Ekonomik Analiz Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Ülkelerin yüksek refah düzeyine ulaşması ne ile ölçülmektedir? Açıklayınız.

Bir toplumda yaşayan bireylerin tüm çabası, daha fazla gelir elde etmek ve elde etmiş olduğu gelirle daha fazla mal ve hizmet tüketerek refahını yükseltmektir. Ülkeler için de aynı durum söz konusudur. Daha fazla mal ve hizmet üreten ülkeler, daha zengin ve gelişmiş ülkelerdir ve dolayısıyla bu ülkeler yüksek refah düzeyine ulaşmış kabul edilirler.

Milli gelirin hesaplanması ekonomik hayatın incelenmesi noktasında neden önemlidir ve nasıl hesaplanır? Açıklayınız.

Bir ülkenin üretim performansının izlenebilmesi için, ülkenin üretmiş olduğu mal ve hizmet miktarında reel olarak bir artışın gerçekleşip gerçekleşmediğinin ölçülmesi gerekir. Bundan dolayı Milli Gelir in hesaplanması ekonomik hayatın incelenmesinde temel konuyu oluşturmaktadır. Milli gelir’ in hesaplanması bir ülkedeki ekonomik faaliyetlerin kapsamlı bir analizine imkân verecektir.

Gayri safi yurt içi hasıla (GSYHİH) neyi ifade etmektedir?

Gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH), bir ülkede yerleşiklerin (ülke vatandaşı ve yabancılar) sahip oldukları üretim faktörleri ile belli bir yılda ürettikleri tamamlanmış mal ve hizmetlerin piyasa değerini ifade eder.

Tamamlanmamış mal nedir?

GSYİH’da, parasal değerleri toplanan malların tamamlanmış (nihai) mal olması gereklidir. Tamamlanmış mal, tüketiciler tarafından kullanılmaya hazır durumdaki mal demektir.

Ara mal nedir?

Ekonomide bazı mal ve hizmetlerde diğer mal ve hizmetlerin yaratılmasında kullanılmaktadır. Bu mallara ara mal denmektedir. Bir başka değişle ara mallar, bir firma tarafından üretilen ve diğer bir firmanın başka bir mal üretirken kullandığı mallardır.

Katma değer nedir?

GSYİH hesaplanırken hem tamamlanmış mallar, hem de ara malları hesaplamaya dâhil edilirse bu durumda çifte sayım yapmış oluruz ve GSYİH’ nın değeri gerçeğinden büyük çıkar. Bu sorunu gidermek için, her işletmenin kendi üretimi sonucunda GSYİH’ ya net olarak kattığı değeri bulmak ve toplamak gerekir. Her aşamada yaratılan bu ilave değer katma değer olarak bilinir.

GSYİH geçmiş dönemde üretilen çıktının değerini kapsar mı? Açıklayınız.

GSYİH sadece cari dönemde üretilen çıktının değerinden oluşmaktadır. Bu yüzden daha önceki dönemlerde üretilmiş mallarla ilgili işlemler hesaba katılmaz. Örneğin yeni bir konut yapılması GSYİH’yı arttırırken, cari dönem öncesinde yapılan konutun satışı GSYİH’yı etkilemez.

GSYİH kaç farklı yöntemle hesaplanabilir ve bunlar nelerdir?

GSYİH üç farklı yöntemle hesaplanabilir. Bunlar; Üretim Yöntemi, Gelir Yöntemi ve Harcama Yöntemidir.

GSYİH hesaplanmasında kullanılan üretim yöntemini açıklayınız?

Ekonomide belirli bir dönemde yaratılan geliri ölçmenin birinci yolu, üretilen her bir mal ve hizmetin üretim miktarları ile fiyatlarının çarpılması sonucu bulunacak üretim değerlerinin toplanmasıdır. Ancak, üretilen mal ve hizmetlerin bir kısmı üretim sürecinde başka malların üretimi için ara malı olarak da kullanılabilmektedir. Dolayısıyla ara malı ve tamamlanmış mal ayrımı yapılmadan bütün malların değerlerinin toplanması durumunda daha önce de açıklandığı gibi çifte sayım sorunu ile karşılaşılacaktır. Doğal olarak, uygulama da üretilen milyonlarca tamamlanmış malın tek tek üretim değerlerini hesaplamak hemen hemen imkânsızdır. Bunun yerine, tarım, sanayi, ulaştırma - haberleşme, ticaret, madencilik, enerji vb. ekonominin üretim kesimlerinin toplam üretime katkısı hesaplanır. Her kesimin katma değeri; diğer kesimlerden aldığı ara mal ve hizmetler toplamına kendi yarattığı mal ve hizmetleri üretim zinciri içinde bir sonraki halkaya geçirirken kattığı değer olacaktır. Üretim kesimlerinin katma değerlerinin toplamı, ekonominin nihai gelirine eşit kabul edilecektir.

Üretim faktörleri kaç gruba ayrılabilir ve bunlar nelerdir?

Üretim faktörleri; emek, sermaye, doğa ve teşebbüs olmak üzere dört temel gruba ayrılır.

GSYİH hesaplanmasında kullanılan gelir yöntemini açıklayınız?

Üretim faktörüne yapılan ödemeler sırasıyla, ücret, faiz, kira ve kar olarak tanımlanmaktadır. Bu gelirlerin toplanmasıyla elde edilen GSYİH, gelir yöntemi ile GSYİH olacaktır. GSYİH Ücret + Faiz + Kira + Kâr

Gelir yöntemi ile GSYİH hesaplanmasının az gelişmiş ülkelerde tutarlı olmama nedeni nedir?

Gelir yöntemiyle GSYİH’nın hesaplanabilmesi için, toplumu oluşturan kişi ve grupların gelirleriyle ilgili ayrıntılı bilgilere ihtiyaç vardır. Tüm gelirlerin (Ücret, Faiz, Rant, Kâr) vergi beyannamelerinde yer alması gerekir. Vergi kaçağının fazla olduğu ya da geniş bir kesimin vergi beyannamesi vermediği az gelişmiş ülkelerde, bu yöntemle GSYİH’nın hesaplanabilmesi çok güçtür.

GSYİH hesaplanmasında kullanılan harcama yöntemi nedir? Açıklayınız.

Bir ekonomide belirli bir dönemde üretilen mal ve hizmetlerin üretiminde yer alan üretim faktörlerinin sahipleri, elde etmiş oldukları gelirleri, üretilmiş olan mal ve hizmetlerin satın alımında harcayacaklardır. Bu durumda toplumdaki kişilerin yapmış oldukları harcamaların toplamı harcamalar yöntemine göre GSYİH’yı verecektir. Bir ekonomide belirli bir dönemde yapılan harcamalar; O ekonomideki kişilerin ve firmaların yapacakları tüketim ve yatırım harcamaları ile devletin tüketim ve yatırım harcamalarından oluşmaktadır. Bu durumda harcamalar yöntemi ile GSYİH aşağıdaki eşitlik ile ifade edilebilir; GSYİH C + I + G + X - M C Özel tüketim harcamları, I Yatırım harcamaları, G Devletin tüketim harcamaları, X-M Net ihracat

Özel tüketim harcamaları nedir? Örnek vererek açıklayınız.

Tüketicilerin ihtiyaçlarını doğrudan karşılayacak olan mal ve hizmetlere yaptıkları toplam harcama miktarıdır. Tüketim harcamaları, dayanıklı tüketim mallarına (Beyaz eşya, mobilya, araba vs.), dayanıksız tüketim mallarına (yiyecek maddeleri, ayakkabı, eğlence vs.) ve hizmetlere yapılan harcamalar şeklinde sınıflandırılabilir.

Yatırım harcamaları kaç sınıfa ayrılmaktadır?

Yatırım harcamaları, makine teçhizat, tesis harcamaları ve stoklardaki değişiklikler olarak üç ana grupta sınıflandırılabilir.

Devletin tüketim harcamaları nedir?

Devletin tüketim harcamaları, devletin hizmetlerini yerine getirebilmek amacıyla gerçekleştirdiği her türlü mal ve hizmetlere yönelik yapmış olduğu harcamalardır.

Devletin tüketim harcamalarına örnek veriniz?

Askeri harcamalar, istihdam edilen personele yapılan ödemeler, büro malzemelerine ve kırtasiye alımlarına ait harcamalar vb.

İhracat nedir?

Bir ülkede bir yıl içinde üretilen mallar sadece o ülke tarafından değil yabancı ülkeler tarafından da satın alınır. Bu duruma ihracat denmektedir.

İthalat nedir?

Yabancıların üretmiş oldukları mal ve hizmetlere yapılan harcamalar ithalat olarak tanımlanmaktadır.

Net ihracat nedir?

İhracat ve ithalat arasındaki fark net ihracat olarak tanımlanır. Bir başka değişle net ihracat, ihracat gelirleri ile ithalat harcamaları arasındaki farktır.

Toplam net ihracat hangi durumda pozitif çıkar?

Toplam net ihracat, ithalatın ihracattan az olması durumunda pozitif çıkar.

Toplam net ihracat hangi durumda negatif çıkar?

Toplam net ihracat, ithalatın ihracattan fazla olması durumunda negatif çıkar.

GSYİH’nın farklı yöntemlerle hesaplanmasının nedeni nedir? Örnek vererek açıklayınız.

GSYİH’nın farklı yöntemlerle hesaplanmasının nedeni, bir yöntemle hesaplanamayan katma değerin diğer bir yöntemle hesaplanabiliyor olmasıdır. Örneğin otomobil üretimi ile ortaya çıkan katma değer, üretim yöntemi ile hesaplanabilirken, bir savcının yarattığı katma değer, gelir yöntemi ile hesaplanabilir. Ayrıca devlet tarafından gerçekleştirilen harcamalarda harcama yöntemi ile hesaplanabilir.

Nominal değişim nedir?

Üretim miktarı sabit kalırken, fiyatlardaki artış nedeniyle GSYİH’nın artması, fiyatlardan kaynaklanan nominal artış olarak ifade edilebilir. Tam tersi durumda, üretim miktarı sabit kalırken, fiyatlardaki azalış nedeniyle GSYİH’nın azalması, nominal azalış olarak ifade edilebilir.

Reel değişim nedir?

Ürün fiyatları sabit kalırken, üretim miktarının artması nedeniyle GSYİH’nın artması, reel artış olarak ifade edilir. Tam tersi durumda, ürün fiyatları sabit kalırken, üretim miktarındaki azalış nedeniyle GSYİH’nın azalması, reel azalış olarak ifade edilebilir.

Günlük yaşam içerisinde hem üretim miktarı hem de fiyatlar artabilmektedir. Böyle bir durumda GSYİH’nın artışının nominal mi reel mi olduğu nasıl belirlenir?

Günlük yaşam içinde hem üretim miktarı hem de fiyatlar artabilmektedir. Böyle bir durumda GSYİH’daki artışın, nominal ya da reel mi olduğunu anlamak için, fiyatlardaki artış oranı ile üretim miktarındaki artış oranına bakılır. Üretim miktarındaki artış oranı fiyatlardaki artış oranından büyük ise GSYİH artışı reeldir. Buna karşılık, fiyatlardaki artış oranı üretim miktarındaki artış oranından büyükse, GSYİH artışı nominaldir.

Nominal GSYİH diğer bir ifadeyle cari fiyatlarla GSYİH nasıl hesaplanır? örnek vererek açıklayınız.

Bir ekonomide herhangi bir yılın üretim miktarı aynı yılın fiyatları ile çarpılıyorsa buna nominal GSYİH’ ya da cari fiyatlarla GSYİH denir. Örneğin, 2010 yılının üretim miktarı ile 2010 yılının fiyatları çarpıldığında bulunan değer nominal GSYİH’dır.

Reel GSYİH diğer bir ifadeyle sabit fiyatlarla GSYİH nasıl hesaplanır?

Bir ekonomide herhangi bir yılın üretim miktarı ilgili yılın (aynı yılın) fiyatlarıyla değil, belirlenmiş ve istikrarlı kabul edilen ve baz yılı olarak da bilinen, başka bir yılın fiyatları ile çarpılıyor ise, bu durumda hesaplanan GSYİH’ya reel GSYİH denir. Reel GSYİH aynı zamanda sabit fiyatlarla GSYİH olarak da bilinir. Böylece reel GSYİH, fiyat artışlarının etkisini gidererek üretimdeki dönemler arası gerçek değişmeleri mümkün kılar.

GSYİH deflatörü nedir ve ne amaçla kullanılır?

Nominal GSYİH’yı reel GSYİH’ya dönüştürmek için, GSYİH deflatörü adı verilen endeks sayılarına ihtiyaç duyulmaktadır. GSMH deflatörü, belirli bir baz (temel) yıla göre GSYİH’yı meydana getiren bütün mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişmeleri gösteren endeks sayısıdır. Deflatör, belli bir yıldaki nominal GSYİH’nın o yılın reel GSYİH değerine oranlanması sonucunda bulunur.

GSYİH verilerinin üretimin ya da refahın tam bir ölçüsü olmamasının nedenleri nelerdir?

? GSYİH hesaplarına sadece piyasadan alınıp satılan mal ve hizmetlerin değeri girer. Hâlbuki bazı ürünler piyasada sunulmadıkları için GSYİH hesaplarına dâhil edilmezler. ? GSYİH hesaplanırken çevre kirliliği ve çevrenin bozulması dikkate alınmamaktadır. ? GSYİH hesaplanırken kayıt dışı ekonomi hesaplara dâhil edilemez. Kayıt dışı ekonomi yasal olmayan ve beyan edilmeyen işlemlerden oluşur. ? Malların kalitesindeki gelişmeleri de doğru bir biçimde GSYİH hesabına katmak güçtür.

Satın alma gücü paritesi (SAGP) nedir?

Satın alma gücü paritesi (SAGP), ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarını ortadan kaldırarak, farklı para birimlerinin satın alma gücünü eşitleyen bir değişim oranıdır.

SAGP’nin amacı nedir?

SAGP’nin amacı, GSYİH ve bileşenlerinin uluslararası reel karşılaştırmasına yönelik göstergelerin elde edilmesidir.

SAGP nasıl hesaplanır?

GSYİH bir ülkenin ekonomik büyüklüğünü gösterirken, Kişi başına GSYİH o ülkede yaşayanların refah seviyesini göstermektedir. SAGP, iki ülkede aynı tanıma sahip bir ürünün fiyat oranı şeklinde hesaplanır.

Hacim endeksi nedir?

Hacim Endeksi, bir ülkenin reel GSYİH değerlerinin, karşılaştırmada yer alan ülkelerin toplamı içindeki oranını gösteren bir endekstir.

Kişi başına hacim endeksi nedir?

Kişi Başına Hacim Endeksi, kişi başına reel GSYİH değerlerinin, ülke grubu (Örneğin, OECD) ortalamasına göre değişimini gösterir.

Türkiye’nin 2010 yılı kişi başı hacim endeksi kaçtır ve AB ülkelerine kıyasla nasıldır?

Türkiye’nin 2010 yılı kişi başı hacim endeksi 48 olarak açıklanmış ve bu rakam Avrupa Birliği üyesi 27 ülkenin 100 olan ortalama rakamının çok altındadır.

2010 yılında AB ülkeleri arasında hacim endeksi en yüksek ve en düşük ülkeler hangileridir? Türkiye’nin bu ülkelere kıyasla refah düzeyini tartışınız.

37 ülke içinde kişi başına hacim endeksi en yüksek ülke 283 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 29 ile Arnavutluk’tur. Bu durumda kişi başına hacim endeksi 48 olarak açıklanan Türkiye Avrupa’nın fakir ülkeleri arasında yer almaktadır.

SAGP ülkelerin refah düzeylerinin karşılaştırılmasında güvenilir bir değişken olarak kullanılırken, döviz kuru uygun bir değişim oranı olarak kabul edilmez. Bunun nedeni nedir? Tartışınız.

SAGP ülkelerin refah düzeylerinin karşılaştırmasında güvenilir bir değişken olarak kullanılırken, döviz kuru uygun bir değişim oranı olarak kabul edilmez. Çünkü döviz kuru kullanımının bazı sakıncaları bulunmaktadır. Bunlardan birincisi farklı nedenlerden kaynaklanan (sıcak para girişi, spekülasyonlar, faiz oranlarındaki değişmeler vb.) kur dalgalanmalarıdır. Bu durumda, döviz kuru ile hesaplanan GSYİH değeri temel alındığında, ülkenin ekonomik büyüklüğü kur dalgalanmalarına bağlı olarak olması gerekenden daha büyük ya da küçük çıkabilir. Diğer bir sakınca ise, döviz kurunun bir ülkede üretilen mal ve hizmetlerin fiyat düzeyini yansıtmamasıdır. Bu sakıncalarına bağlı olarak uluslararası karşılaştırmalarda döviz kuru değişkeninin yerini SAGP almıştır. Döviz kuru ile SAGP arasındaki temel fark; döviz kuru paranın satın alabileceği döviz (ABD Doları, Euro vb.) miktarını gösterirken, SAGP ise paranın satın alabileceği mal ve hizmetin miktarını gösterir.

Gayri safi milli hasıla (GSMH) nedir?

Gayri safi milli hasıla (GSMH), bir ülkenin vatandaşlarının ülke içinde elde ettikleri faktör gelirleri ile ülke dışında elde edip de ülkeye transfer ettikleri faktör gelirlerini kapsar. Kısaca GSMH, ülkenin vatandaşlarının bir yılda ürettiği tüm mal ve hizmetlerin değeridir. Ülkenin vatandaşlarının üretimi nerede gerçekleştirdikleri önemli değildir.

GSYİH ile GSMH arasındaki fark nedir?

GSYİH ile GSMH arasındaki fark, belli bir ülkede üretilen çıktının bir kısmının yabancılara ait üretim faktörleri tarafından üretilmiş olmasından kaynaklanmaktadır. Örneğin, Libya’da faaliyet gösteren bir inşaat firmasının elde ettiği kâr Türkiye GSMH’ sına dâhil edilirken, bir Fransız firmasının Türkiye’deki kârı Türkiye GSMH hesaplarına dâhil edilmemektedir.

GSMH nasıl hesaplanır?

GSMH’nın hesaplanabilmesi için, GSYİH’dan yabancıların üretimdeki payı çıkarılır ve buna Türkiye’de yerleşik olanların yurt dışında yaptıkları üretim eklenir ve böylece GSMH hesaplanır. GSMH GSYİH - Net Dış Alem Faktör Gelirleri

GSMH formülünde Net kelimesi ile ifade edilen nedir?

Formülde Net kelimesi ile ifade edilen; yurt içinde yabancıların ürettikleri toplam değer ile Türkiye’de yerleşik olanların yurt dışında yaptıkları üretim değerleri arasındaki farktır.

Net Milli Gelir nedir?

GSMH ve GSYİH tanımları yapılırken üretilen mal ve hizmetlerin parasal değerine gayri safi yani net olmayan denilmesinin sebebi, üretilen mal ve hizmetlerin üretimi sırasında kullanılan üretim faktörlerinden sermaye mallarının (makine, teçhizat gibi üretimde kullanılan her türlü araç) uğradığı aşınma ve yıpranmanın (amortisman) göz önüne alınmamış olmasıdır. Bu aşınma payı GSMH’ dan çıkartılırsa Net Milli Gelir (NMG) elde edilir.

NMG’in formülü nedir?

NMG GSYMH - Amortismanlar

Uluslararası karşılaştırmalarda NMG yerine daha çok GSMH ve GSYİH temel alınmasının nedeni nedir?

NMG, ekonominin cari dönemdeki gerçek üretim gücünün ölçüsüdür. Ancak amortismanların kesin olarak belirlenmesi mümkün değildir. Bu yüzden uluslararası karşılaştırmalarda NMG yerine daha çok, GSMH ya da GSYİH temel alınır.

Milli Gelir nedir ve nasıl hesaplanır?

Net milli gelirin piyasa fiyatları ile hesaplanması durumunda bu fiyatların içine belli bir oranda vergide dâhildir. (Dolaylı vergi) Örneğin satın aldığımız bir çift ayakkabı için 40 ödemiş isek, bunun içinde %18 oranında katma değer vergisi (KDV) de bulunmaktadır. Bu vergi malın fiyatının içinde bulunmasına rağmen malın değeri ile ilgili değildir. Aynı zamanda bu vergi vatandaş için gelir niteliği taşımaz. Bu yüzden NMG’ den dolaylı vergileri çıkarırsak Milli Gelire (MG) ulaşmış oluruz.

Milli Gelir’in formülü nedir?

MG NMG - Dolaylı vergiler

Kişisel gelir nedir?

Kişisel gelir (KG), halkın cebine giren gelir şeklinde tanımlanabilir. KG iki şekilde MG’den farklılaşmaktadır. Birinci olarak, üretime katıldıkları için gelir elde eden bazı üretim faktörleri fiilen bu geliri elde edemezler. Örneğin bir firmanın elde ettiği kârın tamamı bu firmanın sahiplerine ait olduğu halde, bu kârın tamamı firma sahiplerinin eline geçmez. Çünkü yasalar gereği bu kârın bir kısmı işletme bünyesinde tutulmak zorundadır (yedek akçeler gibi). Diğer yandan çalışanlar veya işverenler de kazandıkları gelirin tamamına sahip olamazlar. Çünkü kazandıkları gelirin bir kısmını Sosyal Sigortalar Kurumu, Emekli Sandığı, Bağ-Kur gibi sosyal güvenlik kurumlarına prim olarak öderler. Bu yüzden bu tür ödemelerin MG’ den düşülmesi gerekir. İkinci olarak, bir üretim faktörü sahibi olmadıkları ve üretime katılmadıkları halde bazı kişilere yapılan transfer ödemeleri ise, MG’ e ilave edilir.

Kişisel gelir nasıl hesaplanır?

KG MG - Sigorta primleri - Kurumlar vergisi - Dağıtılmayan Kârlar - Transfer ödemeleri

Harcanabilir gelir nedir?

Harcanabilir gelir (HG), bir ülkede kişilerin eline geçen ve harcayabilecekleri gelirlerin toplamını ifade eder. Kullanılabilir gelir olarak da bilinir.

Harcanabilir gelir nasıl hesaplanır?

HG KG - Dolaysız vergiler

Kişi başına düşen GSMH nasıl hesaplanır?

Kişi başına düşen GSMH GSMH / Nüfus

Kişi başına düşen GSYİH nasıl hesaplanır?

Kişi başına düşen GSYİH GSYİH / Nüfus

Ekonomik büyüme nedir?

Ekonomik büyüme, bir ekonomide zaman içinde mal ve hizmet üretimi miktarında meydana gelen artışları ifade etmektedir. Ekonominin büyüme hızı, geleneksel olarak reel GSYİH artış hızıdır.

Gayri safi yurt içi hasıla nasıl tanımlanmaktadır?

Gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH),bir ülkede yerleşiklerin (ülke vatandaşı ve yabancılar) sahip oldukları üretim faktörleri ile belli bir yılda ürettikleri tamamlanmış mal ve hizmetlerin piyasa değerini ifade eder. Tanımda üzerinde durulması gereken üç önemli konu bulunmaktadır. Bunlar; “tamamlanmış mal”, “cari dönem üretimi” ve “piyasa fiyatları” olarak sıralanmaktadır.

GSYİH için “katma değer” nasıl tanımlanır?

GSYİH hesaplanırken hem tamamlanmış mallar, hem de ara malları hesaplamaya dahil edilirse bu durumda çifte sayım yapmış oluruz ve GSYİH’ nın değeri gerçeğinden büyük çıkar. Bu sorunu gidermek için, her işletmenin kendi üretimi sonucunda GSYİH’ ya net olarak kattığı değeri bulmak ve toplamak gerekir. Her aşamada yaratılan bu ilave değer “katma değer” olarak bilinir.

GSYİH hangi yöntemlerle hesaplanabilir?

GSYİH üç farklı yöntemle hesaplanabilir. Bunlar; Üretim Yöntemi, Gelir Yöntemi ve Harcama Yönte midir.

GSYİH’nın hesaplanmasında kullanılan gelir yöntemi nasıl hesaplanır?

Üretim faktörleri; emek, sermaye, doğa ve teşebbüs olmak üzere dört temel gruba ayrılır. Bu dört üretim faktörüne yapılan ödemeler sırasıyla, ücret, faiz, kira (rant) ve kâr olarak tanımlanır.Bu gelirlerin toplanmasıyla elde edilen GSYİH,gelir yöntemi ile GSYİH olacaktır.

GSYİH = Ücret+Faiz+Kira(Rant)+Kâr

GSYİH’nın hesaplanmasında kullanılan harcama yöntemi nasıl hesaplanır?

Bir ekonomide belirli bir dönemde üretilen mal ve hizmetlerin üretiminde yer alan üretim faktörlerinin sahipleri, elde etmiş oldukları gelirleri, üretilmiş olan mal ve hizmetlerin satın alımında harcayacaklardır. Bu durumda toplumdaki kişilerin yapmış oldukları harcamaların toplamı harcamalar yöntemine göre GSYİH’yı verecektir.

GSYİH = C+/+G+X-M

Özel Tüketim Harcamaları (C)

Yatırım Harcamaları (I)

Devletin Tüketim Harcamaları (G)

Net ihracat (X-M) ya da NX

Harcamalar kapsamında Devletin Tüketim Harcamaları nelerdir?

Bu harcama grubunda devletin, hizmetlerini yerine getirebilmek amacıyla gerçekleştirdiği her türlü mal ve hizmetlere yönelik yaptığı harcamalar yer alır. Örneğin, askeri harcamalar, istihdam edilen personele yapılan ödemeler, büro malzemelerine ve kırtasiye alımlarına ait harcamalar bu grup içinde yer almaktadır.

Nominal ve reel GSYİH nasıl açıklanmaktadır?

GSYİH değerleri zaman içinde, hem fiyatlardaki değişmelere hem de üretim miktarındaki değişmelere bağlı olarak değişir. Söz konusu değişmelerin bazıları nominal bazıları reel değişmelerdir. Böyle bir durumda GSYİH’daki artışın, nominal ya da reel mi olduğunu anlamak için, fiyatlardaki artış oranı ile üretim miktarındaki artış oranına bakılır. Üretim miktarındaki artış oranı fiyatlardaki artış oranından büyük ise GSYİH artışı reeldir. Buna karşılık, fiyatlardaki artış oranı üretim miktarındaki artış oranından büyükse, GSYİH artışı nominaldir.

Nominal GSYİH nasıl ölçülmektedir?

Bir ekonomide herhangi bir yılın üretim miktarı aynı yılın fiyatları ile çarpılıyorsa buna nominalGSYİH’ ya da cari fiyatlarla GSYİH denir. Örneğin, 2010 yılının üretim miktarı ile 2010 yılının fiyatları çarpıldığında bulunan değer nominal GSYİH’dır.

Reel GSYİH nasıl ölçülmektedir?

Bir ekonomide herhangi bir yılın üretim miktarı ilgili yılın (aynı yılın) fiyatlarıyla değil, belirlenmiş ve istikrarlı kabul edilen ve baz yılı olarak da bilinen, başka bir yılın fiyatları ile çarpılıyor ise, bu durumda hesaplanan GSYİH’ya reel GSYİH denir.

GSYİH deflatörü nedir?

Nominal GSYİH’yı reel GSYİH’ya dönüştürmek için, GSYİH deflatörü adı verilen endeks sayılarına ihtiyaç duyulmaktadır. GSMH deflatörü, belirli bir baz (temel) yıla gore GSYİH’yı meydana getiren bütün mal vehizmetlerin fiyatlarındaki değişmeleri gösteren endeks sayısıdır. Deflatör, belli bir yıldaki nominal GSYİH’nın o yılın reel GSYİH değerine oranlanması sonucunda bulunur.

GSYİH Deflatörü= Nominal GSYİH/Reel GSYİH

GSYİH'nin ölçümündeki çevre ilgili sorunlar nelerdir?

GSYİH hesaplanırken çevre kirliliği ve çevrenin bozulması dikkate alınmamaktadır. Firmalar üretim sürecinde, hava, su, toprak kısaca çevre üzerinde dışsal maliyetler yaratmaktadırlar. Gerçekleştirilen üretim bir taraftan ülkenin üretim gücünü arttırırken, diğer taraftan meydana getirdiği dişsal maliyetlerle yaşam kalitesini düşürmektedir. Bu durumda dışsal maliyetler GSYİH’dan düşülmediği için, GSYİH değeri olduğundan büyük hesaplanmaktadır.

Satınalma gücü paritesi nasıl hesaplanır?

Satınalma gücü paritesi (SAGP), ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarını ortadan kaldırarak, farklı para birimlerinin satın alma gücünü eşitleyen bir değişim oranıdır. SAGP’nin amacı, GSYİH ve bileşenlerinin uluslararası reel karşılaştırmasına yönelik geöstergelerin elde edilmesidir. GSYİH bir ülkenin ekonomik büyüklüğünü gösterirken, Kişi başına GSYİH o ülkede yaşayanların refah seviyesini göstermektedir. SAGP, iki ülkede aynı tanıma sahip bir ürünün fiyat oranı şeklinde hesaplanır.

Hacim endeksi nedir?

Hacim Endeksi, bir ülkenin reel GSYİH değerlerinin, karşılaştırmada yer alan ülkelerin toplamı içindeki oranını gösteren bir endekstir.

Hacim Endeksi=Reel GSYİH A ülkesi/ Reel GSYİH Toplam (Örnek, OECD)

Kişi başına hacim endeksi nedir?

Kişi Başına Hacim Endeksi, kişi başına reel GSYİH değerlerinin, ülke grubu (Örneğin, OECD) ortalamasına göre değişimini gösterir.

Gayri Safi Milli Hasıla nedir?

Gayri safi milli hasıla (GSMH), bir ülkenin vatandaşlarının ülke içinde elde ettikleri faktör gelirleri ile ülke dışında elde edip de ülkeye transfer ettikleri faktör gelirlerini kapsar. Kısaca GSMH, ülkenin vatandaşlarının bir yılda ürettiği tüm mal ve hizmetlerin değeridir. Ülkenin vatandaşlarının üretimi nerede gerçekleştirdikleri önemli değildir.GSYİH ile GSMH arasındaki fark, belli bir ülkede üretilen çıktının bir kısmının yabancılara ait üretim faktörleri tarafından üretilmiş olmasından kaynaklanmaktadır.

GSMH nasıl hesaplanır?

GSMH’nın hesaplanabilmesi için, GSYİH’dan yabancıların üretimdeki payı çıkarılır ve buna Türkiye’de yerleşik olanların yurt dışında yaptıkları üretim eklenir ve böylece GSMH hesaplanır.

GSMH = GSYİH+Net Dış Alem Faktör Gelirleri

Net milli gelir nasıl tanımlanmaktdır?

GSMH ve GSYİH tanımları yapılırken üretilen mal ve hizmetlerin parasal değerine “gayri safi” yani “net olmayan” denilmesinin sebebi, üretilen mal ve hizmetlerin üretimi sırasında kullanılan üretim faktörlerinden sermaye mallarının (makine, teçhizat gibi üretimde kullanılan her türlü araç) uğradığı aşınma ve yıpranmanın (amortisman) göz önüne alınmamış olmasıdır. Bu aşınma payı GSMH’ dan çıkartılırsaNet Milli Gelir (NMG) elde edilir.

Milli Gelir (MG) nasıl hesaplanır?

Net milli gelirin piyasa fiyatları ile hesaplanması durumunda bu fiyatların içine belli bir oranda vergide dahildir. (Dolaylı vergi) Örneğin satın aldığımız bir çift ayakkabı için
40 ödemiş isek, bunun içinde %18 oranında katma değer vergisi (KDV) de bulunmaktadır. Bu vergi malın fiyatının içinde bulunmasına rağmen malın değeri ileilgili değildir. Aynı zamanda bu vergi vatandaş için gelir niteliği taşımaz. Bu yüzden NMG’ den dolaylı vergileri çıkarırsak Milli Gelire (MG) ulaşmış oluruz. Bu durumda piyasa fiyatları ile MG’ i şu şekilde yazabiliriz.

MG = NMG – Dolaylı vergiler

Kişisel gelir nasıl tanımlanmaktadır?

Kişisel gelir (KG), halkın cebine giren gelir şeklinde tanımlanabilir. KG iki şekilde MG’den farklılaşmaktadır. Birinci olarak, üretime katıldıkları için gelir elde eden bazı üretim faktörleri fiilen bu geliri elde edemezler. Örneğin bir firmanın elde ettiği kârın tamamı bu firmanın sahiplerine ait olduğu halde, bu kârın tamamı firma sahiplerinin eline geçmez. Çünkü yasalar gereği bu kârın bir kısmı işletme bünyesinde tutulmak zorundadır (yedek akçeler gibi). Diğer yandan çalışanlar veya işverenler de kazandıkları gelirin tamamına sahip olamazlar. Çünkü kazandıkları gelirin birkısmını Sosyal Sigortalar Kurumu, Emekli Sandığı, Bağ-Kur gibi sosyal güvenlik kurumlarına prim olarak öderler. Bu yüzden bu tür ödemelerin MG’ den düşülmesi gerekir. İkinci olarak, bir üretim faktörü sahibi olmadıkları ve üretime katılmadıkları halde bazı kişilere yapılan transfer ödemeleri ise, MG’ e ilave edilir. Bu durumda kişisel gelir şu şekilde yazılabilir.

KG= MG - Sigorta primleri - Kurumlar vergisi - Dağıtılmayan kârlar + Transfer ödemeleri

Harcanabilir gelir nasıl tanımlanmaktadır?

Harcanabilir gelir (HG), bir ülkede kişilerin eline geçen ve harcayabilecekleri gelirlerin toplamını ifade eder. Kullanılabilir gelir olarak da bilinir. Elde edilen kişisel gelir kavramını oluşturan değerlerin tümü, kişiler tarafından istense bile harcanamaz. Bunun nedeni, kişilerin elde ettikleri gelirin bir kısmını devlete dolaysız vergi olarak ödemek zorunda olmalarıdır. Bu yüzden harcanabilir geliri hesaplayabilmek için kişisel gelirden, dolaysız vergileri ( Gelir vergisi, kurumlar vergisi, veraset ve intikal vergisi v.b.) çıkarmak gerekir. Bu durumda harcanabilir gelir aşağıdaki gibi yazılır

HG= KG- Dolaysız vergiler