması

riskleri doğurmaktadır.

Depoda stoklanan ürünler hangi risklerle karşı karşıya
kalabilir?

Depoda stoklanan ürünleri bekleyen beş temel risk
grubu vardır:

• İklim riskleri: Nem, nem değişikliği, ısı, sıcaklık
  değişiklikleri, soğuk, ışık, karbondioksit, oksijen,
  eskime riskleri.
• Fiziksel riskler: Mekanik şok, ısı şoku, titreşim
  (frekans aralığı), basınç ve kırılma,
  aşınma/sürtünme riskleri.
• Kimyasal riskler: Hem depo içerisinde hem de
  eşyaların sevki sırasında ürünün bulundukları
  ortama uyumsuzlukları, difüzyona uğramaları,
  kimyasal içeriklerinin yer değiştirmesi
  karşılaşılabilecek risklerdendir.
• Biyolojik riskler: Mikro organizmalar, böceklerkemirgenlerin
  (türü) oluşturduğu risklerdir.
• Fonksiyonel riskler: Gönderen veya üreticiden
  malların teslim riskleri, depo için kullanılan bilgi
  sistemlerine ilişkin riskler, konsolidasyon
  riskleri, ambalajlama ve etiketleme riskleri.

Yetersizliğinde lojistik süreçte kesinti ve gecikmelere
neden olan sistem parametreleri nelerdir?

Yetersizliğinde lojistik süreçte kesinti ve
gecikmelere neden olan sistem parametreleri:

• Taşıma ekipmanı
• Yükleme zamanları
• Yükleme frekansı
• Teslimat zamanı
• Teslimat frekansı
• Taşıma zamanı
• Güzergâh planı

Taşıma faaliyetlerinde karşılaşılabilecek riskler
nelerdir?

Taşıma faaliyetlerinde karşılaşılabilecek riskler:

• Taşıma araçlarının getirdiği riskler,
• Taşıma konsolidasyonu, yükleme, elleçleme vb.
  faaliyetlerden kaynaklanan riskler,
• Rota ve güzergâh kaynaklı riskler,
• Yolların ve coğrafi engellerin getirdiği riskler,
• Siyasi, idari ve bölgesel yapılanmanın getirdiği
  riskler,
• Havaalanı, gar, liman kapasitelerinin getirdiği
  riskler,
• Yüklerin nitelikleri ile ilgili riskler,
• Hava koridoru, denizyolu gibi uluslararası taşıma
  yapısının getirdiği riskler,
• Hava sahası, karasuları gibi uluslararası hukuki
  ve siyasi yapılanmanın getirdiği riskler.

Lojistik süreçte bilgi teknolojilerinden
kaynaklanabilecek riskler nelerdir?

Lojistik süreçte bilgi teknolojilerinden
kaynaklanabilecek riskler:

• Güvenlik riski-bilgi değiştirilebilir, erişilebilir
  veya yetkisiz kişilerce kullanılabilir. İş ortamının
  ve bilgilerin 3. parti kişi ve kuruluşlarca
  paylaşılması riski oluşabilir.
• Erişilebilirlik-bilgi veya uygulamalara bir sistem
  hatası veya doğal bir felaket sonucu
  erişilemeyebilir. Lojistik süreçte kesinti ve
  gecikmelere neden olabilir. Özellikle depolama
  faaliyetlerinde, taşımacılık uygulaması-rota
  planlamadan yüklemeye kadar tüm faaliyetlerde
  kesinti riski oluşabilir.
• Geri Kazanılabilirlik-sistem kaybı veya çökmesi
  sonrasında bilgi teknolojileri sistemleri bilgiyi
  zamanında geri getiremeyebilir. Lojistik
  faaliyetlere ilişkin iletişim altyapısında bozulma,
  tedarik, dış kaynak alım ve servis sağlayıcılar ile
  uygun ilişki kuramaması riski ortaya çıkabilir.
• Performans riski-sistemler, uygulamalar veya
  personelin-veya tüm bilgi teknolojilerinin
  beklenenin altında performans göstermesi sonucu
  iş üretkenliği veya değeri azalabilir.
• Ölçeklenebilirlik-bilgi teknolojileri sistemleri,
  organizasyonun değişen bilgi gereksinimlerini
  karşılaması için geliştirilemeyebilir veya
  değiştirilemeyebilir.
• Uyumluluk riski-bilgi tutma ve işleme,
  düzenlemelere ve bilgi teknolojileri veya iş
  politika gereksinimlerine uygun
  gerçekleştirilemeyebilir.
• İnsan hataları-yanlış bir kaydın oluşturulması,
  eksik eğitim nedeniyle donanım ve yazılımın
  hatalı kullanımından kaynaklanan ve görevin
  yerine getirilmesini etkileyen, engelleyen veya
  geciktiren sorunlar da olabilir.

Başarılı işletmelerin belirsizlik ortamlarını fırsata dönüştürmesine yardım eden olgu nedir?

Başarılı işletmeler belirsizlik ortamlarını, risk yönetimi sayesinde fırsata dönüştürmeyi başarmışlardır.

Risklerin en belirgin özelliği nedir?

Risklerin en belirgin özelliği tam ve net olarak bilinememesi, zamanla değişkenlik göstermesi olumsuz sonuçlar doğurabilir olması ve yönetilebilir nitelikte bulunmasıdır. Riskler her faaliyet alanı için farklı tür ve boyutta olmasına karşın ortak noktaları risklerin belirsizlik taşımalarıdır.

Risk ilei ilgili olarak yapılmış gelenekswel tanımlarda dikkat çeken eksiklikler nelerdir?

Bu geleneksel tanımlamalarda özellikle fırsatların nasıl belirleneceğine ve yaratılacağına dair eksiklik ve fazlasıyla sınırlı ifadeler dikkat çekmektedir. Özellikle proje yönetimiyle ilgili risk tanımında bu tartışmaların etkisiyle değişiklik yapılmıştır.

Uluslararası Standartlar Kurumu'nun risk tanımı nedir?

Uluslararası Standartlar Kurumu, risk kavramını, bir olayın gerçekleşme olasılığı ile etkilerinin bir birleşimi olarak tanımlamaktadır. Her türlü girişim, faydaları (olumlu yönde) ya da tehditleri (olumsuz yönde) oluşturacak olayları barındırmaktadır. Ancak genel olarak risk yönetimi disiplini, artarak kabul gören bir yaklaşımla, riskin hem olumlu hem de olumsuz yanlarıyla ilgilenmektedir. Bu nedenle, bu standart riski her iki açıdan da ele almaktadır.

Geleneksel bakış ve yeni bakım karşılaştırıldığında risklere ilişkin karar alma mekanizmasında nasıl bir değişim olmuştur?

Geleneksel bakışın dışında, yeni bakış açısıyla risk sadece en aza indirilmesi ya da ortadan kaldırılması gereken bir şey olmanın dışında aynı zamanda fırsat olarak görülmektedir. Bu aşamada karar verme mekanizması da değişmektedir. Risklere ilişkin karar verme yetkisi, işletmelerin ilgili birimindeki risk yöneticisinden alınarak, üst yöneticiler veya yönetim kurulu gibi riski kontrol eden, kârlı risk fırsatlarını değerlendirmeye istekli olan mercilere taşınmaktadır.

İşletmelerin karşılaşabileceği riskler temel olarak hangi başlık ve alt başlıklar altında toplanmaktadır?

Risk genel olarak, kontrol edilebilir ve kontrol edilemez riskler olarak iki temel grupta incelenmesine karşın, işletmelerin karşılaşabileceği riskler, temel olarak dört ana başlık ve alt başlıklar altında toplanmaktadır:

Finansal Riskler: Piyasa Riskleri, Kredi ve Likidite, Sermaye Yapısı, Finansal Raporlama

Operasyonel Riskler: İş Operasyonları, Teknoloji, Varlık, Kurum Kültürü

Stratejik Riskler: Piyasa Şartları, Yönetim, İlgili Partilerle İlişkiler

Dış Çevre Riskleri: Hukuksal, Politik, Düzenleme, Felaket

Risk yönetimi nedir?

Risk yönetimi, bir işletmenin taşımak istemediği risklerin en uygun risk yönetim teknikleri ve maliyetleri ile işletme için olumsuz etkilerini sınırlandırmak ve sadece taşınabilen riskler karşılığında kâr etmesini sağlamak olarak tanımlanabilir.

Başlıca risk yönetim yaklaşımları nelerdir?

Başlıca risk yönetim yaklaşımları, riskten kaçınma, riski azaltma, riski elde tutma, risk transferi ve risk paylaşımıdır.

Risk yönetim süreci adımları incelendiğinde altıncı adım nedir?

(S: 200 Şekil: 8.1 de görüldüğü gibi) Süreçteki altıncı adımda, eğer koruyucu önlemler alınmış ise arta kalan riskin kabul edilebilirliği ve etkisi tanımlanmaktadır. Altıncı adım sonrasında iki seçenek vardır ya dördüncü adıma dönülür ya da bir sonraki adıma geçilir.

Risk yönetiminin yükselen profili ve evrimi incelendiğinde, hangi konuların oldukça güçlü şekilde yükseldiği görülmektedir?

Risk yönetiminin yükselen profili ve evrimi incelendiğinde, üç konunun oldukça güçlü şekilde yükseldiği görülmektedir. Bunlardan ilki, kurumsal risk yönetiminin herhangi bir işletme veya resmî kurumlar için önemli bir yönetim konusu olduğunun farkına varılmasıdır. İkincisi, işletmenin stratejik amaçları üzerine odaklanılmasıyla risklerin en aza indirilmesi yaklaşımı risk optimizasyonuna taşınmasıdır. Üçüncüsü, fark edilmiştir ki riskler silo mantalitesi ile etkin şekilde yönetilememektedir. Risk yönetimi hâlâ süreçler üzerinde çok fazla çalışırken evrim doğru yönde ilerlemektedir.

Kurumsal risk kavramı nedir ve öncesindeki geleneksel uygulamalarla ilişkisi nasıldır?

Kurumsal risk yönetimi esasında, işletme riskleri için kapsamlı risk yönetimi yaklaşımının en son adıdır. Bu kavram, öncesindeki geleneksel risk yönetimi, işletme risk yönetimi, bütünsel risk yönetimi, ve stratejik risk yönetimi gibi uygulamaları da kapsamaktadır. Bu kavramların her biri biraz farklı odaklara sahip olmasına rağmen, her kavramın yükselişinde işletmelere ilişkin dikkate alınan konulardaki risk unsurları ve genel içerik oldukça benzerdir.

Kurumsal risk yönetiminin işletme değeri üzerine etkisi nasıl yansımaktadır?

Kurumsal risk yönetiminin kurumsal değeri yaratma, koruma ve artırma amacı vardır. Dolayısıyla kurumsal risk yönetimi değer üzerinde etki etmektedir. Kurumsal risk yönetiminin işletme değeri üzerine etkisi performans, maliyet ve rekabet temel alanları ile birlikte (S: 201 Şekil 8.2.)’de gösterilmiştir. Kurum değerini koruyan ve artıran Kurumsal risk yönetiminin gerekliliği, önemi ve uygulanma gerekçesinin bu şekil dikkate alındığında çok daha net şekilde anlaşılacağı öngörülmektedir. Kurumsal risk yönetiminin amaçlarından birinin de kurum değerini yaratması, koruması ve artırması olduğu belirtilmiştir. Kurumsal risk yönetimi kurum değerini 3 yoldan artırabilmektedir. Bunlar:

• Sürdürülebilir rekabetçi avantaj oluşturulmasına yardımcı olur,
• Riski yönetmenin maliyetini optimize eder,
• İşletme performansını artırmaya yardımcı olur. Zira kurumsal risk yönetiminde odak sadece fiziksel ve finansal kaynaklar değil tüm değer kaynaklarıdır.

Lojistik risk nasıl oluşmaktadır?

Lojistik faaliyetlerin temel amacı, müşteri ihtiyaçlarının tam ve zamanında karşılanma gerekliliğidir. Lojistik risk denildiğinde ilk akla gelen belirtilen amaca ulaşamama riski olmaktadır. Bu riskin oluşumu, lojistik faaliyetlerin herhangi birinde oluşacak bir aksama nedeniyle meydana gelmektedir. Lojistik faaliyetlerde oluşacak belirsiz veya önceden bilinmeyen olay veya olayların lojistik faaliyetlerin birini ve daha fazlasını olumsuz etkilemesi işletme amaçlarının başarısızlığa ulaşması lojistik risk unsurunu oluşturmaktadır.

Lojistik faaliyetlerde oluşabilecek belli başlı risk alanları nelerdir?

S: 202 Tablo 8.2’de de görüldüğü gibi lojistik faaliyetlerde oluşabilecek belli başlı risk alanları şunlardır:

• Kesintiler
• Gecikmeler
• Sistemler
• Beşeri Özellikler
• Tahminler
• Satınalma
• Ödemeler
• Kapasite
• Stok

Lojistik faaliyetlerde meydana gelecek kesinti risk alanı hangi riskler sonucu oluşabilnektedir?

S: 202 Tablo 8.2 incelendiğinde lojistik faaliyetlerde meydana gelecek kesinti, doğal felaketler, işçi grevleri, tedarikçi iflası, savaş ve terörizm, alternatif tedarikçilerin kapasiteleri, tek kaynaktan tedarik, riskleri sonucunda oluşabilmektedir.

Lojistik faaliyetlerde meydana gelecek gecikme risk alanı hangi riskler sonucu oluşabilnektedir?

Lojistik faaliyetlerde oluşacak gecikme, tedarik kaynağından yüksek kapasite kullanımı, esnek olmayan tedarik kaynakları, tedarik kaynaklarındaki düşük kalite, gümrük geçişlerinde aşırı yük, mod değişiminde aşırı yük riskleri sonucunda oluşmaktadır.

Lojistik faaliyetlerde bilgi sistemlerinde oluşacak kesintiler hangi riskleri oluşturacaktır?

Bilgi sistemleri sürecin beyni gibidir, bilgi sistemlerinde işletme içinden veya dışından kaynaklanacak kesintiler, iletişim sistemlerini etkiler ve lojistik faaliyetlerin koordinasyonunda ciddi kayıplara neden olmaktadır. Yani bir diğer ifadeyle lojistik faaliyetlerde paydaşlar arasında oluşacak iletişim eksikliği, en önemli risk unsurlarından biri olan bilgi akışı riskini gündeme getirmektedir. Bu nedenle sistemin oluşturduğu risk, belkide en önemli lojistik risk grubunda yer almaktadır.

Lojistik süreci aksatan, geciktiren ve müşteri kaybına neden olan riskler nelerdir?

Lojistik süreci aksatan, geciktiren ve müşteri kaybına neden olan riskler olacaktır. Bu riskler:

• Stok yönetiminde oluşan riskler
• Depolama riski
• Taşıma riski

olarak gruplamak uygun olacaktır.

Diğer yandan tüm bu faaliyetler arasında koordinasyonu sağlayan sistem, bilgi teknolojileri ile sağlanmaktadır. Bilgi teknolojilerindeki riskler, sistemin bütününü kapsayan risklerdir. Bu nedenle lojistik risk türleri içersine bilgi teknolojileri risklerini de dahil etmek uygun olacaktır.

Depoda stoklanan ürünleri bekleyen temel risk grubları ve oluşan riskler nelerdir?

Depoda stoklanan ürünleri bekleyen beş temel risk grubu vardır:

1. İklim riskleri: Nem, nem değişikliği, ısı, sıcaklık değişiklikleri, soğuk, ışık, karbondioksit, oksijen, eskime
2. Fiziksel riskler: Mekanik şok, ısı şoku, titreşim (frekans aralığı), basınç ve kırılma, aşınma/sürtünme riskleri.
3. Kimyasal riskler: Hem depo içerisinde hem de eşyaların sevki sırasında ürünün bulundukları ortama uyumsuzlukları, difüzyona uğramaları, kimyasal içeriklerinin yer değiştirmesi karşılaşılabilecek risklerdendir.
4. Biyolojik riskler: Mikro organizmalar, böcekler-kemirgenlerin (türü) oluşturduğu

Fonksiyonel riskler: Gönderen veya üreticiden malların teslim riskleri, depo için kullanılan bilgi sistemlerine ilişkin riskler, konsolidasyon riskleri, ambalajlama ve etiketleme riskleri.

Taşıyı performansı risk grubunun oluşmasına neden olan riskler nelerdir?

Stok yönetimi konusunda (S: 205 Şekil 8.4'de) bahsi geçen “balık kılçığı” diyagramı incelendiğinde teslimatların zamanında yapılmaması probleminde, taşıyıcı performansı en önemli risk gruplarından bir tanesidir. Bu riske neden olan riskler:

• Yetersiz sistem takibi
• Yetersiz iletişim

kaynaklı olabilmektedir.

Taşıma faaliyetinde karşılaşılabilecek riskler nelerdir?

Taşıma faaliyetinde karşılaşılabilecek riskler gruplandırılmak istenirse aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:

• Taşıma araçlarının getirdiği riskler,
• Taşıma konsolidasyonu, yükleme, elleçleme vb faaliyetlerden kaynaklanan riskler,
• Rota ve güzergâh kaynaklı riskler,
• Yolların ve coğrafi engellerin getirdiği riskler,
• Siyasi, idari ve bölgesel yapılanmanın getirdiği riskler,
• Havaalanı, gar, liman kapasitelerinin getirdiği riskler,
• Yüklerin nitelikleri ile ilgili riskler,
• Hava koridoru, denizyolu gibi uluslararası taşıma yapısının getirdiği riskler,
• Hava sahası, karasuları gibi uluslararası hukuki ve siyasi yapılanmanın getirdiği

Bilgi teknolojilerini doğru kullanmayan firmalar lojistik süreçlerne ne gibi sorunlarla karşılaşabilmektedirler?

Bilgi teknolojilerini doğru kullanmayan firmalar lojistik sürecini etkin biçimde kontrol edememe, tedarik sürelerinin uzaması ya da aksaması, sistem içindeki stokların artması, entegrasyonun sağlanamaması gibi büyük sorunlar ile karşılaşabilmektedir.

Lojistik süreçte bilgi teknolojilerinin oluşturacağı riskler ve bu risklerin doğuracağı sorunlar nelerdir?

Karşılaşılabilecek sorunlara yönelik bir risk analizi yapıldığında aşağıdaki gibi sınıflandırmak uygun olacaktır:

• Güvenlik riski-bilgi değiştirilebilir, erişilebilir veya yetkisiz kişilerce kullanılabilir. İş ortamının ve bilgilerin 3. parti kişi ve kuruluşlarca paylaşılması riski oluşabilir.
• Erişilebilirlik-bilgi veya uygulamalara bir sistem hatası veya doğal bir felaket sonucu erişilemeyebilir. Lojistik süreçte kesinti ve gecikmelere neden olabilir. Özellikle depolama faaliyetlerinde, taşımacılık uygulaması-rota planlamadan yüklemeye kadar tüm faaliyetlerde kesinti riski oluşabilir.
• Geri Kazanılabilirlik-sistem kaybı veya çökmesi sonrasında bilgi teknolojileri sistemleri bilgiyi zamanında geri getiremeyebilir. Lojistik faaliyetlere ilişkin iletişim altyapısında bozulma, tedarik, dış kaynak alım ve servis sağlayıcılar ile uygun ilişki kuramaması riski ortaya çıkabilir.
• Performans riski-sistemler, uygulamalar veya personelin-veya tüm bilgi teknolojilerinin beklenenin altında performans göstermesi sonucu iş üretkenliği veya değeri
• Ölçeklenebilirlik-bilgi teknolojileri sistemleri, organizasyonun değişen bilgi gereksinimlerini karşılaması için geliştirilemeyebilir veya değiştirilemeyebilir.
• Uyumluluk riski-bilgi tutma ve işleme, düzenlemelere ve bilgi teknolojileri veya iş politika gereksinimlerine uygun gerçekleştirilemeyebilir.
• İnsan hataları-yanlış bir kaydın oluşturulması, eksik eğitim nedeniyle donanım ve yazılımın hatalı kullanımından kaynaklanan ve görevin yerine getirilmesini etkileyen, engelleyen veya geciktiren sorunlar da olabilir.