aofsoru.com

İşletme Fonksiyonları Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Üretim Fonksiyonu

1. Soru

Günümüzde başarılı olan işletmeler nasıl işletmelerdir?

Cevap

Günümüz pazarlarına bakıldığı zaman, rekabetin çok yoğun yaşandığı görülmektedir. Rekabetin yoğun olduğu bu pazarlarda müşteri istek ve gereksinimlerini karşılamak çok önemli olmaktadır. Müşteri istek ve gereksinimlerini belirleyip üretimini bu doğrultuda yönlendiren işletmeler, günümüzün başarılı işletmeleridir. Müşterinin kral olarak kabul gördüğü günümüz pazarlarında, üretim ile ilgili doğrudan ya da doğrudan olmayan tüm faaliyetlerin etkin yönetimi esas olmaktadır. Üretimde yapılanlar ya da yapılamayanlar, mal ya da hizmet olarak müşteriye yansımaktadır. Üretimi olması gerektiği gibi gerçekleştiren ve bunu sürdüren işletmeler, müşteri memnuniyetini üst düzeye çıkarabilirler. Bunun sonucunda da işletmelerin temel amacı olan kâr maksimizasyonu sağlanabilir.


2. Soru

Üretim nedir?

Cevap

Üretim, doğadaki kaynakların ham madde ve malzemelerin insan gereksinimlerine daha uygun mal ve hizmetler biçimine dönüştürülmesi için yapılan fiziksel, kimyasal, fizyolojik, yersel ve benzeri çalışmalar olarak tanımlanmaktadır. Bir faaliyetten üretim olarak söz edebilmek için insan gereksinimlerini karşılama gibi bir amaca hizmet etmesi önemli olmaktadır.


3. Soru

Üretimdeki değişmelerin sebepleri nelerdir?

Cevap

İnsanların istek ve gereksinimlerindeki ve hatta beklentilerindeki sürekli değişim üretim şekillerinde ve ürünlerde de sürekli değişime yol açmaktadır. Başladığı ilk günden itibaren üretim faaliyeti birçok sorunun ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Tekil üretimden seri üretime geçişe bağlı olarak üretilen ürünlerin miktar ve çeşidinin artması çözülmesi gereken sorunları da artırmaktadır. Tüm bu dönemde üretimde bulunan işletmelerin hedefleri giderek farklılaşmaktadır. Üretimin ilk dönemlerinde miktar önemliyken daha sonraki dönemlerde sırasıyla maliyet, kalite ve şimdilerde ise çeşitlilik, hız ve esneklik önemli olmaya başlamıştır.


4. Soru

İşletmeler ürünlerini geliştirirken nelere dikkat ederler?

Cevap

İşletmeler temel ürünlerini geliştirirken dikkate aldıkları çeşitli boyutlar bulunmaktadır. Buna göre işletmeler; bir ürünün sunacağı temel faydaya ilaveten kalite düzeyinde, tasarımında, ambalajında, marka isminde ve farklı ürün özelliklerinde yapılacak iyileştirmeler ile bunları destekleyecek donanım özellikleri, garanti süresi, aksesuarlar, satış sonrası servis, dağıtım kanalları ve yapılacak güncelleştirmeleri de ürün geliştirme aşamasında göz önünde bulundurmalıdırlar.


5. Soru

Sistem nedir?

Cevap

Basit olarak, girdileri mal ve hizmetlere dönüştüren sisteme üretim sistemi adı verilmektedir. Sistem, bir bütünlük oluşturacak şekilde bir arada bulunan elemanlar, bu elemanlar arasındaki ilişkiler ve bunların birbirleriyle ve çevreyle ilişkili veya bağlantılı olan nitelikleri dizisidir şeklinde tanımlanmaktadır. Farklı bir tanımlamada ise belirli bir amacı gerçekleştirmek için bir araya gelen elemanların bütününe sistem adı verilmektedir.


6. Soru

Sistemin özellikleri nelerdir?

Cevap

Sistemin elemanlardan oluştuğu, bu elemanlar arasında uyumlu bir ilişkinin olduğu, bir amacının olduğu, alt sistemlerden oluştuğu, sınırlarının bulunduğu, dış çevresi ile etkileşimde olduğu ve girdi, süreç, çıktı ve geri beslemenin temel yapısını oluşturduğu bilinmektedir.


7. Soru

Sistemler nasıl sınıflandırılırlar?

Cevap

Sistemler çeşitli şekillerde sınıflandırılmaktadır. Bunlar arasında genelde doğal ve yapay sistemler olarak sınıflandırıldığı gibi açık ve kapalı sistemler olarak da sınıflandırılabilmektedir. Güneş sistemi doğal bir sistem olurken işletme yapay bir sistem olmaktadır. Ayrıca, diğer bir sınıflandırma da alt ve üst sistemler şeklindedir. Her sistemin ait olduğu üst bir sistem ve bu üst sistemi oluşturan alt sistemler bulunmaktadır.


8. Soru

Sistem yaklaşımına işletme göre nedir?

Cevap

Bir sistem olarak işletme; belirli amaçlara ulaşmak için faaliyete geçen, çeşitli girdilerden faydalanan, sağladığı kaynaklardan bir dizi işlemlerle çıktılar elde eden ve bu faaliyetleri düzenli bir şekilde gerçekleştirebilmek için geri bildirimde bulunan alt sistemler bütünüdür.


9. Soru

Sistem yaklaşımının temel amacı nedir?

Cevap

Sistem yaklaşımının temel amacı, işletmenin bütününde gelişme sağlarken diğer taraftan işletme içindeki tüm faaliyetlerin birbiri ile uyumlu ve etkin işleyişini garanti altına almaktır. Bunun içinde, işletmenin alt sistemlerini analiz ederek birbiriyle çelişen amaçları olan alt sistemleri uyumlu hâle getirmek ve işletmenin bütünsel amaçları doğrultusunda düzenlemek önemli olmaktadır.


10. Soru

Üretim sisteminin temel elemanları nelerdir?

Cevap

Sistemin temel elemanları olan; • Girdi, • Süreç, • Çıktı ve • Geri besleme üretim sisteminde de yer almaktadır.


11. Soru

Bir üretim sisteminin girdileri nelerdir?

Cevap

Üretim sisteminin girdileri olan hammadde, malzeme, makine, işçilik, yönetim, sermaye, bilgi, girişimcilik, enerji ve benzerleri mal ve hizmet şeklindeki çıktılara dönüştürülmektedir.


12. Soru

Bir üretim sisteminde ne gibi dönüşüm süreçleri bulunmaktadır?

Cevap

Bir üretim sisteminde; • Fiziksel, • Yersel, • Fizyolojik, • Psikolojik, • Kimyasal dönüşüm süreçleri yer almaktadır.


13. Soru

Bir üretim sürecinin çıktıları nelerdir?

Cevap

Bir üretim sisteminin çıktıları mallar ve hizmetlerdir.


14. Soru

Üretim sürecini farklılaştıran elemanların en önemlileri nelerdir?

Cevap

Üretim sürecini farklılaştıran elemanların en önemlileri verimlilik, etkinlik, kapasite ve esnekliktir.


15. Soru

Verimlilik nedir?

Cevap

Verimlilik genel olarak, verimlilik çıktı miktarının girdi miktarına oranıdır. İşletmelerin en yoğun olarak üzerinde durduğu konulardan birisidir. Verimliliği basit olarak arttırmanın yolu girdi miktarını aynı tutarken çıktı miktarını arttırmak ya da çıktı miktarını aynı tutarken girdi miktarını azaltmaktır. Verimlilik doğrudan maliyetler üzerinde olumlu etkiye sahip olması açısından da önemlidir.


16. Soru

Etkinlik nedir?

Cevap

Etkinlik, üretim sisteminin amaçlarını gerçekleştirme derecesi olarak tanımlanırken aynı zamanda performans ile aynı anlamda kullanılmaktadır. Verimlilik, bir işi doğru yapmakken etkinlik doğru işi yapmak olarak tanımlanabilmektedir. Başka bir deyişle, verimlik üretim girdilerinin ne kadar iyi kullanıldığını ölçerken etkinlik amaçların ne ölçüde gerçekleştiğini belirtmektedir.


17. Soru

Kapasite nedir?

Cevap

Kapasite üretim sisteminin gerçekleştirebileceği en yüksek üretim miktarına denmektedir. Üretim sistemi kapasitesi, taleplerin karşılanması açısından önemli olmaktadır. Kapasitenin fazla olması artık kapasiteye neden olurken eksik kapasite de taleplerin karşılanamamasına neden olmaktadır. Dolayısıyla kapasite kullanımı verimliliği etkilemektedir.


18. Soru

Esneklik nedir?

Cevap

İşletmelerin değişen talebe cevap verebilme yeteneğine ya da yeni ürün üretimini hızla gerçekleştirebilme yeteneğine esneklik adı verilmektedir. Esneklik ile ilgili farklı tanımlamalar bulunmaktadır. Günümüz işletmelerinin, rekabetçi olabilmelerinde önemli faktörlerden biri olarak ortaya çıkmaktadır.


19. Soru

Üretim sistemi yaklaşımında çevre nedir?

Cevap

Üretim sisteminin elemanı olarak gözükmeyen ancak, doğrudan üzerinde etkisi olan diğer bir eleman da çevredir. Çevreye müşteriler, rakipler, tedarikçiler, yasalar ve ekonomi gibi faktörler dâhil edilmektedir. Bu faktörlerin varlığı bilinmekte ancak doğrudan bu faktörleri belirleyebilme ya da değiştirilebilme şansı bulunmamaktadır. Bu nedenle, bu faktörler risk olarak hesaba katılmaktadır.


20. Soru

Üretim sistemi türleri nelerdir?

Cevap

Üretim sistemlerinin tarihsel gelişimi ile insanlığın ve medeniyetin tarihsel gelişimi arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Geçmişten günümüze farklı nitelikteki işletmeler üretim faaliyetini gerçekleştirirken çeşitli üretim sistemlerini kullanmışlardır. Günümüzde rekabetin yoğunlaşması ve teknolojideki gelişmeler üretim sistemlerindeki ilkel yöntemlerin kullanılmasını giderek azaltmasına rağmen dünyamızda farklı ülkelerde oluşan koşullara bağlı olarak dört üretim sistemi olan; • El işçiliği, • Ev işçiliği, • İmalathane sistemi ve • Fabrikasyon sistemlerinden her biri kullanılmaya devam edilmektedir.


21. Soru

El işçiliği sistemi nedir?

Cevap

Gelişmiş teknik araç ve gereçler kullanılmadan el becerisine dayanarak yapılan üretime el işçiliği sistemi adı verilmektedir. Bu üretim sistemi endüstri öncesi dönemde üretilen ürünler için geçerli bir tekniktir. Günümüzde yorgan, dantel, tığ işi, iğne oyası, eşarp, çanta ve heybe gibi bazı ürünlerin üretiminde el işçiliği sistemi kullanılmaktadır. Küçük hediyelik eşyalar ve geleneksel eşyaların üretimi de çoğunlukla bu şekilde gerçekleştirilmektedir. Bu üretim sisteminde standartlaşma olmadığı için üretilen aynı ürünler birbirinden ufak farklılıklar gösterebilmektedir. Bu üretim sisteminde az sayıda yardımcı araç ve gereç kullanılmakta ve üretim emeğe dayalı yapılmaktadır. Bu nedenle, üretim miktarları sınırlı sayıda ve üretim düşük bütçeli sermaye ile gerçekleştirilmektedir. Aynı zamanda, bu üretim sisteminde üretim yönetimi basit ve sorunların çözümü de kolay olmaktadır. Üretimi gerçekleştirenler bu alanda uzmanlaşmış ve üretim de genelde siparişe dayalı olmaktadır.


22. Soru

Ev işçiliği sistemi nedir?

Cevap

Bu üretim sisteminde (ev işçiliği) üretim halı, tekstil, oyuncak, süs eşyası gibi belirli alanlarda uzmanlaşmış ve el becerisine sahip kişilerin kendi yerlerinde çoğu zamanda evlerinde gerçekleşmektedir. Üretimde kullanılan makine, araç ve gereç ve üretimde kullanılan malzemeler girişimciler tarafından üretimi gerçekleştirecek kişilere tedarik edilmektedir. Bu sistemde işletmeler değişik kişilere üretim yaptırmaktadır. İşletme gelen taleplere ya da pazar şartlarına bağlı olarak istedikleri özellikteki ürünlerin üretimini yaptırmaktadırlar. Bu üretim sisteminde taleplerin zamanında karşılanması, üretimin istenilen niteliklerde olması, makine ve teçhizat ile birlikte üretimde kullanılacak malzemelerin zamanında tedariği, farklı üreticilere ürettirilen ürünlerdeki standartın tutturulması gibi belli başlı sorunlar oluşabilmektedir.


23. Soru

İmalathane sistemi nedir?

Cevap

İmalathane sistemi ile el işçiliği ile yapılan üretim evler yerine imalathane adı verilen orta büyüklükteki işletmelerde daha yüksek miktarlarda gerçekleştirilmektedir. Burada üretim miktar olarak seri üretimdeki gibi olmasa da ev işçiliği sisteminden daha yüksektir. Üretimde otomasyon ya da ileri teknoloji makine ve ekipman kullanımı söz konusu değildir ve emek yoğun bir üretim vardır. Bu nedenle az sermaye ile iş bölümü ve uzmanlaşmaya daha çok yer verilmektedir. Üretim, daha çok geniş bir müşteri kitlesi hedeflendiği için müşteri isteklerine göre değil genel alıcı istek ve gereksinimlerine göre yapılmaktadır. Bu üretim sisteminde genel giderler yüksektir. Bu üretim sistemi şimdiki gelişmiş üretim sistemlerine geçişte önemli bir rol oynamıştır.


24. Soru

Fabrikasyon sistemi nedir?

Cevap

Fabrikasyon sisteminde, imalathane sisteminin aksine büyük çaplı üretim geniş kitlelerin talebini karşılamak üzere kurulan bir üretim sisteminde gerçekleştirilmektedir. Bu sistemde önceden kesin olarak bilinmeyen müşteriler için üretim gerçekleştirilmesine bağlı olarak stoklu çalışma da yapılmaktadır. Bu üretim sistemi büyük fabrika binalarına, depolara ve idari binalara gerek duyarken gelişmiş makine ve teçhizat da üretim için önemli faktörlerdir. Tüm tesisleri ile birlikte bu kadar geniş çaplı üretim sermaye gereksinimini artırmaktadır. Sistemde genelde kitle üretim söz konusu olmasına rağmen atölye tipi üretim de uygulanabilmektedir.


25. Soru

Üretim sistemleri talebe göre nasıl sınıflandırılırlar?

Cevap

Üretim sistemleri talebe göre; • Stoğa üretim, • Siparişe göre üretim ve • Siparişe göre montaj olarak sınıflandırılabilmektedirler.


26. Soru

Stoğa göre üretim nedir?

Cevap

Ürünler herhangi bir sipariş olmadan stokta bulundurulacak şekilde üretilmektedir. Üretim düzeyi belirlenirken işletme stok düzeyleri ve müşteri hizmet düzeyi göz önünde bulundurulmaktadır. Ürün, müşteriden herhangi bir sipariş gelmeden üretilip stoklanmakta ve sipariş gelince de stoktan karşılanmaktadır. Bu üretim türünde ürünün stoklanmaya uygun olup olmadığı ya da stoklanma şartları önemli olmaktadır. Araba, televizyon gibi uzun ömürlü ürünler bu tip üretime uygun ürünlerdir. Bunun yanında özel şartlar altında stoğa üretilen ürünler de bulunmaktadır. Buna en iyi örnek gıda ürünleridir. Bu tür üretimin en önemli avantajı, müşteri siparişinin hemen karşılanabilme olasılığının yüksek olmasıdır. Bu da işletmeye rekabet avantajı sunabilmektedir. Ancak, stoğa üretim yapıldığı için üründe kişiselleştirme çok fazla mümkün olmamakta dolayısıyla, ürün esnekliği düşük olmaktadır. Ayrıca, ürün stoktayken ürünün bozulması, modasının geçmesi gibi risklerde bulunmaktadır. Bu durum da önemli bir dezavantaj olarak görülebilmektedir.


27. Soru

Siparişe göre üretim nedir?

Cevap

Ürün özellikleri ve miktar açısından tamamen müşterilerin özel isteklerine göre çok değişik tipte ürünlerin, sık olmayan aralıklarla ve küçük miktarlarda üretildiği üretim şekline siparişe göre üretim adı verilmektedir. Bu üretim sisteminde önceden ne üretileceği belli olmadığı için belirli bir ürünü devamlı üretmek mümkün olmayabilmektedir. Bu nedenle üretim planlama ve kontrol çalışmalarının hazırlığının önceden yapılması mümkün gözükmemektedir. Siparişe göre üretimde üretim tamamlandıktan sonra yeni sipariş gelmezse üretim durabilmektedir. Yeni sipariş gelince makine ve teçhizat bu yeni tip ürünü üretmek için ayarlanarak üretime devam edilmektedir. Bu üretim sisteminde pazara göre değil müşteri siparişine göre üretim yapılmaktadır.


28. Soru

Siparişe göre montaj nedir?

Cevap

Bu üretim türünde müşterilerin istediği ürünü hızlı bir şekilde sunabilmek amacıyla siparişe göre üretim ile stoğa göre üretim birlikte kullanılmaktadır. Başka bir deyişle, stoğa göre üretim ile siparişe göre üretimin karması yapılmaktadır. Burada, ürünler parçalarına ayrılmakta ve çok çeşitli parçalar üretilerek stokta tutulmaktadır. Amaç, müşteriden bir sipariş geldiği zaman müşterinin istediği ürünü üretmek için gerekli parçaları bir araya getirerek montajını yapmaktır. Böylece, zaman tasarrufu da sağlanmış olmaktadır. Örneğin, bazı bilgisayar işletmeleri hazır bilgisayarlar üretmek yerine bu konuda çalışmalar yaparak müşterilerinin istediği özelliklerdeki bilgisayarı çok kısa sürede müşterilerine ulaştırmaktadır. Siparişe göre montaj sisteminde stoğa üretimin maliyet avantajı ile siparişe göre üretimin ürün esnekliği avantajı bir arada kullanılmaktadır.


29. Soru

Üretim sistemleri, üretim miktarına ve akışa göre nasıl sınıflandırılırlar?

Cevap

Üretim miktarına ve akışına göre; • Kesikli üretim, • Sürekli üretim ve • Proje tipi üretim olarak sınıflandırılabilmektedir.


30. Soru

Kesikli üretim nedir?

Cevap

Kesikli üretim sisteminde, farklı ürünlerden az miktarlarda üretim yapılmaktadır. Bu üretim sisteminde, çeşitli ürünler üretilebilmekte ve üretilecek ürüne göre işlem sırası değiştirilmektedir. Talebin düzensiz olmasına bağlı olarak bir kerelik üretilen ürünler olduğu gibi seri olarak tekrarlanan siparişler de söz konusu olabilmektedir. Bu üretim sisteminde, kalifiye iş gücü ve genel amaçlı makineler kullanılırken yüksek yarı mamul, düşük hammadde ve ürün stokları bulunmaktadır. Üretim teknolojisi düşük olurken emek yoğun üretim yapılabilmektedir. Sürekli üretime göre üretim hacmi ve ürün standardizasyonu daha düşük olmaktadır. Kesikli üretimde makineler üretim tesisine yerleştirilirken genelde belirli bir sıra olmamakla birlikte en çok kullanılan makineler birbirine yakın yerleştirilebilmektedir.


31. Soru

Sürekli üretim nedir?

Cevap

Bu üretimde, işletme içindeki makine ve donanım yalnız belirli bir ürünün üretimi için çok yüksek miktarlarda yapılmaktadır. Ürünün talebinin yüksek ve sürekli olmasına bağlı olarak üretim miktarı da yüksek olmaktadır. Bu ürünün üretimi büyük ölçüde otomasyona dayalı olarak ve kimi zaman yirmi dört saat kesintisiz bir şekilde yapılmaktadır. Üretim, ürün için gerekli girdilerin bir araya getirilmesi ile başlamakta ve hiç ara vermeden çeşitli süreçlerden geçerek üretimin sonunda ürünün ortaya çıkması ile sona ermektedir. Sistem içinde işlemler, yüksek otomasyona sahip olup özel donanım ve aletler kullanılmaktadır.


32. Soru

Montaj hattı nedir?

Cevap

Ürün parçalarının bir iş istasyonundan diğerine sabit bir hızda hareket ettirilmesi ile üretim yapılmaktadır. Burada sayılabilir nitelikteki ürünlerin büyük miktarlarda üretilmesi esas olurken ufak model değişiklikleri yapılarak ürün çeşitliliği sağlanabilmektedir. Ürüne göre tasarlanmış üretim hattında işlem sırası ve sayısı sabittir. Makine hazırlığından çok fazla söz edilmemekte ve kalifiye olmayan işgücü kullanılabilmektedir. Yüksek miktarda üretimin olması ve üretimde çok fazla kesinti olmaması üretim maliyetlerini düşürmektedir. Bu tip üretimde ürün çeşit ve miktar esnekliğinin olmaması en önemli dezavantajı olarak gözükmektedir.


33. Soru

Proje tipi üretim nedir?

Cevap

Proje tipi üretimde eşsiz tek bir ürün belirli bir sürede tamamlanmaktadır. Bu ürünün üretiminden sonra, aynı ürün bir daha üretilmemektedir. Bu ürünün üretiminde ürün özellikleri tamamen müşteri tarafından belirlendiği ve tek bir ürün olduğu için siparişe göre üretime benzerlik göstermektedir.


34. Soru

Proje tipi üretimin özellikleri nelerdir?

Cevap

Proje tipi üretimin önemli özellikleri şöyle sıralanabilir: • Tek seferlik büyük ölçekli bir üretimdir, • Talep üretimi şekillendirir, • Ürün genelde hareketsiz, sabit konumdadır, • İş gücü kulanım düzeyi değişkenlik gösterir, • Kullanılan makine, teçhizat ve çalışanlar ürünün etrafında çalışırlar, • Tek ürünün tamamlanması ile üretim sona erir.


35. Soru

İleri üretim sistemleri nelerdir?

Cevap

İleri üretim sistemleri; • Esnek üretim, • Tam zamanında üretim, • Yalın üretim, • Bilgisayarla bütünleşik üretim ve • Grup teknolojisi/hücresel üretim sistemleridir.


36. Soru

Esnek üretim sistemi nedir?

Cevap

Robotlar, bilgisayarlar ve sayısal kontrollü makineler gibi programlanabilir otomasyon elemanlarından oluşan, esnek ve değişken müşteri talebine cevap verebilen, belirli bir ürün grubunu düşük maliyetle ve değişik miktarlarda üretebilen ve hâlen gelişmeye devam eden sisteme esnek üretim sistemi adı verilmektedir.


37. Soru

Tam zamanında üretim nedir?

Cevap

Tam zamanında üretim sistemi, Japon Toyota firması tarafından başarıyla uygulanmış ve buradan tüm dünyaya yayılmış bir üretim sistemidir. Toyota üretim sistemi adı da verilen bu sistem tekrarlı üretim süreçlerine uygulanmaktadır. Tam zamanında ifadesi ile gerekli parçaların, gerekli olduğu miktarlarda, gerekli görülen kalite düzeyinde, gerekli olduğu zaman ve istenilen yerde üretilmesi anlaşılmalıdır. Bununla birlikte, bu ifadenin içinde aynı zamanda israfın önlenerek maliyetin azaltılması temel hedefi de ortaya koyulmaktadır. İsrafın önlenmesi ile üretim sürecinin her aşamasında israfı engelleyecek önlemlerin alınmasından söz edilmektedir.


38. Soru

Yalın üretim sistemi nedir?

Cevap

Yalın kavramının temelinde en az israfla müşteri değerini en yukarıya çıkarma anlamı bulunmaktadır. Diğer bir deyişle, yalınlık ile müşteriye en çok değer yaratırken en az kaynak kullanımı amaçlanmaktadır. Son hedef, sıfır kayıp ile gerçek bir değer yaratma sürecinde müşterilere tam bir gerçek değeri sunmaktır. Tüm değer akış noktalarında kayıpların sıfıra ya da en aza indirilmesi ile ürün ve hizmetlerin üretim sürecinde daha az üretim girdisi (az iş gücü, az sermaye, az zaman vb.) gerekecek, böylece bozuk standart dışı ürün üretimi engellenirken maliyetlerde azalacaktır.


39. Soru

Bilgisayarla bütünleşik üretim nedir?

Cevap

Bilişim teknolojileri kullanılarak tamamen bilgisayar kontrolünde, ürün süreç tasarımı, üretim planlama ve kontrol ve üretim sürecinde kullanılan bireysel ileri üretim teknolojilerinin bir araya getirilmesine bilgisayarla bütünleşik üretim adı verilmektedir. Bilgisayar teknolojisinin üretim alanındaki amacı mühendislik ve işletim etkinliklerini aynı çatı altında toplamaktır.


40. Soru

Grup teknolojisi/hücresel üretim nedir?

Cevap

Grup Teknolojisi/Hücresel üretim hem üretim faaliyetlerinde önemli parti üretimini daha verimli duruma getirmek hem de tasarım ve üretim faaliyetlerinin bütünleştirilmesini sağlamaya çalışan bir üretim sistemidir. Atölye tipi üretimde gerçekleştirilen parçaların üretimi benzerlikler gösterebilmektedir. Grup teknolojisi ile benzer özellikler gösteren parçalar bir araya getirilerek gruplandırılmaya çalışılmaktadır. Böylece, benzer özelliklere sahip parçalardan oluşturulan grupların üretimi beraber gerçekleştirilmeye çalışılmaktadır.


41. Soru

Ürün tasarımı nedir?

Cevap

Tasarım, ürün, çevre, bilgi ve işletme kimliği ile ilişkili temel tasarım elemanlarının (performans, kalite, dayanıklılık, görünüm, maliyet) yaratıcı kullanımı aracılığı ile müşteri memnuniyetini ve işletme karlılığını optimize etmeye (eniyileyen) çalışan bir süreçtir. Uluslararası Endüstriyel Tasarım Derneğine göre tasarım nesneleri, süreçleri, hizmetleri ve bunların sistemlerinin çok yönlü niteliklerini bütün yaşam döngüleri içerisine yerleştirmek hedefindeki yaratıcı bir faaliyettir.


42. Soru

Ürün tasarım sürecinin genel evreleri nelerdir?

Cevap

Ürün tasarım sürecinin genel evreleri; • Planlama, • Geliştirme, • Üretim ve • Satış evreleridir.


43. Soru

Üretim planlaması nedir?

Cevap

Üretim planlaması gelecek dönemlerdeki üretim faaliyetlerinin ya da üretim miktarlarının düzeylerini ve limitlerini belirleyen bir fonksiyon olarak kabul edilmektedir. Üretim planının içindeki planlama kavramına bakıldığı zaman üç temel özelliği ön plana çıkmaktadır: • Birinci olarak geleceğe yönelik olması ile ilgili olarak gelecek dönem için üretimden bahsedilmekte, • İkinci olarak planlamanın amacının üretimin gerçekleştirilmesi olduğu görülmekte ve • Üçüncü olarak rasyonellik ile de üretimin en iyi şekilde nasıl yapılacağı konusu ortaya konulmaktadır.


44. Soru

Malzeme gereksinim planlaması nedir?

Cevap

Malzeme gereksinim planlaması bilgisayar destekli bir bilgi sistemi olup bitmiş ürün isteklerini zamana bağlı alt montaj, parça, hammadde vb. isteklerine dönüştürmektedir. Bu yöntem müşterilere ürünlerin teslim süresinden geriye doğru çalışmaktadır. Buna bağlı olarak tedarik süresi ve diğer bilgiler yardımıyla ne zaman ve ne kadar sipariş verilmesi gerektiğini belirlemeye çalışmaktadır. Malzeme gereksinimleri birbirine bağımlı olarak hiyerarşik bir sırada ortaya çıkarak son ürünün zamanında tamamlanmasını sağlarken stokları düşük düzeylerde tutmaya çalışmaktadır.


45. Soru

Kapasite planlaması nedir?

Cevap

Kapasite belirlemede takip edilmesi gereken ortalama satış düzeyi mi yoksa satış eğrisi midir? Satış eğrisi takip edildiği zaman stok düzeyi ya da iş gücü düzeyi sürekli değişecektir. Fazla mesai, taşeron kullanmak, maksimum stok düzeyi ve iş gücü düzeyi karar verilmesi gerekli önemli konulardır. Stok maliyetlerini, tesis yatırım maliyetlerini ve iş gücü değişim maliyetlerini en aza indiren planın belirlenmesi önemli sorunlardan biridir. Burada yapılması gereken, belirlenen dönemlerde üretim kapasitesinin stok, yatırım ve iş gücü devri maliyetlerini en düşük düzeyde tutacak şekilde bir program içinde olmasıdır. Kapasite belirlenmesinde gelecekteki talep de dikkate alınacaksa tesis kurulurken tesisin genişletilebilmesi olanakları göz önüne alınarak planlamalar yapılmalıdır.


46. Soru

Stok kontrolü nedir?

Cevap

Stok kontrolü işletme açısından en ekonomik olan stok miktarının işletmenin üretim, satış ve finansal koşullarını da dikkate alarak belirlenmesini ve belirlenen bu stok düzeylerinin sürdürülmesini gerektirir. İşletmelerde stok kalemleri olarak genelde hammaddeler, yardımcı maddeler, işletme malzemeleri, yarı bitmiş ürünler ve bitmiş ürünler kabul edilmektedir. Bu stok kalemlerini elde bulundurmanın işletmelere belirli maliyetleri bulunmaktadır. Stok maliyetleri olarak elde tutma maliyetleri, sipariş maliyetleri ve yok satma maliyetleri bulunmaktadır.


47. Soru

Kalite kontrolü nedir?

Cevap

Kalite kontrolü, ürünün müşteriler tarafından istenmesini sağlayacak özelliklerde üretilip üretilmediğini kontrol ederken aynı zamanda yasa ve yönetmeliklere uygun olup olmadığını belirleyen bir süreçtir.


48. Soru

Tedarik zinciri yönetimi nedir?

Cevap

Tedarik zinciri yönetimi, tedarikçiler, üreticiler, dağıtıcılar, toptancılar, perakendeciler ve müşterilerden oluşan şebekede bilgi, malzeme ve finansal akışın yönetimidir. O hâlde, tedarik zinciri yönetimi hem işletme içindeki bilgi akışının ve lojistik faaliyetlerinin hem de tedarik zincirine dâhil diğer işletmelerin planlama ve kontrolünü kapsamaktadır.


49. Soru

Üretim nedir?

Cevap

Üretim, doğadaki kaynakların ham madde ve malzemelerin insan gereksinimlerine daha uygun mal ve hizmetler biçimine dönüştürülmesi için yapılan fiziksel,  kimyasal, fizyolojik, yersel ve benzeri çalışmalar olarak tanımlanmaktadır. Bir faaliyetten üretim olarak söz edebilmek için insan gereksinimlerini karşılama gibi bir amaca hizmet etmesi önemli olmaktadır.


50. Soru

Sistem nedir?

Cevap

Sistem, bir bütünlük oluşturacak şekilde bir arada bulunan elemanlar, bu elemanlar arasındaki ilişkiler ve bunların birbirleriyle ve çevreyle ilişkili veya bağlantılı olan nitelikler dizisidir.


51. Soru

İşletme bir sistem midir? Neden?

Cevap

İşletme yapay bir sistemdir. Her işletmenin belirli amaçları ve elemanları arasında girdi çıktı ilişkisi ile geri bildirime sahip alt sistemleri mevcuttur. Tüm bu elemanlar ve alt sistemler işletme bütününü oluştururak, işletme sistemini meydana getirirler.


52. Soru

Bir sistemin sistem olabilmesi için sahip olması gereken özellikler nelerdir?

Cevap

Her sistemin birden fazla elemanı olmalıdır. Bu elemanlar arasında uyumlu bir ilişki olmalı ve her sistemin bir amacı olmalıdır. Sistemler genellikle alt sistemlerden oluşur. Bir sistemi dış çevesinden ayıran bir sınırı mevcuttur. Ancak sistemler dış veresi ile etkileşim halindedirler ve girdi, süreç, çıktı ve geri-besleme temel yapısını oluşturur.


53. Soru

İşletmeler hangi amaç doğrultusunda sistem yaklaşımı ile ele alınırlar?

Cevap

Sistem yaklaşımının temel amacı, işletmenin bütününde gelişme sağlarken diğer taraftan işletme içindeki tüm faaliyetlerin birbiri ile uyumlu ve etkin işleyişini garanti altına almaktır. Bunun içinde, işletmenin alt sistemlerini analiz ederek birbiriyle çelişen amaçları olan alt sistemleri uyumlu hâle getirmek ve işletmenin bütünsel amaçları doğrultusunda düzenlemek önemli olmaktadır.


54. Soru

Üretim sürecini farklılaştıran temel ögeler nelerdir?

Cevap

Üretim sürecini farklılaştıran elemanlardan dört tanesi önemlidir. Bunlar:

  • Verimlilik
  • Etkinlik
  • Kapasite
  • Esneklik

55. Soru

Girdilerin çıktılara dönüştürülmesinde nasıl değer yaratılabilir?

Cevap

Girdilerin çıktıya dönüşümünde dört değişik türde değer yaratılabilmektedir. Bunlar şekil, yer, zaman ve sahiplik değeridir.

Şekil değeri, girdilerin gerçek biçimlerinin değiştirilerek tüketiciye daha yararlı bir şekle dönüştürülerek yaratılmasıdır.

Yer değeri üretim sisteminin ürünü ya da müşteriyi istenilen yere getirmesiyle yaratılmaktadır.

Zaman değeri, ürünün müşterinin istediği uygun zamanda müşteriye sunulmasıyla ortaya çıkan bir değerdir.

Sahiplik değeri ise iki yolla yaratılabilir. Birincisinde, tanıtım ya da reklam yolu ile müşterinin sahip olmak isteyebileceği bir ürünün varlığı hakkında müşteriye bilgi verilmektedir. İkincisinde ise müşterinin ürüne sahip olmak için dağıtım kanalları aracılığı ile gerekli araçları sağlayarak yaratılmaktadır.


56. Soru

Temel üretim sistemleri nelerdir?

Cevap

Günümüzde rekabetin yoğunlaşması ve teknolojideki gelişmeler üretim sistemlerindeki ilkel yöntemlerin kullanılmasını giderek azaltmasına rağmen dünyamızda farklı ülkelerde oluşan koşullara bağlı olarak dört üretim sistemi hala kullanılmaya devam edilmektedir. Bunlar el işçiliği sistemi, ev işçiliği sistemi, imalathane sistemi ve fabrikasyon sistemidir.


57. Soru

İmalathane sistemi hangi özelliklere sahiptir?

Cevap

İmalathane sisteminde el ve ev işçiliğine göre daha yüksek miktarda üretim yapılır. Üretimde otomasyon veya ileri teknoloji makine ve ekipman kullanılmamaktadır. Emek yoğun bir üretim vardır. Bu nedenle az sermaye ile iş bölümü ve uzmanlaşmaya daha çok yer verilmektedir. Üretim, genel alıcının istek ve greksinimlerine göre yapılır. genel giderler yüksektir.


58. Soru

Temel hammaddelerin ayırıcı yöntemlerle işlenerek birçok ürün üretilmesine ne adı verilir?

Cevap

Temel hammaddelerin ayırıcı yöntemlerle işlenerek birçok ürün üretilmesine analitik üretim adı verilmektedir. Ham petrolden benzin, şeker pancarından şeker ve alkol gibi ürünlerin üretilmesi analitik üretime örnektir.


59. Soru

Üretim sistemleri talebe göre kaça ayrılırlar?

Cevap

Üretim sistemleri talebe göre stoğa üretim, siparişe göre üretim ve siparişe göre
montaj olarak sınıflandırılabilmektedirler.

Stoğa üretimde, ürünler herhangi bir sipariş olmadan stokta bulundurulacak şekilde üretilmektedir.

Ürün özellikleri ve miktar açısından tamamen müşterilerin özel isteklerine göre çok değişik tipte ürünlerin, sık olmayan aralıklarla ve küçük miktarlarda üretildiği üretim şekline siparişe göre üretim adı verilmektedir.

Siparişe göre montajda müşterilerin istediği ürünü hızlı bir şekilde sunabilmek amacıyla siparişe göre üretim ile stoğa göre üretim birlikte kullanılmaktadır.

Kesikli üretim sisteminde, farklı ürünlerden az miktarlarda üretim yapılmaktadır. Bu üretim sisteminde, çeşitli ürünler üretilebilmekte ve üretilecek ürüne göre işlem sırası değiştirilmektedir.


60. Soru

Proje tipi üretimin temel özellikleri nelerdir?

Cevap

Proje tipi üretimin önemli özellikleri arasında aşağıdakiler sayılabilir:
• Tek seferlik büyük ölçekli bir üretimdir,
• Talep üretimi şekillendirir,
• Ürün genelde hareketsiz, sabit konumdadır,
• İş gücü kulanım düzeyi değişkenlik gösterir,
• Kullanılan makine, teçhizat ve çalışanlar ürünün etrafında çalışırlar,
• Tek ürünün tamamlanması ile üretim sona erir.


61. Soru

Tam zamanında üretim sistemi ile nasıl bir üretim amaçlanmaktadır?

Cevap

Tam zamanında üretim sisteminde en az kaynak kullanımıyla en kısa zamanda, en az maliyetli ve hatasız üretimi, müşteri taleplerine karşılayacak şekilde en az israfla ve tüm üretim faktörlerini en esnek şekilde kullanıp potansiyellerin tümünden yararlanmak, amaçlanmaktadır. Bu sistemin temel ön şartı, malzeme gereksiniminin planlanmasına esas olan kapsamlı bir üretim kontrol sistemidir.


62. Soru

Yalın üretiminin özellikleri nelerdir?

Cevap

Yalın üretim, gereksiz işlerden tamamen arınmış ve hata, yüksek maliyet, stok, işçilik, geliştirme süreci, üretim alanı, fire, müşteri memnuniyetsizliği gibi unsurların, en aza indirgendiği bir üretim sistemidir. Bu üretim sisteminde işletmeyi daha etken ve pazara karşı daha duyarlı kılarak maliyetleri en aza indirmek hedeflenmektedir. Yalın üretim, üretime yük getiren tüm israflardan arınmayı hedef alan bir yaklaşımdır.


63. Soru

Hücresel üretimin dezavantajları nelerdir?

Cevap

Ürün parçalarının hücreler arasında taşınmasını engellemek için bazı makine ve ekipman birden çok sayıda alınmak zorunda kalınmakta, bu durum da yatırım maliyetini artırmakta ve kapasite kullanım oranını düşürmektedir. Ayrıca, ürünün yapı özelliğine bağlı olarak tüm parçaları her zaman üretim hücrelerinde üretilemeyebilmektedir. Bu durumda bazı parçalar farklı makinelerde işlemden geçmek durumunda kalmaktadır.


64. Soru

Üretim yönetimi nedir?

Cevap

Üretim yönetimi, işletmenin elinde bulunan malzeme, makine ve insan gücü kaynaklarının belirli miktarlardaki ürünün istenilen niteliklerde (kalitede), istenilen zamanda ve en düşük maliyetle üretimini sağlayacak biçimde bir araya getirilmesidir.


65. Soru

Ürün tasarım süreci hangi evrelerden oluşur?

Cevap

Ürün tasarım sürecinin genel evreleri:


Planlama Evresi: İlk fikir geliştirme, potansiyel teknik ve pazar konularının analizi, fizibilite değerlendirmesi ve tasarım brifinin hazırlanması.


Geliştirme Evresi: Ayrıntılı pazar ve teknik özellikler, kavram tasarımı, prototip geliştirilmesi ve test edilmesi, detaylı tasarım ve üretim mühendisliği.


Üretim ve Satış Evresi: Üretim ve pazarlama planlaması, el aletleri, test üretimi, pazar denemesi, tam ölçekli üretim, pazara sürülmesi, izlenmesi.


66. Soru

Üretim planı hazırlanırken değişen iç ve dış koşullara bağlı olarak hangi stratejiler izlenebilir?

Cevap

Birinci üretim stratejisi talebi izleme stratejisidir ve aynı zamanda esnek üretim stratejisi olarak da söz edilmektedir. Bu stratejide çalışanların işe alınması, işten çıkarılması, fazla mesai ve fason üretim yapılması mümkündür. İşletme için amaç stok düzeyini düşük düzeylerde tutmaya çalışmakken talebin yüksek olduğu dönemlerde ilave ekipman, yer ve iş gücü alımı gerekebilmektedir.

İkinci strateji sabit üretim hızı stratejisidir. Bu stratejide planlama döneminde üretim hızı sabit tutulurarak gerektiğinde stoklar kullanılmaktadır. Başka bir deyişle, talep ile üretim arasında oluşan farklar stoklardan karşılanmaya çalışılmaktadır.

Son strateji olan karma stratejide ise talebi izleme ve sabit üretim hızı stratejilerinin dezavantajları dengelenmektedir. Diğer bir deyişle, talebi izleme stratejisinin üretimdeki dengesizliği ve çalışan sayısındaki değişkenliği ile sabit üretim hızının stok bulundurma dezavantajı dengelenmeye çalışılmaktadır.


67. Soru

Ana üretim planlaması hangi amaçla gerçekleştirilir?

Cevap

Ana üretim planlaması, müşteri taleplerini karşılamak için üretim, stok ve iş gücü düzeylerini toplam maliyeti en düşük düzeyde tutacak şekilde belirlemeyi amaçlamaktadır.


68. Soru

Stok kontrolünde kullanılan belli başlı yöntemler nelerdir?

Cevap

Stok kontrolunda kullanılan belli başlı yöntemler arasında maksimum-minimum yöntemi, yol gösterici sipariş yöntemi, ihtiyaca göre sipariş yöntemi, grup hâlinde sipariş yöntemi, göz kararı sipariş yöntemi, çift kutu kontrol yöntemi, ABC yöntemi ve ekonomik sipariş miktarı yöntemi sayılabilmektedir.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email