Çağdaş Lojistik Uygulamaları Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

E-Ticaret’i en geniş anlamıyla nasıl tanımlayabiliriz?

Mal ve hizmetin alınıp satılması olarak kavramlaştırılan ticaretin elektronik ortamda yürütülmesine E-Ticaret adı verilmektedir. Bir başka değişle E-Ticaret; ürünlerin üretilmesi, tanıtımının, satışının, ödemesinin ve dağıtımının elektronik ortamda (internet üzerinden) yapılmasıdır.

E-Ticaret kapsamına giren faaliyetler nelerdir?

E-Ticaret faaliyetlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Ticaret öncesi firmaların elektronik ortamda bilgilenmesi ve araştırma yürütmesi
• Firmaların elektronik ortamda buluşması
• Ödeme sürecinin yerine getirilmesi
• Taahhüdün yerine getirilmesi; mal veya hizmetin müşteriye teslimi
• Satış sonrası bakım, destek, vb. hizmetlerin temin edilmesi

Bir işletmenin E-business (e-iş) olarak yapabileceği tüm faaliyetler nelerdir?

Bir işletmenin e-iş olarak yapabileceklerini en kapsamlı hali ile şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Mal ve hizmetlerin elektronik ortamda satışı
• Üretim planlaması yapma
• Ticari kayıtların tutulması ve izlenmesi
• Elektronik ortamda üretimi izleme
• Üretim zinciri oluşturma
• Ortak tasarım geliştirme ve mühendislik
• Doğrudan tüketiciye pazarlama
• Tanıtım, reklam ve bilgilendirme
• Sipariş verme, elektronik para ile ilgili işlemler
• Anlaşma/sözleşme yapma
• Elektronik bankacılık
• Elektronik hisse alışverişi ve borsa
• Elektronik fon transferi
• Elektronik konşimento gönderme
• Elektronik gümrükleme
• Elektronik ortamda taşımayı izleme
• Elektronik ortamda ihale takibi
• Elektronik ortamda ihale katılımı
• Anında bilgi oluşturma ve aktarma
• Elektronik ortamda vergilendirme

E-Ticaret’in sağladığı avantajlar nelerdir?

E-Ticaret’in sağladığı avantajları kısaca şu şekilde sıralayabiliriz:

• İlk hammadde alımından itibaren nihai tüketiciye ulaşıncaya kadar geçen süreçte yer alan tüm paydaşların, tüm bu süreci izleyebilmesini, kontrol edebilmesini ve gerekli uyarıları ve bilgilendirmeleri yapabilmesini sağlar.
• Kırtasiyecilik olarak adlandırılan işlemlerin ortadan kalkmasına imkân sağlar.
• İşletmelerin pazara girişlerinde karşılaştıkları engelleri - özellikle de fiziksel engelleri - ortadan kaldırır.
• Her alıcının her ürüne eşit erişim imkânı bulmasına fırsat verir.
• İşlem maliyeti olarak adlandırılan, kira, çalışan ücreti vb. pek çok maliyet ortadan kaldırır. Buradan elde edilen maliyet avantajı alıcıya yansıtılır ve böylelikle işletmenin rekabet gücü artar.
• Maliyet avantajları sayesinde işletmeler yeni yatırımlara yönelebilir ve dolayısıyla farklı ve yeni ürünler pazara sunulabilir.
• Bilgi transferleri sırasında bilgilerin bozulması, kaybolması hatta en basit yaklaşım ile yanlış anlaşılması gibi durumları ortadan kaldırır.
• Alıcılar, hem ürünü incelerken, hem alım yaparken, hem de teslimat sırasında evinin konforundan uzaklaşmadan işlem yapabilirler.

E-Ticaret’i faaliyetlerine göre kaça ayırabiliriz?

E-Ticaret’i faaliyetlerine göre iki başlık altında inceleyebiliriz:

1. Dolaylı E-Ticaret: İşletmeler elektronik ortamda ürünlerini tanıtıp, müşterinin ilgisini çekerek satış yapabilirler. Ancak ürünün fiziksel dağıtımı, sevkiyatı, depolaması ve teslimatı yapılıyor ise burada kullanılan E-Ticaret türüne dolaylı E-Ticaret adı verilmektedir. Günümüzde pek çok tanınmış E-Ticaret firması özellikle tüketiciye sunduğu tekstil ürünlerini bu şekilde kargo firmaları aracılığı ile ulaştırmaktadır.
2. Doğrudan E-Ticaret: Doğrudan yapılan E-Ticarette ise daha çok hizmet üretimi söz konusu olmaktadır. Özellikle yazılım teknolojilerinin alıcılara ulaştırılması noktasında bu tür öne çıkmakta ürünler alıcılarına tamamen elektronik ortamda sunulmakta, tanıtılmakta ve teslim edilmektedir. Buna örnek olarak pek çok yazılım ve bilişim işletmesi E-Ticarette faaliyetlerine devam etmektedir.

E-Ticaret’i taraflarına göre kaça ayırabiliriz?

E-Ticaret’i taraflarına göre dört başlık altında inceleyebiliriz:

1. Firma-Firma Arası E-Ticaret (B2B): Diğer bir ifade ile işletmeden işletmeye elektronik ticaret, işletmeler arasındaki mal, hizmet ve bilgi alışverişinin internet ortamında gerçekleştirilmesidir. Örnek vermek gerekirse ürünlerin son kullanıcıya ulaşmadan önceki satış ve transferlerini, tedarik zinciri faaliyetlerini ve ortak girişimlerini (joint venture), üretim sözleşmelerini, ürünlerin dağıtım ve pazarlanmasını, ürün ve hizmetlerin destek hizmetlerini kapsamaktadır.
2. Firma-Tüketici Arası E-Ticaret (B2C): Türlü internet uygulamalarının kullanımı ile firmanın mal ve hizmetlerini direkt olarak nihai müşteriye sunmasına olanak tanıyan elektronik ticaret şeklidir.
3. Tüketici-Firma Arası E-Ticaret (C2B): Bu tür E-Ticarette ürüne olan talep fiyatın belirlenmesi açısından çok önemlidir. C2B elektronik ticaretin en güzel örneklerine havayolu taşımacılığında rastlanır.
4. Tüketici-Tüketici Arası E-Ticaret (C2C): İnternetin yarattığı bir iş modelidir. Geçmişte organize olmayan ikinci el pazarlarının hem kayıt altına alınması hem de organize bir şekilde geniş alanlara yayılmasını sağlama özelliği vardır.

B2E kavramı neyi ifade etmektedir?

B2E, kurum içi E-Ticaret’i ifade etmektedir. Diğer E-Ticaret şekillerinin eksiksiz ve tam çalışmasına olanak sağlayan önemli bir süreçtir. B2B, B2C, C2B ve C2C ticaret şekillerinde başarılı olabilmek için, ilk önce işletme içi bilgi sisteminin etkin olarak çalışması gerekmektedir. İşletme içi bilginin sorunsuz paylaşımı ve eksiksiz gönderimi, hem işletmenin süreçlerini hızlandırmayı hem de müşterileri ile doğru iletişim kurulmasını sağlamaktadır. Özellikle lojistik firmalarının operasyon bölümlerinin günlük işlemlerinde yoğun olarak kullanılmaktadır.

E-Lojistik kavramı neyi ifade etmektedir?

E-Lojistik, geleneksel lojistiğin gelişmiş şeklidir ve e-lojistikte daha fazla bilgi ve hizmetin sunulabilmektedir. Yani tüm lojistik faaliyetlerin planlanmasında ve uygulanmasında internet ve benzeri elektronik yapıların kullanılmasıdır.

Lojistik hizmetler hangi aşamaları takip etmek durumundadır?

Lojistik hizmetler şu aşamaları takip etmek zorundadır:

1. Malın alınması: Burada bahsi geçen mal, firma tarafından üretilen bir ürün olabilirken, aynı zamanda bir fabrikadan sökülmesi gereken bir makine parçası, yani ikinci el bir araçta olabilir.
2. Otomatik yük haline getirilmesi: Özellikle son dönemde ürünlerin yük haline getirilmesi işlemi tamamen otomatik şekilde yapılmaktadır ve gerekli olan teknoloji destekten faydalanarak uygun şekilde paketleme yapılabilmektedir.
3. Elleçleme işleminin otomatik olarak gerçekleştirilmesi: Farklı ürün gruplarına sahip, farklı noktalara dağıtım yapılması gereken durumlarda kullanılan elleçleme metodu, doğru teknoloji ve yazılım sayesinde tamamen el değmeden ve otomatik şekilde yapılabilmektedir.
4. Yüklenebilecek hale getirilen ürün ya da malın gerekli yazılımların ve teknolojinin desteği ile hazırlanarak taşıma sırasında gerekli olan tüm evrak ve belgelerin yazılımlar vasıtası ile otomatik olarak hazırlanması gerekmektedir.
5. Otomatik yükün toplam lojistik planlaması ile rotasının hazırlanması ve risk faktörlerinin belirlenerek bu faktörlerin elimine edilmesinin sağlanması gerekmektedir.
6. Güzergâh üzerinde araçların teknolojik yazılımlar ile ortaya konan, uydu ve haberleşme sistemlerinin de kullanılarak tüm taraflar ile takip edilebilmesi önemlidir.
7. Liman, depo veya antrepoya indirilecek yükün, bilgisayarlı entegre liman, depo veya antrepo otomasyon sistemi ile otomatik boşaltılma işleminin gerçekleştirilmesinin sağlanması gerekmektedir.
8. İhtiyaç durumunda İnternet tabanlı elektronik gümrük müşavirliği hizmetlerinin alınarak, yine devlet kurumlarına gerekli olan yazışma ve belgeleme faaliyetlerinin elektronik ortamda hatasız yapılması gereklidir.
9. Yükün limandan ya da depodan taşınarak yerine teslim edilmesi, satış sonrası gerekli ise servisin sağlanması, müşteri bağlılığının korunabilmesi adına teknik desteğin verilmesi, müşteri ilişkisini koparmayacak bağın kurulması gerekmektedir.

Lojistik firmalarının, E-Ticaret işletmelerine ayak uydurabilmesi için sahip olmak zorunda olduğu gereklilikler nelerdir?

Bu gereklilikler şunlardır:

1. Gerekli ürünlerin temini
2. Ürünlerin koşullara uygun yerlere konumlandırılması
3. Ürünlerin rekabet edilebilir fiyatla sunulması
4. Ürünlerin ihtiyaçları olundukları sırada kullanılır halde bulundurulması
5. Ürünlerin müşterilere doğru zamanda teslim edilmesi

E-ticaret yapan internet sitelerinde ürünün kendisinden ziyade sembolik resimler kullanılmasının işletmeye sağladığı avantaj nedir?

Elektronik ortam da fiziksel bir ürün söz konusu olamayacağı için daha çok sembolik ya da ürün özelliklerini tanımlayan resimli tanıtımlar yapılmaktadır. Fiziksel ürün bu noktada ortada olmayacak, o ürünle ilişkili gelen siparişler doğrultusunda yine bilişim ve yazılım teknolojileri vasıtasıyla üreticilere aktarılacak bilgi sayesinde üretilebilecektir. Bu sistem de satın alma işlemi yapıldığı anda ürün teslimatı yapılması beklenmemekte, ürün daha sonraki süreçte adrese teslim şekilde yollanmaktadır. Bu da üretici firmaya stoksuz, tamamen sipariş odaklı üretim yapabilme becerisi ve bunu başarabilecek zamanı sağlar.

Klasik lojistik anlayışı ile E-Lojistik anlayışları arasındaki farklar nelerdir?

Bu farklılıkları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Lojistiğin araç, depo, liman gibi ayırımlarına karşılık E-Lojistik sadece internet tabanlıdır.
• Klasik lojistikte kayıtların tutulması, kartların doldurulması, sevk irsaliyelerinin hazırlanarak planlamaların yapılabilmesi gibi standart kayıt sistemi kullanılırken; E-Lojistik entegre, web tabanlı uygulamaları kullanır.
• Lojistik hizmetlerde iletişim günün teknolojisine göre daha ilkel metotlar ile yapılırken; E-Lojistikte internet bazlı EDI kullanılmaktadır.
• Lojistik hizmetlerde merkezi depolar kullanılırken; E-Lojistik müşteriye yakın dağınık alanlara yayılmış depolar gerekmektedir.

E-Lojistik uygulamalarında işletmelerinin karşılaştıkları sorunlar nelerdir?

E-Lojistik uygulamalarının sıkıntılarını şu şekilde özetleyebiliriz:

• E- ticaretin yeni olması, E-Lojistik anlayışının tam olarak anlaşılamamasına sebep olmaktadır.
• E-Lojistik uygulamalarında kullanılan teknolojik alt yapının halen gelişmeye devam etmesi ve bu gelişimin çok hızlı bir şekilde sürüyor olması bu alanda faaliyet gösteren işletmelerin kaynaklarını doğru kullanamamalarına sebep olabilmektedir.
• E-Lojistik faaliyetlerinde çalışacak yetişmiş personelin istihdam edilmesinde pek çok sorun ortaya çıkmakta ve konun uzmanı olarak adlandırılabilecek personelin bulunması mümkün olamamaktadır.
• Sıklıkla yaşanan transfer sorunları ve tam kapasite çalışmayan kanallar sebebiyle beklenilen verimin elde edilebilmesi çok kolay olmamaktadır.
• İletişim kanallarını direk olarak kullanan E-Lojistik işletmeleri bu faaliyetleri yerine getirirken önemli iletişim maliyetleri ile karşılaşmaktadırlar.
• Yazılımların ve alt yapıların sadece merkezlerde kullanılması yeterli olmamakta; şubelerde ve araçlarda da bu sistem ve altyapıların kullanılır ya da en azından ulaşılabilir olması gerekmektedir.

E-Satın alma kavramı neyi ifade etmektedir?

E-Satın alma, daha stratejik ve kontrollü bir satın alma yapısı sağlayarak ürün kaynak planlaması, talep, sipariş ve tedarik süreçlerini elektronik ortamda yönetme olanağı verir. E-satın almada ürünler çeşitli tedarikçilerden müşterilere sıkça tedarik edilir. Artan pazar hacmi ve müşteri sayısı, geniş ürün yelpazesi içerisinde ele alındığında bu sonuç kaçınılmaz olmaktadır.

E-Satın almanın avantajları nelerdir?

E-Satın alma olarak adlandırılan yapının tercih edilmesinde elbette sağladığı avantajlar ön plana çıkmaktadır. Bu avantajların başında işletme maliyetlerinde yaşanan azalma gelir. Maliyetlerin düşmesinde en önemli kalemi azalan evrak işlemleri oluşturmaktadır. Sadece internet üzerinden yapılan satın alma bildirimleri klasik anlayışta ortaya çıkan tüm yazışmaları, ürün istek formlarını, irsaliye ve faturalamaları ortadan kaldırmakta olup, üretici ve aracı ilişkisi yaratılarak işlem yapılabilmesine imkân sağlamaktadır. Yazışmaların kalkması ile sadece kırtasiye maliyetleri düşmekle kalmamakta aynı zamanda zamandan da tasarruf sağlanarak satın alma süreleri kısaltılabilmektedir. Üreticiden alıcıya direk yönlendirilen ürünlerin E-Ticaret’te ortaya çıkması ile stok ve depolama maliyetleri de tamamen ortadan kalkmakta, bu yük ve sorumluluk tedarikçi işletmeye devrolunmaktadır.

E-Ticaret işletmelerinin dört farklı modeli nedir?

İnternet üzerinden satış ve dağıtım yapan E-Ticaret işletmeleri incelendiğinde farklı modellerin yürürlükte olduğu görülmektedir. Bu modeller şöyle sıralanabilir:

1. Stoklamanın ana firmaya ait olması: Bu anlayış ile tüm yükümlülükler ve sorumluluklar ana firmaya ait olup, internet dışı oluşabilecek satışlar da, bayi satışları da aynı stok sistemi içerisinde kendisine yer bulur.
2. Stoklamanın ana firmaya ait ancak ayrılmış olması: Firmanın, internet üzerinden gelen siparişler için ayrı bir envanter ayırdığı sistemler bu gruba dahil edilir. Bu ayrılmış envanter işletmenin politikası bağlamında kalite farklılığı, sezon dışı, toptan satış vb. özellikler taşıyan ürünler olabilmektedir.
3. Stoklamanın dış kaynağa devredilmesi: İnternet üstünden yapılan satışlar için farklı bir lojistik firması ile anlaşılarak stok yönetimi bu firmaya devredilir. Bu sayede E-Ticaret grubu ürünler ve konu ile ilgili faaliyetler uzmanlar tarafından yönetilebilir.
4. Noktasal sevkiyatlar: Sipariş alarak ürün satan işletmeler, siparişi alan noktalara, ki bunlar E-Ticaret işletmeleridir, stok yapma, dağıtım ve teslimat sorumluluğunu yükler. Bu sayede doğabilecek problemli durumlarda sorumluluktan uzak kalabilir.

‘Lojistik bilgi sistemi’ neyi ifade etmektedir?

Lojistik bilgi sistemi, lojistik sistemini harekete geçiren, işleyişini etkileyen, satın alım, sipariş, kalite, bilgi ile ilgili faaliyetlerin birleştirildiği fonksiyon olarak tanımlanabilir.

GPS (Küresel Konumlandırma Sistemi) hangi üç birimden oluşur?

GPS şu üç birimden oluşmaktadır:

1. Kontrol Bölümü: Uyduların ve sistemin tümüyle çalışmasını sağlamak ve izlemek için kurulan yer istasyonlarından oluşmaktadır. Sistem; İzleme İstasyonları, Ana Kontrol İstasyonu, Yer Antenlerinden oluşmaktadır.
2. Uzay Birimi: Aralık 1994 itibariyle, GPS Sistemi farklı 6 düzlemdeki yörüngelerde dönen 25 uydudan oluşmaktadır. Bilgiler bu uydulardan alınan bilgiler ışığında hazırlanmakta ve kullanılmaktadır.
3. Kullanıcı Birimi: Bu kısım, GPS sinyallerini konum belirlemesine dönüştürmek için gerekli aletlerden (alıcı + anten sistemi) oluşmaktadır.

GSM (Küresel Mobil İletişim Sistemleri) nedir?

GSM, dijital iletişim teknolojisi ile çalışan uluslararası hücresel mobil haberleşme ve veri hizmeti sunan bir sistemdir. GSM, günümüzde mobil telefon ya da cellular adları ile bilinen teknolojidir. GSM teknolojisi radyo frekansları üzerinden çalışmakta ve daha önceki uygulamalara göre bu frekansları çok daha verimli şekilde kullanabilmektedir.

GPRS (Genel Paket Radyo Hizmetleri) nedir?

GPRS, GSM şebekesi üzerinden paket veri iletimi sağlayan bir teknolojidir. Bu teknoloji sayesinde, kullanıcılar GSM uyumlu mobil cihazlar ile e-posta veya faks servislerine ulaşabilir, rezervasyon, sanal alışveriş, finansal hizmetler, mobil bankacılık, kurumsal çözümler, lojistik hizmetler, filo yönetimi, teknik servis otomasyonu, takip vb. işlemleri daha hızlı yapılabilmektedir.

CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) nedir?

CBS, konuma dayalı gözlemlerle elde edilen bilgilerin toplanması, saklanması, işlenmesi ve kullanıcıya sunulması işlevlerini bütünlük içerisinde gerçekleştiren bir bilgi sistemidir. CBS, taşımacılık, altyapı yönetimi, lojistik problemlerinin çözümü, yol durumunun takibi, araçların izlenmesi ve en kısa veya en hızlı hangi yoldan gidileceğinin belirlenmesinde oldukça kullanışlı bir araçtır.