Temel Zootekni Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sütçü sığır ırklarının genel özellikleri nelerdir?

Holstein (Siyah alaca, Holştayn), Jersey, Guernsey, Angler gibi ırklar sütçü sığırların en önemli bireyleridir. Süt verimi denilince ilk akla gelen sığır ırkı Holsteindir. Holstein sığır ırkı tüm dünyada yaygın olarak yetiştirilmektedir. Türkiye’ de mevcut sığır varlığının yaklaşık yarısı Holstein ırkı ve melezlerinden oluşmaktadır. Bunun yanında Karadeniz bölgesinde Jersey sığır ırkı yaygınlık kazanmıştır. Sütçü sığır ırkları arasında morfolojik (dış görünüş) ve fizyolojik (verim özellikleri) özellikler yönünden önemli farklılıklar vardır. Holstein sütçü sığır ırklarının en iri yapılısı iken, Jersey ırkı en küçük yapılısıdır. Sütçü hayvanlarda genel olarak bedenin genişlik ve derinliği arkaya doğru giderek artar. Baş asil, zarif, deri ince ve yumuşak, tüyler kısa ve parlaktır. Uzun ve belirgin süt damarları, büyük, yumuşak ve iyi şekillenmiş memeler iyi bir sütçülük kabiliyetinin göstergesidir.

Sütçü koyun ırklarının genel özellikleri nelerdir?

Koyun yetiştiriciliğinde önceleri yapağı verimi, sonraları yapağı ve et verimine önem verildiğinden süt verimi belirgin şekilde yüksek olan koyun ırkı sayısı dünya genelinde oldukça azdır. Koyunlarda süt verimi yönünden ırklar arasında ve bir ırkın bireyleri arasında önemli farklılıklar vardır. Günümüz dünya genelinde koyun yetiştiriciliğinin başlıca amacı kuzu eti üretimidir ve koyunlardan elde edilen kuzu sayısının ikiz-üçüz gibi mümkün olduğu kadar fazla olması arzulanmaktadır. İkiz kuzuların yeterli bir şekilde beslenebilmesi içinde süt veriminin yüksek olması oldukça önemlidir. Bunun yanında son zamanlarda koyun sütü ve ürünlerine olan talebin artması da koyun yetiştiriciliğinde süt
verimini yeniden önemli hale gelmiştir. Sütçü koyun ırkları genellikle aile işletmelerinde küçük sürüler halinde yetiştirilirler. Sakız koyun ırkı bunun en güzel örneğidir. Yine Türkiye’ ye özgü sütçü bir koyun ırkı olan İvesiler ise sürüler halinde yetiştirilirler. Sütçü, koyun ırklarının en genel özellikleri yüksek süt verimleri yanında genelde döl verimlerinin de yüksek olmasıdır. Doğu Friz (Ost
Friz) koyunu ise dünyaca ünlü önemli bir sütçü koyun ırkıdır. Sütçü koyun ırkları genelde yüksek bacaklı, nisbeten ince kemik yapılı, kas gelişimi etçi ırklarda olduğu gibi iyi olmayan, genelde erken gelişen ve yıl boyu üreme isteği gösteren, süt verimleri yanında döl verimleri de yüksek hayvanlardır.

Sütçü keçi ırklarının genel özellikleri nelerdir?

Süt tipi keçiler erken gelişme yeteneğine sahiptirler, oğlak verimleri yüksektir. İkiz doğum normal olup, üçüz, dördüz doğumlar ile sıkça karşılaşılır. Canlı ağırlıkları ile karşılaştırıldığında süt verimleri daha yüksektir. Bir sağım döneminde ağırlıklarının çok üstünde süt verebilirler. Bakım ve yönetimleri oldukça kolaydır ve diğer çiftlik hayvanlarına göre hastalık ve parazitlere karşı daha dayanıklıdırlar. Sütçü keçi ırklarının bütün dünyada en tanınmışı Saanen keçi ırkıdır. Genel olarak süt tipi keçilerin adaptasyon yetenekleri yüksektir. Aşağı yukarı her türlü iklimde verim yetenekleri iyidir. Sütçü keçi ırkları genelde kısa tüylü, iri hayvanlardır. Ön göğüs iyi gelişmiştir. Sırt ve bel geniş, hafif ve asildir.

Etçi sığır ırklarının genel özellikleri nelerdir?

Etçi sığır ırkları et verimi yönünde geliştirilmiş, canlı ağırlık kazançları ve yemden yararlanma yetenekleri iyi, karkas randımanları ile değerli et oranları sütçü ve kombine verimli ırklara göre  daha yüksektir. Süt verimleri ancak yavrularına yetecek kadardır. Genelde yeterli ve yıl boyu yeşil tutulabilen mera imkanlarına sahip İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Yeni Zelanda, Avustralya gibi ülkelerde en fazla yetiştirilirler. Yerli hayvanlarımız içinde doğrudan etçi bir sığır ırkımız yoktur. Aberden Angus ya da kısaca Angus, Hereford, Limousine, Charollais gibi ırklar bütün dünyada kabul görmüş et ırkı sığırların en önemli bireyleridir. Geçmişte Türkiye’ ye getirilse de fazlaca yayılma alanı bulamamışlardır. Son yıllarda bir miktar damızlık olmak üzere besi ve kasaplık amaçlı etçi ırk sığırlar Türkiye’ ye getirilmiştir. Kaliteli ve yeter miktarda mera olmaması, yıl boyu meraların yeşil tutulamaması Türkiye’ de et ırkı sığır yetiştiriciliğinin önündeki en büyük engeldir. Çünkü kaliteli ve ucuz yem temin edilemezse damızlık materyalin yem maliyetleri de besiye alınacak yavrularının et maliyeti üzerine yansıyacağından maliyetler artacak ve rekabet etme şansı azalacaktır. Bundan dolayı Türkiye’ de az miktardaki bu ithalat dışında genel olarak kırmızı et ihtiyacı sütçü ırk sığırların erkekleri besiye alınarak karşılanmaktadır.

Etçi koyun ırklarının genel özellikleri nelerdir?

Etçi ırk koyunlar denince İngiliz etçi koyun ırkları akla gelir. Kısa yapağılı ve siyah başlı, uzun yapağılı ve beyaz başlı ile dağ koyunları olmak üzere üç gruba ayrılan bu koyun ırkları dünyanın değişik bölgelerine götürülmüşler ve hem saf olarak yetiştirilmişler, hem de melezleme ile yeni etçi tip koyun ırklarının geliştirilmesinde kullanılmışlardır. Bunların en önemli verimleri et olup, döl verimleri de yüksektir. Süt verimleri ise ancak yavrularına yetecek kadardır. İngiliz etçi koyun ırkları dışında Ile De France, Suffolk, Alman Siyah ve Beyaz Başlı Koyun ırkı ve Texel dünyaca meşhur olan etçi koyun ırklarından bazılarıdır. Etçi ırk koyunlarda vücudun ön, orta ve arka bölümleri yaklaşık olarak birbirine eşittir. Vücut genişliği ve derinliği belirgindir. Vücut köşeleri yuvarlaklaşmış dikdörtgene veya fıçıya benzer. Vücut derinliği ile bacak yüksekliği birbirine yakındır. Etçi ırk koyunlarda morfolojik yani dış görünüş olarak yeter genişlik ve derinlikte dolgun bir vücut, kısa ve geniş bir baş, kısa ve kalın bir boyun, geniş ve derin bir göğüs, dışa doğru kıvrılmış kaburgalar, geniş ve kuvvetli bir sırt, geniş ve kalın bir bel, uzun ve dolgun bir but, geniş ve etli bacaklar, iyi ve sağlam bir kemik yapısı, düz ve yere yakın ayaklar gözlenir.

Etçi keçi ırklarının genel özellikleri nelerdir?

Bu grubun en önemli bireyi Boer keçi ırkıdır. Et kaliteleri yüksektir. Döl-yavru verimleri yüksek olup, süt verimi orta düzeydedir. Sütü ancak doğacak yavrularını besleyecek kadardır. Yavrularında canlı ağırlık kazancı ve yemden yararlanma yetenekleri yüksektir. Yıl boyu üreme isteği gösterdiklerinden iki yılda üç yavru alma, yılda iki yavrulatma uygulanabilir. Genel olarak adaptasyon kabiliyetleri iyi olsa da rutubetli bölgelere adapte olmada güçlük çekilebilir.

Hibrit nedir?

Genetik yapı olarak birbirinden farklı ebeveyn tavuk ırk, soy ve hatların kendi aralarında birleştirilmeleri ile elde edilen, yüksek verimli, ancak bu üstün özelliklerini yavrularına geçiremeyen hayvan grubuna denir.

Entansif nedir?

Yatırım, sermaye, teknoloji kullanımı gerektiren, teknik ve ekonomik verimliliğin ön planda olduğu planlı bir üretim şeklidir.

Soy nedir?

Saf tavuk ırklarının uzun süre değişik coğrafi bölgelerde yetiştirilmesi ile elde edilen yeni hayvan grubuna denir.

Hat nedir?

Saf tavuk ırklarının kendi içinde uzun süre akrabalı yetiştirilmesi ile elde edilen yeni hayvan grubuna denir.

Karkas bedir?

Kasaplık hayvanlar kesilip, büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarda deri ve iç organlar, kanatlı hayvanlarda tüyler ve iç organlar alındıktan sonra bütün olarak geriye kalan kemikli et.

Beyaz yumurtacı hibritler nedir?

Genel olarak beyaz yumurtacı hibritler balta ibikli beyaz Leghorn tavuk ırkının ileri düzeyde akrabalı yetiştirilmesi yoluyla geliştirilmiş soy ve hatlar arası melezlemeler yoluyla elde edilmişlerdir. Günümüzde beyaz kabuklu yumurta üretiminde kullanılan yumurtacı hibrit tavuklarda az ya da çok beyaz Leghorn geni bulunmaktadır. Beyaz yumurta üreten bu hibritlerin tüy renkleri de beyazdır. Kahverengi yumurtacılar ile karşılaştırıldıklarında yılda yumurta verimleri daha fazla olup, 300 âdetin üzerindedir. Canlı ağırlıkları daha düşük olduğu için kahverengi yumurta ile karşılaştırıldığında beyaz yumurta üretimi için tüketilen yem tüketimi de daha azdır. Kahverengi yumurtacılara göre yumurtalarının kabuk kaliteleri daha düşük olup, yumurtaları kaynatma esnasında çatlayabildiğinden haşlanmış rafadan yumurta amaçlı çokca tercih edilmezler.
Günde yem tüketimleri 100-120 g. olup, bir kg yem tüketimi ile 7-8 adet yumurta üretilmesi normal kabul edilir.

Kahverengi yumurtacı hibritler nedir?

Rhode Island Red, New Hampshire gibi kahverengi yumurtacı saf kültür ırkı tavuklar ve bunların soy ve hatlarından geliştirilmiş yüksek verim yeteneğine sahip hibrit tavuklardır. Kahverengi tüylüdürler ve kahverengi yumurta üretirler. Beyaz yumurtacılara göre canlı ağırlıkları daha yüksek, yumurta verimleri bir miktar daha az, tavuk başına ve ürettikleri yumurta başına yem tüketimleri daha yüksektir. Yumurtaları daha iri, kabukları daha sağlam ve kalındır. Özellikle free-range gibi serbest dolaşımlı gezinti-otlama sistemine sahip barındırma sistemleri ile ızgara-altlık ve derin altlık sistemi barınaklarda kahverengi yumurtacı tavukların yetiştirilmesi daha uygundur. Bu hibritlerin tavuk başına yılda yumurta sayıları üçyüz adetin üzerinde olup, tavuk başına günlük yem tüketimleri beyaz yumurtacı hibritlerden biraz daha fazla, bir kg yem tüketimi ile üretilen yumurta sayısı beyaz yumurtacılara göre bir miktar daha düşüktür.

Hindi ırkları özellikleri nelerdir?

Hindi eti üretimi genelde yılbaşına dönük mera besiciliği şeklinde yapılırken, günümüzde etlik piliçlerde olduğu gibi yüksek verimli kullanma melezi hibrit hindilerin geliştirilmesi ile yılboyu modern ve entansif bir tarzda yapılmaktadır. Türkiye’ de önceleri hindi eti üretiminde Amerikan Bronz hindi gibi saf hindi ırkları kullanılırken, günümüzde tıpkı ileri ülkelerde olduğu gibi hibrit hindiler kullanılmaktadır. Hibrit hindiler beyaz tüylü olup, erkek dişi bir arada yetiştirilip et üretimi için kesilmektedirler. Hibrit hindiler de etlik piliçler gibi beyaz tüylüdürler. Yaklaşık dört aylık sürede 8-10 kg kadar canlı ağırlığa ulaşırlar. Ancak tüketici talebine bağlı olarak daha düşük canlı ağırlıkta kesime giden beyaz hibrit hindiler de mevcuttur. Hibrit hindilerin tükettikleri yemi ete dönüştürme yetenekleri de saf ırk hindilere göre daha yüksektir. Dünya genelinde Beyaz Hollanda hindisi, Geniş Göğüslü Bronz hindi, Geniş Göğüslü Beyaz hindi, Küçük Beyaz Beltswille hindisi ve Beyaz Nicholas hindisi yaygın olarak yetiştirilmektedir. Geniş göğüslü Bronz hindi hindi ırkları içinde canlı ağırlığı en yüksek olan ırktır. Göğüs kısmının geniş ve etli olması nedeniyle dünya genelinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Beyaz hindiler renkli olanlara göre güneş ışınlarının olumsuz etkilerinden daha az etkilenirler. Beyaz renkli ve geniş göğüslü ağır hindilerden olan Beyaz Nicholas Hindisi hibrit bir hindi olup, ticari olarak et üretimi amacıyla geniş ölçüde kullanılmaktadır.

Ördek ırkları özellikleri nelerdir?

Genel olarak ördek tüm dünyada eti için yetiştirilmektedir. Et üretimine dönük olarak dünya genelinde en fazla yetiştirilen ırk Pekin ördeği olup, canlı ağırlığı daha düşüktür. Üreme yeteneği ve yumurta verimi daha yüksektir, buna bağlı olarak ekonomik verimliliği daha yüksektir. Türkiye’ de lokal ve yerli ördek ırkları yanında son yıllarda et üretimine dönük olarak Pekin ördeği yetiştiriciliği giderek gelişmektedir. Aylesbury Amerika Birleşik Devletleri’ nde geliştirilmiş beyaz tüylü, 4.1-4.5 kg ergin canlı ağırlığa sahip bir ırktır. Pennine ırkı ördekler Aylesbury ile karşılaştırıldığında karkas yani et verimi ile yumurta verimi daha yüksektir. Bu ırkların yanında yumurta ve et verimine dönük olarak modern hibrit ördek hatları da geliştirilmiştir.

Kaz ırkları özellikleri nelerdir?

Dünya genelinde genel olarak kaz yetiştiriciliği çok yaygın olmadığından bu alanda ıslah ve verimlilik açısından çok az ilerleme olmuştur. Türkiye’ de kaz yetiştiriciliği aile işletmeciliği tarzında en yoğun olarak Kars ilinde yapılmaktadır. Genel olarak üretimde kullanılan ırklar ise lokal ve yerli ırklardır. Örneğin Isparta ilinde yapılan bir çalışmada bölgede yaygın olarak yetiştirilen yerli ya da lokal kaz ırklarının Ala kaz, Kara kaz, Şam kaz, Tülü ve Beyaz kaz oldukları belirlenmiştir. Avrupa’ da ise en fazla yetiştirilen ırklardan birisi İngiliz grisi ve İngiliz beyazı kaz ırkları olup, yıllık yumurta verimleri 30-80 arasında, ergin canlı ağırlıkları 7-9 kg arasında değişmektedir. İtalyan Romanola ve Fransız Beyazı (Inra) kazları da bu iki ülkede ve diğer bazı ülkelerde yetiştirilmekte olup, Türkiye’ ye de getirilmişlerdir.

Kırmızı boyunlu devekuşlarının özellikleri nelerdir?

Kuzey afrika veya Massai devekuşu olarak tanınmakta olup, et üretimleri fazladır, ancak yönetimi güç ve yumurta verimleri daha azdır. Ergin canlı ağırlıkları 125-135 kg. dır. Anavatanı Tanzanya ve Kenya’dır. Boynun alt yarısından başlayıp gövdeye kadar uzanan beyaz halka erkekler için çok tipiktir. Üreme sezonunda erkeklerin bacak ve boyun derilerinin parlak pembe kırmızıya dönmesi dışında bacak ve kanat derileri krem beyazı renktedir.

Siyah boyunlu devekuşlarının özellikleri nelerdir?

Kırmızı ve mavi boyunlu devekuşlarının melezleme ve seleksiyonu ile elde edilmiştir. Afrika siyahı olarak bilinir. Tüy kalitesi diğer devekuşlarına göre daha iyi olup, optimal kalitede et, tüy ve deri üretimine sahiptirler. Adaptasyon kabiliyeti çok iyi olan bu devekuşu ırkı oldukça sakindir.

Mavi boyunlu devekuşlarının özellikleri nelerdir?

Guerney ya da Damara devekuşu olarak tanınmıştır. Ergin canlı ağırlığı 110-115 kg olup en küçük ve gösterişli devekuşudur. Kırmızı ve siyah boyunlu devekuşları arası özelliklere sahiptirler. Çevresel koşullara daha hassas olsa da oldukça iyi yönetilirler. Boyun, kanat ve bacakları mavi-gri renktedir. Ergin erkekler kanatlarında beyaz tüylerin yer aldığı siyah iken, dişilerin tüy rengi açık griden koyu griye kadar değişir. Çevre koşullarına karşı diğer devekuşlarına göre daha hassastırlar.

Leghorn tavuk ırkının özellikleri nelerdir?

Adını İtalya’ daki bir kasabadan alan, beyaz renkli yumurta veren, ibik ve tüy rengine göre çok sayıda çeşidi bulunan yumurtacı saf bir kültür ırkı tavuktur. Bütün dünyada yaygın ünlü bir yumurtacı tavuktur. Dünya genelinde birçok yumurtacı hat ve soyun geliştirilmesinde kullanılmıştır. Beyaz yumurta veren yumurtacı hibrit tavuklarda az ya da çok Leghorn etkisi bulunmaktadır.