Hadis Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Allah, insanları en güzel şekilde yaratmış ve onlardan kendisine kulluk yapmasını istemişti ve insanlara bu görevi yüklerken sahîfeler ya da kitaplar göndermemiş onların nasıl uygulanacağını göstermek için ne yapmıştır?

Peygamberler görevlendirmiştir.

Mü’minlerin nezdinde Hz. Peygamber’e (s.a.v.) itaat edilip, ona tabi olmadaki en büyük etken nedir?

Resûlullah’ın ilahî vahye muhatap olması

Sahâbîlerin Peygamber algısında ve onu kendilerine rehber tayin etmelerindeki en büyük etken nedir?

Allah Resûlü’nün vahiyle desteklenmesidir.

Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Kur’ân dışında vahiy aldığını gösteren örnek nedir?

Mekke müşriklerin elindeyken Hz. Peygamber’e onun ve mü’minlerin Kâbe’yi tavaf edeceklerinin rüyada gösterilmesidir.

Kimi sahâbîlerin Hz. Peygamber’in (s.a.v.) bazı uygulamlarına karşı kendi görüşlerini söylemeden önce ihtiyatlı davrandıkları, uygulamanın vahiy kökenli olabilir endişesini taşıdıkları hangi olayda görülmektedir?

Hubâb b. Munzir, Bedir Gazvesi sırasında Resûlullah’ın orduyu konuşlandırdığı yer ile fikrini söylemeden önce Bu bizim konakladığımız yer herhangi bir şekilde değişiklik yapamayacağımız Allah’ın seni yönelttiği bir yer mi yoksa senin görüşün mü? diye sormuştur. Hubâb, söz konusu tercihin Allah Resûlü’nün kendi görüşü olduğunu anlayınca farklı bir yer teklif etmiştir (İbn Hişâm, Sîre II, 238).

Hz. Muhammed’i (s.a.v.) takip etmek ve onun sünnetine uymak pratik anlamda dini yaşayabilmek ve Kur’ân’ı anlamak için vazgeçilmez bir ön şart olmasının yanı sıra başka hangi yönü vardır?

Allah, Resûlullah’ın (s.a.v.) rehberliğini emretmiş onun örnek alınması gerektiğini bildirmiştir.

Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. Peygamber’e ve onun sünnetine uyulması gerekti- ğine dair âyetler kaç grupta incelenir?

a) Allah Resûlü’nün Kur’ân’ı açıkladığını belirten âyetler. b) Hz. Peygamber’e itaat etmenin zorunlu olduğunu söyleyen âyetler. c) Hz. Peygamber’i örnek almayı emreden âyetler. d) Allah’ın Resûlü’ne helâl ve haram kılma yetkisi verdiğini belirten âyetler.

Kur’ân-ı Kerîm’i açıklama görevinin Hz. Peygamber’e Allah tarafından verildiğine örnek ayetlerden biri hangisdir?

Sana da insanlara indirileni açıklayasın diye Kur’ân’ı indirdik. Belki düşünürler (Nahl, 16/44)

Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. Peygamber’e itaat edilmesini emreden birçok âyet vardır bunlardan biri hangisidir?

Allah’a itaat edin, Resûlüne itaat edin. Eğer sırt dönerseniz bilin ki Peygamber kendi görevinden siz de kendi yükümlülüğünüzden sorumlu olursunuz. Fakat ona itaat ederseniz doğru yolu bulursunuz. Yoksa Peygamber’in (s.a.v.) görevi açıkça tebliğ etmekten başka bir şey değildir (Nur, 24/54).

Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. Peygamber’in (s.a.v.) bütün mü’minler için güzel bir örnek olduğu hangi ayette belirtilmiştir?

Şüphesiz Allah Resûlünde sizin için, Allah’a ve âhiret gününe ulaşmayı umanlar ve Allah’ı çokça zikredenler için güzel bir örnek vardır (Ahzab, 33/21)

Vahyi, hayatında uygulayacak birisi vasıtasıyla insanlara iletilmesinin önemli sonucu nedir?

Birincisi, Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Kur’ân’ı öncelikle kendi hayatına uygulamasıyla onun utopik/hayali kurallar silsilesi olmadığını göstermiş ve inananların da aynı şeyi yapabileceğini belirtmiştir. İkinci olarak da mü’minlere ilahî emir ve yasakların nasıl uygulanacağını bizzat yaşayarak göstermiştir.

Mü’minlerin Hz. Peygamber’e tâbi olmaları ısrarla vurgulanan ayetlerden biri hangisidir?

De ki ‘Eğer Allah’ı seviyorsanız, hemen bana uyun ki, Allah da sizi sevsin ve suçlarınızı bağışlasın.(Âli İmran, 3/31).

Kur’ân-ı Kerîm’de bazı âyetler Hz. Peygamber’e helâl ve haram kılma yetkisinin verildiğini zikretmektedir. Hangisi bu ayetlerden biridir?

Onlar ki yanlarındaki Tevrat ve İncil’de yazılı buldukları o elçiye uyarlar. O peygamber onlara iyiliği emreder, kötülüğü de meneder. Onlara temiz şeyleri helâl, pis şeyleri de haram kılar. (Araf, 7/157).

Resûlullah’ın (s.a.v.) haram ve helâl koyma yetkisine sahip olduğunu kabul etmek ne anlama gelir?

Allah’ın, Resûlü’ne verdiği otoriteye itaat etmek anlamındadır.

Sünnet göz ardı edildiğinde çıkacak sorunlardan biri hangisidir?

Pratik olarak da dini yaşamanın imkânsız hale gelmesi.

Hz. Peygamber’in (s.a.v.) en çok vurguladığı hususlardan birisi de kendisine itaat edilmesinin zorunlu olmasıdır. Hangi hadis bu konuya örnektir?

Yüz çevirenler hariç ümmetimin tamamı cennete girecektir buyurmuştu. O’na Yüz çevirenler kimler diye sorulunca Allah Resûlü şöyle cevap verdi: Kim bana ? itaat ederse cennete girer kim de isyan ederse şüphesiz benden yüz çevirmiş olur (Buhârî, İ’tisam 2, Hadis no: 7280).

Hz. Ebû Bekir’in sünnete bağlılığını gösteren sözü hangisidir?

‘’Ben Resûlullah’ın bir şey yaptığını gördü- ğüm zaman mutlaka onu yaparım’’ sözüdür.

Çözümü Kur’ân’da zikredilmeyen konularda sahâbîler Resûlullah’ın sünnetine başvurdukları gösteren olaylardan biri hangisidir?

Hz. Ebû Bekir, ninenin mirastaki payının ne olacağı sorusuna Bu konuda Allah’ın kitabında bir açıklama yok. Resûlullah’ın sünnetinde de bir uygulama bilmiyorum demiş ve konuyu araştıracağını söylemesidir.

Bazen Hz. Peygamber’in (s.a.v.) isteklerine itiraz edildiği vaki ise de, itirazların sonunda tövbe edilerek bu tür davranışlardan vazgeçilmiştir. Buna örnek gösterililebilecek olaylardan biri hangisidir?

Hz. Ömer Hüdeybiye gününde yaptıklarından dolayı pişmanlık duyacak ve o günkü söylediklerini affettirir umuduyla sürekli nafile namaz kılıp oruç tutacak ve köleler azad edecektir (Ahmed b. Hanbel, Müsned, ILI, 131, Hadis no: 19423)

Sahabîlerin sünnete bağlılıklarının bir sonucu olarak ne görülmektedir?

Bid’atlere yani dinde sonradan ortaya çıkarılan âdetlere şiddetle karşı çıkmaları.

Sünnete sarılmanın gerekliliğini gösteren ayetlerden biri hangisidir?

Şüphesiz Allah Resûlü’nde sizin için, Allah’a ve âhiret gününe ulaşmayı umanlar ve Allah’ı çokça zikredenler için güzel bir örnek vardır (Ahzab, 33/21).

Sünnete sarılmanın gerekliliğini gösteren hadislerden biri hangisidir?

(Müellif dedi ki:) Bize Velîd b. Müslim tahdîsen, o da Sevr b. Yezîd’ten tahdîsen, o da Hâlid b. Ma‘dân’dan tahdîsen, o da Abdurrahman b. Amr es-Sülemî ve Hucr b. Hucr’dan tahdîsen rivâyet etti. O ikisi şöyle dediler: Biz kendileri hakkında savaş için binek istemeye geldiklerinde size verecek bir binek bulamıyorum denildiği zaman gözlerinden yaş akarak dönenlere de bir günah yoktur âyeti inenlerden biri olan Irbâd b. Sâriye’nin yanına girdik. Ve ona Seni ziyâret etmek, geçmiş olsun demek ve senden ilim almak için geldik dedik. Bunun üzerine Irbâd şöyle dedi: Resûlullah - sallallâhü aleyhi vesellem- bir gün bize namaz kıldırdı sonra da dönüp bize çok özlü bir vaaz etti. Bu vaazdan dolayı kalplerimiz titredi, gözlerimiz doldu. Cemaatten birisi Ey Allah’ın Resûlü Bu sanki veda eden birisinin yaptığı bir vaazdı, bize ne tavsiye edersin dedi. Hz. Peygamber de ona şu cevabı verdi: Size Allah’tan sakınmanızı (başınızdaki idareci) Habeşli bir köle de olsa onu dinleyip itaat etmenizi tavsiye ederim. Benden sonra yaşayanlar birçok ihtilâfa şahid olacaklar. Siz benim sünnetime ve doğru yoldaki râşid halîfelerin sünnetine sarılın. Onlara iyice yapışın, hiç ayrılmayın. (Din işinde) sonradan uydurulmuş şeylerden sakının. Zira (dinin rûhuna/aslına ters) her sonradan çıkan şey bid’attir ve her bid’at de sapıklıktır (Ahmed b. Hanbel, Müsned, XXXVII, 76, Hadis no: 17609).

Yukarıda örnek olarak seçilen hadis Ahmed b. Hanbel, dışında nerede zikredilmiştir?

Tirmizî ve İbn Mace.

28. sorudaki hadisten öğrendiklerimiz nelerdir?

• Hz. Peygamber (s.a.v.) bazen namazlardan sonra konuşma yapar, fakat bu konuşmalarında karşısındakini usandırmazdı. • Dini yaşama hususunda herkesin takva sahibi olması yani Allah’tan korkup sakınması gerekir. • Hz. Peygamber’in ümmeti hakkında en çok endişelendiği şeylerden birisi ihtilâfa düşmeleriydi. Bunun çözümü ise sünnete sarılmaktır. • Râşid halîfelerin sünneti de Müslümanlar için önemlidir ve onlara da uyulmalıdır. • Dinin ruhuna/aslına uymayan ve sonradan din diye çıkarılan şeyler bid’at olup bunlar sünnetin önünde en büyük engellerden birisidir. • Allah’a isyan etmeyip hakkı ve doğruyu tavsiye ettikleri sürece idarecilere itaat etmek gerekir.