İletişim Kuramları Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Marks’ın düşünce, ideoloji, bilinç üretimi ve işlevleri üzerinde duran yaklaşım ve incelemeler nasıl adlandırılmıştır?

Marks’ın düşünce, ideoloji, bilinç üretimi ve işlevleri üzerinde duran yaklaşım ve incelemeler başta ideoloji ile üretim ilişkileri arasında bağ kurmuşlar ve kültür endüstrilerinin yapılarıyla ideolojik egemenliği ilişkilendirmişlerdir. Bu yaklaşım ve incelemeler “eleştirel okul” ve “eleştirel incelemeler” olarak isimlendirilmiştir.

Model nedir?

Model; yaşanan dünyanın kuramsal ve basitleştirilmiş bir sunumudur. Model ne genelleyici ne de açıklama getirici bir araç değildir. Gerçeğin ya da umulan gerçeğin eşbiçimli bir yapılanmasıdır. Doğasında ilişkiyi ortaya koymak yatar.

Wilbur Schramm’ın 1963’te yayımlanan “The Science of Human Communication (İnsan İletişiminin Bilimi)” adlı kitabında bahsettiği iletişim araştırmalarının “kurucu babaları” kimlerdir?

Stanford İletişim Araştırmaları Enstitüsü yöneticisi Wilbur Schramm, 1963’te yayımlanan “The Science of Human Communication (İnsan İletişiminin Bilimi)” adlı kitabında iletişim araştırmalarının “kurucu babalarından” söz eder. Bu kişiler; Harold Lasswell, Kurt Lewin, Paul Lazarsfeld ve Carl Howland’dır.

İletişimin etkilerine ilişkin ilk çalışmalar ne zaman ve nerede başlamıştır?

İletişimin etkilerine ilişkin ilk çalışmalar İkinci Dünya Savaşı öncesinde ABD’de başlamıştır.

Medyanın ideolojik içeriğinden çok ekonomik yapısı üzerinde odaklanan ve kapitalist üretim dinamiklerini sorgulamak hangi yaklaşımla ifade edilmektedir?

Ekonomi-politik yaklaşım, medyanın ideolojik içeriğinden çok ekonomik yapısı üzerinde odaklanır ve kapitalist üretim dinamiklerini sorgular. Medyanın mülkiyet yapısını vurgulayarak, yine medyanın ekonomik tabanındaki ideolojik bağımlılığına dikkati çeken ekonomi-politik yaklaşım, ekonomik güçlerin etkisi üzerinde durur.

Bilimin amacı nedir?

Bilimin amacı; anlamak, açıklamak, ilişkiler ve nedenler bulmak, geleceği tahmin etmek, gelişme ve ilerleme için önerilerde bulunmak ve kontroldür.

Kuramlar hangi durumda bilimsel kanun olarak ifade edilirler?

Kuramlar bilimsel kanıtlarla yeterince doğrulanır ve kimse tarafından doğruluğuna karşı konulamazsa artık “bilimsel yasa” ya da “bilimsel kanun” adını alırlar.

Kuram ve hipotez nedir?

Kuram en genel anlamda şeylerin nasıl çalıştığı hakkındaki kavrayıştır; bir olguyu açıklamaya, kestirmeye, kontrol etmeye yarayan ilişkiler bütünüdür. Başka bir deyişle; belirli bir konuda ortaya konulan geçerliliği ve güvenilirliği bilimsel yöntemlerle saptanmış genel açıklama düzlemidir. Hipotez; eş deyişle denece ise araştırmacının incelediği sorunla ilgili olarak araştırmasının başında öne sürdüğü, doğruluğu ya da yanlışlığı henüz test edilmemiş “denemelik” geçici önerme ya da genellemedir.

Paradigma ve ekol arasında nasıl bir farklılık bulunmaktadır?

Paradigma, belirli bir bilimsel ekolün temsilcilerinde görülen düşün sel ve davranışsal ortaklıktır. Bir resmi, bir durumu görme tarzıdır. Ekol ise genel anlamıyla çevresinde toplanan ve izinde yürünen düşünce sistemi, okul olarak tanımlanır. Paradigma, belirli bir olguya nasıl bir gözlükle bakıldığıyla ilgiliyken, ekolde o olguya nereden bakıldığı öne çıkar.

Türkiye’de ilk matbaa kim tarafından hangi tarihte kurulmuştur?

 Türkiye’de ilk matbaa İbrahim Müteferrika tarafından 1626’da kurulmuştur.

İletişimin “anlam” ve “anlamın üretimi” boyutuna odaklanan anlam-niyet odaklı yaklaşımlar hangi konuları ele alırlar?

İletişimin “anlam” ve “anlamın üretimi” boyutuna odaklanan anlam-niyet odaklı yaklaşımlar şu konuları ele alırlar:

• İletişimi toplumsal bir konu olarak çok boyutlu (tarihsel, ekonomik, teknolojik, siyasal, kurumsal, mesleki ve kişisel vs.) bir şekilde ele alırlar, kültürel çalışmalar ve iletişim sosyolojisi alanlarında çalışma yürütürler.
• Kitle iletişim kurumlarını tek başlarına değil kurumlar ile birlikte, ulusal ve hatta uluslararası bağlamı içinde değerlendirirler, geliştirilen yeni iletişim teknolojilerinin toplum üzerindeki etkilerini sorgularlar.
• Mülkiyet, yapı, kurum, üretim ilişkileri gibi konular üzerinde dururlar.
• Araştırmayı yapı, örgüt, toplumsallaştırma, uzmanlaştırma, katılım ve diğer unsurlarla tanımlarlar.
• Temel önermeleri sorgular, alternatif düzenlemeleri araştırırlar.

Kitle iletişim araçları neyi ifade etmektedir?

Kitle iletişim araçları; eş deyişle medya, kaynaktan uzakta bulunan, birbirlerinden ayrı konumlanmış çok sayıda insanla aynı anda ilişki kurabilen teknolojik ortamlardır. Türdeş olmayan kitlelere mekansal bağ olmaksızın seslenebilen kitle iletişim araçları; istenilen her yerde, aynı zamanda bulunabilme ve olayı anında aktarabilme özelliğine sahiptirler. Halkın çoğu için kolayca elde edilebilir, ucuz, sürekli ve düzenlidirler.

Türkiye’de ilk gazete hangi tarihte yayınlanmaya başlamıştır?

Türkiye’de ilk gazete (Takvim-i Vekayi) 1831’de yayınlanmaya başlamıştır.

McQuail, kitle kavramının niteliklerini nasıl ifade etmektedir?

McQuail kitle kavramının niteliklerini şöyle sıralamaktadır:

• Kitle, kalabalık ve kamu’dan büyüktür.
• Kitle, fazlasıyla dağınıktır; üyeler birbirini tanımaz, aynı zamanda izleyicileri bir araya getiren kişi de üyeleri tanımaz.
• Kitle, belirli amaçlar için bir araya gelip birlikte eylemde bulunabilme yeteneğinden yoksundur.
• Değişen sınırlar içinde kitleyi oluşturan birimler değişik yapılar gösterir.
• Kitle, kendi başına eylemde bulunamaz, aksine kitle üzerinde eylemde bulunulur.

Bilim nedir?

Bilim, evrendeki olguları çeşitli yollarla inceleyen ve onları açıklayan, kabul edilen, sağlamlığı olan, geçerliliğe sahip, o an aksi ispat edilememiş sistemli bilgiler bütünüdür.

Nitel araştırmalarda daha çok hangi veri toplama teknikleri kullanılmaktadır?

Nitel araştırmalar, birikmiş bilgi ve gözlemleri yorumlamaya dayanır. Daha çok saha çalışması, doğal çalışma ya da etnografi gibi veri toplama tekniklerini kullanır.

Kültürel incelemeler özellikle hangi tarihte nerede başlamıştır?

Kültürel incelemeler özellikle İngiltere’de 1960’larda kurulan merkezle başlamıştır. Kültürel incelemeler kendi içinde birbirini tamamlayıcı ve eleştirel olmak üzere farklı pozisyonlara sahiptir.

Liberal yaklaşıma bağlı olarak geliştirilen kuramların temelde birleştikleri noktalar nelerdir?

Liberal yaklaşıma bağlı olarak geliştirilen kuramların temelde birleştikleri üç önemli nokta vardır:

• İnsanın yaşadığı çevreye uyması, gerektiğinde uydurulması görüşü,
• Varolan toplumsal yapıyı ve kurumları koruma ve geliştirme isteği,
• Sanayileşmiş ülkelerin seçecekleri en iyi yolun kapitalist ekonomik ve siyasal sistem olduğu görüşü.

1980’ler öncesinde kitle iletişimiyle ilgili Marksist yaklaşımlar hangi yönde gelişmiştir?

1980’ler öncesinde kitle iletişimiyle ilgili Marksist yaklaşımlar temel olarak iki ayrı yönde gelişmiştir:

• İletişimin siyasal ekonomisi ile ilgili konulara eğilen yaklaşımlar: (1) İletişimin siyasal ekononin ulusal yanını inceleyen (kapitalist iletişim sistemini ve faaliyetlerini inceleyen) yaklaşımlar ile (2) uluslararası ekonomik düzene ve iletişimde emperyalizm sorusuna eğilen (yeni sömürgeciiğin ya da emperyalizmin genel iletişim yapısını inceleyen) yaklaşımlar.
• Üst yapıya (ideoloji, kültür ve kültürel örgütlere) eğilen yaklaşımlar: (1) Kültür ve ideoloji eleştirisiyle gelen Frankfurt Okulu’nun kitle kültürü eleştirisi, (2) Althusserci yapısalcılık ve Gramsci’nin anlayışından etkilenen kültürel incelemeler yaklaşımları ve (3) uluslararası iletişim kuramında, Marksist ve Neo-Marksist bağımlılık kurumından gelen kültürel emperyalizm tezi.

Kitle iletişim süreci nasıl işlemektedir?

Kitle iletişim süreci şöyle işler:

• Profesyonel iletişimcilerin hazırladıkları değişik içerikli iletiler,
• Mekanik araçlar aracılığıyla hızlı ve sürekli bir şekilde dağıtılır ya da yayınlanır.
• Söz konusu ileti çok sayıda, değişik ve çeşitli izleyici kitleye ulaşır.
• Kitle içindeki bireyler, iletiyi kendi deneyimlerindeki anlamlara göre yorumlarlar ve
• Sonuçta da bireyler şu ya da bu biçimde etkilenirler.