Profesyonel Yaşamda İmaj ve İtibar Yönetimi Dersi 7. Ünite Özet

Giriş

Profesyonel iş yaşamında insanlar, belirli görev, hizmet, zaman ve emek karşılığında alınan ücretle yaşam kalite düzeylerini belirlerler. Bireyler bir işe girebilmek, var olan işi sürdürebilmek, yükselmek, başarı, sosyal çevre, sosyal statü, kariyer kazanmak ve daha fazla başarı kazanıp yaşam kalitesini yükseltmek gibi çeşitli seçeneklere ve hedeflere yönelirler. İmaj, hedeflere ulaşabilmek için oluşturulan görsel algıya dayalı etkinin odaklandığı kavramdır. Hayatın, profesyonel yaşamın belirleyeni olarak imaj kavramı, duyusal özellikle görsel iletinin etkileşen yönüdür. İş dünyasında, başarılı bir kariyer oluşturmanın temeli, iletişim süreci içerisinde yazılı, sözlü, sözsüz iletişim ile insanlar üzerinde olumlu etkili imaj oluşturma bilincine yönelmektedir. Bireysel sosyal ve iş çevremizde kurduğumuz iletişimlerde başka insanlar üzerinde bir takım etkiler bırakırız ve bu etkiler sonucunda imajımıza yönelik algılar olumlu ya da olumsuz değerlendirme sonucu oluşturur. Kişisel imajı etkileyen en etkin unsurlardan biri saçının telinden başlayıp ayakkabısına kadar olan tüm giyim ve genel görünümdür. Giyim, kişinin görsel imajını doğrudan etkileyen bir unsur olup giyim kültürü, bellekte birikimi olan ve sahip olunan değerlerinin görünür hale geldiği bir kavramdır.

Profesyonel Yaşamda İmaj

İmaj yani imge bir anlamdır, sembol ise bu anlamı yaratacak bir gösterendir Bir iletişim döngüsünde, iki belirleyen gösteren ve gösterilen bir araya gelerek başka bir şeye göstergeye işaret eder. İmaj; üç belirleyenin gösteren, gösterilen, gösterge bileşkesinden oluşan tek anlamsal boyutun ifadesidir. İmajı oluşturan göstergeler çözümlenip anlamsal değere dönüşmektedir. İmaj tam anlamıyla nesnel değil, kavramsal anlam ile ifade edilen değerler bütünüdür. Oluşturulan etkiler hafızada canlandırılan bir vizyon görünümdür. Herhangi bir kişinin adı geçtiğinde, bahsi geçtiğinde, o kişi hakkında akılda kalıcı olan; sesinin tonu, konuşması, davranışları ve belleklerde kalıcı olarak hatırlanan giyimi ve genel görünümü duyusal algılanan yönler akla gelmektedir. İmaj duyularla algılanan verilere dayanılarak olumlu veya olumsuz bir değerlendirme izlenimi sonucunda belirlenen imajdır. İnsanlar kişinin görünümünde olumsuz etkiye neden olabilecek giyim ve davranışlara dikkat ederler. İnsanların karşılarındaki kişiye davranışları, kişinin bilinen karakterinden daha çok kişiyi nasıl tanıdıklarına dayanır.

Görünümün dışında imajı tamamlayıcı öğeler; iletişim yönünün etkili olması, akıcı etkili konuşma yeteneği, sözsüz iletişimin, beden dilinin doğru ve etkili kullanılması, f arklı kültürlere empati ile yaklaşım, pozitif etkili beden dili, görgü ve nezaketin farkında olması, statüye uygun özenli abartısız giyim, giyim ile kişilik arasındaki uyum, öz güven, bakımlı ve temiz olmak ve gelişime açık olmaktır. Kişinin bulunduğu yere, statüye ve konuma, yaptığı işe uygun giyinmesi, bireysel imajın etkili algılanmasında önemlidir. Kişisel imaj yönetimi karşı tarafın düşünce, duygu, tavır ve davranışlarını yönlendirme özelliğine sahip olmaktadır. İmajın akılda kalan en önemli göstergesi giyimdir. Kişilikle algılanan görünüm arasındaki denge sağlıklı kurulduğunda, ideal kişiye özgü imaj sağlanmış olur. Kişisel imaj öncelikle bireyin kendisini nasıl gördüğü öz imajla başlar, kimlik ile görünüm arasındaki tutarlılığın oluşturduğu imajdır. Kişisel imajı odaklanan yönleriyle üçe ayırırız; Kişinin kendi algıladığı imaj, algılanan imaj, istenen imaj. Kişinin dünya görüşü ve bütünsel etkileşimin bir ifadesi olan imaj yaşam deneyimlerinin izlerini taşır. Başarılı yönetilen kişisel imaj şu özellikleri taşır;

• Pozitif olma hissi,
• Performansa dayalı etkinliklerdeverimlilik,
• Kendini iyi ve daha faydalı olmaya yönlendirir,
• Girişkenliğin artmasına neden olur,
• Doğru sağlıklı iletişim kazandırır,
• Aynada görülen kimliğin yansımasını denetler,
• Ego iç denetimi sağlar,
• Öz güveni güçlendirir,
• Başarı kazanmasınısağlar.

Profesyonel bir iş görüşmesi için ilk defa karşılaşılacak ortamlarda, ilk izlenim sonucu verilen etki önem taşımaktadır. Profesyonel yaşamda, ilk defa karşılaşılan bir kişi hakkında duyularla algılanan, görülen giyim şekli, duyulan konuşmanın etkisi ile tüm verilerin değerlendirilmesi sonucunda, kişi hakkında olumlu veya olumsuz bir değer yargısına varılır ki o kişinin algılanan imajıdır. Doğru giyim tarzı oluşturmak başvuru yapılan işi yapabilecek potansiyele sahip izlenimi ve güveni kazandırır. Etkili giyim algıyı uyaran, akılda kalıcı bir izlenim yaratır. İmaj yönetiminde, ilk ve son izlenime bütüncül bakış açısıyla yaklaşmak özellikle son izlenim üzerine daha fazla önem vermek, karşı tarafın algısını yönetmeye çalışmaktır. Profesyonel iş yaşamında her birey kendini etkili sunmak için, doğru zamanda doğru giyinmeye özen gösterir. Giyiminiz ilgilendiğiniz işle ilgili eğitiminiz, deneyiminiz ve kendi giyiminizden duyduğunuz memnuniyet öz güveninizi arttıracaktır. Klasik çizgide giyim tarzı iş görüşmelerine uyumlu risksiz tercihlerdir. İmaj kırıcılar ise insanlar üzerinde imaj yönetimine aykırı negatif izlenime dönüşen unsurlardır. Bunlar iş hayatında, sosyal çevrede, kariyer gelişimini ve başarı kazanmayı engelleyebilir niteliktedir. Klasik giyim tarzının kullanılmakta olduğu işlerde, spor tarz giyimle çalışmak imaj kırıcı davranıştır. Erkekler için; kirli sakal, bakımsız dişler, ağız kokusu, kirli ve kepekli saçlar, yırtık ve sökük giysiler, kirli tırnaklar, ter kokusu, kısa ve beyaz çorap, ağır parfümler, kolye, küpe gibi aksesuarlar, aşırı açık gömlek yakası, dar giysiler, plastik saatler, bakımsız ayakkabılar, temalı kravatlar, sloganlı tişörtler, ceket cebinde bir dizi kalem, rozetler, kemere takılan telefon ve anahtarlar, kadınlar içinse; kirli, dağınık abartılı saçlar, abartılı makyaj ya da makyajsızlık, abartılı ya da bakımsız tırnaklar, bakımsız dişler, ağız kokusu, ter kokusu, ağır parfüm, kaçık çorap, yıpranmış giysiler, abartılı aksesuarlar, dövme, hızma, halhal, aşırı mini ve dekolte giysiler, uyumsuz aksesuar, ayakkabı, hayvan desenli giysiler, plastik saatler, bakımsız ayakkabılar, yazılı sloganlı tişörtler, iç çamaşırların görünmesi olumsuz, imaj kırıcı davranışlardır.

Çalışmakta olduğumuz işletmenin veya kurumun genel imajıyla kendi görüntümüz örtüşmelidir. Doğru giyimli bakımlı görülen çalışanlar işletmelerin ve kurumların görünmekte olan vitrinidir. Sorumluluğunu taşıdığımız kuruma, hizmet sunduğumuz bireylere ve birlikte çalıştığımız mesleki paydaşlarımıza karşı görünümümüz güven vermelidir. Görsel kimlik bir işletmenin giyindiği elbisedir. Bu elbise ancak yapılan işin konusuna uygun tasarım hazırlandığında o kurumun karakterini doğru ve etkili biçimde yansıtmakta ve hedef kitleler üzerinde iyi bir etki yaratmaktadır. Giyimi ve genel görünüm itibariyle güven vermeyen kişi ve kurumlarla iş yapmak istenmez. Bankacılar, mali müşavirler, sigortacılar, avukatlar, finans danışmanları, doktorlara tam olarak güven duymak istenir. Kreatif hizmet sektörlerinde, reklamcılar, tasarımcılar gibi yaratıcı meslek türlerinde, çalışanlar, mesleğe özel, standart giyim alışkanlığının dışında kıyafetler, güvenlik birimlerinde çalışmakta olan; asker, polis gibi resmi görevliler, görevlerini yürütürken mesleğin sınıf ve kademe farklarına özgü renklerde üniformalar, rektörler, din adamları, üniversite öğretim üyeleri, hukukçular, lisans öğrenimlerini tamamlayıp mesleki yetkinliğe erişen üniversite mezunları, mesleki saygınlık anlamını taşıyan cübbelerini, sağlık hizmetleri personeli, itfaiye personeli mesleğe özel rengi, formu, işlevi olan giysiler giyerler. Çalışanların faaliyette bulundukları hizmetlerini sundukları mesleki alanı, saha benzerlikleri ve niteliklerine göre ofis çalışanları, hizmet ve saha çalışanları olarak iki grupta değerlendirilebilir. Bankacılık, mali müşavirlik, hukuk, idari yönetim organizasyonları, kamu yönetimi ve benzeri meslek grupları faaliyetlerini ofis ortamında gerçekleştirirler. Ofis çalışanları genellikle klasik giyim tarzı olarak tanımlanan giyim tarzını tercih ederler. Klasik giyim tarzı olarak alınan giysi ürünleri tek mevsim veya kısa sezonluk kullanılan ürünler değildir. Hizmet sektörleri, kreatif sektörleri ve resmi devlet kurumları gibi farklı çalışma alanlarında, muhatap olunan kişi ve müşteriler karşısında, giyimin kurumsal görünümü önemlidir. Hizmet sektöründe ise çalışanların iş bilgilerinin ve deneyimlerinin yanında çok etkili ve başarılı kişisel imaj sahibi olmaları gerekir.

Sağlık hizmetleri, insan kaynakları, eğitim-öğretim, uluslararası ilişkiler, turizm ve otelcilik hizmetleri, mühendislik faaliyetleri, bilim, araştırma ve geliştirme faaliyetleri, medya yayıncılık hizmetleri, bilişim sektörleri halkla ilişkiler ve benzeri meslek grupları faaliyetlerini çoğunlukla mesleki hizmette çalışanların ve sahada alan çalışması yapan elemanların giyimleri klasik giyime göre daha rahat, mesleki hareketliliğe uygun nitelikler taşımalıdır.

Kişisel Giyimde Tasarım Kurgusu

Giyim tarzımızı doğru belirlemek ve görünümümüzde hangi giysilerin doğru tercih olduğuna karar verebilmek için öncelikle, giysimizin renkleri ile birbirlerine etkilerini, kumaşların örgüsü, deseni ve modeli ile giysilerin giyimimizi nasıl etkileyeceğini bütün olarak görmeliyiz. Giyimi oluşturan üst grup ile alt grup parçalar arasındaki renk dengeleri ve beğeni kazandıracak tasarım kurguları, zarif uyumlar ile bütünleştiğinde etkili bir tarzdan bahsedebiliriz. Giyimimizi etkileyen en etkili unsurlardan biri renktir. İnsanın giyiminde, ruhsal iç dünyasıyla fiziksel görünümün bütünleşmesi ideal olandır. Giyimimizle özel olmak isteriz, bu özelliği sağlayacak olan en temel unsur giyimde renk seçiciliğidir. Kişiye özgü tasarımlar güncel çizgilerle, imaj danışmanları ve stil danışmanlığı servisi sunan tasarımcılar ve danışmanlarca profesyonel yönlendirmelerle yapılmaktadır. Giysilerimizdeki renkler sıcak renk grupları olarak sarı ve kırmızı rengin türevlerinden elde edilmiş olan grupları kapsar, siyah ve beyaz arası tonlar nötr olarak tanımlanırlar. Soğuk renk olarak tanımlanan renkler ise, mavi rengin türevlerinden elde edilmiş olan mavi etkisi renkte belirgin olan giysilerdir. Giyimimizde, ayakkabıdan saçımıza, cildimizin rengine kadar görülen tüm ögeler birbirleriyle etkilidir. Giyimde en sık yapılan hatalar arasında tonlama ve renk uyumuna uzak olan alt ve üst grubun uyumsuz olduğu giyimlerdir. Erkek ve kadın giyiminde, tüm giyimin renk tonunda ortak ton değerleri geçerlidir. Tercih edilen giyimin üst giysi grubunda, ceket, gömlek, yelek, bluz, hırka, kazak vb. giysiler ile alt grup olarak pantolon, etek gruplar arası ton derecelerinde yakın renklerin tercih edilmesi seçilen renk dengelerini daha uyumlu hale getirmektedir. Aksesuarlar klasik sitilin vazgeçilmez parçasıdır. Saç, gözlük, kravat, gömlek, mendil, kol düğmesi, kravat iğnesi, saat, pantolon askısı, ayakkabı, evrak çantası, cüzdan, kemer, çakmak, atkı, eldiven, yelek, çorap, şapka, cep telefonları erkeklerin kullandıkları aksesuarlardır. Saç, gözlük, gömlek, bluz, triko, ayakkabı, çanta, evrak çantası, saat, yüzük, küpe, bilezik, kolye, toka, kemer, atkı, eldiven, kalem, çakmak, çorap, şal, fular, makyaj, cep telefonları, telefon defterleri, cüzdan da kadınların kullandıkları aksesuarlardır.

Giyim Kültürü

Giyim kültürü; belirli yerel alanda, farklı zaman dilimleri sonucu biriken ve toplum tarafından kabul görülen değerlerin bütünü olarak tanımlanabilir.

Toplumların sahip oldukları karakteristik yerel özellikler, yaşam felsefeleri, inançları tüm kültürel değerleri ve birikimleri, giyim tarz ve anlayışlarını belirlemektedir. Değer kavramı, bir kültüre ait bireylerin sahip olduğu tüm kültürel birikimi, eğitim düzeyini, toplumdaki rollerini, statülerini ve yaşantılarını konumlandırmakta ve buna bağlı olarak, toplumsal ortak yaşam felsefesini kurmaktadır. Giyim bütün olarak görsel anlatım özelliğine sahiptir. Bireyler sözlerinden önce giyimleri ile algılanır ve görsel hafızada giyimleri ile kalıcı olurlar. Profesyonel iş dünyasında davranışlar kadar giyim kuşama önem verilmeli ve özen gösterilmelidir. Uluslararası iş seyahatlerinde iklim koşullarına uygun giyinerek hazırlıklı olunmalıdır. Profesyonel yönetici ve yönetim birimlerinde çalışan insanların koyu lacivert ve koyu gri tonlarda giyimi tercih etmeleri geleneğe dönüşmüştür. Devlet memurları, görevleri başında kravatlı takım elbise veya klasik çizgide giyimine özen gösterirler. Giysiler kişilerin görevlerinin tanınmasında ve algılanmasında önemli rol oynamaktadır. Uluslararası ticaret nedeniyle, farklı kültürlere ait üreticiler yeni pazar olanaklarını genişletebilmek ve iş hacimlerini artırabilmek amacıyla uzak oldukları ülkelerin kültürlerini öncelikle tanımaya ve değerlerini kavramaya çalışırlar. Küreselleşme tekstil sektöründeki endüstriyel üretim ve tüketim stratejileri yerel küçük ölçekli işletmelere zarar vermiştir. E- ticaretin küresel pazarda yaygınlaşması, çok kültürlü ortak toplumsal yaşam felsefelerinin değişmesine neden olmaktadır. Üretimin çevre kirliliğini azaltılması ve daha sağlıklı tekstil ürünleri kullanılması amacıyla, ekolojik tekstil ürünlerine yönelim artmaktadır. Giyim kültürlerini doğrudan etkileyen diğer bir unsur, toplumların bağlı oldukları kutsal değerleri ve inançlarıdır. Her inancın kendine özgü kutsal sembolleri ve manevi değerlerine göre giyime bakış açıları farklılık göstermektedir. Toplumda giyim kültürü sosyal statünün göstergesi olarak kabul edilmektedir. Profesyonel yaşamda, çalışma hayatında bireyin konum ve statüsüne göre sahip olduğu giyim tarzı kendi kişiliğini görünür kılmaktadır. Giyim kültürü, öncelikle farklı giyim kültürlerini kavramak ve anlam değerlerini tanımakla başlar. Yaşam felsefeleri, hayata bakışları, yaşamın sürdüğü coğrafi özellikler ve iklim koşullarının yerel özelliklerine göre karakterlerin oluşturması ve kavranması gerekir. O ülkelerin yönetim modelini, geleneklerini, görgü kurallarını, beden dilindeki anlam ifade eden davranışları bilmek, iş dünyasında hoşgörülü yaklaşım ve başarı sağlar. Toplumsal yaşamda ortak giyim tarzı, sadece fiziksel gereksinimleri karşılayan temel işlevin dışında, temsil ettikleri sosyal statünün ve çevrenin simgelediği anlamı da taşımaktadır. İnsanlar giyim seçimlerini yaparken mesleklerini, sosyal statülerini, yaşam tarzlarını gösterirler. Giysilerin giyim işlevi dışında, maddi ve manevi kültürel işlevleri vardır. Yüksek kıymetli mali değer göstergelerinin tümü statü ve sembolik statüyü temsil eder. Bir toplum içinde yaşayan birey, o toplum içinde belirli bir yer ve duruma sahiptir. Bu yere ve duruma sosyal statü adı verilir. Giysiler insanların belirli bir grup ya da kültür içinde üyeliğini ya da statüsünü göstermeyi sağlar. Kumaş yapısının kullanım amacına göre, belirli fiziksel işlevleri karşılaması beklenir. Tüketiciler giyimle ilgi seçimleri yaparken ekonomik uygunluk, rahatlık, dayanıklılık ve bakım kolaylığı gibi değerlendirmeleri dikkate alırlar. Kullanmakta olduğumuz giysilerin kumaş özelliklerini bilmek gerekir. Giyside kullanılan her kumaş kullanım sırasında belirli zorlamalar, gerilimler ve kullanılan ortamın etkileriyle karşılaşır. Her kumaş için tasarlanan ve ön görülen kullanım süresinde bu etkilere dayanabilecek nitelikte sağlam olması beklenir. Giysilik kumaşlarda yumuşaklık ve döküm kumaşta aranan önemli niteliklerden biridir. Kumaşların dokunuş tuşe kalitesini belirleyen ana unsur üretilen lif ve elyafın belirleyici olmasıdır. Kumaşlar kullanımda uğradıkları gerilim ve zorlamanın etkisiyle esnerler. Boyutlarda olan bu uzayıp kısalma esneklik olarak tanımlanmaktadır. Giysilik üretiminde kullanılmakta olan kumaşlar, mevsimsel ısı farklarına karşı; vücut ısısını dengede tutmalı ve fiziksel hava şartlarına göre; kar, yağmur, rüzgâr ve güneşli değişken ortamlarda temel vücudu koruma fonksiyonunu karşılamalıdır. Giysilik doğal lif ve elyaf kullanılan kumaşlar özellikle soğuk ve sıcağı geçirmemekle birlikte vücuttaki ter ve benzeri nemi buharlaştırıp dışa atarak kuruturlar. Genellikle doğal lif ve elyaflar ile üretilen kumaşlar bünyelerinde bulundurdukları hava ve buna bağlı olarak nem çekme niteliklerinden dolayı vücudu kışın sıcak, yazın serin tutarlar. Kumaşın, iplik özellikleri, dokuma veya örgü etkisi, renk ve desenin meydana getirdiği en önemli özelliklerden biri görünümüdür. Görünümü, kumaşın desen özelliği de etkilemektedir.