Stratejik Yönetim 2 Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Küresel stratejiler neyi ifade eder?

Yöneticiler, danışmanlar ve araştırmacılar küreselleşmenin hızının ve yoğunluğunun artarak devam ettiği 21’inci yüzyılda, sektörlerin, stratejierin ve organizasyonları n küresel bağlamda ele alınması gerektiğini bir norm olarak görmektedir. Bunun nedeni, günümüz işletmelerinin yaşamlarını sürdürebilmelerinin büyük ölçüde küreselleşme kabiliyetlerine bağlı hâle gelmiş olmasıdır. Gerçekten de pazarları n ve dolayısıyla rekabetin her geçen gün daha da küreselleştiği bu koşullarda küresel stratejiler geliştirmek ve uygulamak bir zorunluluğa dönüşmüştür. Çünkü küreselleşme işletmeler için varlıklarını sürdürmenin, başarının ve rekabetçi üstünlükler elde etme ve sürdürmenin dinamiklerini ve kurallarını değiştirmiş veya değiştirmektedir.

İşletme faaliyetleri açısından globalleşmenin artması nasıl anlaşılmaktadır?

İşletme faaliyetleri bakımından değerlendirildiğinde, uluslararasılaşmanın hızlı bir biçimde arttığını iki göstergeye bakarak anlayabiliriz. Birincisi, uluslararası ticaretteki büyümedir. Dünya ticaretindeki büyüme geçen 20-30 yılda bütün sektör ve ülkelerde hızlı bir biçimde artış gösterdi. İkincisi, şirketler tarafından yapılan doğrudan yabancı yatırımlardaki artıştır. Uluslararası ticaretteki büyüme ve doğrudan yabancı yatırımlardaki artışın sonucu olarak inşaat malzemeleri, bankalar, telekomünikasyon hizmetleri, oteller ve enerji üretimi gibi yerel şirketlerin egemen olduğu yurt içi pazarlar dünya ticaretine veya uluslararası işletmelere açılmış oldu.

Küreselleşme nedir?

Küreselleşme, dünyanın küresel tek pazara dönüşmesi ve işletmelerin Faaliyetlerinin uluslararasılaşarak ulus ötesi örgütsel yapıların ortaya çıkması ve yaygınlaşması olarak tanımlanabilir. Örneğin; küreselleşme, işletmeciler ve iktisatçılar açısından, ulusal ekonomilerin dünya pazarlarıyla eklemlenmesi ve işletmelerin üretim ve pazarlama faaliyetlerinin uluslararasılaşarak ulus ötesi örgütlere dönüşmesi; sosyolojik açıdan, dünyadaki toplumsal ilişkilerin yoğunlaşması ve bunun sonucu olarak yerel olayların kilometrelerce uzaktaki olaylar tarafından biçimlendirilmesi; siyasal açıdan, ulus devletlerin sorgulandığı, küresel sivil toplum hareketlerinin ortaya çıktığı, küresel kimlik ve küresel siyaset ile küresel kurumların işlevselleşmesi olarak tanımlanabilir

Farklı disiplinler için küreselleşmenin ortak noktaları nelerdir?

? Küreselleşme, uluslararasılaşmanın en son evresini temsil eder, ? Dünya ölçeğinde piyasaların entegrasyonuna işaret eder, ? Ekonomik, sosyal ve siyasal etkileşimin geçmişe göre artması ve süreç içerisinde karşılıklı bağımlılık (interdependence) ve karşılıklı bağlantıların (interconnections) yoğun olarak yaşanması, ? Sermaye akışkanlığı, yatırımların, malların, hizmetlerin ve paranın küresel hareketliliğinin görülmesi, ? Geleneksel siyasal, kültürel ve coğrafi sınırları giderek aşan yeni toplumsal ağların ve faaliyetlerin ortaya çıkması

Küreselleşmeyi sürükleyen en önemli faktörler nelerdir?

Organizasyonların çoğu sahip oldukları fonksiyonel Küreselleşmeyi sürükleyen birçok dinamik olmakla beraber, internet dahil olmak üzere iletişim ve ulaşım teknolojilerindeki gelişmeler belirleyici rol oynamaktadır.

Ekonomik açıdan küreselleşme ve küreselleşmenin etkileri nelerdir?

? Gerçek anlamda bütünleşmiş küresel pazarların sayısı artmaktadır. Üretim, sermaye hareketleri ve ticaret açısından dünya ekonomisi artan bir hızla bütünleşmektedir. Diğer bir ifadeyle, ulusal pazarların yerini küresel pazarlar almaktadır. Böylece, küresel pazarlar büyük işletmeler ve yatırımcılar açısından doğal stratejik çevre hâline gelmektedir. ? Küresel işletmelerin sayısı ve ağırlığı hızla büyümektedir. Ürettikleri ürünlerin yalnızca yerel değil, aynı zamanda küresel tasarımını, üretimini ve dağıtımını planlayıp organize etmeye çalışan küreselleşmiş işletmeler sayısal ve etkinlik bakımından artış göstermeye devam etmektedir. Bu gelişmeler işletme yapıları üzerinde önemli etkiler yaratmaktadır. ? Ulus üstü yönetim ve düzenlemeyi sağlayan kurumlar ortaya çıkmakta, güçlenmekte ve meşrulaşmaktadır. Küresel düzeyde bir yönetim ve düzenleme süreci seçilmemiş dünya hükûmetleri (G7, IMF, WTO, BIS; OECD, vd.) ve bölgesel blokların (AB, NAFTA, MERCOSUR, vd.) gittikçe artan önemine ve etkisine tanık olunmaktadır. Bunlar işletme stratejilerine yön vermeye ve ulusal pazar sınırlarının genişlemesine yol açmaktadır. ISL406U-STRATEJİK YÖNETİM II Ünite 4: Küresel Strateji 2 ? Makroekonomik politikalarda küreselleşme eğilimi artmaktadır. 1980’lerin başından beri makroekonomik politikalarda küreselleşme gözlenmektedir. Parasalcı ve neoklasik paradigma resmî kurumlarda ve siyasi akımda rakip siz bir konuma doğru gitmektedir. Bu durum müdahaleler yerine piyasa mekanizmasının işlerlik kazanmasına ve küresel işletmelerin faaliyetlerine uygun bir ortam oluşturmaktadır.

Şirketleri uluslararasılaştırmaya iten nedenler nelerdir?

İşletmeleri uluslararasılaşmaya iten iki güdüleyici neden bulunmaktadır: Pazar ve üretim fırsatlarından faydalanma.

Küresel stratejileri izlemenin en önemli yararları nelerdir?

Küresel strateji izlemenin en önemli yararı ölçek ve kapsam ekonomilerinin yol açtığı büyük verimlilik artışlarını elde etmektir.

Günümüzde işletmelerin ulusal ve uluslararası açıdan ihtiyaç duydukları gereksinimler nelerdir?

Günümüzde işletmeler bir yandan ulus ötesi benzerlik ve standardizasyonların kazanımlarını maksimize edecek, diğer yandan yerel adaptasyonun maliyetlerini minimize edecek küresel olarak entegre olmuş stratejilere ihtiyaç duymaktadır.

Küresel stratejiler ile şirketler neler kazanmaktadır?

? Araştırma ve geliştirme (Ar-Ge), üretim ve pazarlama alanlarında ölçek ekonomilerinin etkilerinden kaynaklanan maliyet avantajlarından, ? Aynı marka ve reklam stratejilerinin benimsenmesinden dolayı ulus ötesi tutarlı şirket/marka imajı tanınmışlığı ? Uluslararası faaliyet ve koordinasyon yoluyla sağlanan düşük yönetsel karmaşıklıkların faydalarını elde eder.

Ekonomik ve ticari açıdan küreselleşme neyi ifade etmektedir?

Ekonomik ve ticari bakımdan küreselleşme, pazarların doğasının kendi içine kapanık olmaktan hızla çıkıp karşılıklı bağımlılık yönünde değiştiği ve dolayısıyla rekabetin artık ülke temelli olmaktan uzaklaştığı anlamına gelmektedir.

Sektörler uluslararasılaşma derecelerine göre kaça ayrılabilir?

Dörde ayrılırlar; ? Korunaklı Sektörler ? Ticarileşen Sektörler ? Çok Uluslu SektörlerKüresel Sektörler:

Korunaklı Sektörler neyi ifade etmektedir?

Bu sektörler uluslararası ticarete ve doğrudan yabancı yatırımlara pek konu olmayan ve dolayısıyla küresel rekabete karşı korunaklı olan sektörlerdir. Bu sektörlere, yerel hizmet sunumu için bölünmüş (fragmente olmuş) sektörler (kuru temizleme, berber/kuaförler, oto tamircileri), bazı küçük ölçekli üreticiler (el ustalığına dayanan zanaatçıları, inşaatçılar/ev üreticileri) ve uluslararası ticarileştirilmeye olanak vermeyen ürün üretiminde bulunan sektörler (taze süt, dondurma, mobilya) örnek olarak verilebilir. 1990’lara kadar korunaklı sektörler arasında yer alan, ancak daha sonra uluslararası ticarete ve yatırımlara konu olan bazı sektörlerden söz edilebilir. Bunlar bankacılık, sigortacılık, perakendecilik, telekomünikasyon ve çimento sektörleri olarak sayılabilir. Diğer bir ifadeyle, bir zamanlar korunaklı olan sektörler, daha sonra uluslararası rekabete açılabilir.

Ticarileşen Sektörler neyi ifade etmektedir?

Eğer bir sektör doğrudan yabancı yatırımlara konu olmuyorsa, ancak uluslararası ticarete yüksek düzeyde konu oluyorsa bunlara ticarileşen sektörler denebilir. Bu sektörlerde ürünler ulusal farklılaştırmaya tabi tutulmuyor ve ölçek ekonomilerini (yüksek sayıda üretimi) gerektiriyorsa o zaman, ticaret yoluyla uluslarasılaşmaya gidildiği söylenebilir. Bu sektörlere en iyi örnekler savunma donanımı, ticari uçaklar, gemi yapımı ve bilgisayar kutuları oluşturur.

Çok Uluslu Sektörler neyi ifade etmektedir?

Eğer bir sektör doğrudan yabancı yatırımlara konu oluyor, ancak uluslararası ticarete pek konu olmuyorsa bunlara çok uluslu sektörler denir. Diğer bir ifade ile, eğer bir sektör ulaşım maliyetleri veya ticaret engelleri tarafından sınırlanmışsa, ürünler ulusal özelliklere göre farklılaştırılmaktaysa ya da üretimde ölçek ekonomileri önem arz etmiyorsa, o zaman, uluslararasılaşma doğrudan yabancı yatırımlar yoluyla gerçekleşir. Yatırım bankacılığı, fastfood restoranları ve yönetim danışmanlığı çok uluslu sektörlere örnek olarak verilebilir. Bu sektörlerin mal ve hizmetleri ulusal talebe göre farklılaştırılmakta ve doğrudan yabancı yatırımlara konu edilmektedir.

Küresel Sektörler neyi ifade etmektedir?

Eğer bir sektör hem doğrudan yabancı yatırımlara hem de uluslararası ticarete konu oluyorsa küresel bir özellik gösterdiği söylenebilir. Küresel sektörlere otomotiv, elektronik ürünler, petrol, telekomünikasyon donanımları, yarı iletkenler örnek verilebilir.

Uluslararası yatırım potansiyeli düşük, uluslararası ticaret potansiyeli yüksek olan sektörler nelerdir?

Savunma donanımı, ticari uçaklar, tekstil ve hazır giyim gibi ticarileşen sektörler bu gruba girmektedir.

Uluslararası yatırım potansiyeli yüksek, uluslararası ticaret potansiyeli düşük olan sektörler nelerdir?

Yatırım bankacılığı, yönetim danışmanlığı gibi çok uluslu sektörler bu gruba girmektedir.

Uluslararası yatırım ve uluslararası ticaret potansiyelleri düşük olan sektörler nelerdir?

Kuru temizleme, kuaför hizmetleri, inşaat, mobilya gibi korunaklı sektörler bu gruba girmektedir.

Uluslararası yatırım ve uluslararası ticaret potansiyelleri yüksek olan sektörler nelerdir?

Otomotiv, elektronik, petrol, telekomünikasyon gibi küresel sektörler bu gruba girmektedir.

Çok uluslu şirket ile küresel şirket arasındaki farklar nelerdir?

Çok uluslu şirket bir işletmenin çeşitli uluslararası pazarlarda iş yaptığı ve iş yaptığı her bir ulusun koşullarına göre farklı uluslararası stratejiler izlediği; buna karşın, küresel şirket, bir işletmenin ulusal farklılıkların ötesinde, pazarları homojen kabul ettiği ve bütün pazarlar için bir rekabet stratejisi izlediği anlamına gelmektedir.

Küresel işletmelerin öne çıkan ortak özellikleri nelerdir?

? Dünyayı büyük bir pazar olarak kabul ederler, ? Çok sayıda ülkede iş yapan değil, ulusal sınırları tamamen görmezlikten gelen işletmelerdir, ? Düşük maliyet ve yüksek kaliteli ürünler için en uygun küresel kaynaklardan yararlanırlar, ? Bütün dünyayı temel alarak operasyonlarını planlar, koordine eder ve gerçekleştirirler, ? Sermayelerinin ulusal kimliği önemini yitirmiştir, ? Ulusal ve bölgesel sınırların engel teşkil etmemesi için kaynaklarını ve yeteneklerini sürekli olarak kontrol eder ve yeniden organize ederler, ? Mutlak olarak büyük ölçekli değildirler; esneklik üstünlüğünden yararlanmak için küçülmeyi tercih edebilirler.

Çok uluslu ve küresel işletmelerin ortak özellikleri nelerdir?

? Birden fazla ülkede faaliyet gösterirler, ? Çalışanları her tür etnik, din ve ulusal kökenden oluşur, ? Kendilerine özgü kurum kültürleri vardır, ? Yenilikçidirler.

Küresel stratejiyi farklılaştıran belirgin özellikler nelerdir?

? Bir işletmenin farklı ülkelerdeki rekabet konumu önemli bağımlılıklar içeriyorsa o zaman küresel stratejiden söz edilebilir. Bunun için asit test, eğer söz konusu işletmenin bir ülkedeki konumunun daha iyi olması bir başka ülkedeki konumunun sayesinde gerçekleşiyorsa bunun bağımlılık ilişkisinin sonucu olduğu söylenebilir. ? Karşılıklı bağımlılığın kaynakları belirsiz değilse küresel stratejiden söz edilebilir. Daha iyi bir konuma yol açan bağımlılıklar ölçek ekonomilerinden, içsel deneyim birikiminden, küresel marka isimlerine sahip olmadan, öğrenme eğrisi etkisinden ve birçok pazarda aynı anda bulunmanın sağladığı opsiyon değerinden kaynaklanabilir. ? Bir şirket küresel strateji izliyorsa dünya ölçeğinde yürüttüğü faaliyetleri arasında konfigürasyon ve koordinasyon sağlıyor demektir. ? Küresel strateji izleyen bir şirkette, aynı zamanda, organizasyonel yapı da küresel stratejinin sonucu veya onunla uyum içerisindedir.

Küresel stratejiyi belirlemek için temel unsurlar nelerdir?

? İçsel organizasyonel kaynaklar ? Dışsal sektörel küresel sürükleyiciler ? İçsel ve dışsal faktörlere bağlı olarak da olası küresel strateji seçenekleri.

Küresel strateji geliştirmek için değerlendirilmesi gereken içsel organizasyonel faktörler?

? Pazar yönelimlilik ? Yönetsel yönelimlilik ve kararlılık ? Örgüt kültürü ? Örgütsel kabiliyetler ? Uluslararası deneyim

Pazar yönelimlilik neyi ifade etmektedir?

Pazar yönelimlilik, örgütsel kapsamda pazar istihbaratını üretme, paylaşma ve cevap verme anlamına gelmektedir. Müşteri ihtiyaç ve tercihleri ile rakiplerin stratejik hareketlerinin takip edilme kabiliyeti küresel stratejiler geliştirebilmek ve uygulayabilmek için kritik bir faktördür. Bu kabiliyete sahip olan işletmeler küresel pazar koşullarına cevap vermede, müşteri tatmini sağlamada ve rakiplerin ataklarını dengelemede veya boşa çıkarmada çok daha iyi olacaktır. Pazarlardaki hareket ve değişimleri sistematik bir biçimde izleyemeyen, değerlendiremeyen ve ona göre stratejik konumlar belirleyemeyen pazara duyarsız işletmelerin küreselleşmeleri beklenemez. Pazar yönelimlilik kabiliyeti, sadece küreselleşmeye götürecek stratejiler geliştirme ve uygulama gerekli değil, küresel pazarlarda rekabetçi üstünlükler elde etme ve sürdürme için de şarttır.

Yönetsel yönelimlilik ve kararlılık neyi ifade etmektedir?

Küresel işletmeler, farklı ülkelerdeki üretim, satın alma, pazarlama, Ar-Ge, lojistik, insan kaynakları yönetimi gibi faaliyetleri koordine etmek zorundadır. Bu, bir ülke içindeki faaliyetleri koordine etmekten farklı bir yönetsel bakış, kabiliyet ve kararlılık gerektirmektedir. Küresel ölçekte iş yapma, her bir ülkedeki faaliyetleri koordine etmek için önemli ölçüde yönetsel kaynaklar gerektirdiği için yönetimin küresel avantajlardan yararlanmayı sağlayacak küresel bakış açısı ve kararlılığına sahip yönetim yetkinliğinin olması bir zorunluluktur.

Örgüt kültürü neyi ifade etmektedir?

Bir organizasyondaki paylaşılan ve yönlendirici özellikleri olan inançlar, varsayımlar, değer yargılarından oluşan kültür küreselleşme sürecinde stratejik tercih ve uygulamalara önemli ölçüde etkide bulunmaktadır. Örgüt kültürünün özellikle üç özelliği, yani kuvvetli oluşu, küresel yönemliliği ve adapte olma, küresel strateji ve performans için anahtar rol oynar çünkü bir işletmenin birim strateji tercihi ve tercih edilen stratejinin uygulama kabiliyetini önemli ölçüde sınırlar.

Örgütsel kabiliyetler neyi ifade etmektedir?

Örgütsel kabiliyetler, örgütler tarafından zaman içerisinde geliştirilen dinamik rutinlerdir. iş birimleri bu rutinleri kolektif öğrenmeyi sağlama, bilgi ve yeteneklerin aktarımı ve inovasyonların kolaylaştırılması için geliştirir. Kültür gibi, örgütsel rutinlere dayanan örgütsel kabiliyetler bir işletmenin küresel ölçekte tercihlerde bulunma ve bunları hayata geçirmede önemli ölçüde rol oynarlar.

Uluslararası deneyim neyi ifade etmektedir?

Bir şirketin uluslararasılaşma deneyimi de strateji tercihi ve performansını etkileyen içsel faktörlerdendir. Bir işletme ilk etapta yabancı pazarlara giriş ile daha sonra ulusal pazarlarda yayılma ile ve üçüncü etapta küreselleşme ile uluslararası birikimini geliştirir. Bir işletmenin birimleri içerisinde en fazla uluslararası deneyime sahip olanı, diğer birimler ile karşılaştırıldığında, dünyayı tek bir pazar olarak değerlendirmede ve dolayısıyla küresel bir strateji geliştirme ve uygulamada diğerlerine göre kendini daha iyi konumlandırabilecektir.

Küresel strateji geliştirmek için değerlendirilmesi gereken dışsal sektörel küreselleşme sürükleyicileri nelerdir?

? Pazar faktörleri ? Maliyet faktörleri ? Rekabet faktörleri ? Teknoloji faktörleri ? Çevresel faktörler

Pazar faktörleri neyi ifade etmektedir?

Küreselleşmeyi hızlandıran dışsal faktörlerin başında pazardaki değişimler gelmektedir. Pazardaki değişimler dünyayı tek pazar olarak görmeye neden olan ve böylece küresel stratejilere temel oluşturan bir eğilim göstermektedirler. Küreselleşmeyi sürükleyen pazar faktörlerinin başlıcaları küresel müşterilerin ortaya çıkması, müşteri ihtiyaç ve taleplerinin homojenleşmesi, küresel pazarlama kanallarının var olması ve pazarlama uygulamalarının aktarılabilirliliği olarak sayılabilir. Bütün bu faktörlerin bir sektör veya ürün için geçerlik derecesi küresel strateji tercihi ve uygulamaları için kritik bir önem arz etmektedir.

Maliyet faktörleri neyi ifade etmektedir?

Maliyet yararları, küreselleşmenin başlıca yararı olarak görülebilir. Maliyet yararları; pazarlama ve üretimdeki ölçek ekonomileri, kapsam ekonomileri, ulaşım ve kaynak teminindeki verimlilikler ve diğer katma değer sağlayan faaliyetlerdeki sinerjiden kaynaklanabilir. Bütün bu maliyet tasarrufları küresel stratejiler izlemeyi sadece olanaklı hâle getirmemekte, aynı zamanda oldukça cazip hâle de getirmektedir. Ancak, maliyet tasarrufları her sektör için eşit yararlar sağlamamaktadır. Dolayısıyla, faaliyet gösterilen sektöre yönelik küresel strateji açısından maliyet yararlarının değerlendirilmesi gerekir.

Rekabet faktörleri neyi ifade etmektedir?

Rekabetin birçok sektörde küreselleşmesiyle işletmeler rekabetçi baskılarla karşı karşıya kalmaktadırlar. Rekabetçi baskılara cevap vermek için işletmeler pazarlar üstü rekabetçi pozisyonlar geliştirme ve faaliyetleri arasında entegrasyona gitme yollarına başvurmaktadırlar. Küresel strateji açısından bakıldığında, bir sektördeki rekabetin küreselleşme derecesinin yüksek veya düşük düzeyde olması stratejik tercihleri için önemli bir referans kaynağı olacaktır.

Teknoloji faktörleri neyi ifade etmektedir?

Şüphe yok ki küreselleşmeyi sürükleyen dışsal faktörlerin başında teknoloji gelmektedir. İletişim ve ulaşım teknolojilerindeki gelişmeler bir yandan pazarları birbirine yakınlaştırırken, diğer yandan işletme faaliyetleri arasında küresel ölçekte entegrasyonu olanaklı ve arzulanabilir kılmaktadır. Ancak teknoloji her sektöre aynı ölçüde küreselleşmeye yol açmamaktadır. Yüksek teknoloji yoğunluklu sektörler, küreselleşmeye doğru çok daha hızlı ve köklü değişimler geçirmesine yol açmaktadır. Bu tür sektörler standart pazarlama yaklaşımları gibi küresel stratejiler geliştirmeyi ve uygulamayı çok daha olanaklı ve cazip yapmaktadır.

Çevresel faktörler neyi ifade etmektedir?

Gidilen/gidilecek ülkenin yasaları, düzenlemeleri ve teşvikleri vb. çevresel faktörler de küreselleşmeyi sürükleyen ve motive eden dinamiklerdir. Benzer biçimde, tarife engelleri arasındaki benzerlikler, ürün standartları, pazarlama düzenlemeleri ve doğrudan yabancı yatırımlar için teşvikler de küreselleşmeyi teşvik edici faktörlerdir. Bazı sektörler yasal veya prosedürel düzenlemelere daha çok konu edilirken diğer bazıları hızla liberalleşmekte ve uluslararası rekabete açılmaktadır.

Küresel strateji geliştirmek için değerlendirilmesi gereken strateji boyutları nelerdir?

? Küresel Pazar katılımcılığı ? Ürün standardizasyonu ? Tek tip pazarlama yaklaşımı ? Entegre rekabetçi hareketler ? Katma-değerli aktivitelerin koordinasyonu ? Katma-değerli aktivitelerin yoğunlaşması

Küresel standardizasyonun üzerine oturduğu üç temel varsayım nedir?

? Tüketici ihtiyaç ve çıkarları dünya ölçeğinde ve artan bir hızda her geçen gün homojenleşme eğilimi göstermektedir; ? Dünyanın çeşitli ülke ve bölgelerinde yaşayan insanlar ürünleri farklılaştıran özellikleri, işlevleri ve tasarımından giderek gönüllü olarak vazgeçme ve ürünlerde yüksek kalite/düşük fiyatı tercih etme lehine bir eğilim göstermektedir; ? Üretim ve pazarlamada önemli ölçek ekonomileri küresel pazarlara arz yoluyla başarılabilir

Küresel ve yerel faaliyetlerin avantajlarından aynı anda faydalanmayı hedefleyen stratejilere ne denir?

Küresel (global) ve yerel (local) faaliyetlerin avantajlarından aynı anda yararlanmayı hedefleyen karma stratejilere glocalization denir. Karma strateji, küresel düşün, yerel hareket et biçiminde özetlenebilir.

Küreselleşme kavramını açıklayınız.

Küreselleşme, dünyanın küresel tek pazara dönüşmesi ve işletmelerin faaliyetlerinin uluslararasılaşarak ulus ötesi örgütsel yapıların ortaya çıkması ve yaygınlaşması olarak tanımlanabilir.

Farklı küreselleşme tanımlarının ortak noktaları nelerdir?

Her küreselleşme tanımı referans alınan disipline göre onun ekonomik, sosyo-kültürel ve siyasal yanlarına vurgu yapmaktadır. Ancak, bütün tanımlarda ortak olan bazı noktalar bulunmaktadır:

• Küreselleşme, uluslararasılaşmanın en son evresini temsil eder,
• Dünya ölçeğinde piyasaların entegrasyonuna işaret eder,
• Ekonomik, sosyal ve siyasal etkileşimin geçmişe göre artması ve süreç içe­risinde karşılıklı bağımlılık (interdependence) ve karşılıklı bağlantıların (interconnections) yoğun olarak yaşanması,
• Sermaye akışkanlığı, yatırımların, malların, hizmetlerin ve paranın küresel hareketliliğinin görülmesi,

• Geleneksel siyasal, kültürel ve coğrafi sınırları giderek aşan yeni toplumsal ağların ve faaliyetlerin ortaya çıkması küreselleşmenin öne çıkan özellikleri olarak ifade edilmektedir.

Ekonomik bakımdan küreselleşmenin etkileri nelerdir?

Ekonomik bakımdan küreselleşme ve etkileri şöyle özetlenebilir:

• Gerçek anlamda bütünleşmiş küresel pazarların sayısı artmaktadır. Üretim, sermaye hareketleri ve ticaret açısından dünya ekonomisi artan bir hızla bütünleşmektedir. Diğer bir ifade ile ulusal pazarların yerini küresel pa­zarlar almaktadır. Böylece, küresel pazarlar büyük işletmeler ve yatırımcılar açısından doğal stratejik çevre hâline gelmektedir.
• Küresel işletmelerin sayısı ve ağırlığı hızla büyümektedir. Ürettikleri ürün­lerin yalnızca yerel değil, aynı zamanda küresel tasarımını, üretimini ve da­ğıtımını planlayıp organize etmeye çalışan küreselleşmiş işletmeler sayısal ve etkinlik bakımından artış göstermeye devam etmektedir. Bu gelişmeler işletme yapıları üzerinde önemli etkiler yaratmaktadır.
• Ulus üstü yönetim ve düzenlemeyi sağlayan kurumlar ortaya çıkmakta, güçlenmekte ve meşrulaşmaktadır. Küresel düzeyde bir yönetim ve düzen­leme süreci seçilmemiş dünya hükûmetleri (G7, IMF, WTO, BIS; OECD, vd.) ve bölgesel blokların (AB, NAFTA, MERCOSUR, vd.) gittikçe artan önemine ve etkisine tanık olunmaktadır. Bunlar işletme stratejilerine yön vermeye ve ulusal pazar sınırlarının genişlemesine yol açmaktadır.

• Makroekonomik politikalarda küreselleşme eğilimi artmaktadır. 1980’lerin başından beri makroekonomik politikalarda küreselleşme gözlenmektedir. Parasalcı ve neoklasik paradigma resmî kurumlarda ve siyasi akımda rakip­siz bir konuma doğru gitmektedir. Bu durum müdahaleler yerine piyasa mekanizmasının işlerlik kazanmasına ve küresel işletmelerin faaliyetlerine uygun bir ortam oluşturmaktadır

Küresel strateji izlemenin yararları nelerdir?

Küresel strateji, bir şirket bünyesindeki alt birimin/işletmenin kaynaklarını di­ğer alt birimlerin/işletmelerin rekabet gücünü artırmak için geliştirmeyi amaçlar. Diğer bir ifade ile küresel strateji tercihi ile işletme;

• Araştırma ve geliştirme (Ar-Ge), üretim ve pazarlama alanlarında ölçek ekonomilerinin etkilerinden kaynaklanan maliyet avantajlarından,
• Aynı marka ve reklam stratejilerinin benimsenmesinden dolayı ulus ötesi tutarlı şirket/marka imajı tanınmışlığı ve
• Uluslararası faaliyet ve koordinasyon yoluyla sağlanan düşük yönetsel kar­maşıklıkların faydalarını elde eder.

Sektörler uluslararasılaşma derecelerine göre hangi sınıflara ayrılır?

Sektörleri uluslararasılaşma derecelerine göre dört ana sınıfa ayırmak olanaklı gö­rünmektedir:

• Korunaklı Sektörler
• Ticarileşen Sektörle
• Çok Uluslu Sektörler
• Küresel Sektörler:

Uluslararasılaşma seviyelerine göre ticarileşen sektörleri açıklayınız.

Eğer bir sektör doğrudan yabancı yatırımlara konu olmuyorsa, ancak uluslararası ticarete yüksek düzeyde konu oluyorsa bun­lara ticarileşen sektörler denebilir. Bu sektörlerde ürünler ulusal farklılaş­tırmaya tabi tutulmuyor ve ölçek ekonomilerini (yüksek sayıda üretimi) gerektiriyorsa o zaman, ticaret yoluyla uluslarasılaşmaya gidildiği söylene­bilir. Bu sektörlere en iyi örnekler savunma donanımı, ticari uçaklar, gemi yapımı ve bilgisayar kutuları oluşturur.

Uluslararasılaşma seviyelerine göre korunaklı sektörleri açıklayınız.

Bu sektörler uluslararası ticarete ve doğrudan yaban­cı yatırımlara pek konu olmayan ve dolayısıyla küresel rekabete karşı ko­runaklı olan sektörlerdir. Bu sektörlere, yerel hizmet sunumu için bölünmüş (fragmente olmuş) sektörler (kuru temizleme, berber/kuaförler, oto tamircileri), bazı küçük ölçekli üreticiler (el ustalığına dayanan zanaatçı­ları, inşaatçılar/ev üreticileri) ve uluslararası ticarileştirilmeye olanak ver­meyen ürün üretiminde bulunan sektörler (taze süt, dondurma, mobilya) örnek olarak verilebilir. 1990’lara kadar korunaklı sektörler arasında yer alan, ancak daha sonra uluslararası ticarete ve yatırımlara konu olan bazı sektörlerden söz edilebilir. Bunlar bankacılık, sigortacılık, perakendecilik, telekomünikasyon ve çimento sektörleri olarak sayılabilir. Diğer bir ifade ile bir zamanlar korunaklı olan sektörler, daha sonra uluslararası rekabete açılabilir.

Uluslararasılaşma seviyelerine göre küresel sektörleri açıklayınız.

Eğer bir sektör hem doğrudan yabancı yatırımlara hem de uluslararası ticarete konu oluyorsa küresel bir özellik gösterdiği söylene­bilir. Küresel sektörlere otomotiv, elektronik ürünler, petrol, telekomüni­kasyon donanımları, yarı iletkenler örnek verilebilir

Küresel işletmelerin özellikleri nelerdir?

Küresel işletmelerin öne çıkan ortak özellikleri şöyle sıralanabilir:

• Dünyayı büyük bir pazar olarak kabul ederler,
• Çok sayıda ülkede iş yapan değil, ulusal sınırları tamamen görmezlikten gelen işletmelerdir,
• Düşük maliyet ve yüksek kaliteli ürünler için en uygun küresel kaynaklar­dan yararlanırlar,
• Bütün dünyayı temel alarak operasyonlarını planlar, koordine eder ve ger­çekleştirirler,
• Sermayelerinin ulusal kimliği önemini yitirmiştir,
• Ulusal ve bölgesel sınırların engel teşkil etmemesi için kaynaklarını ve ye­teneklerini sürekli olarak kontrol eder ve yeniden organize ederler,
• Mutlak olarak büyük ölçekli değildirler; esneklik üstünlüğünden yararlan­mak için küçülmeyi tercih edebilirler.

Küresel işletmelerle çok uluslu işletmelerin ortak özellikleri nelerdir?

Çok uluslu ve küresel işletmelerin bazı ortak özellikleri ise şöyle sıralanabilir:

• Birden fazla ülkede faaliyet gösterirler,
• Çalışanları her tür etnik, din ve ulusal kökenden oluşur,
• Kendilerine özgü kurum kültürleri vardır,
• Yenilikçidirler.

Küresel stratejiyi farklılaştıran özellikler nelerdir?

Küresel stratejiyi farklılaştıran belirgin özellikler şöyle özetlenebilir:

• Bir işletmenin farklı ülkelerdeki rekabet konumu önemli bağımlılıklar içe­riyorsa o zaman küresel stratejiden söz edilebilir. Bunun için asit test, eğer söz konusu işletmenin bir ülkedeki konumunun daha iyi olması bir başka ülkedeki konumunun sayesinde gerçekleşiyorsa bunun bağımlılık ilişkisi­nin sonucu olduğu söylenebilir.
• Karşılıklı bağımlılığın kaynakları belirsiz değilse küresel stratejiden söz edilebilir. Daha iyi bir konuma yol açan bağımlılıklar ölçek ekonomilerin­den, içsel deneyim birikiminden, küresel marka isimlerine sahip olmadan, öğrenme eğrisi etkisinden ve birçok pazarda aynı anda bulunmanın sağla­dığı opsiyon değerinden kaynaklanabilir.
• Bir şirket küresel strateji izliyorsa dünya ölçeğinde yürüttüğü faaliyetleri arasında konfigürasyon ve koordinasyon sağlıyor demektir.
• Küresel strateji izleyen bir şirkette, aynı zamanda, organizasyonel yapı da küresel stratejinin sonucu veya onunla uyum içerisindedir.

Küresel stratejiyi belirlemek için hangi unsurlara bakılmalıdır?

Ana hatlarıyla düşünüldüğünde, küresel stratejiyi belirlemek için şu temel un­surlara bakılabilir;

• İçsel organizasyonel kaynaklar
• Dışsal sektörel küresel sürükleyiciler ve
• İçsel ve dışsal faktörlere bağlı olarak da olası küresel strateji seçenekleri.

Küresel strateji geliştirmek için değerlendirilmesi gereken içsel organizasyonel faktörler nelerdir?

Küresel strateji geliştirmek için değerlendirilmesi gereken içsel organizasyonel faktörler:

• Pazar yönelimlilik
• Yönetsel yönelimlilik ve kararlılık
• Örgüt kültürü
• Örgütsel kabiliyetler
• Uluslararası deneyim

Küresel strateji geliştirmek için değerlendirilmesi gereken dışsal sektörel küreselleşme sürükleyicileri nelerdir?

Küresel strateji geliştirmek için değerlendirilmesi gereken dışsal sektörel küreselleşme sürükleyicileri:

• Pazar faktörleri
• Maliyet faktörleri
• Rekabet faktörleri
• Teknoloji faktörleri
• Çevresel faktörler

Küresel stratejilerin boyutları nelerdir?

Küresel Strateji Geliştirmek İçin Değerlendirilmesi Gereken Strateji Boyutları:

• Küresel pazar katılımcılığı
• Ürün standardizasyonu
• Tek tip pazarlama yaklaşımı
• Entegre rekabetçi hareketler
• Katma-değerli aktivitelerin koordinasyonu
• Katma-değerli aktivitelerin yoğunlaşması

Küresel strateji boyutlarından ürün standardizasyonunu açıklayınız.

İletişim ve ulaşım teknolojilerindeki ilerlemeler ve dünya ölçeğinde artan seyahatler dünya pazarlarını homojenleştirmektedir. Dünyanın farklı bölgelerindeki tüketiciler, her geçen gün daha fazla aynı ürünleri talep etmekte ve aynı tercihleri yapma eğilimi göstermektedirler. Buna cevap vermek üzere, her ülkeyi ayrı ayrı ele alan çok uluslu stratejiler yerine, küresel strateji dünyanın her yerinde standardize edilmiş ürünü satacak yaklaşımlar ve araçlar geliştirmelidir. Bunun en etkili yollarından biri yüksek kaliteli ürünleri düşük fiyatlarla satmayı olanaklı kılacak stratejiler geliştirmekten geçmektedir. Küresel tüketiciler, o zaman, yüksek kaliteli ancak düşük fiyatlı ürünleri lokal özgün ürünlere tercih edeceklerdir.

Küresel strateji boyutlarından entegre rekabetçi hareketleri açıklayınız.

Küresel şirket olmanın gerekenlerden biri de karşılıklı bağımlılık durumlarını yöneterek farklı faaliyetler arasındaki sinerjiden faydalanmayı başarmaktır. Dolayısıyla, küresel stratejinin özü, dünyadaki ana pazarlarda şirketin rekabetçi hareketlerini entegre etmeyi sağlamaktır

Küresel standardizasyonun üzerine oturduğu üç temel varsayım nelerdir?

Küresel standardizasyonun üzerine oturduğu üç temel varsayım bulunmaktadır:

• Tüketici ihtiyaç ve çıkarları dünya ölçeğinde ve artan bir hızda her geçen gün homojenleşme eğilimi göstermektedir;
• Dünyanın çeşitli ülke ve bölgelerinde yaşayan insanlar ürünleri farklılaştı­ran özellikleri, işlevleri ve tasarımından giderek gönüllü olarak vazgeçme ve ürünlerde yüksek kalite/düşük fiyatı tercih etme lehine bir eğilim göster­mektedir;
• Üretim ve pazarlamada önemli ölçek ekonomileri küresel pazarlara arz yo­luyla başarılabilir.

Küresel stratejilere yöneltilen eleştiriler nelerdir?

Öncelikle, tüketici zevk ve çıkarlarında homojenleşme varsayımı tartışmalıdır. Bulgular homojenleşmenin yaşandığını iddiasını desteklememektedir: Ulus ötesine taşan tüketici grupları arasındaki az bir benzerlik bulunmaktadır. Araştırmalar ülkeler içerisindeki ve ulus ötesi farklılıkların benzerliklerden çok daha fazla olduğunu göstermektedir. İkinci varsayıma gelince, yüksek kalite/düşük fiyat tercihinin tek tipleştirdiği ürünlerin yaygın bir şekilde tüketime konu olduğunu ileri sürmektedir. Hâlbuki sadece elektronik eşya gibi birkaç sektör, fiyatı ve kalitesiyle kabul görmüş homojen ürünlere sahiptir. İddia edilenin tersine, iç pazarların segmentasyonuna yol açan ülke-içi talep farklılaşmalarında artışlar gözlenmektedir. Farklılaşan talebe yönelik olarak kalite ve fiyat farklılaştırmasının dışında, ürün özellikleri, işlev ve tasarımları önem kazanmaktadır. Üçüncüsü, günümüzde fabrika otomosyonundaki gelişmelerin esnek, düşük-maliyet, düşük ölçek, yüksek çeşitlilik operasyonlarını olanaklı kıldığı göz önüne alındığında küresel standardizasyonun sağlayacağı ölçek ekonomileri avantajı varsayımı da sorgulanabilir.

Glokalizasyon kavramını açıklayınız?

Uluslararasılaşma stratejisinin koşullara bağlı olarak geliştirilmesi ve uygulanması gerekmektedir. Ayrıca belirtmek gerekir ki küresel ve çok uluslu alternatif stratejileri bir spektrumun iki aşırı ucu olarak da görmek olanaklıdır. Bir uçta tam standartlaşmaya dayanan küresel strateji, diğer uçta ise tümüyle yerel pazara cevap vermeye odaklanmış çok uluslu stratejiler. Spektrumun bu iki aşırı ucu arasında yer alan birçok karma stratejik alternatiften söz edilebilir. Uygulamada her iki strateji aynı anda izlenilerek ürünün hem küreselleştirilebilecek kısmının hem de yerel ihtiyaçlara uyarlanarak elde edilecek avantajları birden elde etmeyi başarma stratejisi güdülebilir. Hem küresel (global) hem yerel (local) faaliyetlerin avantajlarını birleştiren bu karma stratejiler “glocalization” olarak isimlendirilmektedir. Bu karma strateji “küresel düşün, yerel hareket et” olarak özetlenen stratejidir. Buna iyi bir örnek KFC’dir. Japon pazarına girişinden hemen sonra, KFC uluslararası stratejisinde üç değişikliğin olması gerekir. Birincisi, ürün biçim ve büyüklük olarak değişmeliydi çünkü Japonlar lokma büyüklükteki yiyecekleri tercih ederler. İkincisi, sunumun yapıldığı yerlerin bağımsız alanlarda değil kalabalık şehir yiyecek mekânlarına taşınmalıydı. Üçüncüsü, KFC bütün teknik danışmanlık ve standartlar sunmasına rağmen uygun kalitede tavukların arzını sağlayacak sözleşmelerin yerel olarak pazarlığı konu edilmeliydi. Çekirdek stratejideki bu her bir adaptasyon kritik bir öneme sahipti. Bununla birlikte küresel strateji özü itibarıyla değişmemişti.