Temel Klinik Bilgisi Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim
Sığır Ve Koyun-Keçi Kliniği
- Özet
- Sorularla Öğrenelim
Sığır ve koyun-keçi sağlığı neden önemlidir?
Sığır, koyun ve keçiler başta insan olmak üzere birçok canlının beslenmesi için vazgeçilmez gıda kaynaklarıdır. Ayrıca yaşamımızda kullandığımız birçok ürünün yapımında bu hayvanların organlarından yararlanılmaktadır. Bu nedenle sığır ile koyun-keçilerin hastalıkları hem hayvansal gıda kaynaklarının azalması, hem de hastalıkların insanlara bulaşması bakımından çok önemlidir. Aynı şekilde kırsal yörelerde yaşayan ailelerde sığır ve koyun-keçilerde görülen hastalıklar hem insan sağlığı hem de öncelikle aile bütçesi yönünden önem kazanmaktadır.
Hastalık çıkan sığır ile koyun-keçi yetiştiriciliklerindeki sorunların çözümünde yapılması gerekenler nelerdir?
Hastalık çıkan sığır ile koyun-keçi yetiştiriciliklerindeki sorunların çözümünde görev almak oldukça önemli ve sorumluluk isteyen bir iştir. İşletmelerde, hastaların muayenesi ve hastalıkların analizi, hastalığın yayılmasını önlemek, sağaltım uygulamalarını yapmak ve koruyucu önlemleri almak yapılması gerekenlerdir.
Sığır ve koyun-keçi hastalıkların çıkışında rol oynayan etmenler nelerdir?
Sığır veya koyun-keçi hastalıklarının çıkışında bölgeler arası hayvan hareketlerinin, hayvan pazarlarının ve sınırlarda yapılan hayvan kaçakçılığının veya kontrolsüz hayvan ürünlerinin girişinin önemi büyüktür.
Hayvanlarda hastalık görülmesi durumunda ne yapılmalıdır?
Hayvanlarda hastalık görülmesi durumunda öncelikle hayvanların barınaklarının fiziksel şartları incelenir. Daha sonra beslenme şartları ile barınağa yeni hayvan girişi ve barınağa son zamanlarda giren insanların hastalığın çıkışında rol oynayıp oynamadığı konusunda araştırma yapılır. Ayrıca mevsimsel hastalıklar ile çevre köy veya hayvan pazarlarında görülmüş hastalıklar ve hayvanlara uygulanan koruyucu aşılar, antiparaziter ilaçlar ve vitamin-mineral uygulamaları dikkate alınarak değerlendirmeler yapılır. Daha sonra hasta hayvanların muayenesi gerçekleştirilir.
Hastalık çıkan barınaklarda neler yapılmalıdır?
Hastalık çıkan işletmelerde veya ailelerin inşa ettikleri barınaklarda hayvan sayısı, barınak havasının ve zemininin durumu, yemlik ve sulukların hijyeni ve barınak duvar ve çatısının fiziksel kontrolü yapılarak ortaya çıkan hastalıkla ilişkisinin olup olmadığı araştırılır. Barınağa girildiğinde insanın genzini ve gözlerini yakan hava solunum yolu hastalıklarına yatkınlığa neden olur. Yemlik ve sulukların iyi temizlenmemesi küf üremesi veya yosun üremesine bağlı hastalıklar ile zemin, duvar ve çatının kötü fiziksel durumu ve kirliliği mikroorganizmaların neden olacağı hastalıklar için risk oluşturur. Barınağın tabanında idrar ve dışkının birikmesinin ayak ve meme hastalıklarına sebep olacağı unutulmamalıdır.
Besin gereksinimleri karşılanamayan sığır ve koyun-keçide ne gibi hastalıklara yol açabilir?
Yaşayan canlıların besin gereksinimleri hayvan türüne göre temel değişiklik gösterir. Ayrıca yaş, verim yönü ile gebelik ve doğum dönemlerinde gıda maddeleri gereksiniminde farklılık ortaya çıkar. Bu gereksinimlerin karşılanamaması bazı hastalıkların ortaya çıkmasına neden olur. Örneğin buzağılarda gelişme geriliği, raşitizm, ineklerde karaciğer yağlanması, kan serumunda kalsiyum eksikliği, enerji yetersizliğine bağlı metabolik bozukluklar, koyunlarda gebelik zehirlenmesi bu hastalıklardandır. kötü kaliteli yemle besleme midede sindirim bozukluklarının oluşmasına neden olur.
Sığır ve koyun-keçilere karbonhidrattan zengin (tane yemler, nişasta veya meyve) gıdaların ani olarak fazla miktarda verilmesi nelere yol açabilir?
Sığır ve koyun-keçilere karbonhidrattan zengin (tane yemler, nişasta veya meyve) gıdaların ani olarak fazla miktarda verilmesi midede asit oluşumuna ve ölüme kadar götüren kan asidozisine yol açar.
Sütçü sığır işletmesi ve etçi sığır işletmesi ne demektir?
Süt ve yavru verimi için ineklerin, buzağı ve danaların bulunduğu yetiştiriciliklere sütçü sığır işletmesi, et verimi için sadece tosun ve boğaların bulunduğu yetiştiriciliklere etçi sığır işletmesi denir.
İnfertilizasyon nedir?
Düve veya ineklerin gebe kalamaması, güç doğum, ölü veya zayıf yavru doğumu.
Düve ne demektir?
Doğum yapmamış erişkin dişi sığır.
Sütçü sığır işletmelerinde ortaya çıkan başlıca hastalıklar nelerdir?
Sütçü sığır işletmelerinde ineklerde ortaya çıkan başlıca hastalıklar infertilizasyon, ineklerde doğum sonrası görülen hastalıklar, meme ve uterus hastalıkları, enfeksiyöz hastalıklar, zehirlenmelerdir. Buzağılarda doğum sonrası enfeksiyonları ve gelişme döneminde ortaya çıkan kemik gelişim bozuklukları, akciğer hastalıkları ve enfeksiyöz hastalıklardır.
Sütçü sığır işletmeciliğinde ilk önemli durum nedir?
Sütçü sığır işletmeciliğinde sığır klinikçiliği açısından ilk önemli durum mevcut ineklerin sağlık durumu ve yeni doğan buzağıların erişkin hale gelinceye kadar geçirecekleri döneme ilişkin hastalıklarıdır. Yavru hayvanların bu dönemi sağlıklı bir şekilde geçirmesi ileri yıllardaki verim ve yaşam süresini önemli düzeyde etkileyecektir.
Sütçü sığır işletmeciliğinde ikinci önemli durum nedir?
Erişkinlik dönemine ulaşan düvelerin süt ve yavru vermeye başlamasını ve yüksek verim düzeyine ulaşılmasını etkileyen hastalıklar bu işletmeler için ikinci önemli durumdur. İnfertilizasyon ve enfeksiyöz hastalıklar bu dönemde gözlenen başlıca hastalıklardır.
Etçi sığır işletmelerinde ilk önemli durum nedir?
Etçi sığır işletmelerinde çeşitli yörelerden toplanan erkek buzağıların taşınması ile ilgili hastalıklar, yeni çevre ve beslenme şartlarına uyumsuzluk etçi sığır klinikçiliği açısından ilk önemli durumdur.
Etçi sığır işletmelerinde ikinci önemli durum nedir?
Buzağıların hızlı kilo almaları için yapılan beslemeye yanıtları ve bu dönemde ortaya çıkabilecek hastalıkların sağaltılması ikinci önemli durumdur.
Etçi sığır işletmelerinde görülen en önemli hastalıklar nelerdir?
Etçi işletmelerde görülen en önemli hastalıklar hayvanların nakli sonrası ortaya çıkan hastalıklar, solunum yolu hastalıkları, üriner sistem hastalıkları, paraziter hastalıklar, gelişme bozuklukları ve sindirim sistemi hastalıklarıdır.
Koyun ve keçi işletmelerinde sık rastlanan hastalıklar nelerdir?
Koyun ve keçi işletmelerinde erişkin hayvanlarda enfeksiyöz hastalıklar, infertilizasyon, yavru atımı, zayıf veya ölü yavru doğumu, meme hastalıkları görülen başlıca hastalıklardır. Kilo alması için yoğun beslenme yapılan koçlarda idrar yolu taşları sık rastlanan bir sorundur.
İşletmelerdeki inek, buzağı, tosun, düve, koyun-keçi ve koç-teke ile kuzu ve oğlak sağlığının korunması için neler yapılması gerekmektedir?
İşletmelerdeki inek, buzağı, tosun, düve, koyun-keçi ve koç-teke ile kuzu ve oğlak sağlığının korunması için hatasız bakım-besleme şartlarının uygulanması ve bunun devamlığının sağlanması, yeni hasta hayvanların barınağa girişinin önlenmesi, bulaşıcı hastalığı olan hayvanların tam sağaltılması veya barınaktan uzaklaştırılması, enfeksiyöz hastalıklara karşı aşı uygulamalarının aksatılmadan yapılması, hijyen kurallarına uyum, işletmeye yeni hayvan girişinin yapılmaması veya karantina tedbirlerinin uygulanması, işletmeye giriş çıkışlarda gerekli dezenfeksiyon tedbirlerinin alınması önemlidir.
neklerde meme sağlığının korunması için neler yapılması gerekir?
İneklerde meme sağlığının korunması için kuru dönemde ve doğum sonrası sütün muayenesi yapılarak gerekli önlemlerin alınması gerekir.
Sağlıklı bir et sığırcılığının yapılabilmesi için neler önemlidir?
Et sığırcılığında değişik bölgelerden toplanan erkek hayvanların araçlarla taşınması ve yeni barınağına adaptasyon süresi ile ilgili sorunların en az düzeyde ortaya çıkması için bakım-besleme, aşı, antiparaziter ve vitamin-mineral içeren ilaçların uygulanması sağlıklı bir et sığırcılığının yapılabilmesi açısından önemlidir.
Koyun ve keçilerin sağlıklarının korunmasında hangi uygulamalar gerçekleştirilebilir?
Koyun ve keçi yetiştiriciliğinde bakım-besleme şartlarının mevsime ve verim yönüne uygun olmasının sağlanması, aşı ve antiparaziter ve vitamin-mineral içeren ilaç uygulamaları başlıca koruyucu uygulamalardır.
Kuru dönem nedir?
İneklerde gebeliğin son iki ayında süt sağımı yapılmayan döneme verilen isimdir.
Hastalık çıkan sığır işletmelerinin incelenmesinde nasıl bir yol izlenir?
Hastalık çıkan sığır işletmelerini incelemeye gidecek olan veteriner hekime hastalık belirtileri rapor edilir. Ayrıca mevsim ve hava şartları, yörede önceki yıllarda görülen enfeksiyöz hastalıklar, çevre köylerde son zamanlarda görülen hastalıklar, işletmeye son ay içerisinde yeni hayvan veya insanların girişinin olup olmadığı hu susunda bilgi toplanmalı ve hekim bilgilendirilmelidir. İşletmenin yakın çevresindeki malzemeler, kullanılan çeşitli maddeler ve hastalıkların ortaya çıkmasına aracı olabilecek köpek, kedi, fare ile haşerelerin varlığına dikkat edilmelidir. Barınağa girildiğinde ilk önce barınağın havası değerlendirilir. Daha sonra barınağın zemini, duvarları ve tavanının fiziksel durumu, temizliği ve hijyeni değerlendirilir. Hayvanlara verilen gıda ve son zamanda kullanılan ilaçlar yerinde görülür ve saklanma süreleri öğrenilir. Yemlikler ve sulukların hijyenik olup olmadığı gözden geçirilir. Barınaktaki tüm hayvanlara dışarıdan bakılarak besi durumları, bakımları ve sağlık durumları hakkında bir ön fikir edinilir. Hayvanların önce önlerinden geçilerek ayakta duruşları, baş, vücut ve kuyruklarının fiziksel görünümü ve yem tüketimi izlenir. Muayene anında yem yiyen, idrar yapan ve dışkılayan hayvanlar gözlenir. Yerdeki idrar ve dışkıların özellikleri saptanır. İlk inceleme sonuçlarının değerlendirilmesinin ardından hasta hayvanın muayenesine geçilir.
Hasta sığır nasıl muayene edilir?
Muayene için hasta hayvanların bakım-beslemesini yapan kişilerden hastanın yaşı, gebelik durumu, süt verimi öğrenilir. Hastalık belirtisinin ortaya çıkışı, seyri ve diğer hayvanlarda benzer belirtilerin görülüp görülmediği sorgulanır. Hastanın muayenesine dışarıdan gözlemle başlanır. Dış bakıda hastanın vücudunu tutuşu, çevreden gelen uyarılara yanıtı ve yaptığı hareketler ile çıkardığı sesler izlenir. Örneğin baş ve boyunun normalden aşağı tutulması, ses ve dokunma şeklinde yapılan uyarılara yanıt vermeme, gözlerin yarı kapalı tutulması, ayakta duramama ve yürürken sendeleme hastalığın ciddi olduğunun göstergeleridir.
Hasta sığırın hangi organları incelenir?
Hastaların baş, boyun, göğüs, karın, sırt, bel ve ayaklar, kuyruk, meme (dişilerde) ve dış genital organları dışarıdan incelenir. Başta ağız, burun, göz, kulak, boynuz ve baş derisindeki lezyon ve akıntıların varlığı araştırılır. Boyunda deri ve boyun damarı (vena jugularis); göğüs bölgesinde solunum hareketleri ve deri; karın, sırt, bel bölgelerinin derisi ve fiziksel görünümü; kuyruk ve dış genital organlarda lezyon ve akıntı ile meme derisinde lezyonun varlığı tespit edilir, hekim bilgilendirilir. Daha sonra termometre kullanılarak rektumdan beden sıcaklığı ölçülür. Ağız ve dış genital organ mukozaları ile konjuktiva muayene edilir. Dışarıdan elle muayene edilebilen lenf yumrularının fiziksel özellikleri incelenir. Hastada derinin ve kılların görünümü, kıl dökülmeleri, deri lezyonları değerlendirilir.
Primer ne ifade etmektedir?
Hastalık etkenin ilk etkilediği organ.
Sekonder neyi ifade eder?
Organlara ait patolojik değişikliklerin diğer organlarda neden olduğu ikincil etkiler.
Organ sistemlerinin sistematik muayenesine geçmeden önce dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Organ sistemlerinin sistematik muayenesine geçmeden önce hastanın kendisine, muayene eden veteriner hekim ile çevredeki insan ve hayvanlara zarar vermemesi için etik yöntemler kullanılarak hastaların hareketleri kontrol altına alınır.
Sığırlar muayene edilirken hangi uygulamalara yer verilir?
Muayene edilecek sığır ahırda bağlı olduğu yerden alınarak gürültüsüz ve aydınlık bir ortama çekilir ve baş bölgesine yular takılarak bağlanır. Sığırlar baş, boyun ve boynuzlarını sallayarak, vücutları ile yana doğru sıkıştırarak, ön ayaklarını kaldırıp indirerek ve arka ayaklarına karın altından öne doğru bir yay şeklinde sallayarak tutulmaya ve muayeneye karşı koymaya çalışırlar. Sığırların baş, boynuz, ön ve arka bacakları, yana doğru hareketi ve kuyruk sallaması kontrol altına alınır. Bu amaç için en az iki yardımcı elemana gereksinim vardır. Baş, boyun ve boynuz kontrolü için hayvanın boynunun yanında durarak boynuz uçlarından tutma, burun deliklerinden parmaklarla veya muşetle sıkma yöntemleri uygulanır. Arka ayakların kontrolü için kuyruğu bacak arasından geçirerek tutma, kavram bölgesini elle sıkıştırma, kuyruğu dik pozisyonda tutup ileri doğru itekleme, iki ayağı birbirine sekiz tarzında bağlayarak sabit bir cisme bağlama yöntemleri uygulanır. Kuyruk sallama kuyruğun arka bacaklara iple bağlanmasıyla önlenir.
Sığırlarda sindirim sisteminin muayenesi nasıl yapılır?
Sindirim sisteminin muayenesinde dudaklar incelendikten sonra ağız açılarak dişler, dişetleri, dil ve mukoza gözlenir. Aydınlatma cihazı kullanılarak ağız gerisine bakılır. Hastanın yemi alışı, çiğnemesi ve yutması değerlendirilir. Mide sondası uygulanarak yemek borusunun açıklığı incelenir. Ön mideler el ve stetoskop kullanılarak, ağrı deneyleri yapılarak, sondayla alınan mide içeriği analiz edilerek değerlendirilir.
Ağrı deneyleri ne demektir?
Sığırlarda ön midelerdeki ağrılı durumları ortaya koyabilmek için yapılan muayenelerin tamamına verilen isimdir.
Sığırda bağırsaklar nasıl muayene edilir?
Bağırsaklar rektal olarak muayene edilirken dışkının kan, parazit yumurtası ve mikroorganizma yönünden analizi yapılır.
Sığırda solunum sistemi nasıl muayene edilir?
Solunum sisteminin muayenesinde burun bölgesi dışarıdan gözlenir. Burun akıntısının varlığı araştırılırken solunum havasının giriş çıkışı izlenir. Baş ve boynun tutuluşu ile nefes alma ve verme durumu ilişkilendirilerek varsa solunum güçlükleri ortaya konur. Nefes alma güçlüğünde baş yukarı ve ileride tutulurken nefes verme güçlüğünde baş aşağı ve ileride tutulur. Trakea el kullanılarak, bronş ve akciğerler ise stetoskopla dinlenir, ayrıca perküsyon çekici ve plesimetre kullanılarak muayene edilir. Baş, boyun ve göğüs bölgesi röntgeni çekilerek görüntüler incelenir.
Koyun-keçi sürülerinin muayenesine başlanmadan önce yapılması gerekenler nelerdir?
Veteriner hekimler sürü sahiplerinden koyun-keçilere ait hastalık şikâyetini aldıktan sonra sürünün bakım ve besleme şartları, bu şartlarda son aylarda meydana gelen değişiklikler ve kullanılan ilaçlar, mevsim ve hava şartları, yörede önceki yıllarda görülen enfeksiyöz ve enfeksiyöz olmayan hastalıklar dikkate alınarak ağılda veya yaylada bulunan sürünün muayenesine gidilir.
Sürü muayenesi sırasında hastalıklı hayvanlar nasıl belirlenir?
Sürü muayenesinde koyun ağılda veya yaylada sürü halinde iken gözlenir. Sağlıklı koyunlar sürü halinde birbirlerine sokulmuş şekilde ve başlarını birbirlerinin yan ve alt kısımlarına saklayarak dururlar. Yanlarına yaklaşıldığında başlarını kaldırır ve yakalanmamak için üzerine gelen kişilerin aksi yönünde kaçma eğilimine girerler. Daha fazla yaklaşıldığında grup halinde hızla kaçarlar. Hasta koyunlar bu reaksiyonu hızlı veremezler, başlarını kaldırmakta güçlük çekerler ve yavaş hareket ederler. Sürü yürütüldüğünde hasta olan koyunlar sürünün arkasında kalır. Keçiler de koyunlar gibi sürü halindeyken gözlenirler. Yalnız keçiler koyunlardan daha aktiftirler ve birbirlerine fazla sokulmazlar ve üzerlerine doğru gidildiğinde bir arada kaçmaktan çok bağımsız olarak kaçma ve dağılma eğilimindedirler. Keçiler yürütüldüğünde koyunlara göre daha hızlı yol kat ederler, hasta olan keçiler koyunlar kadar hastalığını dışarıya yansıtmaz. Ancak ciddi derecede hasta olan keçiler yerinden kalkamaz.
Hasta olduğu belirlenen hayvanların muayenesi nasıl yapılır?
Hasta koyun ve keçiler yakalanarak sistematik muayeneleri yapılır. Hasta koyun ve keçilerin muayenesi için koyun veya keçi bir yardımcı tarafından baş, boyun ve sırtından tutulur. Arka kısmı sabit bir cisme veya duvara dayanarak geriye doğru kaçması önlenir. Daha sonra rektumdan beden sıcaklığı ölçülür. Hastaların ağız, göz ve burun bölgesi muayenesinde; nefes alış veriş, burun, göz akıntısı, ağızda diş etleri ve ağız mukozasının rengi değerlendirilir. Yapağı ve derinin fiziksel görünümü çeşitli hastalıklar yönünden değerlendirilir. Gerekirse deri kazıntısı alınarak mikroskobik inceleme yapılır. Akciğerler ve kalp bölgesi stetoskopla dinlenir, ön mide hareketleri stetoskopla belirlenir, tırnak lezyonlarının varlığı araştırılır. Muayenede erkek hayvanlarda dış cinsiyet organı ve idrar taşı, dişilerde ise dış genital organ, meme ve uterus hastalıkları düşünülür. Alınan mide içeriğinin ve idrar örneğinin analizleri yapılır. Dışkı parazit erişkini ve yumurtası yönünden incelenir. Alınan kan örneğinde kan hücrelerinin sayısı belirlenir ve kan parazitlerinin varlığı araştırılır. Hasta kuzu ve oğlaklar deneyimlere ve yörede görülen hastalıklar dikkate alınarak muayene edilir.
İneklerde en sık rastlanan hastalıklar nelerdir?
İneklerde şap, koriza, aktinobasillozis, aktinomikozis, yemek borusu tıkanması, ön midelerde yabancı cisim, rumen asidozisi, omazum konstipasyonu, bezli midenin yer değiştirmesi, ishal, akciğer yangısı, mide-bağırsak, akciğer ve kan parazitlerinin yol açtığı hastalıklar ve çeşitli enfeksiyonlara sık rastlanır.
Buzağılarda sık rastlanan hastalıklar nelerdir?
Buzağılarda ishal, askaridiozis, koksidiyozis, raşitizm, akciğer hastalıkları ve septisemiye sık rastlanır.
Besi danalarında sık rastlanan hastalıklar nelerdir?
Besi danalarında akciğer yangısı, sindirim bozukluğu hastalıkları ve idrar yolu taşlarına sık rastlanır.
Bir sığırda görülen hastalıkta öncelikle yapılması gerekenler nelerdir?
Bir sığırda görülen hastalıkta öncelikle sürünün geri kalanına bulaşacak bir durum olup olmadığı dikkate alınarak hasta hayvan sağlıklı hayvanlardan ayrılmalı ve karantinaya alınmalıdır. Daha sonra hayvandaki hastalığın tanısının konulup sağaltım uygulanmalıdır. Hastanın sağaltıma yanıtı değerlendirilerek sürünün sağlığını tehdit edecek duruma karşı aşı, ilaç, vitamin, mineral uygulamaları yapılmalıdır.
Aile yetiştiriciliğinin yapıldığı sığır ahırlarında rastlanan başlıca hastalıklar nelerdir?
Aile yetiştiriciliğinin yapıldığı sığır ahırlarında genellikle bakım-besleme bozukluklarına ilişkin hastalıklar ve yörede ortaya çıkan enfeksiyöz hastalıklar, zehirlenmeler, infertilizasyon, güç doğum, ineklerde doğum sonrası hastalıkları, uterus ve meme hastalıkları, yavrularda doğum sonrası ve gelişme dönemi hastalıkları rastlanacak başlıca hastalıklardır.
Hayvanların hastalanmasından koruyucu olarak hangi önlemler alınmalıdır?
Koruyucu olarak bakım-beslemenin düzeltilmesi, bulaşıcı hastalıkların ahıra girmesinin önlenmesi için ahıra hayvan ve değişik insanların girişinin önlenmesi ve gerekli aşıların uygulanması gerekir. Hayvanlara yavru ve süt verimi dönemlerinde gerekli vitamin ve mineraller verilir.
Sütçü sığırlarda başlıca sağaltım uygulamaları nelerdir?
Sütçü sığırlarda ağız ve mide sondalaması, meme sondalaması, güç doğum müdahalesi, uterus kataterizasyonu, idrar yolu kataterizasyonu tırnak operasyonları, apse açılması yapılan başlıca sağaltım uygulamalarıdır.
Etçi sığırlarda başlıca sağaltım uygulamaları nelerdir?
Etçi sığırlarda mide sondalaması, solunum ve idrar yolu hastalıklarına müdahale başlıca sağaltım uygulamalarıdır.
Sağlıklı yavru doğumu ve süt verimi için neler yapılmalıdır?
Sağlıklı yavru doğumu ve sağlıklı süt verimi için gebelik dönemi boyunca hayvanların bakım ve beslemelerini takip etme ve doğum sonrası memenin sağlığı ve sütün mikroorganizma içeriğinin kontrolü, yeni doğan yavruların sağlığının devamlı kontrolü ve gerekli bakım-besleme ve vitamin, mineral uygulamalarıyla sağlanmaya çalışılması yapılan başlıca uygulamalardır.
Koyun ve keçi yetiştiriciliğinde başlıca hastalıklar nelerdir?
Bakım-besleme bozukluğu hastalıkları, enfeksiyöz hastalıklar, yavru atma, zayıf veya ölü yavru doğumu, yavrularda doğum sonrası ve gelişme döneminde görülen hastalıklar, güç doğum, meme hastalıkları, doğum öncesi metabolik hastalıklar, paraziter hastalıklar gözlenecek başlıca hastalıklardır.
Koyun ve keçilerin hastalıklardan korunması için hangi uygulamalar yapılmaktadır?
Hastalıklardan koruma önlemi al- ma koyun ve keçi yetiştiriciliğin- de önemli bir uygulamadır. Koyun keçilerde ayak hastalıklarına karşı uygun bakım şartlarının sağlanması, metabolik hastalıkların önlenmesi için çeşitli vitamin ve minerallerin verilmesi, enfeksiyonlara karşı aşılamalar başlıca koruma uygulamalarıdır.
Sığır, koyu-keçi barınaklarında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Tüm canlılarda olduğu gibi sığır ile koyun-keçilerde de barınakların fiziksel şartları, havalandırma, temizlik ve hijyen ile barınaktaki hayvan yoğunluğunun optimum düzeyde olması sağlıklı yaşam sürdürebilmek için çok önemli bir şarttır. Hastalık çıkan barınaklarda yukarıda söz konusu edilen durumların yeterliğinin kontrol edilmesi yapılacak ilk uygulamadır.
Sütçü sığır işletmesi nedir?
Süt ve yavru verimi için ineklerin, buzağı ve danaların bulunduğu yetiştiriciliklere sütçü sığır işletmesi denir.
Etçi sığır işletmesi nedir?
Et verimi için sadece tosun ve boğaların bulunduğu yetiştiriciliklere etçi sığır işletmesi denir.
İnfertilizasyon nedir?
İnfertilizasyon: Düve veya İneklerin gebe kalamaması, güç doğum, ölü veya zayıf yavru doğumu.
İneklerde kuru dönem nedir?
Kuru dönem: İneklerde gebeliğin son iki ayında süt sağımı yapılmayan döneme verilen isimdir.
Hastalık çıkan sığır işletmeleri incelenirken nelere dikkat edilir?
Barınağa girildiğinde ilk önce barınağın havası değerlendirilir. Daha sonra barınağın zemini, duvarları ve tavanının fiziksel durumu, temizliği ve hijyeni değerlendirilir. Hayvanlara verilen gıda ve son zamanda kullanılan ilaçlar yerinde görülür ve saklanma süreleri öğrenilir. Yemlikler ve sulukların hijyenik olup olmadığı gözden geçirilir. Barınaktaki tüm hayvanlara dışarıdan bakılarak besi durumları,
bakımları ve sağlık durumları hakkında bir ön fikir edinilir. Hayvanların önce önlerinden geçilerek ayakta duruşları, baş, vücut ve kuyruklarının fiziksel görünümü ve yem tüketimi izlenir. Muayene anında yem yiyen, idrar yapan ve dışkılayan hayvanlar gözlenir. Yerdeki idrar ve dışkıların özellikleri saptanır.
Sığır, koyun ve keçide vücut sıcaklığı nereden ölçülür?
Termometre kullanılarak rektumdan beden sıcaklığı ölçülür.
Ağrı deneyleri nedir niçin yapılır?
Ağrı deneyleri: Sığırlarda ön midelerdeki ağrılı durumları ortaya koyabilmek için yapılan muayenelerin tamamına verilen isim.
Sığırlarda solunum sistemi muayenesi nasıl yapılır?
Solunum sisteminin muayenesinde burun bölgesi dışarıdan gözlenir. Burun akıntısının varlığı araştırılırken solunum havasının giriş çıkışı izlenir. Baş ve boynun tutuluşu ile nefes alma ve verme durumu ilişkilendirilerek varsa solunum güçlükleri ortaya konur. Nefes alma güçlüğünde baş yukarı ve ileride tutulurken nefes verme güçlüğünde baş aşağı ve ileride tutulur. Trakea el kullanılarak, bronş ve akciğerler ise stetoskopla dinlenir , ayrıca perküsyon çekici ve plesimetre kullanılarak muayene edilir.
Düve nedir?
Düve: Doğum yapmamış erişkin dişi sığır.
Hasta muayene edilirken dışarıdan gözlemle nelere dikkat edilir?
Hastanın muayenesine dışarıdan gözlemle başlanır. Dış bakıda hastanın vücudunu tutuşu, çevreden gelen uyarılara yanıtı ve yaptığı hareketler ile çıkardığı sesler izlenir. Örneğin baş ve boyunun normalden aşağı tutulması, ses ve dokunma şeklinde yapılan uyarılara yanıt vermeme, gözlerin yarı kapalı tutulması, ayakta duramama ve yürürken sendeleme hastalığın ciddi olduğunun göstergeleridir.
Sindirim sistemi muayenesinde nelere dikkat edilir?
Sindirim sisteminin muayenesinde dudaklar incelendikten sonra ağız açılarak dişler, diş etleri, dil ve mukoza gözlenir. Aydınlatma cihazı kullanılarak ağız gerisine bakılır. Hastanın yemi alışı, çiğnemesi ve yutması değerlendirilir.
Mide sondası uygulanarak yemek borusunun açıklığı incelenir. Ön mideler el ve stetoskop kullanılarak (Resim 6.16, 6.17), ağrı deneyleri yapılarak, sondayla alınan mide içeriği analiz edilerek değerlendirilir.
Koyunların sürü muayenesinde nelere dikkat edilir?
Sürü muayenesinde koyun ağılda veya yaylada sürü halinde iken gözlenir. Sağlıklı koyunlar sürü halinde birbirlerine sokulmuş şekilde ve başlarını birbirlerinin yan ve alt kısımlarına saklayarak dururlar. Yanlarına yaklaşıldığında başlarını kaldırır ve yakalanmamak için üzerine gelen kişilerin aksi yönünde kaçma eğilimine girerler. Daha fazla yaklaşıldığında grup halinde hızla kaçarlar. Hasta koyunlar bureaksiyonu hızlı veremezler, başlarını kaldırmakta güçlük çekerler ve yavaş hareket ederler. Sürü yürütüldüğünde hasta olan koyunlar sürünün arkasında kalır. Keçiler de koyunlar gibi sürü halindeyken gözlenirler.
İneklerde sık rastlanan hastalıklar nelerdir?
İneklerde şap, koriza, aktinobasillozis, aktinomikozis, yemek borusu tıkanması, ön midelerde yabancı cisim, rumen asidozisi, omazum konstipasyonu, bezli midenin yer değiştirmesi, ishal, akciğer yangısı, mide-bağırsak, akciğer ve kan parazitlerinin yol açtığı hastalıklar ve çeşitli enfeksiyonlara sık rastlanır.
Buzağılarda sık rastlanan hastalıklar nelerdir?
Buzağılarda ishal, askaridiozis, koksidiyozis, raşitizm, akciğer hastalıkları ve septisemiye sık rastlanır.
Besi danalarında sık rastlanan hastalıklar nelerdir?
Besi danalarında akciğer yangısı, sindirim bozukluğu hastalıkları ve idrar yolu taşlarına sık rastlanır.
Sütçü sığırlarda yapılan sağaltım uygulamaları nelerdir?
Sütçü sığırlarda ağız ve mide sondalaması, meme sondalaması, güç doğum müdahalesi, uterus kataterizasyonu, idrar yolu kataterizasyonu tırnak operasyonları, apse açılması yapılan başlıca sağaltım uygulamalarıdır.
Etçi sığırlarda uygulanan sağaltım uygulamaları nelerdir?
Etçi sığırlarda mide sondalaması, solunum ve idrar yolu hastalıklarına müdahale başlıca sağaltım uygulamalarıdır.
Sağlıklı yavru doğumu ve sağlıklı süt verimi için yapılması gereken uygulamalar nelerdir?
Sağlıklı yavru doğumu ve sağlıklı süt verimi için gebelik dönemi boyunca hayvanların bakım ve beslemelerini takip etme ve doğum sonrası memenin sağlığı ve sütün mikroorganizma içeriğinin kontrolü, yeni doğan yavruların sağlığının devamlı kontrolü ve gerekli bakım-besleme ve vitamin, mineral uygulamalarıyla sağlanmaya çalışılması yapılan başlıca uygulamalardır.
Koyun ve keçi yetiştiriciliğinde görülen sürü hastalıkları nelerdir?
Koyun ve keçi yetiştiriciliğinde sürü hastalığı daha ön plandadır. Bakım-besleme bozukluğu hastalıkları, enfeksiyöz hastalıklar, yavru atma, zayıf veya ölü yavru doğumu, yavrularda doğum sonrası ve gelişme döneminde görülen hastalıklar, güç doğum, meme hastalıkları, doğum öncesi metabolik hastalıklar, paraziter hastalıklar gözlenecek başlıca hastalıklardır.