İnsan Kaynakları Yönetimi Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

İşe alıştırma kavramını tanımlayınız.

İşe alıştırma yeni çalışana işletmenin geçmişine, kültürüne, işlerdeki davranış biçimlerine, fiziki ve sosyal altyapısına ilişkin temel bilgilerin verildiği bir işe alıştırma uyumlaştırma sürecidir.

İşe alıştırma eğitimi kavramını tanımlayınız.

İşletmeye iş için başvuran bir çalışan adayının, bu dileğinin kabul edilmesinden sonra, işletmenin yeni bir çalışanı olarak işe başlayabilmesi konusunda yapılan eğitime işe alıştırma eğitimi denir.

İşe alıştırma programı düşünüldüğünde işe yeni başlayanların öğrenmek istediği konular neler olabilir?

İşe alıştırma programı kapsamında neler aktarılması gerektiği konusunda yapılan bir araştırmada, işe yeni başlayanların merak ettiği, öğrenmek istediği konular şunlardır:

• Çalışanın alışılmış (rutin) günlük iş yaşantısı
• Çalışana sağlanan çeşitli çıkarlar ve hizmetler
• Çalışan (personel) politikaları
• İş güvenliği
• İşletme örgütü ve eylemleri
• İşletmenin mal ve hizmetleri
• İşletmenin politikası ve geçmişi

Başarılı bir işe alıştırma programı içinde yer alması gereken konular nelerdir?

1. İşletmenin Tanıtımı
   - İşletmenin tarihi,
   - İşletmenin örgütsel yapısı,
   - Üst yönetim pozisyonları ve bu görevleri yürüten yöneticilerin isimleri,
   - Üretilen mal veya hizmetler,
   - Üretim hattı,
   - Üretim süreci,
   - İşletmelerin kural ve politikaları,
   - Disiplin sistemi,
   - Güvenlikle ilgili düzenlemeler,
   - Personel el kitabında yer alan bilgilerin açıklanması.
2. Personel Haklarının Açıklanması
   - Ücret ödeme yöntemleri ve günleri,
   - Resmî tatil ve bayram izinleri,
   - Çalışma saatleri ve mola süreleri,
   - Personelin eğitim hakları,
   - Sigorta düzenlemeleri,
   - Emeklilik programları,
   - Personele sağlanan hizmetler,
   - Danışma ve rehabilitasyon programları.
3. Tanıştırma
   - İlk yöneticiyle,
   - Diğer yöneticilerle,
   - Eğitimcilerle,
   - Çalışma arkadaşlarıyla,
   - Personel danışmanlarıyla.
4. İşle İlgili Bilgilerin Açıklanması
   - Çalışma yeri,
   - İşi oluşturan görevler,
   - İş güvenliği,
   - İşin konumu,
   - İşin amacı,
   - İşin diğer işlerle olan ilişkisi.

İşletmelerin işe alıştırma programlarını uygularken başvurdukları yöntemler nelerdir?

İşletmelerin başvurdukları yöntemler; işletmeyi tanıtıcı yayınlar, konferanslar, açık oturumlar, grup toplantıları, görsel teknikler, işletme gezileri, üstler veya uzmanlarca yürütülecek bireysel görüşmeler şeklinde sıralanabilir.

İnsan kaynakları eğitiminin amaçlarını sıralayınız.

İnsan kaynakları eğitiminin amaçları; işini daha iyi yapabilmesi için personele gerekli bilgi, beceri ve yeteneği kazandırmak; çalışma grubuna, bölümüne, işletmeye uyum sağlamasına yardımcı olmak ve başka bir göreve atanabilmesi ya da yükseltilebilmesi için hazırlamak olarak sıralanabilir.

Eğitim kavramını tanımlayınız.

Eğitim; işletme içinde ya da dışında, formal programlar yolu ile ya da kendi kendine ya da tecrübe kazanma yoluyla kişinin bilgi, yetenek ve becerilerinde değişiklik yapma faaliyetidir.

Yetiştirme kavramını tanımlayınız.

Yetişrime; belirli kademelerdeki belirli işleri yapabilmek için gerekli olan bilgi, yetenek ve davranışların kazandırılması sürecidir. Bir üst kademeye yükselecek personele o kademede yapacağı işin gereklerini öğretmek, yeni alınan bir makinenin nasıl çalışacağını öğretmek, yetiştirme faaliyetlerine örnektir. Yetiştirme, verimli çalışmak için gerekli işleri doğru yapmak (doing things right) olarak tanımlanabilir.

Geliştirme kavramını tanımlayınız.

Geliştirme kavramı, yetiştirme gibi spesifik bir amacı gerçekleştirmek ve kısa vadeli olmak yerine yöneticiyi organizasyonda değişim yapacak bir eleman olarak ele alarak, onun organizasyonun iç yapı ve işleyişini, toplum içindeki yerini, kendi rolünü daha iyi görebilme ve yapabilmesi için yetiştirilme ve eğitilmesini ifade etmektedir. Bu nedenle geliştirme, yöneticinin “doğru işler yapması” (doing the right things) için değiştirilmesidir.

Eğitim ve geliştirme sürecinin aşamalarını sıralayınız.

Bir eğitim ve geliştirme programının süreci;

1. İhtiyacın analizi,
2. İçeriğin tasarlanması,
3. Eğitimin yapılması ve
4. Sonuçların değerlendirilmesi aşamalarından oluşmaktadır.

Eğitimin başarısının belirlenmesi amacıyla kullanılan yöntemler nelerdir?

Eğitimin başarısının belirlenmesi amacıyla kullanılan yöntemler; test-tekrar yöntemi, önceki-sonraki performans yöntemi ve deney-kontrol grubu yöntemi olarak sıralanabilir.

Geleneksel eğitim yöntemlerini sıralayınız.

Geleneksel eğitim yöntemleri; iş başında eğitim ve iş dışında eğitim olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

İş başı eğitim yöntemleri sıralayanız.

İş başı eğitim yöntemleri; yönetici gözetiminde eğitim, yetki göçerimi yoluyla eğitim, formen aracılığıyla eğitim, iş rotasyonu, takım çalışmaları yoluyla eğitim ve işe alıştırma eğitimi şeklinde sıralanabilir.

İş dışı eğitimin üstün yönleri nelerdir?

Çalışanın işinden uzaklaşarak yalnızca eğitim konularına daha iyi odaklanabilmesi, birden fazla çalışanın aynı anda eğitim almasının maliyet, zamana avantajı sağlaması ve çalışanlar arasında iletişimi arttırması eğitmenlerin uzman olması ve her türlü eğitim araç, gerecinin kullanımına olanak tanıyan ve öğrenme için çok elverişli ortamlarda yapılması, birden fazla eğitim yönteminin birarada uygulanabilmesi, eğitim maliyetlerinin ve eğitim süresinin kolay hesaplanabilmesi, eğitim konularının planlı ve programlı hazırlanabilmesi, çalışana teorik bilginin yanında farklı uygulamalar hakkında da bilgi edinme olanağı tanıması yöntemin üstünlükleri arasındadır.

İş dışı eğitim yöntemlerini sıralayınız.

İş dışı eğitim yöntemleri; konferans, seminer ve kurslar, T grup yöntemi, örnek olay yöntemi, rol oynama yöntemi, işletme oyunu yöntemi, beklenen sorunlar eğitimi, açık hava eğitimleri ve eşbenzetim eğitimleri olarak sıralanabilir. 

İş başı eğitimin üstün yönlerini sıralayınız.

İşbaşı eğitim yöntemleri çalışanın işin başından ya da çalışma ortamından uzaklaşmadan eğitimin yapılması olanağı tanır. Daha az maliyetli olma, eğitim süresince işlerin aksamaması, çalışanın öğrendiklerini uygulamalı olarak yapabilmesi, çalışanın işe ve ortama uyum sağlaması gibi üstünlükleri vardır.

İş başı eğitimlerinin arasında yer alan rotasyon uygulamasının yararlarını sıralayınız.

Rotasyon uygulamasının yararları şunlardır:

• Çalışanlardan biri işe gelmediğinde ya da işten ayrıldığında yerine geçecek kişi kolaylıkla bulunur.
• Çalışanların gün boyunca aynı işi yaparak sıkılmaları, tekdüzelikten kurtulmaları sağlanır. Otomasyonun yol açtığı monotonluktan kurtulmak amaçlanır.
• Bütün çalışanlara, özellikle yönetici adaylarına işletmenin farklı bölümlerinde bulunarak genel işleyişi öğretilir
• İşletme içinde bütün çalışanların birbirini tanıması, kaynaşması sağlanır.
• Çalışanları bilinçlendiriri ve işletmede kendinin hangi bölümde daha çok
  katkıda bulunacağını, memnun olacağını görmesini sağlar.

E-öğrenme kavramını tanımlayınız.

E-Öğrenme (e-Learning) geleneksel eğitim yöntemlerinden dışında, öğretmen ve öğrencinin farklı ortamlarda bulunduğu, İnternet aracılığıyla bağlantının kurulduğu modern bir eğitim yöntemidir.

E-öğrenme yöntemlerinden biri olan senkron öğrenme uygulamasını açıklayınız.

Senkron e-Öğrenme geleneksel yüz-yüze sınıf eğitiminin benzerinin ağ üzerinden sanal ortamda gerçekleştirilmesidir. Senkron ders sunumunda öğretim elemanı ders İnternet üzerinden canlı (eş zamanlı) olarak gerçekleştirir. Sanal derslik (virtual classroom) olarak da adlandırılan bu uygulamada öğrencileri bir mekânda toplanarak dersi tek bir (büyük) ekran üzerinden takip edebilecekleri gibi her bir öğrenci farklı mekândan kişisel bilgisayarı üzerinden derse dahil olabilir. Öğretim elemanı dersi senkron (canlı) olarak; yansı (slayt) sunumu, video konferans, uygulama paylaşımı (application sharing) veya paylaşımlı beyaz tahta (ekran) (shared white board) araçlarını kullanarak yapabilir. Öğrencilerin ders sunumu sırasında veya sunum sonunda sesli olarak ya da anlık mesajlaşma yoluyla öğretim elemanı ile etkileşime girebilirler. Öğretim elemanı ders sunumu sırasında yoklama yapabilir, küçük sınav uygulayabilir veya öğrencilerin küçük gruplar hâlinde çalışmalarını isteyebilir.

E-öğrenme yöntemlerinden biri olan asenkron e-öğrenmeyi açıklayınız.

Asenkron e-Öğrenmede öğrenen ve öğretim elemanı arasında canlı (eş zamanlı) etkileşim yoktur ve öğrenenin çalışma zamanı ve ne kadar süreyle çalışacağı kendisi tarafından belirlenir.

E-öğrenmenin üstün yönlerini sıralayınız.

e-Öğrenmenin sahip olduğu üstün yönleri şu şekilde özetlenebilir:

• Birey öğrenme kapasitesine göre konuyu istediği derinlikte öğrenebilir.
• Eğitim masraflarında önemli yer tutan yol masrafları ve diğer harcamaları önemli ölçüde azaltır.
• Bireyin kendi hızında, iş süreçlerini ve üretimi aksatmadan kısa zamanda eğitim almasını sağlar.
• Bireyin belli bir zaman diliminde ihtiyaç duyduğu bilgiye anında erişmesine ve istenilen yer ve zamanda eğitimin alınmasına olanak verir.
• Edinilen bilgilerin hızlı bir şekilde hayata geçirilmesine yardımcı olur.

E-öğrenme yöntemlerini sıralayarak açıklayınız.

Sanal sınıf: Eğitim alan personelin yüz yüze eğitim verilen sınıflara benzer şekilde, sanal ortamda etkileşimde bulunmasını sağlayan uygulamalardır.

Bağımsız Kurslar: Öğrenenlerin belli bir konuyu kendi kendilerine öğrenmelerini sağlayacak şekilde tasarlanan bağımsız eğitim içerikleridir.

Oyunlar ve Benzetimler (Simülasyonlar): Bu uygulamalarda, yeni şeylerin keşfi ve benzetimlere dayalı faaliyetlerle öğrenme gerçekleşir. Gelecekte giderek daha çok uygulanacak olan online simülasyonlar katılımcılara deneyerek ve yaşayarak öğrenme fırsatları sunmakta ve öğrenme katsayısını yükseltmektedir.

Mobil Öğrenme: Akıllı telefonlar, avuç içi bilgisayarlar gibi mobil cihazlar yoluyla e-öğrenme faaliyetlerinde bulunmayı ifade eder