Kamu Yönetimi Dersi 5. Ünite Özet

Giriş

Türkiye’nin kamu yönetimi yapısı, örgütlenme ilkelerine göre, merkezî yönetim ve yerinden yönetim kuruluşları olmak üzere iki ana grupta toplanmaktadır. Merkezî yönetim, ülkedeki temel ve genel hizmetleri yürüten kurum ve kuruluşlardan meydana gelir. Bu yapı, başkent örgütü / merkez örgütü ve taşra örgütü olmak üzere iki kademeden oluşur.

Merkez (Başkent) Örgütü

Türk kamu yönetiminin merkez örgütünde Cumhurbaşkanı ve bakanlıklar yer alır ve yardımcı kuruluşlar da merkez örgütü içinde değerlendirilmektedir.

Cumhurbaşkanı; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 1 halk oylamasında kabul edilmesiyle birlikte Türkiye parlamenter sistemden başkanlık sistemine geçmiştir. Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu’ndan oluşan yürütme organı, Bakanlar Kurulu’nun kaldırılmasıyla birlikte teke inmiştir.

Adaylık ve Seçimi; Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş¸, yüksek öğrenim yapmış¸, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk Vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir. Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü¨ ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday, cumhurbaşkanı seçilir. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilir. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde, sadece Cumhurbaşkanı seçimi yenilenir. Seçimlerin tamamlanamaması halinde, yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut Cumhurbaşkanının görevi devam eder. Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin TBMM üyeliği sona erer. Cumhurbaşkanı görevine başlarken ant içer.

Görev ve Yetkileri; Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri, Anayasanın 104. maddesinde ayrıntılı olarak sayılmıştır.

• Cumhurbaşkanı Devletin başıdır ve yürütme yetkisine sahiptir.
• Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyeti’ni ve Türk milletinin birliğini temsil eder.
• Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde açılış¸ konuşmasının yapar.
• Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verir.
• Kanunları yayımlar ve kanunları tekrar görüşülmek üzere TBMM’ye geri gönderir.
• Kanunların, TBMM iç tüzüğünün tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasa’ya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesi ile Anayasa Mahkemesi’nde iptal davası açar.
• Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atar ve görevlerine son verir, ayrıca üst kademe kamu yöneticilerini atar, görevlerine son verir.
• Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyeti’nin temsilcilerini gönderir, Türkiye Cumhuriyeti’ne gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul eder
• Milletlerarası antlaşmaları onaylar ve yayımlar.
• Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunar ve Milli güvenlik politikalarını belirler ve gerekli tedbirleri alır.
• TBMM adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil eder.
• Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verir.
• Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle kişilerin cezalarını hafifletir veya kaldırır.

Cumhurbaşkanı, seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu durumda, TBMM genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır. Cumhurbaşkanı’nın ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir. Mecliste üye tam sayısının beşte üç çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu halde de TBMM genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır. Seçimlerin birlikte yenilenmesine karar verilen Meclisin ve Cumhurbaşkanı’nın yetki ve görevleri, yeni Meclisin ve Cumhurbaşkanı’nın göreve başlamasına kadar devam eder. Bu şekilde seçilen Meclis ve Cumhurbaşkanı’nın görev süresi de beş yıldır (Md.116).

Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu; Buna göre Cumhurbaşkanının, Anayasa ve diğer kanunlarda Başbakan ve ilgili bakanın imzalarına gerek olmaksızın tek başına yapabileceği belirtilen işlemleri dışındaki bütün kararları, Başbakan ve ilgili bakanlarca imzalanır; Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğunun (301 milletvekilinin) vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir. Meclis, önergeyi en geç ¸ bir ay içinde görüşür ve üye tam sayısının beşte üçünün (360 oy) gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilir. Hakkında soruşturma açılmasına karar verilen Cumhurbaşkanı, seçim kararı alamaz. Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkûm edilen Cumhurbaşkanının görevi sona erer.

Cumhurbaşkanı Yardımcıları, Cumhurbaşkanına Vekâleti ve Bakanlar; başkanlık sisteminde başkanın yardımcısı/yardımcıları da bulunmaktadır. Anayasa’da Cumhurbaşkanı, seçildikten sonra bir veya daha fazla Cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilir ve bu yetki Cumhurbaşkanının takdirine bırakmıştır. Bununla beraber, Cumhurbaşkanı yardımcılarının sayısının en az bir kişi olacağı acıktır. Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde, 45 gün içinde Cumhurbaşkanı seçimi yapılır. Yenisi seçilene kadar en yaşlı Cumhurbaşkanı yardımcısı Cumhurbaşkanlığına vekâlet eder ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve görevden alınır. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanların görevde bulundukları sürede, görevleriyle ilgili işledikleri iddia edilen suçlar bakımından, görevleri bittikten sonra da soruşturma açılması, Yüce Divana sevk ve yargılanmaları, yukarıda belirtilen usul ve esaslara tabidirler. Milletvekilleri, Anayasanın 98 inci maddesinde düzenlenen TBMM’nin bilgi edinme ve denetim yollarından “meclis soruşturması” ve “yazılı soru” sorma yetkisini, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında kullanabilme yetkisine sahiptirler. İdari İşler Başkanı, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığının en üst amiridir. İdari İşler Başkanlığı şu dört genel müdürlükten oluşmuştur. Bunlar, Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü, Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü, Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü, Destek ve Mali Hizmetler Genel Müdürlüğü.

Bakanlar ve Bakanlıklar; Devletin yapmakla yükümlü olduğu temel hizmetler, her biri ayrı fonksiyon icra eden bakanlıklar halinde örgütlenmiş ve her bakanlık, bakanın yönetimine ve sorumluluğuna verilmiştir.

Bakanlar; Her bakanlığın başında bir bakan bulunur. Anayasa’ya göre, bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve görevden alınır. Bakanlar, atandıktan sonra TBMM önünde ant içerler. TBMM üyeleri, bakan olarak atanmaları durumunda milletvekillikleri sona erer. Bakanlar, görevleriyle ilgili olmayan suçlarda yasama dokunulmazlığına ilişkin hükümlerden yararlanır Bakanlar, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanımı amacıyla, bakanlık hizmetlerini mevzuata, Cumhurbaşkanının genel siyasetine, Cumhurbaşkanı karar ve talimatlarına, kalkınma planlarına ve yıllık programlara uygun olarak yürütmekle, bakanlığın faaliyet alanına giren konularda diğer bakanlıklarla iş birliği ve koordinasyonu sağlamakla görevli ve Cumhurbaşkanına karşı sorumludur. Buna göre bakanların başlıca görev, yetki ve sorumlulukları söyle sıralanabilir.

1. Başında bulunduğu bakanlığın en üst amiri olarak, onu temsil etmek,
2. Bakanlık hizmetlerini mevzuata,Cumhurbaşkanının genel siyasetine, kalkınma planlarına ve yıllık programlara uygun olarak yürütmek,
3. Bakanlığının, faaliyet alanına giren konularda diğer bakanlıklarla iş birliği ve koordinasyonu sağlamak,
4. Bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatının faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemek,
5. Bakanlığa bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların her türlü faaliyet ve işlemlerini denetlemektir.

Başında bulunduğu bakanlığın en üst amiridir. Bakanlık hizmetlerini mevzuata, Cumhurbaşkanının genel siyasetine, kalkınma planlarına ve yıllık programlara uygun olarak yürütür. Bakanlığının, faaliyet alanına giren konularda diğer bakanlıklarla koordinasyonu sağlar.

Bakanlıklar; Bakanlık merkez örgütü, bakanlığın sorumlu olduğu hizmetlerin yürütülmesi, amaç ve politikaların tayini, koordinasyon, gözetim, izleme, idareyi geliştirme ve denetim gibi görevleri yerine getirmek üzere üç temel birimden oluşmaktadır. Bunlar, ana hizmet birimleri, danışma ve denetim birimleri ve yardımcı birimlerdir.

Merkezdeki Yardımcı Kuruluşlar; Cumhurbaşkanı veya bakanlıklara, görevlerinde yardımcı olmak, belli konularda görüş¸ bildirmek, bir idari işlemin tamamlanmasına katılmak ya da denetimde bulunmak amacıyla kurulmuş çeşitli birimler bulunmaktadır. Bunlar, Milli Güvenlik Kurulu, Danıştay ve Sayıştay’dır.

Merkezî Yönetimin Taşra Örgütü

Merkezi yönetim, yürütmekle yükümlü olduğu hizmet ve görevleri yerine getirebilmek için coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre il ve ilçe biçiminde örgütlenmiştir. Bu yapıya mülki yönetim ve başında bulunanlara da mülki yönetici denilir.

İl Yönetimi; lerin idaresi, yetki genişliği esasına göre yürütülür. İl yönetiminin başında vali bulunmaktadır. Vali, üst kademe kamu yöneticisidir ve Cumhurbaşkanı’nın kararı ile atanır. Vali, İçişleri Bakanlığı’na bağlıdır. Vali, üst kademe kamu yöneticileri için belirtilen koşulları taşıyanlar arasından atanır. Her ilde bakanlıkların kendi il örgütleri vardır. Bunlara Müdürlükleri denilmektedir. Bunların sayısı ve adı bakanlıkların sayısı ve adıyla yakından ilgilidir. Bunlar, defterdar, il millî eğitim müdürü, il sağlık müdürü, il emniyet müdürü, il kültür ve turizm müdürüdür.

İlçe Yönetimi; İller gibi ilçeler de yasayla kurulur. yönetiminin yapısı, il yönetimiyle benzerlik göstermektedir. Bunlar kaymakam, ilçe müdürleri ve ilçe idare kuruludur. İlçe yönetiminin başı olan kaymakam, Cumhurbaşkanı onayı ile atanır. Kaymakamlık bir meslek memurluğu olduğu için kaymakam olabilmenin öğrenim ve sınav gibi özel koşulları vardır. Bakanlıkların ilçelerde, ilçe emniyet müdürlüğü, ilçe millî eğitim Müdürlüğü, ilçe tarım Müdürlüğü gibi örgütleri vardır.

Bölge müdürlükleri; Bakanlıklar, her ne kadar il esasına göre örgütlenmeleri gerekiyorsa da bölgesel düzeyde kuruluşlar da oluşturabilmektedirler. deki illerin tamamına destek sağlayacak nitelikte bölge kuruluşları oluşturulacağı gibi, bölgenin bir kaç ¸ ilinde görev ve hizmet yapacak şekilde de Bölge örgütleri kurulabilmektedir.

Yerel Yönetimler

Bazı kamu hizmetlerinin, merkezi yönetim ve yerel yönetim kuruluşları dışında ayrı bir tüzel kişilik olarak örgütlenmesi esasına dayanmaktadır. Yerel yönetimlerin tanımı ve dayandığı değerler, basit anlamıyla bir köy, kasaba, kent veya bölgeye ait ve merkezî yönetimden ayrı tüzel kişiliğe sahip yönetim yapılarını ifade eder.

Demokrasi ve Katılım: Demokratik bir sistemde önemli olan halkın kendisini ilgilendiren işlerin yönetimine katılması, bu amaçla oluşturulan organlarda görev alması, yöneticilerini denetlemesi ve etkilemesidir. Yerel yönetimler, demokrasinin temel kurumları arasında yer almaktadır. İdari etkinlik: Yerel yönetim kuruluşları, halka daha yakındır. Konumları itibarıyla onların sorunlarını ve ihtiyaçlarını daha iyi bilebilme olanağına sahiptirler ve topluma karşı daha duyarlıdırlar. Özerklik: Yerel yönetimlerin kanunlarca belirlenen sınırlar içinde, yerel nitelikteki işleri, kendi organları eliyle halkın çıkarları doğrultusunda düzenleme ve yönetme hakkı ve imkânıdır. Özerklik, yerel yönetimlerin hem kararlarında serbestlik ve hem de gerekli mali kaynaklara sahip olabilme imkânını içerir. Ayrıca özerkliğin üçüncü bir unsuru olarak da kendilerine ait personelinin bulunmasıdır. Özerkliğin bir gereği olarak yerel yönetimler kamu tüzel kişiliğine sahiptirler. Özgürlük: Yerel yönetimler, aşırı düzeyde merkezîleşmiş¸ bir devlet yönetiminin sakıncalarını ortadan kaldırmada önemli bir rol oynarlar. Yerel yönetimler, bir siyasal sistemde iktidarı yaymakta ve böylece otoritenin paylaşılmasını sağlamaktadır. Yeniden paylaşım: Kavram olarak yeniden paylaşım, para, hizmet ve diğer ekonomik kaynakları, zenginlerden daha çok vergi alarak önceki paylaşımdan farklı bir yöntem ve anlayışla insanlar ve kurumlar arasında belirli önceliklere göre dağıtmak demektir. Yeniden paylaşım, ülke genelinde “sosyal devlet” veya “refah devleti” anlayışını ortaya çıkarmıştır. Bunun yerel yönetim düzeyine yansıması ise, sosyal belediyecilik kavramlarıyla ifade edilmektedir.

Anayasa’da Yerel Yönetimler

Anayasa, üç tür yerel yönetimden söz etmektedir. Bunlar il özel idaresi, belediye ve köydür. Anayasa’ya göre yerel yönetimler, idari yerinden yönetim kuruluşlarıdır. İl, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan kamu tüzel kişileridir. Yerel yönetimlerin karar organları seçimle belirlenir. Yerel yönetimlerin kuruluş ve görevleri ile yetkileri, yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir. Görevleri ile ilgili bir suç ¸ sebebi ile hakkında soruşturma veya kovuşturma açılan yerel yönetim organları İçişleri Bakanı, geçici bir tedbir olarak, kesin yargı hükmüne kadar görevinden uzaklaştırabilir. Yerel yönetimlerin seçimleri, genel kural olarak beş yılda bir yapılır. Merkezî yönetim, yerel yönetimler üzerinde idari vesayet yetkisine sahiptir. Yerel yönetimler kendi aralarında birlik kurabilirler. Birlik kurmaya ilişkin izni Cumhurbaşkanı verir. Yerel yönetimlerin merkezî yönetim ile karşılıklı bağ ve ilgileri kanunla düzenlenir.

Yerel Yönetim Kuruluşları; Ülkemizde, il özel idaresi, belediye ve köy olmak üzere üç türlü yerel yönetim birimi bulunmaktadır. İl özel idaresi; il özel idaresi il denilen idari coğrafyada faaliyet gösteren ve içinde, şehir, kasaba ve köylerin yanında, bağ, bahçe, tarla, orman, akarsu, yol ve dağ gibi Mekanlar bir yerel yönetim birimidir. İl genel meclisi; 5302 sayılı İl Özel idaresi Kanunu ile il genel meclisi başkanı, vali yerine kendi üyeleri arasından seçilmektedir. Bu durum, yerel özerklik bakımından önemli bir gelişmedir. İl Encümeni; il genel meclisinde karara bağlanacak konuların ön incelemesini yapan ve daha çok danışma ve yürütme ye ilişkin fonksiyonları olan bir organdır.

Vali; il özel idaresinin başı, tüzel kişiliğinin temsilcisi ve yürütme organıdır. Bu sıfatla il genel meclisi ve il encümeninin aldığı kararları uygular, il özel idare teşkilatını sevk ve idare eder, il özel idaresi personelini atar. Vali, ilçelerde il özel idaresine ait hizmetlerin yürütülmesinde kaymakamlardan yararlanır.

Belediye Yönetimi; Belediye, belde sakinlerinin yerel ortak nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişisidir. Belde ise belediyesi olan yerleşim yerini ifade eder. İl ve ilçe merkezi dışındaki belediyelere belde belediyesi denir. Türkiye’de iki çeşit belediye bulunmaktadır. Birincisi, bütünüyle Belediye Kanunu’na göre kurulan ve çalışan klasik belediyeler ve diğeri ise yalnızca büyük kentlerde faaliyet gösteren ve farklı bir statüye tabi olan Büyükşehir Belediyeleridir. Belediye Meclisi; belediye yönetiminin karar organıdır. Belediye Encümeni; Belediye encümeni, belediyenin yürütme ve danışma organıdır. Belediye encümeni, belediye meclisinin kendi üyeleri arasından her yıl seçeceği belirli sayıdaki üye ile biri mali hizmetler birim amiri olmak üzere belediye başkanının birim amirleri arasından seçeceği belirli sayıdaki kişiden oluşur. Belediye Başkanı; belediye yönetiminin başı ve yürütme organıdır. Baskçan, belediye sınırları içinde yaşayan seçmenler tarafından tek dereceli ve çoğunluk sistemi ile seçilmektedir. Belediye başkanı, belediyenin bütün faaliyetlerinden belediye meclisine karşı sorumludur. Büyükşehir Belediye Yönetimi; sınırları il mülki sınırı olan ve sınırları içerisindeki ilçe belediyeleri arasında koordinasyonu sağlayan, idari ve mali özerkliğe sahip olarak kanunlarla verilen görev ve sorumlulukları yerine getiren, yetkileri kullanan, karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişisini ifade eder. Anakent bütünündeki hizmetler büyükşehir belediyesine, inşaatlara ruhsat verme, tali yol ve meydanları yapma, çöp toplama, sokak temizliği, yeşil alan ve spor tesisleri meydana getirme, yaslılara, özürlülere, kadınlara, gençlere ve çocuklara yönelik sosyal gibi nitelikteki belediye hizmetleri de ilçe belediyelerine bırakılmıştır.

Büyükşehir Belediye Meclisi; Büyükşehir belediye meclisi, büyükşehir belediyesinin ve bazı hallerde ilçe belediyelerinin karar organıdır. Büyükşehir belediye encümeni; Büyükşehir belediye yönetiminin ikinci organı, büyükşehir belediye encümenidir. Encümen, büyükşehir belediye başkanı veya katılmadığı zaman genel sekreterin başkanlığında, belediye meclisinin bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile biri mali hizmetler birim amiri olmak üzere belediye başkanının her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyenin katılımıyla oluşmaktadır.

Büyükşehir Belediye Başkanı; Büyükşehir belediyesinin üçüncü organı, Büyükşehir Belediye Başkanıdır. Başkan, yürütme organıdır, büyükşehir belediyesinin başı ve tüzel kişiliğinin temsilcisidir. Görevleri 5216 sayılı kanunun 18. maddesinde düzenlenmiştir.

Mahalle Yönetimi; Belediye Kanunu’na göre mahalle, belediye sınırı içinde, ihtiyaç ve öncelikleri benzer özellikler gösteren ve sakinleri arasında komşuluk ilişkisi bulunan idari birimi ifade eder. Köy yönetimi; Yerel yönetim birimlerinin üçüncüsü köydür. Kanun’a göre, nüfusu 2.000’den aşağı yerleşme birimleri köydür.

Hizmet Yerinden Yönetim Kuruluşları

Merkezi yönetim ve yerel yönetimlerden başka, özerk nitelikte örgütlenmiş¸ kamu kurumları da bulunmaktadır. Bunlar, ülkemizde hizmet yerinden yönetim kuruluşları ya da hizmet kuruluşları olarak adlandırılırlar.

Kamu İktisadi Teşebbüsleri; Devletin ekonomik ve ticari işletmelerine, kamu iktisadi teşebbüsleri denilmektedir. Ekonomik ve sosyal zaruretler, devletin fonksiyonlarında değişiklikler meydana getirmiştir. Kamu iktisadi teşebbüsleri, iktisadi devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşları olmak üzere iki ana gruba ayrılmaktadır. KİT’ler, kamu tüzel kişisidirler, ayrı bir mal varlığına ve personel sistemine tabidirler. KİT’ler, kuruluşu, iç ¸ yapısı ve ilişkileri itibariyle idare hukukuna tabidirler. KİT’ler, özerk bütçeli kuruluşlardır. Denetimleri, Sayıştay ve TBMM’ce birlikte yapılır. Sayıştay, KİT’ler üzerindeki denetimi TBMM adına yapar.

Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları; kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, mesleki kamu kurumları veya kamu meslek kuruluşları da denilmektedir. Bunlar anayasal kuruluşlardır ve Anayasa’da kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları olarak bililnir.1982 Anayasası bu kurumları, idarenin içinde, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları adıyla 135. maddesinde ayrıntılı bir şekilde düzenlemiştir. Avukatlık, doktorluk, ticaret ve sanayi, mühendislik, mimarlık ve eczacılık gibi meslekleri icra edenlerin, zorunlu üyelik ilkesine dayalı olarak her biri ayrı çatı altında örgütlenmeleri öngörülmüştür. Söz konusu meslekler, sosyal, ekonomik, ticari, sağlık, teknik ve hukuk gibi toplum hayatında etkili olan, özele bir yönetim ve denetim gerektiren faaliyetlerdir.

Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar

Düzenleyici ve denetleyici kurumlar, ülkemizde 1980’den sonra ortaya çıkmıştır. Bu kurumlar kuruluş¸ tarihleri itibarıyla şöyledir:

• Sermaye Piyasası Kurulu (1981)
• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (1994)
• Rekabet Kurumu (1994)
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (1999)
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (2000) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (2001)
• Kamu İhale Kurumu (2002)
• Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (2011)
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu (2016).