Temel Veteriner Biyokimya Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Hormon nedir?

Belirli bir organ veya dokular tarafından çok az miktarda üretilen, yapıldığı yerden uzaktaki hedef doku veya organlarına kan yoluyla taşınarak buralarda fizyolojik etkiler oluşturan kimyasal maddelerdir.

Nelere iç salgı ve iç salgı bezleri denir?

Salgılanan hormonların doğrudan doğruya kana verilmelerine iç salgı, hormon yapımı için özelleşmiş dokulara iç salgı bezleri veya endokrin bezler adı verilir.

Bir bezin veya dokunun endokrin bir fonksiyonu varsa hangi genel özellikleri taşıması gerekir?

- Bir bez veya doku vücuttan çıkarıldığı zaman, dokunun dolayısıyla iç salgının yokluğu nedeniyle, bu dokunun hormonlarına özgü eksiklik belirtilerinin olması gereklidir. - Vücuttan çıkarılan bir bez veya doku, vücudun başka bir yerine yerleştirildiğinde

Hormonlar ne için gereklidirler ve vücutta hangi görevlerde yer alırlar?

Hormonlar vücudun düzenli çalışması için gereklidirler. Genel olarak üreme, büyüme ve metabolizmanın sürdürülmesi gibi görevlerde yer alırlar.

Hormon-reseptör nedir?

Hormonlar etki gösterebilmek için özel mekanizmalara gerek duyarlar. Bu özel mekanizmalar hormon-reseptör işbirliği ile ortaya çıkar. Hormonreseptörler protein yapıda, az miktarda ve hormona özel moleküllerdir. Hormona duyarlı doku ve organlarda bulunurlar, hedef dokulardaki sayıları bellidir.

Hormonlar iki şekilde etkilerini gösterirler. Bunların nelerdir?

Hormonlar ikinci haberciler (second messanger) yoluyla ve gen aktivasyonu yoluyla etkilerini gösterirler.

İkinci habercilerin görevleri nelerdir?

İkinci haberciler hücre içinde birtakım enzimleri aktive ederek veya engelleyerek hücre içi olayları düzenlerler.

Gen aktivasyonunu nedir?

Steroid gibi birçok hormon, hedef organdaki belirli enzimleri veya proteinleri etkilerler. Steroid hormonlar hedef organa kan yolu ile gider. Hedef organda steroid hormon, sitoplazma reseptör proteini tarafından devralınır. Bu reseptör protein steroid hormon tarafından değişikliğe uğratılır. Aktive olmuş steroid hormon-reseptör kompleksi hücre çekirdeğine gelir. Burada alıcı özelliği olan bir proteine bağlanır. Bu sırada DNA’dan ayrılma oluşur. Kromatin proteinin ayrılması gen aktivasyonu olarak yorumlanabilir.

Hormonların sınıflandırılması neye göre yapılır?

Hormonların sınıflandırılması kimyasal yapılarına ve salgılandıkları yere göre yapılabilir.

Kimyasal yapılarına göre hormonlar nelerdir?

- Peptit yapıdaki aminoasit türevi hormonlar -Steroid yapıdaki hormonlar - Yağ asidi türevi hormonlar

Salgılandıkları yere göre hormonlar nelerdir?

- Hipotalamus hormonları - Hipofiz bezi hormonları - Pankreas hormonları - Tiroid bezi hormonları - Paratiroid bezi hormonu - Böbreküstü bezi hormonları - Cinsiyet Bezlerinin hormonları - doku hormonları

Hipotalamus hormonunun işlevini açıklayınız?

Hipotalamus hormon sentezi kontrol sisteminin en üst basamağında yer alır. Hipotalamusa ulaşan herhangi bir sinirsel uyarım, buradan mekanizmayı işleten çok az miktardaki bazı özel hormonların salınımın yol açar.

Peptit yapıda bulunan releasing faktör (salgılatıcı faktör) ve inhibe edici (durdurucu) faktörlerin işlevi nedir?

Bu faktörler sinir lifleri aracılığı ile hipofiz bezine ulaşırlar ve hipofiz ön lobundan birtakım hormonların salınmasını sağlar veya durdururlar.

Releasing faktör (salgılatıcı faktör) ve inhibe edici (durdurucu) faktörleri sıralayınız?

- Kortikotropin Salgılatıcı Faktör (Corticotropine Releasing Factor, CRF) - Ganodotropin Salgılatıcı Faktör (Gonodotropine Releasing Factor, GnRF) - Samatotropin Salgılatıcı Faktör (Somatotropin Releasing Factor, SRF) - Titrotopin Salgılatıcı Faktör (Tyr

Hipofiz bezinin ön (adenohipofiz) ve arka loblarından (nörohipofiz) neler sentezlenir?

Vücudun en önemli iç salgı bezlerinden olan hipofiz bezinin ön (adenohipofiz) ve arka loblarından (nörohipofiz) hücrelerin yenilenmesi ve bölünerek çoğalması, yani büyüme ve yaşamın sürekliliğinin sağlanabilmesi için gerekli birçok hormon sentezlenir.

Hipofiz ön lobu (adenohipofiz)hormonlarının işlevleri nelerdir?

Hormonal sistemdeki diğer endokrin bezlerden hormon salınımını uyarırlar. Adenohipofizde bulunan endokrin hücreler tarafından sentezlenip salınırlar. Metabolizmayı ve cinsiyet bezlerini etkilerler.

Tiroid Stimüle Edici Hormon (Tirotropin, TSH) hangi işlevi yerine getirir?

Glikoprotein yapıdadır, tiroid bezini uyararak tiroksin sentez ve salgılanmasını sağlar, metabolizmayı ve kalp ataşlarını hızlandırır, sinir sistemi fonksiyonlarını uyarır ve karaciğer glikojenini azaltır.

Somatotropik Hormon (Somatotropin, STH) vücutta nelere sebep olur?

Büyüme hormonu olarak da adlandırılır. Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Bu hormonun çok kompleks olan etkileri sonucu vücutta azot tutulumu artar, protein metabolizması yükselir. Ayrıca kemik ve kıkırdak doku büyümesini destekler. Büyüme hormonu, direkt olarak kas, yağ dokusu ve karaciğer dâhil birçok doku üzerinde çeşitli etkilere sahiptir. Aynı zamanda kalsiyum emilimini artırır.

Cinsiyet bezlerini etkileyen Adenohipofiz hormonları nelerdir?

- Folikül Stimüle Edici Hormon (FSH) ve Luteinizan Hormon (LH) - Prolaktin (PRL)

Folikül Stimüle Edici Hormon (FSH) ve Luteinizan Hormon (LH) nerelerde görev alır?

Folikül Stimüle Edici Hormon (FSH) testislerde sperm yapımı ve dişilerde yumurta hücresi gelişimi ile östrojen salınımında görev alır.

Prolaktin nasıl bir hormondur, önemi nedir?

Prolaktin protein yapıda bir hormondur. Önemi sadece dişilerde görünmesidir. Yumurtalık üzerinde bulunan özel bir bezi (korpus luteum) aktive eder ve bu bez tarafından devamlı olarak progesteron üretilmesini uyarır. Prolaktin, meme bezi gelişlimi, süt sentezi ve salgılanmasından sorumludur. Prolaktin etkisiyle memeli hayvanlarda analık içgüdüsü, kanatlılarda kuluçka içgüdüsü oluşur.

Melanosit stimüle edicici hormonun (msh) işlevi nedir?

Bu hormon sürüngenlerin, kurbağa ve balıkların cilt renklerinin yaşadıkları çevrenin rengine uymasını sağlar.

Hipofiz Arka Lobu (Nörohipofiz) Hormonları nelerdir? İşlevlerini yazınız.

Hipofiz arka lobu (Nörohipofiz) hormonları oksitosin ve vazopressindir (Antidiüretik Hormon, ADH). Oksitosin: Dokuz aminoasitten oluşan bir peptitdir. Hormonun etkileri arasında; uterus (rahim) kasının kasılmasını sağlayarak doğuma yardımcı olmak, memeden sütün dışarı çıkmasını sağlamak ve kan basıncını düşürmek sayılabilir. Vazopressin (Antidiüretik Hormon, ADH): Vazopressinin kimyasal yapısı oksitosine çok benzerlik gösterir. Vazopressin, damarlarda damar daraltıcı etki ile kan basıncının artırılmasında ve ayrıca organizmanın su ve elektrolit dengesinin kontrol edilmesinde görev alır.

Pankreasın hormon salgılanan kısmı neresidir ve burada kaç tip hücre bulunur?

Pankreasın hormon salgılanan kısmı Langerhans Adacıklarıdır. Bu adacıklarda (alfa), (beta) ve (delta) hücreleri olmak üzere 3 tip hücre bulunur.

İnsülinin görevi nedir?

İnsülin, hücre içindeki karbonhidrat ve lipit metabolizması ile ilgili enzimlerin aktivitelerini değiştirir. En önemli etkisi kan glukozunu düşürmektir. Glikojen, yağ ve protein sentezini artırır. Glikojenin ve trigliseritlerin parçalanması, aminoasitlerden glukoz oluşumu ve yağ asitlerinden keton cisimlerinin oluşumunu azaltır. Ayrıca kas ve yağ dokusu gibi insüline bağımlı organlarda, monosakkaritlerin, aminoasitlerin ve yağ asitlerinin hücre içine alınmasını artırır.

İnsülinin yetersiz ve aşırı salınımı sonucu neler olur?

İnsülinin yetersiz salınımı ile ortaya çıkan ve ağır metabolizma bozuklukları ile karakterize klinik durum, şeker hastalığı (Diabetes mellitus) dır. İnsülinin aşırı salınımı, pankreasın ? hücrelerinin normalden fazla fonksiyon göstermeleri ile ilgili olabilir. İnsülin salınımı aşırılığında, kan glukoz düzeyi normalin altına düşer (hipoglisemi) ve az karbonhidrat alınması durumunda hipoglisemik şok ortaya çıkabilir.

Glukagon nedir ve vücuttaki hangi işlevi yerine getirmektedir?

Glukagon, pankreasın ?-hücreleri tarafından sentez edilen bir polipeptit hormondur, 29 aminoasitten kurulmuştur. Genelde glukagonun etkileri, insülinin görevlerine zıt olan etkilerdir. Glukagon, karaciğerden glukozun ve daha az olarak da yağ dokusundan yağ asitlerinin hızla mobilizasyonunu sağlar. Glikojen yıkılımını artırır ve sentezini inhibe eder. Aminoasitlerden glukoz oluşumunu uyarır ve glukozun oksidasyonunu inhibe eder. Yağ dokuda ve olasılıkla karaciğerde, yağların yağ asitlerine ve gliserole parçalanmalarını artırır.

Somatostatin nedir ve vücuttaki işlevi nelerdir?

Somatostatin, pankreasın Langerhans adacıklarının ?-hücrelerinden ve hipotalamustan salınan bir peptit hormondur. İnsülin ve glukagon salınımını inhibe eder. Gastrin ve sekretinin salgılanmasını›, glukozun gastrointestinal emilimini, pankreasın bazı işlevlerini baskılar. Safra kesesi kasılmasını azaltır. Midenin boşalmasını ve bağırsağın hareket etme yeteneğini yavaşlatır.

Triiyodotironin (T3) ve Tiroksin (T4) nasıl hormonlardır ve nasıl oluşurlar?

Triiyodotironin (T3) ve Tiroksin (T4) aminoasit türevi hormonlardır, tirozin aminoasidine iyot bağlanarak oluşturulurlar. TSH hormonu tarafından düzenlenir. TSH etkisiyle iyot tiroid bezine alınır ve tiroglobulindeki tirozin aminoasidine sırasıyla bir iyot bağlanarak monoiyodotirozin, iki iyot bağlanarak diiyodotirozin, üç iyot bağlanarak triiyodotironin (T3) ve dört iyot bağlanarak tetraiyodotironin (T4, tiroksin) oluşur.

Bazal metabolizma nedir?

Bazal metabolizma vücut dinlenme halindeyken vücudun harcadığı enerjidir.

Tiroksinin işlevi nedir?

Tiroksin, kolesterolün karaciğerde metabolize edilmesini ve bu sayede plazma kolesterol seviyelerinin düşürülmesini sağlar. Bir diğer etkisi de hücre membranlarındaki Na-K ATPaz enzimini uyararak hücreye Na girişini artırmaktır.

Tiroid bezinin hiperfonksiyonunda neler gözlenir?

Tiroid bezinin hipofonksiyonunda bazal metabolizma % 30-40 oranında düşer, vücut ısısı azalır, soğuk etkisine karşı duyarlılık artar, erişkin insanlarda dokularda su ve tuz toplanması ile miksödem gelişebilir. Miksödemde, bağ dokusunda sıvı toplanması, deri kuruması, çevreye karşı ilgisizlik ve cinsel aktivite azalması gözlenir. İnsanlarda toksik guatr tablosu gelişebilir.

Kalsitonin nedir ve vücuttaki işlevi nelerdir?

Kalsitonin, tiroid bezinin C hücrelerinde sentezlenen ve depolanan bir polipeptit hormondur. Kalsitonin, kemik üzerine direkt etki ile kemikten kalsiyum ve fosforun açığa çıkışını inhibe eder.

Paratiroid bezi nedir ve bu bezden nasıl bir hormone salgılanır?

Paratiroid bezleri dört küçük yumurta biçiminde yapılardır ve tiroid bezinin arkasında yer alırlar. Bu bezden mineral metabolizmasıyla ilişkili peptit yapıda parathormon salgılanır.

Parathormon nedir? Bu hormon etkisini nasıl gösterir?

Bu hormon paratiroid hormonu olarak da isimlendirilir. PTH, paratiroid bezleri içinde devamlı olarak sentez edilip salınan bir polipeptit bir hormondur. PTH, insan, sığır, domuz ve tavukta 84 aminoasitten kurulmuştur. Parathormon etkisini, D vitamini ile ilişkili bir şekilde bağırsaklardan kalsiyum emilimini artırarak, böbreklerden de kalsiyum ve magnezyumun geri emilimi ile kemiklerden kana kalsiyum akışını sağlayarak gösterir.

Böbrek üstü bezi hormonları kaç kısımda incelenmektedir?

Böbrek üstü bezi hormonları adrenal korteks ve adrenal medulladan salgılanan hormonlar olmak üzere iki kısımda incelenmektedir.

Adrenal korteks hormonlar ne türevi hormonlardır? Bunlardan sentezlenip salgılanan nedir?

Adrenal korteks hormonları, steroid türevi hormonlardır. Bunlardan glukokortikoidler ve mineralokortikoidler sentezlenir ve salınırlar.

Glukokortikoidler nasıl bir işleve sahiptirler?

Glukokortikoidler, karbonhidrat olmayan maddelerden glukoz sentezini artırıcı role sahiptirler. Bu fonksiyon, özellikle beyin dokusunun enerji ihtiyacının karşılanması bakımından çok önemlidir. Ayrıca bu hormonların etkisi ile karaciğerde protein sentezi artarken, diğer dokularda protein yıkılımı artar.

Mineralokortikoidlerne tür bir yapıdadırlar ve nelerden sorumludurlar?

Steroid yapıdadırlar. Su ve elektrolit dengenin sağlanmasından sorumludurlar.

Addison hastalığı nedir? Nasıl ortaya çıkabilmektedir? Belirtileri nelerdir?

Addison hastalığı, adrenal korteksin hipofonksiyonu ile ilgili olarak ortaya çıkan bir problemdir. Hastalık tüberküloz gibi bir enfeksiyon, tümör, bağışıklık ile ilgili bir adrenal korteks hasarı sonucu ortaya çıkabilir. Bu hastalığın belirtileri; idrarla aşırı derecede NaCl kaybı, hiponatremi (kanda sodyum seviyesinin azalması), hiperkalemi (kanda potasyum seviyesinin artması), kan basıncı düşüklüğü, hipoglisemi, kas güçsüzlüğü, düşük vücut sıcaklığı ve mide bağırsak sistemi bozuklukları gibi belirtilerdir.

Cushing hastalığı nasıl oluşmaktadır?

Cushing hastalığı, adrenal korteksin hiperfonkdiyonu sonucunda oluşmaktadır.

Adrenal medülla hormonlarını nedir?

Adrenal medülla hormonları, böbrek üstü bezinin medülla kısmında oluşturulan, yapısal olarak tirozin aminoasidi türevi olan adrenalin (epinefrin) ve noradrenalin (norepinefrin)’dir

Adrenalin vücutta nasıl bir rol oynamaktadır?

Adrenalin, korku, aşırı ısı düşüşü, yoğun kas egzersizleri ve oksijen azlığı, kan şekeri düzeyinde ani düşme gibi büyük stres durumlarına vücudun alışmasında önemli rol oynar. Adrenalin, kas hareketleri için başlıca yakıt olan yağ asitlerini hızla sağlar. Kaslarda glukoz alınıp tutulmasını azaltır. Karaciğerde glikojenden glukoz ayrılması ve aminoasitlerden glukoz oluşmasını uyarmak suretiyle glukoz miktarını artırarak glukozun santral sinir sistemi için saklanmasını sağlar ve böylece stresle mücadelede etkili olur.

Cinsiyet bezleri hormonları hangileridir?

- Östrojen - Gestajen - Androjen

Doku hormonları hangileridir?

- Nörohormonlar - Gastrointestinal hormonlar - Damarları etkileyen hormonlar

Gastrointestinal hormonlar nelerdir?

Gastrointestinal hormonlar; gastrin, sekterin ve Kolekistoninin-pankreozimin’dir.

Damarları etkileyen hormonlar hangileridir?

Damarları etkileyen hormonlar; - Bradikinin - Serotonin - Histamin’dir.

Hormon nedir ve nerelerden salgılanmaktadır?

Hormon kelimesi Yunanca uyarmak veya canlandırmak anlamına gelir. Belirli organ veya dokular tarafından çok az miktarda üretilen, yapıldığı yerden uzaktaki hedef doku veya organlarına kan yoluyla taşınarak buralarda fizyolojik etkiler oluşturan kimyasal maddelerdir. Salgılanan hormonların doğrudan doğruya kana verilmelerine iç salgı, hormon yapımı için özelleşmiş dokulara iç salgı bezleri veya endokrin bezler adı verilir.

Bir bez veya dokunun endokrin fonksiyonu olabilmesi için hangi özellikleri taşıması gerekmektedir?

Bir bezin veya dokunun endokrin bir fonksiyonu varsa şu genel özellikleri taşıması gerekir:
• Bir bez veya doku vücuttan çıkarıldığı zaman, dokunun dolayısıyla iç salgının yokluğu nedeniyle, bu dokunun hormonlarına özgü eksiklik belirtilerinin olması gereklidir.
• Vücuttan çıkarılan bir bez veya doku, vücudun başka bir yerine yerleştirildiğinde belirtilerin ortadan kalkması gerekir.
• Bir bez veya dokunun vücuttan çıkarılmasından ve eksiklik belirtilerinin oluşmasından sonra bu dokunun hormonları vücuda enjekte edilince belirtilerin ortadan kalkması gerekir.

Hormonların vücuttaki görevleri nelerdir?

Hormonlar vücudun düzenli çalışması için mutlaka gereklidirler ve genel olarak üreme, büyüme ve metabolizmanın sürdürülmesi gibi görevlerde yer alırlar. Bir hormonun etkisi için çok küçük miktarları yeterlidir. Bir hormon salgılandığında kandaki düzeyi yükselir, salgılanma durduğunda ise eski düzeyine düşer. Hormonların bir hedef doku veya organları vardır ve kendilerini sentezleyen, salgılayan organlara ve hücrelere önemli etki göstermezler. Çok yönlü etkileri olan hormonlar vardır ve hormonlara hedef dokuların verdikleri cevap da farklı olabilir. Değişik dokulardaki etkileri farklı hatta birbirine zıt olabilir. Etki süreleri hormonlara göre değişiklik gösterebilir. Adrenalin gibi bazı hormonların etkileri çok kısa sürede ortaya çıkarken tiroid hormonları gibi bazı hormonların ise etkileri saatler ve hatta günler sonra hedef dokuda gözlenebilir. Etkilerini gösterdikten sonra da kısa sürede inaktive edilirler. Hormonun salgı hızı hormona olan ihtiyaç ve hormonun inaktivasyon hızına bağlı olarak değişir.

Reseptör nedir?

Hormonlar etki gösterebilmek için özel mekanizmalara ihtiyaç duyarlar. Bu özel mekanizmalar hormon-reseptör işbirliği ile ortaya çıkar. Reseptörler protein yapıda, az miktarda ve hormona özel moleküllerdir. Hormona duyarlı doku ve organlarda bulunurlar, hedef dokulardaki sayıları bellidir. Bazı hormonların reseptörleri hücre yüzeyinde bazılarının ki ise hücrenin sitoplazması veya çekirdeğinde bulunur. Hormon reseptör ilişkisi çok hızlı bir şekilde gelişir.

Hormonlar gen aktivasyonu yoluyla nasıl etki göstermektedirler?

Birçok hormon, özellikle steroid hormonlar hedef organdaki belirli enzimleri veya proteinleri etkilerler. Steroid hormonlar hedef organa kan yolu ile gider. Bunun için hormon önce kan proteinlerinden steroid hormon bağlayan özel bir protein ile birleşir ve bu şekilde taşınır. Hedef organda steroid hormon, sitoplazma reseptör proteini tarafından devralınır. Bu reseptör protein steroid hormon tarafından değişikliğe uğratılır. Aktive olmuş steroid hormon-reseptör kompleksi hücre çekirdeğine gelir. Burada alıcı özelliği olan bir proteine bağlanır. Bu sırada DNA’dan ayrılma oluşur. Kromatin proteinin ayrılması gen aktivasyonu olarak
yorumlanabilir.

Hormonlar nasıl sınıflandırılmaktadır?

1. Kimyasal Yapılarına Göre Hormonlar
   -Peptit Yapıda ve Aminoasit Türevi Hormonlar
   • Peptit Yapıdaki Hormonlar; Oksitosin, vazopressin, insülin, glukagon vb.
   • Aminoasit Türevi Hormonlar; Adrenalin, noradrenalin, tiroksin, triiyodotironin (tirozin aminoasidinden türemişlerdir)
   -Steroid Yapıdaki Hormonlar; Kortizon, kortizol, aldosteron, testosteron, östrojen vb.
   -Yağ Asidi Türevi Hormonlar; Prostaglandinler (arahidonik asitten türemişlerdir)
2. Salgılandıkları Yere Göre Hormonlar
   -Hipotalamus Hormonları; CRF, GnRF, SRF, TRF, PRF (Salgılatıcı (releasing) faktörler) ve SIF, PIF (Durdurucu (inhibe edici) faktörler)
   -Hipofiz Bezi Hormonları; ACTH, TSH, STH, FSH, LH, Prolaktin (ön lob hormonları), MSH (orta lob hormonu), vazopressin, oksitosin (arka lob hormonları)
   -Pankreas Hormonları; İnsülin, glukagon, somatostatin
   -Tiroid Bezi Hormonları; Triiyodotironin (T3), tiroksin (T4), kalsitonin
   -Paratiroid Bezi Hormonu; Parathormon
   -Böbreküstü Bezi Hormonları; Kortizon, kortizol, kortikosteron, aldosteron,
   dezoksikortikosteron (adrenal korteks hormonları), adrenalin, noradrenalin (adrenal medulla hormonları)
   -Cinsiyet Bezlerinin Hormonları; Östron, östriol, östrojen, progesteron, testosteron.
   -Doku Hormonları; Gastrin, sekretin, serotonin, histamin vb.

Hipotalamus hormonlarının etki mekanizması nasıldır?

Hipotalamus hormon sentezi kontrol sisteminin en üst basamağında yer alır. Hipotalamusa ulaşan herhangi bir sinirsel uyarım, buradan mekanizmayı işleten çok az miktardaki bazı özel hormonların salınımına yol açar. Peptit yapıdaki bu hormonlara releasing faktör (salgılatıcı faktör) ve inhibe edici (durdurucu) faktörler denir. Bu faktörler sinir lifleri aracılığı ile hipofiz bezine ulaşırlar ve hipofiz ön lobundan birtakım hormonların salınmasını sağlar veya durdururlar. Hipofiz ön lobundan salınan hormonlar da hedef dokularına giderek, hedef dokunun kendine özgü hormonlarının salınımını uyarırlar.

Hipotalamustan salgılanan hormonlar nelerdir?

• Kortikotropin Salgılatıcı Faktör (Corticotropine Releasing Factor, CRF): Hipofizden Adrenokortikotrop Hormon (Kortikotropin) (ACTH) salgılanmasını uyarır.
• Gonodotropin Salgılatıcı Faktör (Gonodotropine Releasing Factor, GnRF): Folikül Stimüle Edici (uyarıcı) Hormon (FSH) ve Luteinizan Hormon (LH) salınımlarını uyarır.
• Somatotropin Salgılatıcı Faktör (Somatotropin Releasing Factor, SRF): Somatotropik Hormon (STH) (Somatotropin-Growth Hormon-Büyüme Hormonu) salgılamak üzere hipofiz bezini uyarır.
• Tirotropin Salgılatıcı Faktör (Tyrotropine Releasing Factor, TRF): Tiroid Stimüle Edici Hormonu (Tirotropin) (TSH) salgılaması için hipofiz bezini uyarır.
• Prolaktin Salgılatıcı Faktör (Prolactine Releasing Factor, PRF): Prolaktin salgılanmasını sağlar.
• Somatostatin (Somatotropin Inhibiting Factor, SIF): STH salgılanmasını durdurur.
• Prolaktostatin (Prolactine Inhibiting Factor, PIF): Prolaktin salgılanmasını durdurur.

Adrenokortikotropik hormonun etkileri ve vücuttaki önemi nelerdir?

Adrenokortikotropik hormon (ACTH) salınımı, kortikotropin salgılatıcı faktör (CRF) tarafından kontrol edilir. ACTH, hücre yüzeyindeki reseptörlere bağlanarak, ikinci haberci olarak cAMP yoluyla etkili olur. Adrenal korteksi (böbreküstü bezi kabuk kısmı) uyararak kortikosteroid sentez ve salgılanmasını sağlar. ACTH, böbreklerden tuz ve su geri emilimini, azot, potasyum, fosfor ve ürik asit atılımını artırır. Kanda glukoz miktarını, kasta ve karaciğerde glikojen miktarını artırır. Kan hücreleri olan lenfosit ve eozinofilleri azaltır. Yağ doku hücrelerine direkt etki ile bu hücrelerden nötral yağların elde edilmesini sağlar. ACTH, yangı olaylarının şiddetini azaltır. Damar geçirgenliğini ve lökositlerin kan dolaşımından dışarı çıkmalarını sınırlar.

Hipofizin arka lobundan salgılanan hormonlar ve özellikleri nelerdir?

• Oksitosin: Yunanca çabuk doğum anlamına gelir. Hormonun etkileri arasında; uterus (rahim) kasının kasılmasını sağlayarak doğuma yardımcı olmak, memeden sütün dışarı çıkmasını sağlamak ve kan basıncını düşürmek sayılabilir.
• Vazopressin (Antidiüretik Hormon, ADH): Vazopressinin kimyasal yapısı oksitosine çok benzerlik gösterir. Vazopressin, damarlarda damar daraltıcı etki ile kan basıncının artırılmasında ve ayrıca organizmanın su ve elektrolit dengesinin kontrol edilmesinde görev alır. Örneğin, insülinin yol açtığı hipoglisemide (kan glukoz düzeyinin düşmesi) ve kusmada kan basıncı düştüğünden dolayı bu hormonun salınımı artar. Önemli bir işlevi idrar toplama kanalı hücrelerini etkileyerek suyun geri emilmesini ve vücutta tutulmasını, idrar miktarının azaltılmasını sağlamaktır.

İnsülinin etki mekanizması nedir ve yetersizliğinde hangi hastalıklar ortaya çıkmaktadır?

İnsülin, hücre içindeki karbonhidrat ve lipit metabolizması ile ilgili enzimlerin aktivitelerini değiştirir. En önemli etkisi kan glukozunu düşürmektir. Glikojen, yağ ve protein sentezini artırır. Glikojenin ve trigliseritlerin parçalanması, aminoasitlerden glukoz oluşumu ve yağ asitlerinden keton cisimlerinin oluşumunu azaltır. Ayrıca kas ve yağ dokusu gibi insüline bağımlı organlarda, monosakkaritlerin, aminoasitlerin ve yağ asitlerinin hücre içine alınmasını artırır. İnsülinin yetersiz salınımı ile ortaya çıkan ve ağır metabolizma bozuklukları ile karakterize klinik durum, şeker hastalığıdır (Diabetes mellitus).

Tiroid hormonlarının artışı vücutta ne gibi etkilere sebep olmaktadır?

Tiroid hormonları artışında oksijen tüketimi, vücut ısısı, nabız, kan basıncı artar, kanda kolesterol düzeyi azalır ve kilo kaybı olur. Vücut ısısındaki artışın nedeni, enerjinin ATP şeklinde depolanmak yerine ısı şekline dönüştürülmesidir. Tiroid bezinin hiperfonksiyonunda insanlarda zehirli guatrda denilen toksik guatr tablosu gelişebilir. Toksik guatrda kilo kaybı olur ve protein sentezinin bozulmasıyla negatif azot dengesi gözlenir. Tiroid hormonları, glukagon ve katekolaminlerin (adrenalin, noradrenalin) etkilerini güçlendirirler. Tiroid bezinin hiperfonksiyonunda serum glukoz düzeyi yüksekliği saptanır.

Addison Hastalığı nedir, hangi hormonun hipofonksiyonu ile ilişkilidir?

Adrenal korteksin hipofonksiyonu ile ilgili olarak ortaya çıkan probleme Addison Hastalığı adı verilir. Hastalık tüberküloz gibi bir enfeksiyon, tümör, bağışıklık ile ilgili bir adrenal korteks hasarı sonucu ortaya çıkabilir. Mineralokortikoid ve glukokortikoidlerin azlığı nedeniyle bu hormonlarla ilgili olan fonksiyonlarda bozulmalar meydana gelir. Addison hastalığında, idrarla aşırı derecede NaCl kaybı, hiponatremi (kanda sodyum seviyesinin azalması), hiperkalemi (kanda potasyum seviyesinin artması), kan basıncı düşüklüğü, hipoglisemi, kas güçsüzlüğü, düşük vücut sıcaklığı ve mide bağırsak sistemi bozuklukları gibi belirtiler saptanır.

Adrenal korteksin hiperfonksiyonu sonucu hangi hastalık oluşmaktadır?

Adrenal korteksin hiperfonksiyonu sonucu ise Cushing Hastalığı oluşmaktadır. Adenohipofizdeki bozukluklar veya tümörler sebebiyle ACTH salınımının artması bu hastalığın başlıca nedenidir. Minerolokortikoidler ve glukortikoidler fazla salgılanır. Bu durumda obezite, kadınlarda aşırı kıllanma, ay dede yüzü görünümü, sodyum ve su tutulumuna bağlı ödem ve hipertansiyon, negatif azot dengesi gibi durumlar ortaya çıkar. Adenohipofizin normal olmasına karşın adrenal kortekste şekillenen tümörler nedeniyle de Cushing Sendromu denilen durum oluşur. Bu bozuklukta da glukokortikoidlerin kandaki düzeyinde artış gözlenir.

Adrenalinin vücuttaki etkileri nelerdir?

Adrenalin, korku, aşırı ısı düşüşü, yoğun kas egzersizleri ve oksijen azlığı, kan şekeri düzeyinde ani düşme gibi büyük stres durumlarına vücudun alışmasında önemli rol oynar. Adrenalin, kas hareketleri için başlıca yakıt olan yağ asitlerini hızla sağlar. Kaslarda glukoz alınıp tutulmasını azaltır. Karaciğerde glikojenden glukoz ayrılması ve aminoasitlerden glukoz oluşmasını uyarmak suretiyle glukoz miktarını artırarak glukozun santral sinir sistemi için saklanmasını sağlar ve böylece stresle mücadelede etkili olur.

Östrojen hormonunun çeşitleri nelerdir ve vücutta nerelerde sentezlenmektedirler?

Östrojenler, steroid yapıya sahip hormonlardır. Östron, östradiol (östrojen) ve östriol adı verilen üç hormon bu grubun temsilcisidirler ve başlıca ovaryumlardan sentezlenirler. Çok az miktarda olmak üzere erkeklerde testislerde de sentezlenirler. Kanda bulunan başlıca östrojenik hormon, östrojenlerin en önemli aktif şekli olan östradioldür ve daha az aktif olan östron ile dengededir. Östrondan oluşan östriol, gebelerin idrarında ve plasentada bulunan başlıca östrojendir.

Östrojenin görevleri nelerdir?

Östrojenler, uterus, meme kanalları ve bezlerinin gelişiminden sorumludur. Östrojenlerin sentezi, FSH tarafından uyarılır. Dişilerde sekonder cinsiyet özelliklerinin sürdürülmesinde etkilidirler. İç ve dış genital organların gelişmesi ve olgunlaşmasını sağlarlar. Bazı metabolik etkilere de sahiptirler. Östrojenlerin karaciğer yağlanmasını önleyici, kolesterol düzeyini düşürücü etkileri vardır.

Parathormonun etki mekanizması ve görevleri nelerdir?

Parathormon etkisini, D vitamini ile ilişkili bir şekilde bağırsaklardan kalsiyum emilimini artırarak, böbreklerden de kalsiyum ve magnezyumun geri emilimi ile kemiklerden kana kalsiyum akışını sağlayarak gösterir. Kan dolaşımında bir kalsiyum fosfor dengesi söz konusudur. Bu dengenin devamlı korunması gereklidir. PTH, kalsiyum düzeylerinin artırılması ile birlikte fosfor düzeylerinin de düşürülmesinde rol alır.

Doku hormonları nelerdir?

• Nörohormonlar: Bu hormonlar arasında asetil kolin ve g-amino bütirik asit (GABA) sayılabilir. Sinirsel yolla uyarıların taşınmasına yardım ederler.
• Gastrointestinal Hormonlar:
  -Gastrin: Mide mukozası tarafından salgılanan polipeptit yapıda bir hormondur. HCl üretmek için mide mukozasını uyarır.
  -Sekretin: Duedenum mukozasında bulunur. Pankreasa su ve bikarbonat (HCO3) salınımını uyarır.
  -Kolesistokinin-Pankreozimin: Kolesistokinin safra kesesinin boşalmasını sağlayan ve duedonumda sentez edilen bir hormondur. Pankreozimin ise pankreasın sindirim enzimlerinin salgılanmasını arttırır.
• Damarları Etkileyen Hormonlar:
  -Bradikinin: Damar genişletici etkisiyle kan basıncını düşürür. Düz kasların kasılmalarını da etkiler.
  -Serotonin: Trombositlerde yapılır. Arteriollerin kasılmasını sağlar. Damar, solunum ve sindirim kanalının düz kaslarına etkilidir.
  -Histamin: Histidin aminoasidinin yapısından CO2’in uzaklaştırılması sonucu oluşur. En çok akciğer, deri ve mide-bağırsak kanalında bulunur. Bağırsak ve solunum sisteminde düz kasların kasılmasına neden olur.

Androjenler ve görevleri nelerdir?

Erkek cinsiyet hormonlarıdır. Steroid yapıdadırlar. En bilineni testosterondur. Testislerin leydig hücrelerinde sentezlenirler. Çok az miktarda olmak üzere dişilerde ovaryumlarda da sentezlenir. Androjenler, primer ve sekonder erkeklik özelliklerinin gelişiminde rol alırlar. Testosteron, erkek cinsiyet organlarının gelişimi, ergenliğe eşlik eden kas ve iskeletin büyümesi ile kılların oluşumuna katkıda bulunur.