aofsoru.com

İşletmelerde Sosyal Sorumluluk Ve Etik Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

İşletme Fonksiyonlarına Yönelik İş Ahlakı Konuları

1. Soru

İşletmeler ürettikleri değere göre nasıl sınıflandırılmaktadır?

Cevap

İşletmeler ürettikleri değere göre sınıflandırıldıklarında üretim işletmeleri, ticaret işletmeleri ve hizmet işletmeleri olmak üzere üç temel grupta toplanabilirler. Üretim işletmeleri analiz, sentez, yer altından çıkarma, yetiştirme gibi yollarla üretim yaparlar. İşletme tarafından para karşılığında takas edilecek değerler olarak ürünleri ortaya koymak esas uzmanlık alanlarıdır. İşletmelerden bir kısmı da üretilen bu ürünleri üçüncü kişilere satarak değer üretirler. Bu işletmelerin toptan veya perakende satış yapmalarına göre hedef kitleleri değişmektedir. Son grupta yer alan hizmet işletmeleri ise eğitim, turizm, sağlık, ulaştırma, eğlence gibi sektörlerde faaliyet gösteren ancak üretimleri somut olmayan işletmelerdir.


2. Soru

İşletmelerin temel fonksiyonları nelerdir?

Cevap

İşletmelerin temel fonksiyonları; üretim, pazarlama, muhasebe, finans, insan kaynaklarıdır.


3. Soru

Asimetrik bilgi nedir?

Cevap

Tüketicinin sahip olduğu bilgisizlik ya da işletmecinin sahip olduğu göreceli olarak daha fazla bilgi işletmenin lehine bir avantaj doğurmaktadır. Bilgi kaynaklarına sahip olma nedeniyle bir tür bilgi dengesizliği durumu oluşmaktadır. Asimetrik bilgi olarak isimlendirilen bu durum işletmeler tarafından kendi menfaatleri doğrultusunda kullanılabilmektedir.


4. Soru

Ürün nedir?

Cevap

Pazarlamaya konu olan, ekonomik değeri olan şeylere ürün denmektedir. Mal, hizmet, fikir ve kişi gibi değeri olan şeylerin her birisi ürün olarak değerlendirilmektedir.


5. Soru

Ürün güvenliği nedir?

Cevap

Pazara sunulan ürünlerin, insan sağlığı ve çevre temizliği bakımından risk taşımaması, ya da olan riskin minimum olmasıdır.


6. Soru

Mal ve hizmetler konusunda ahlaki bakımdan taklit kavramı ne anlama gelmektedir?

Cevap

Bir ürünün yasal olarak korunmuş haklarının, izinsiz şekilde kopyalanarak bundan ticari kâr elde edecek şekilde çoğaltmak ve pazara sunmak o ürünün taklidi anlamına gelmektedir. Halk dilinde “çakma” olarak isimlendirilen bu ürünlerin pazarının büyük olması bu konudaki zaafın büyüklüğünün de bir göstergesidir.


7. Soru

Taklit ürün konusunda sorumluluk sahibi olan paydaşlar kimlerdir?

Cevap

Burada işletme ve tüketici olmak üzere iki paydaş sorumluluk sahibidir. Ayrıca devlet bu ilişki de vergi alan ve düzenleyiciliği üstlenen üçüncü bir paydaş olabilmektedir. Ancak bu konunun işletmeleri ilgilendiren kısmı daha büyüktür. Giyim, kozmetik, elektronik, içecekler gibi pek çok alanda orijinalin aynısı gibi taklit ürünler pazara sürülmekte, esas hak sahibinin hakları, taklit yapan işletme tarafından gasp edilmektedir. Bu suça tüketiciler de satın alarak iştirak etmekte, hatta teşvik etmiş olmaktadırlar.


8. Soru

Mal ve hizmetlerle ilgili konumlandırmanın ahlaki zaafları nelerdir?

Konumlandırma büyük oranda marka ile yapılmaktadır. Marka ise farklılaştırma amaçlıdır. Farklılaşmak için ise kıyas ya da karşılaştırma gereklidir. Bu durumda markayı tanıtmak isteyen işletme “ürünümüz daha... dır” ya da “en....dir” ifadelerini görsel işitsel olarak kullanarak avantajlı bir konum elde etmeye çalışmaktadırlar. Burada önemli olan, yerlere konulacak her sıfat (büyük, yeni, hızlı vs..) diğer ürünleri üstü kapalı olarak çağrıştırmakta ve tüketicilerin zihninde bir karşılaştırma yapılması sağlanmaktadır. Bu durum iki bakımdan ahlaki zaaf taşımaktadır. Birincisi rakip ürünleri örtülü olarak kötüleme söz konusudur. Kötülemenin açık olanı yasalarla engellenmiştir. Ancak örtülü olması ayrı bir ahlaki zaafı göstermektedir. İkinci önemli boyut ise konumlandırmanın tüketicinin zihninde yapılıyor olmasıdır. Çoğu zaman tüketiciler farkında olmadan bu konumlandırmalar yapılmaktadır. Bu da bir tür bilinçaltına mesaj gönderme olarak düşünülebilir. Özellikle muhakeme yeteneği gelişmemiş çocuklar için bu tür mesajlar daha etkili ve kalıcı olmaktadır. Bu durum işletmenin markasının uzun sürelerde akılda hem de işletmenin istediği gibi kalacağı anlamına gelmektedir.

Cevap

Konumlandırma büyük oranda marka ile yapılmaktadır. Marka ise farklılaştırma amaçlıdır. Farklılaşmak için ise kıyas ya da karşılaştırma gereklidir. Bu durumda markayı tanıtmak isteyen işletme “ürünümüz daha... dır” ya da “en....dir” ifadelerini görsel işitsel olarak kullanarak avantajlı bir konum elde etmeye çalışmaktadırlar. Burada önemli olan, yerlere konulacak her sıfat (büyük, yeni, hızlı vs..) diğer ürünleri üstü kapalı olarak çağrıştırmakta ve tüketicilerin zihninde bir karşılaştırma yapılması sağlanmaktadır. Bu durum iki bakımdan ahlaki zaaf taşımaktadır. Birincisi rakip ürünleri örtülü olarak kötüleme söz konusudur. Kötülemenin açık olanı yasalarla engellenmiştir. Ancak örtülü olması ayrı bir ahlaki zaafı göstermektedir. İkinci önemli boyut ise konumlandırmanın tüketicinin zihninde yapılıyor olmasıdır. Çoğu zaman tüketiciler farkında olmadan bu konumlandırmalar yapılmaktadır. Bu da bir tür bilinçaltına mesaj gönderme olarak düşünülebilir. Özellikle muhakeme yeteneği gelişmemiş çocuklar için bu tür mesajlar daha etkili ve kalıcı olmaktadır. Bu durum işletmenin markasının uzun sürelerde akılda hem de işletmenin istediği gibi kalacağı anlamına gelmektedir.


9. Soru

Etiket nedir?

Cevap

Üzerinde bulunduğu ürünün, miktar, tür, fiyat, son kullanım tarihi, gibi temel niteliklerini tüketicilere gösteren kağıt ya da başka tür özet bilgidir.


10. Soru

Tüketicilerin etiketlerde bulmayı bekledikleri konular önem sırasına göre nelerdir?

Cevap

Üretim ve son kullanma tarihi, fiyat, miktar, üretildiği yer, firma adı, ürün bileşimi, kullanma talimatı.


11. Soru

Ambalaj nedir?

Cevap

Ürünü, taşımak, korumak ve tanıtmak için kullanılan, cam, kağıt, metal, plastik gibi maddelerden yapılan özel kaptır. 


12. Soru

Ambalajlarla ilgili olarak en sık yaşanan ahlaki problemler nelerdir?

Cevap

Ambalaj için kullanılan hammaddelerin aşırı tüketimi, çevreye zararlı ambalajlar, fiyatı yükselten ambalajlar, aşırı tüketime teşvik edici, aldatıcı unsurların bulunması.


13. Soru

Planlı ürün eskitme nedir?

Cevap

İşletmeler sürekli olarak mal ve hizmet satmak zorundadırlar. Bir tüketiciye yeni bir ürünü sunabilmek için tüketiciler tarafından zaten kullanılan ürünlerin eskidiği gerekçesiyle terk edilmeye teşvik edilmektedir. Buna planlı ürün eskitme adı verilmektedir. Örneğin, beyaz eşya firmaları beyaz eşyaların ömrünü 10 yıl gibi bir süre ile sınırlamaktadırlar. Bazı yazılım firmaları yeni versiyonlarını pazara sürdüklerinde eskilerine destek vermeyi bırakmakta ve tüketicileri yeni ürüne geçmeye zorlamaktadırlar.


14. Soru

Fiyat nedir?

Cevap

Fiyat mal ve hizmetler için tüketicilerin ödediği parasal bedeldir. Fiyat tüketiciler açısından ürünün değerini göstermektedir. Aynı sektörde faaliyet gösteren işletmeler için ise bir rekabet silahıdır.


15. Soru

Ezici fiyatlandırma nedir?

Cevap

Özellikle monopol piyasalarda pazardaki işletme, yeni giriş teşebbüsleri olması durumunda pazara yeni giren işletmeyi pazardan kovabilmek amacıyla geçici bir süre için, maliyetlerin altında bir fiyat belirleyebilmektedir. Ezici fiyatlandırma olarak isimlendirilen bu yöntemin sık sık şehirlerarası otobüs taşımacılığında sınırlı sayıda otobüs firmasının çalıştığı hatlarda uygulandığı görülmektedir.


16. Soru

Ayrımcı fiyatlandırma nedir?

Cevap

Üretici ya da toptancı bir işletmenin dağıtım kanalında kendisinden sonra gelen işletmelere sattığı ürünlerde, haklı bir nedene dayalı olmaksızın endüstriyel müşterileri arasında bir ya da bir kaç işletmenin avantaj sağlaması için fiyat belirlemesine ayrımcı fiyatlandırma adı verilmektedir.


17. Soru

Dağıtım nedir?

Cevap

Dağıtım, mal ve hizmetlerin üretildikleri yerden tüketicilere ulaşması işlemidir. Bu işlemi yaparken yardımcı olan kuruluşlara aracılar, tüketici ile üretici aracıdaki aracılarla birlikte oluşan sisteme de dağıtım kanalı denmektedir. Dağıtım tüketici ile üretici arasında mal ve hizmetlerin ulaştırılması bakımından bir tür köprü görevi görmektedir.


18. Soru

Kota nedir?

Cevap

Aracı işletmelerin veya satış elemanlarının başarılarının bir göstergesi olarak kullanılan ve belirlenmiş bir zaman diliminde, belirlenmiş bir bölgede ulaşmayı hedeflediği satış miktarıdır.


19. Soru

Müşteri mahremiyeti nedir?

Cevap

İşletmelerin müşterilerine ait özel sayılabilecek ya da başkaları ile paylaşmak istemedikleri bilgileri korumak ve gizli tutmaktır.


20. Soru

Reklam nedir?

Cevap

Tüketicilerin bir ürün konusunda bilgilenmesini, daha çok satın almasını, o ürünü fark etmesini ve unutmamasını sağlamak amacıyla işletmeler tarafından özel olarak hazırlanmış mesajların medya aracılığıyla tüketicilere ulaştırılmasıdır.


21. Soru

Reklamlarla ilgili ahlaki konular nelerdir?

Cevap

Bu olumsuzlukların ilki reklam sayısının fazlalığıdır. Reklamlarla ilgili ele alınması gereken ahlaki olmakla ilgili konulardan bir diğeri aldatıcı yanıltıcı reklamların yayınlanmasıdır. İçerik olarak verdiği mesajın tüketicilerde yanlış anlamalara yol açarak yanlış davranışlar oluşturmasına neden olan reklamlara her dönemde örnekler bulunabilmektedir. Dikkat çekici olması amacıyla reklamlarda kullanılan reklamda unsurlardan bir tanesi de cinsellik konusudur. Kadınların ya da erkeklerin cinsel obje olarak kullanılması ya da cinselliği çağrıştırıcı başka unsurların kullanılması sıkça karşılaşılan bir durumdur.


22. Soru

Ahlaki olmayan içerik taşıyan reklamlardan kim sorumludur?

Cevap

Reklam mesajının oluşturulması talebi reklam veren işletme tarafından reklam ajansına iletilerek reklam mesajı oluşturulmaktadır. Reklam verenin onayı olmaksızın bir reklam medyada yer almamaktadır. Reklam ajansı içeriğinde ahlak dışı unsurlara yer veriyor olsa da reklam verenin bunu denetleme hakkı ve yetkisi vardır. Medya kuruluşlarının da reklam ajanslarından gelen tüm reklamları olduğu gibi tüketicilere ulaştırılması gibi bir zorunluluğu yoktur. Başka bir deyişle medya da reklamları denetime tabi tutabilir. Tüm bunlara rağmen ahlaki olmayan unsurlar içeren reklamların tüketicilere ulaşması durumunda, reklam verenin, reklam ajansının, reklamı yayınlayan medya kuruluşunun ve yayınlandığında tepki göstermeyen tüketicilerin zincirleme sorumluluğu bulunmaktadır. Bu paydaşların hepsi birden ahlaki olmayan konulara prim vermedikçe tüketicilerin önüne ahlaki olmayan unsurlar içeren reklamlar çıkmayacaktır.


23. Soru

Pazarlamada internetin kullanım amaçları nelerdir?

Cevap

Pazarlamada internet iki temel amaç için kullanılabilmektedir. Birincisi internet üzerinden dağıtılması mümkün olan hizmetlerin dağıtımında kullanılmaktadır. İkinci olarak da internet, tutundurma için tüketicilere ulaştırılmaya çalışılan mesajların yerine ulaşmasında kullanılan bir tür yeni medya olarak tutundurma amaçlı kullanılabilir.


24. Soru

İnternet üzerinden dağıtımda ve tutundurmada yaşanan başlıca ahlaki problemler nelerdir?

Cevap

Alışveriş güvenliği, kişisel bilgileri amaç dışı kullanma, dürüst olmama, kopyalama, çalma, çocuklara uygun olmayan içerik, aşırı cinsellik kullanımı, saldırgan reklamlar (pop up), tıklamayı artırıcı ama içeriği boş unsurlar.


25. Soru

Ürün güvenliği konusunda kimlere sorumluluk düşmektedir?

Cevap

Ürün güvenliği konusunda iki grup insana sorumluluk düşmektedir. Birinci grup üreticilerden ve satıcılardan oluşan gruptur. Bu grubun ürettiği ve sattığı ürünlerin güvenliğinden sorumlu olduklarının farkında olarak davranmaları gereklidir. İkinci grup ise tüketicilerdir. Tüketiciler de aldıkları ürünler konusunda bilinçli ve basiretli davranma sorumluluğundadır.


26. Soru

TÜRKAK’ın görevi nedir?

Cevap

TÜRKAK (Türk Akreditasyon Kurumu, değişik alanlarda üretilen mal ve hizmetlerin uygunluğunu denetleme yetkisini vermektedir. Ayrıca üretimde kullanılan makine ve teçhizatın, muayene raporları, kalibrasyon sertifikaları, yönetim sistemi bilgileri, ürün belgeleri gibi “uygunluk belgesi”nin düzenleme yetkisi de aynı kuruluş tarafından verilmektedir.


27. Soru

İsraf nedir?

Cevap

Kaynakların gereksiz yere kullanılması olarak tanımlanabilecek israf, iş dünyasında sıkça karşılaşılan bir olgudur. İsraf, daha çok girişimciler tarafından değil işgörenler tarafından yapılagelmektedir. Çünkü israf, hammadde, enerji, emek gibi üretim faktörlerinin gereksiz kullanımı demektir. Girişimci için israf, karşılığını ödediği emekten, hammaddeden yeteri kadar yararlanamamak demektir. Başka bir ifadeyle israf, girişimcinin perspektifinden verimsizlik demektir. İsraf, sadece işletme tarafından bedeli ödenmiş üretim faktörlerinin gereksiz kullanımı değildir. Aynı zamanda kamu kaynaklarının de uygunsuz kullanılması israf anlamına gelmektedir.


28. Soru

Ergonomi nedir?

Cevap

Çalışanların daha sağlıklı ve verimli çalışmalarını sağlamak üzere çalışma yerlerinin, çalışılan makinelerin insan fizyolojisine ve psikolojisine uygun dizayn edilmesidir.


29. Soru

İş güvenliği nedir?

Cevap

Bir işyerinde, çalışanların sağlık sorunlarını ve mesleki risklerini ortadan kaldıracak ya da en aza indirecek her türlü önlemin alınmasıdır.


30. Soru

Atık nedir?

Cevap

Ürünlerin üretilmesi ya da tüketilmesi sonucunda ortaya çıkan, çevrede olumsuz değişime yol açabilen, sıvı, katı, gaz ya da radyoaktif maddelerdir.


31. Soru

Muhasebe ve finans arasındaki nasıl bir ilişki bulunmaktadır?

Cevap

İşletmenin parasının yönetimi ile ilgili birimi finans birimi iken, gelen ve giden paraların kayıtlarının tutulduğu birimi muhasebedir. Çoğu kez işletmenin finans ile ilgili birimleri küçük ve orta ölçekli işletmelerde şirketin sahibinin doğrudan kontrol edebileceği bir alan olarak ayrılmaktadır. Büyük işletmelerde ayrı finans yöneticisi istihdam edilebilmektedir. Kayıtlardan hareketle hazırlanan mali tablolar finansal kararların özünü teşkil etmektedir. Bu nedenle finans ve muhasebe büyük ölçüde birlikte değerlendirilmektedir.


32. Soru

İşletmelerde muhasebe birimleri nasıl işletilmektedir?

Cevap

İşletmeler, muhasebe birimlerini iki şekilde işletebilmektedirler. Birincisi işletme bünyesinde çalıştırılan muhasebe çalışanlarıyla bağımlı çalışan muhasebeciler denilmektedir. İkincisi ise Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavir unvanını taşıyan profesyoneller tarafından kayıtları tutulmaktadır.


33. Soru

 “Muhasebe Meslek Mensubu için Mesleki Etik İlkeleri”ne göre tüm muhasebecilerin uymaları gereken genel ilkeler nelerdir?

Cevap

  • Dürüstlük-güvenirlilik
  • Tarafsızlık-Bağımsızlık
  • Mesleki yeterlilik ve özen
  • Gizlilik-Mahremiyet
  • Mesleki davranış -Sosyal Sorumluluk


34. Soru

 “Muhasebe Meslek Mensubu için Mesleki Etik İlkeleri”ne göre bağımsız çalışan muhasebecilerin uymaları gereken ilkeler nelerdir?

Cevap

  • Potansiyel anlaşmazlık
  • Bilginin hazırlanması ve raporlanması
  • Yeterli uzmanlıkla faaliyet gösterme
  • Mali çıkarlar
  • Teşvikler


35. Soru

 “Muhasebe Meslek Mensubu için Mesleki Etik İlkeleri”ne göre bağımlı çalışan muhasebecilerin uymaları gereken ilkeler nelerdir?

Cevap

  • Meslekî atamalar, müşteri veya sözleşme kabulü
  • Çıkar çatışmaları
  • İkincil görüşler
  • Ücretler ve diğer gelirler
  • Meslekî hizmetlerin pazarlanması
  • Hediyeler ve ağırlama
  • Müşteri varlıklarının muhafazası
  • Tüm hizmetlerde tarafsızlık
  • Güvence sağlama amaçlı sözleşmeler, bağımsızlık ve sözleşme dönemi


36. Soru

 “Serbest Muhasebeciler, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirlerin Mesleki Faaliyetlerinde Uyacakları Etik İlkeler Hakkında Yönetmelik”e göre, serbest çalışan ya da bağımlı çalışan tüm muhasebe meslek mensuplarının uyması gereken temel etik ilkeler nelerdir?

Cevap

  • Dürüstlük
  • Tarafsızlık
  • Mesleki yeterlilik ve özen
  • Gizlilik
  • Mesleki davranış


37. Soru

Muhasebe bilgilerinin taşıması gereken özellikler nelerdir?

Cevap

Muhasebe bilgilerinin özellikleri en azından şunlar olmalıdır: Bilgiler, paydaşların ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde, güvenilir, tarafsız, anlaşılır, zamanlı, tutarlı, karşılaştırılabilir olmalıdır. Tersinden söylemek gerekirse finansal raporlar ve belgeler, geçerli kanun ve standartlara uygun, eksiksiz, dürüst, gerçek, zamanında ve anlaşılabilir bilgiler içermelidir.


38. Soru

Finans nedir?

Cevap

Bir işletmenin yapacağı işler için gerekli olan parayı bulması (fon bulma) ve kullanımı işidir.


39. Soru

Serbest piyasa ekonomisinin işlediği ülkelerde para bulmanın yolları nelerdir?

Cevap

Para, ortakların işletmeye sermaye katması (özkaynaklarla), dış kaynaklardan borçlanma (dış kaynaklarla finansman) şeklinde ya da işletmenin kârının sermaye olarak işletmede bırakılması (otofinansman) ile sağlanabilmektedir.


40. Soru

Finans piyasasının en önemli aktörleri kimlerdir?

Cevap

Finans piyasasının en önemli aktörleri bankalardır. Bankalar hem işletmeler hem de bireyle finans imkânı sunmaktadırlar.


41. Soru

Bankalardan finansman ile ilgili ahlaki sorunlar nelerdir?

Cevap

Bankalar işletmeler ile ilgili yaptıkları “kredi verilebilirlik” değerlendirmelerinde işletmelere hak ettiklerinden az ya da fazla kredi verdiklerinde kendilerini ya da işletmeyi riske sokabilmektedirler. Özellikle işletmelerin ipotek karşılığında aldığı kredilerde ipotek olarak gösterilen varlıkların olduğundan fazla gösterilmesi önemli problemlere yol açabilmektedir. Bankalar sadece işletmelerle değil tüketicilerle de iş yapabilmektedirler. Tüketicilerle bankaların gücü karşılaştırıldığında milyonlarca tüketicinin finansal gücü bir banka ile yarışmaya yetmemektedir. Bu kadar güçlü olan bankalar tüketicilerle ilgili sözleşmelerinde ve işlemlerinde özellikle bankanın lehine çok sıkı tedbirler almaktadır. Bankanın lehine durumlar, her zaman olmasa da tüketicinin aleyhine olmaktadır. Tüketicilerin çoğu zaman okuyamayacakları kadar uzun sözleşme maddelerini tüketicilere imzalattırmak bankaların bir tür dayatmasıdır.


42. Soru

Yönetimde etik ilkeler nelerdir?

Cevap

Adalet, eşitlik, dürüstlük ve doğruluk, tarafsızlık, sorumluluk, bağlılık, tutumluluk, açıklık, emeğin hakkını verme olarak sayılmaktadır. Bu ilkelerden herhangi birisinin ihlal edilmiş olması ahlaki problem anlamına gelmektedir.


43. Soru

İnsan kaynakları ile ilgili maddi sonuçlar doğuran ahlaki sorunlar nelerdir?

Cevap

İşlerin yetişmesi için fazla mesai yapılması gerekebilmektedir. Fazla mesai ücretlerinin zamanında ve tam olarak ödenmesi çalışanların beklentileri arasındadır. Ancak yöneticilerden bazıları fazla mesai ücretlerini tam veya zamanında ödeme konusunda ihmalkâr davranabilmektedirler. Eşit işe eşit ücret ilkesi gereği aynı işte çalışanların benzer ücret almaları beklenmektedir. Bu ilkenin ihlali durumunda da ahlaki problem yaşanmış olmaktadır. Çalışanların sigortalılık, sendikalı olabilme gibi çalışma haklarının gözetilmesi de yöneticilerin sorumlulukları arasında yer almaktadır. Kayıt dışı işçi çalıştırarak sigorta masraflarını kısmaya çalışan aynı zamanda çalışanların özlük haklarını da eksik veren işletmelerin sayısı gün geçtikçe azalsa da varlığını sürdürmektedir. İşten çıkarma zamanında tazminatların ödenmesi işletmenin sorumluluğundadır. Ancak uygulamada tazminat ödemek istemeyen işverenler çalışanların kıdem tazminatı alamayacakları nedenlerle işten çıkararak tazminat ödemekten kaçınmaya çalışmaktadırlar. Bu durum daha önce belirtilen emeğin hakkını verme ilkesine aykırı bir durumdur.


44. Soru

Nepotizmden kaynaklanan ahlaki problemler nelerdir?

Cevap

Nepotizm, özellikle akrabaları ve yakın arkadaflları kayırmayı anlatan, ayrımcılığın bir türüdür. Adam kayırma olarak da isimlendirilen bu durumda yöneticiler bazı nedenlerle çalışanların bazılarını diğerlerine tercih etmektedirler. Adam kayırmanın tersi de bir ahlaki problem oluşturmaktadır. Adam kayırmanın tersi olarak düşünülebilecek bir başka ahlaki problem, dil, din, ırk, cinsiyet, dış görünüş gibi unsurlardaki farklılıklar nedeniyle bazı çalışanlara daha az değerliymiş gibi davranmak ayrımcılık olarak isimlendirilmektedir. Nepotizm ve ayrımcılık davranışlarının ikisi birden yönetimde adalet ilkesinin çiğnenmesi anlamına gelmektedir.


45. Soru

Mobing nedir?

Cevap

Yönetici koltuğunda oturanlar ya da yöneticilerden güç alan çalışanlardan bazıları, diğerlerini, yıldırma, korkutma, baskı altına alma, gibi yöntemlerle sindirmeye ve onlardan faydalanmaya çalışabilmektedirler. İş yerindeki her türlü taciz, aşağılama veya hakaretleri de içeren bu tür davranışlara genel olarak mobing denmektedir.


46. Soru

İşletmelerdeki insan kaynağının ahlaki sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Çalışanların işe gerekli özeni göstermek, işe zamanında gelip gitmek, işverenin haklarına riayet etmek, dışarıda işletmeyi temsil etmek gibi çok sayıda sorumluluğu bulunmaktadır. Özellikle hizmet veren işletmelerde, çalışanlar, müşterilere karşı işletmeyi temsil etmektedirler. En iyi şekilde temsil etme sorumluluğu çalışanların bir sorumluluğudur. İşten ayrılmadan önce zamanında haber verme, başka işte çalışmama, işletmenin kaynaklarını doğru, zamanında ve verimli kullanmak da çalışanın sorumlulukları arasında yer almaktadır.


47. Soru

En çok kullanılan halkla ilişkiler yöntemleri nelerdir?

Cevap

Haber formatında medyada yer alma (duyurum), basın toplantıları, basın bültenleri, açılış, yıl dönümü kutlamaları, işletme ve çalışanları için özel günlerde düzenlenen törenler ve sponsorluklar şeklindedir.


48. Soru

İşletmeler ürettikleri değere göre nasıl sınıflandırılmaktadırlar? Açıklayınız.

Cevap

İşletmeler ürettikleri değere göre sınıflandırıldıklarında üretim işletmeleri, ticaret işletmeleri ve hizmet işletmeleri olmak üzere üç temel grupta toplanabilirler. Üretim işletmeleri analiz, sentez, yer altından çıkarma, yetiştirme gibi yollarla üretim yaparlar. işletme tarafından para karşılığında takas edilecek değerler olarak ürünleri ortaya koymak esas uzmanlık alanlarıdır. işletmelerden bir kısmı da üretilen bu ürünleri üçüncü kişilere satarak değer üretirler. Bu işletmelerin toptan veya perakende satış yapmalarına göre hedef kitleleri değişmektedir. Son grupta yer alan hizmet işletmeleri ise eğitim, turizm, sağlık, ulaştırma, eğlence gibi sektörlerde faaliyet gösteren ancak üretimleri somut olmayan işletmelerdir. 


49. Soru

Asimetrik bilgi nedir? 

Cevap

Mal ve hizmetlerin satılması durumunda üretici ve satıcı konumundaki işletme tüketiciye göre daha çok bilgiye sahiptir. Tüketicinin sahip olduğu bilgisizlik ya da işletmecinin sahip olduğu göreceli olarak daha fazla bilgi işletmenin lehine bir avantaj doğurmaktadır. Bilgi kaynaklarına sahip olma nedeniyle bir tür bilgi dengesizliği durumu oluşmaktadır. Asimetrik bilgi olarak isimlendirilen bu durum işletmeler tarafından kendi menfaatleri doğrultusunda kullanılabilmektedir.


50. Soru

Pazarlama karmasının elemanları nelerdir? 

Cevap

Pazarlama karması, ürün, fiyat, dağıtım ve tutundurma uygulamaları öğelerinden oluşur. 


51. Soru

Ürün nedir? 

Cevap

Pazarlamaya konu olan, ekonomik değeri olan şeylere ürün denmektedir. Mal, hizmet, fikir ve kişi gibi değeri olan şeylerin her birisi ürün olarak değerlendirilmektedir. 


53. Soru

Konumlandırma nedir?

Cevap

Konumlandırma, Bir ürün ya da markasının tüketicinin zihninde rakip ürünlere kıyasla yeridir. 


54. Soru

Konumlandırmanın yarattığı ahlaki zaaflar nelerdir?

Cevap

Konumlandırma iki bakımdan ahlaki zaaf taşımaktadır. Birincisi rakip ürünleri örtülü olarak kötüleme söz konusudur. Kötülemenin açık olanı yasalarla engellenmiştir. Ancak örtülü olması ayrı bir ahlaki zaafı göstermektedir. İkinci önemli boyut ise konumlandırmanın tüketicinin zihninde yapılıyor olmasıdır. Çoğu zaman tüketiciler farkında olmadan bu konumlandırmalar yapılmaktadır.


55. Soru

Tüketicilerin etiketlerde bulmayı bekledikleri konular nelerdir? 

Cevap

Tüketicilerin etiketlerde bulmayı bekledikleri konular önem sırasına göre şu şekilde sıralanmaktadır: Üretim ve son kullanma tarihi, fiyat, miktar, üretildiği yer, firma adı, ürün bileşimi, kullanma talimatı. Bunların her birisinin eksikliği ya da gerektiği gibi bulunmaması işletme açısından ahlaki bir problem oluşturmaktadır.


56. Soru

Ambalajlarla ilgili en sık yaşanan ahlaki problemler nelerdir? 

Cevap

Ambalajlarla ilgili olarak en sık yaşanan ahlaki problemler şu şekilde sıralanmaktadır: Ambalaj için kullanılan hammaddelerin aşırı tüketimi, çevreye zararlı ambalajlar, fiyatı yükselten ambalajlar, aşırı tüketime teşvik edici, aldatıcı unsurların bulunması.


57. Soru

Planlı ürün eskitme nedir? 

Cevap

Tüketicilerin satın alarak kullandığı ürünlerin değerini düşürecek yenileri ürünleri geliştirme, fakat eski üründen yeteri kadar kazanç elde ettikten sonra yeni ürünün pazara sunulması düşüncesidir.


58. Soru

Pazarlamada mal ve hizmetler ile ilgili ahlaki konular nelerdir? 

Cevap

Bu kapsamda işletmelerin ilk sorumluluğu ürünlerin yerine getirmeyi vaat ettikleri fonksiyonlara sahip olmalarını sağlamaktır. ikinci konu taklit konusudur. Bir ürünün yasal olarak korunmuş haklarının, izinsiz şekilde kopyalanarak bundan ticari kâr elde edecek şekilde çoğaltmak ve pazara sunmak o ürünün taklidi anlamına gelmektedir. Üçüncü konu konumlandırmadır. Konumlandırma büyük oranda marka ile yapılmaktadır. Ayrıca ürün içeriği ve fiyatı ile etiket ve ambalajlar ahlaki sorunlar yaratmaktadır. 


59. Soru

Aynı mal ve hizmeti sunan işletmelerin yaptıkları gizli fiyat anlaşmalarının amacı nedir?

Cevap

Aynı mal ve hizmeti sunan işletmeler, yaptıkları gizli fiyat anlaşmaları ile fiyat konusunda kartelleşmeyi sağlamakta ve yeni işletmelerin pazara girmesini önlerken aynı zamanda tüketicinin muhtemel tepkisini (işletmeler arası kaymaları ya da daha ucuzu istemeyi) ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır.


61. Soru

Dağıtım kanalı nedir?

Cevap

Dağıtım, mal ve hizmetlerin üretildikleri yerden tüketicilere ulaşması işlemidir. Bu işlemi yaparken yardımcı olan kuruluşlara aracılar, tüketici ile üretici aracıdaki aracılarla birlikte oluşan sisteme de dağıtım kanalı denmektedir. 


62. Soru

Kota nedir? 

Cevap

Aracı işletmelerin veya satış elemanlarının başarılarının bir göstergesi olarak kullanılan ve belirlenmiş bir zaman diliminde, belirlenmiş bir bölgede ulaşmayı hedeflediği satış miktarıdır.


63. Soru

Müşteri mahremiyeti kavramını açıklayınız. 

Cevap

İşletmelerin müşterilerine ait özel sayılabilecek ya da başkaları ile paylaşmak istemedikleri bilgileri korumak ve gizli tutmaktır.


64. Soru

Reklamların yaratabildiği olumsuz sonuçlar nelerdir?

Cevap

Bu olumsuzlukların ilki reklam sayısının fazlalığıdır. Dikkat çekmeye çalışan yüzlerce işletme, mesajlarını medya aracılığıyla vermeye çalışırken tüketiciler adeta bir reklam bombardımanına maruz kalmaktadır. Diğer bir durum, aldatıcı yanıltıcı reklamların yayınlanmasıdır. İçerik olarak verdiği mesajın tüketicilerde yanlış anlamalara yol açarak yanlış davranışlar oluşturmasına neden olan reklamlara her dönemde örnekler bulunabilmektedir. Çocukların reklamlara maruz kalmaları durumunda kullanılan mesajlar ve mesajın verme biçimleri çocukların bozuk davranışlar sergilemelerine yol açabilmektedir. Dikkat çekici olması amacıyla reklamlarda kullanılan reklamda unsurlardan bir tanesi de cinsellik konusudur. Kadınların ya da erkeklerin cinsel obje olarak kullanılması ya da cinselliği çağrıştırıcı başka unsurların kullanılması sıkça karşılaşılan bir durumdur. 


65. Soru

Pazarlamada internet hangi amaçlarla kullanılmaktadır? 

Cevap

Pazarlamada internet iki temel amaç için kullanılabilmektedir. Birincisi internet üzerinden dağıtılması mümkün olan hizmetlerin dağıtımında kullanılmaktadır. İkinci olarak da internet, tutundurma için tüketicilere ulaştırılmaya çalışılan mesajların yerine ulaşmasında kullanılan bir tür yeni medya olarak tutundurma amaçlı kullanılabilir.


66. Soru

Ürün güvenliği nedir? 

Cevap

Ürün güvenliği mal ve hizmetlerin üretimi ile ilgili olarak ele alınması gereken ilk standarttır ve üretim aşamasından başlayarak tüketiciye ulaşıncaya kadar ki aşamalarda ürünün insana, çevreye zarar vermeyen nitelikte olması anlamına gelir. 


67. Soru

TÜRKAK'ın yetkileri nelerdir? 

Cevap

Türkiye’de akreditasyon verme yetkisi 2001 yılında kurulmuş bulunan TÜRKAK (Türk Akreditasyon Kurumu)'a verilmiştir. TÜRKAK, değişik alanlarda üretilen mal ve hizmetlerin uygunluğunu denetleme yetkisini vermektedir. Ayrıca üretimde kullanılan makine ve teçhizatın, muayene raporları, kalibrasyon sertifikaları, yönetim sistemi bilgileri, ürün belgeleri gibi “uygunluk belgesi”ni düzenleme yetkisi de aynı kuruluş tarafından verilmektedir.


69. Soru

İnsan kaynakları açısından ortaya çıkan etik konulardan biri olan nepotizm nedir? 

Cevap

Adam kayırma olarak da isimlendirilen bu durumda yöneticiler bazı nedenlerle çalışanların bazılarını diğerlerine tercih etmektedirler. Özellikle akrabaları ve yakın arkadaşları kayırmayı anlatan, ayrımcılığın bir türüdür.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email