İşletme Yönetimi Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Yetki nedir?

Yetki, başkalarını amaçlara doğru yönlendirmek ve onlara iş yaptırabilmek için yöneticinin sahip olduğu bir haktır.

Sorumluluk nedir?

Sorumluluk, çalışanın kendisine verilen faaliyetleri yerine getirme yükümlülüğüdür. 

Güç nedir?

Güç ise başkalarını etkileyebilme, istenildiği yönde davranışa sevk edebilme yeteneğidir.

Yöneticinin sahip olduğu güç kaynakları nelerdir?

Yöneticinin sahip olduğu güç kaynakları; ödüllendirme gücü, zorlayıcı güç, yasal güç, uzmanlık gücü ve karizmatik güçtür.

Liderlik nedir?

Liderlik, örgütsel amaçları başarmada yöneticilerin astlarını etkilemek ve iş görmelerini sağlamak amacıyla sahip oldukları bazı güçleri kullanabilme yetenekleridir.

Davranışsal Liderlik Teorisine göre liderlik nasıl ortaya çıkmaktadır?

Davranışsal Liderlik Teorisine göre liderlik, liderin özelliklerinden çok, onun davranışlarının grup tarafından kabullenilmesi ve beğenilmesiyle ortaya çıkmaktadır

X Teorisine göre lider nasıl bir davranış göstermektedir?

X Teorisine göre lider, insanı örgüt amaçlarına uyan pasif bir unsur olarak kabul etmekte ve otoriter bir davranış göstermektedir.

Y Teorisine göre lider nasıl bir davranış göstermektedir?

Y Teorisine göre lider, insanı güdülenmeye ve sorumluluk yüklenmeye açık bir unsur olarak kabul etmekte ve demokratik bir davranış göstermektedir.

Fred Fiedler’in Etkin Liderlik Teorisi, liderlerin davranışlarının etkinliğini belirleyen hangi değişkenler üzerinde durmaktadır?

Fred Fiedler’in Etkin Liderlik Teorisi, durumsallık yaklaşımları içinde en çok bilinen modellerden birisi olup, liderlerin davranışlarının etkinliğini belirleyen üç önemli değişken üzerinde durmaktadır. Bunlar;

• Lider ile astlar arasındaki ilişkiler: Liderin astlar tarafından benimsenme derecesini ifade etmektedir. Eğer lider sevilip sayılıyor ve güven duyuluyorsa liderlik için olumlu bir ortam var demektir.
• İşin niteliği: İşlerin yapılması ile ilgili olarak önceden belirlenmiş belirli yol ve yöntemlerin bulunup bulunmaması ile ilgilidir. İşlerin planlanmış ya da planlanmamış olmasına göre gösterilecek liderlik davranışları da farklılık gösterecektir.
• Liderin yetki derecesi: Liderin ödüllendirme, cezalandırma ve terfi ettirme yetkilerin derecesini ifade etmektedir. Yetkiler fazla ise liderlik için olumlu, yetkiler az ise olumsuz bir ortama işaret etmektedir.

Amaç-Yol Teorisi, insan davranışını etkileyen hangi faktörler üzerinde durmaktadır?

Amaç-Yol Teorisi, durumsallık kuramlarından bir diğeridir. Robert House ve Martin Evans tarafından geliştirilmiştir. Bu kuram, büyük ölçüde Vroom’un güdüleme konusundaki Bekleyiş Kuramına (motivasyon teorileri kısmında açıklanmaktadır) dayanmakta ve insan davranışını etkileyen iki faktör üzerinde durmaktadır. Bunlar;

• Kişinin belirli davranışlarla belirli sonuçlara ulaşacaklarına dair inançları (bekleyiş)
• Bu sonuçlara kişinin verdiği değer (valens)

Etkileşimci Liderlik Teorisi nedir?

Etkileşimci Liderlik Teorisi, lider ile astlar arasında, liderin görevlerini yerine getirmesi ve astların istek ve ihtiyaçlarını karşılaması konusunda karşılıklı değişimi konu alan, geleneklere ve geçmişe bağlı bir liderlik teorisidir. Yaratıcılık ve yenilikçilik yerine örgütteki mevcut prosedürleri yerine getirmeyi, çalışanların daha verimli ve etkin bir şekilde faaliyet göstermesini amaçlamaktadır.

Karizmatik Liderlik Teorisi nedir?

Karizmatik Liderlik Teorisi, liderin astlarını etkileyebilmesi ve yönlendirmesi konusunda karizmatik özelliklerin önemli bir rol oynadığını savunan liderlik teorisidir. Karizma, kelime anlamı olarak çekicilik, etkileyicilik, doğuştan gelen büyüleyici özellik şeklinde tanımlanabilmektedir.

Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Teorisi ihtiyaçları nasıl sıralar?

Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Teorisi, motivasyon teorileri arasında en çok bilinenidir. Bu teoriye göre insan ihtiyaçlarını beş ana grupta toplanmak mümkündür. Bunlar; en ilkel düzeydeki ihtiyaçlardan en yüksek düzeydeki ihtiyaçlara göre sıralanmaktadır.

• Fizyolojik ihtiyaçlar (yeme, içme barınma, uyuma, hayatını sürdürme) 
• Güvenlik ihtiyaçları (can ve iş güvenliği, tehlikelerden korunma)
• Sosyal ihtiyaçlar (bir gruba üye olma, kabul edilme, dostluk)
• Kendini gösterme ihtiyacı (topluluk içinde tanınma, saygı görme, prestij kazanma, kendine güvenebilme)
• Kendini gerçekleştirme (tamamlama) ihtiyacı (kişisel başarı, yaratıcı olma, kendisini geliştirme, farklılık yaratma)

Her bir basamaktaki ihtiyaç tatmin edildikçe ortaya birtakım yeni ihtiyaçlar çıkmakta ve bu süreç birbirini takip etmektedir. Yöneticiler çalışanların hangi ihtiyacını tatmin etmek istediğini anlayabilirse, o ihtiyaçlarını tatmin edebileceği ortamı yaratarak onların belirli yönde davranmalarını sağlayabilir.

McClelland’ın Başarma İhtiyacı Teorisi, bireyin ihtiyaçlarını nasıl gruplandırmaktadır?

McClelland’ın Başarma İhtiyacı Teorisi, bireyin ihtiyaçlarını üç grup altında toplamaktadır. Bu ihtiyaçlardan her birinin farklı tip tatmin duygusu doğuracağını ileri sürmektedir.
• İlişki Kurma İhtiyacı (başkaları ile ilişki kurma, bir gruba girme, sosyal ilişkiler geliştirme)
• Güç Kazanma İhtiyacı (üstün olma, otorite sahibi olma, başkalarını kontrol
altında tutma, güçlü olma)
• Başarma İhtiyacı (en iyi olma, mükemmel olma, ulaşılması güç amaçlara
ulaşma)

Skinner’in Şartlandırma Teorisi nedir?

Skinner’in Şartlandırma Teorisi, davranışların karşılaşılan sonuçlar tarafından şartlandırıldığını savunan ve bunu sonuçsal şartlandırma olarak adlandıran teoridir. Ödüllendirme ve cezalandırma bu tür şartlanmanın iki önemli elemanıdır. Kişi davranışlarının tekrarlanma olasılığını yükselten her sonuç, ödül olarak; bu olasılığı azaltan her türlü fiziksel veya zihinsel olay da ceza olarak nitelendirilebilir. Kişi gösterdiği davranışın sonucuna göre ya aynı davranışı gösterecek ya da bu davranıştan vazgeçecektir. Örneğin, işe geç gelen bir personel, amiri tarafından hoş görülürse geç gelmeye devam edecek, cezalandırma karşısında ise geç gelme davranışını tekrarlamayacaktır.

Adams’ın Eşitlik Teorisi nedir?

Adams’ın Eşitlik Teorisi, kişi kendi çabasıyla elde ettiği sonucu, başkalarının sarf ettiği çaba ve elde ettiği sonuçla kıyaslamaktadır. Eğer kişi, elde ettiği ve kendi çabası ile bir başkasının aldığı ödül ve gösterdiği çaba arasında bir eşitsizlik olduğunu algılarsa bu durum motivasyonunu düşürecektir. Bu doğrultuda benzer işleri yerine getiren çalışanlar benzer şekilde değerlendirilmeli ve ödüllendirilmeli sonucuna ulaşılmaktadır.

Locke’un Amaç Teorisi nedir?

Locke’un Amaç Teorisi, kişilerin belirlediği amaçların, onların motivasyon derecelerini de belirleyeceğini savunmaktadır. Erişilmesi zor ve yüksek amaç belirleyen bir kişi, elde edilmesi gayet kolay amaçlar belirleyen bir kişiye oranla daha yüksek performans gösterecek ve daha fazla motive olacaktır.

Kapsam teorileri nelere önem vermektedir?

Kişinin içinde bulunan ve kişiyi belirli yönlerde davranışa sevkeden faktörleri anlamaya önem vermektedir. Kişiyi anlamaya, kişinin içinde bulunan faktörlere hitap ederek kişiyi motive etmeye önem vermektedir.

Süreç teorileri hangi varsayıma dayanmaktadır?

Kişinin dışında, çevresinde bulunan dışsal faktörlere ağırlık vermektedir. Bu teoriler, kişilerin davranışlarının dışsal faktörler tarafından kontrol edildiği varsayımına dayanmaktadır.

Karizmatik liderlerin davranışları nasıl gruplanmıştır?

Karizmatik liderlerin davranışları altı grupta toplanmaktadır:

• Vizyon ve net ifade
• Çevresel duyarlılık
• Geleneksel olmayan davranış
• Kişisel risk alma
• Astların ihtiyaçlarına duyarlılık
• Statükoya başkaldırma