Ücret ve Ödül Yönetimi Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kulüp araştırmaları nedir?

Kulüp araştırmaları: Toplanan verilerin katılımcı işletmelerle paylaşıldığı araştırmalardır.

Özel araştırmalar nedir?

Özel araştırmalar: Sadece tek bir işletme için yapılan araştırmalardır.

Kamuya açık araştırmalar nedir?

Araştırmadan elde edilen sonuçları isteyen herkesin yararlanmasına sunan araştırmalardır.

Piyasa ücret araştırmasının genel amaçları nedir?

İşletmeler değişik zamanlarda, farklı amaçlarla çeşitli piyasa ücret araştırmaları yapabilirler veya yaptırabilirler. Bu araştırmaların ortak veya genel amacı: • Piyasadaki diğer işverenlerin ücretleme politikalarına, yapılarına, sistemlerine ve uygulamalarına ilişkin veri toplamak (piyasadaki durumu öğrenmek) ve • Bu verilere göre işletmenin ücret politikalarını, yapılarını, sistemlerini ve uygulamalarını belirlemek veya ayarlamaktır. Başka bir deyişle, ücret araştırmalarının amacı işletmenin piyasadaki durumu öğrenmesini ve izlemesini mümkün kılmak; böylece ücretleme konusundaki karar ve uygulamalarının daha isabetli, stratejik ve rekabetçi bir nitelik kazanmasını sağlamaktır.

Birincil kaynaklara dayalı biçimsel olmayan araştırmaların içeriği nasıldır?

Biçimsel olmayan araştırmalar birincil, ikincil veya her iki türde kaynaklardan, çoğunlukla işletmelerin kendi yöneticileri ve uzmanları tarafından veri toplanmasını içerir. Birincil kaynaklara dayalı biçimsel olmayan araştırmalarda, piyasa ücret verileri işletmeler ve yöneticiler arasında çeşitli nedenlerle kurulan/var olan ilişki ve iletişimler (yüz-yüze, telefonla, internet aracılığıyla kurulan ikili ilişkilerde, iş- meslek ve sosyal amaçlı çeşitli toplantılarda vb.) yoluyla toplanır/paylaşılır.

Biçimsel olmayan ücret araştırması nasıldır?

Biçimsel olmayan ücret araştırmaları, piyasa ücret verisini belirli bir plana ve sisteme ya da bilimsel araştırma yöntemlerine bağlı olmaksızın informal yollarla toplayan araştırmalardır. Bilimsel ve kapsamlı ücret araştırmalarının oldukça zor ve maliyetli olması veya işletmenin sistemli araştırmalara gerek duymaması, bu tür araştırmalarla yetinilmesinin başlıca nedenleridir.

İkincil kaynak araştırmaları nedir?

Veriler çeşitli basılı, yazılı yayınlardan elde edilen araştırmalardır. Her iki kaynaktan yararlanmayı içeren karma araştırmalar da söz konusu olabilir.

Bir işletmenin piyasa ücretlerini izlemesi neden önemlidir?

Bir işletmenin ücret politika, yapı, sistem ve uygulamalarının rekabetçi olması için piyasa ücretlerinin izlenmesi ve dikkate alınması gerekir. Bunun için özellikle piyasadaki rakip işletmelerin hangi ücret politikalarını uyguladıkları, anahtar işlerde çalışanlarına ne kadar ücret ödedikleri, toplam ücret paketi içinde hangi bileşenlere, ne oranda yer verdikleri, dönemlik ücret artış oranlarını ne düzeyde tuttukları vb. konularda veri toplanması gerekir.

Birincil kaynak (saha, alan) araştırmaları yöntemi nedir?

Ücret verilerinin doğrudan ilgili işletmelerden, bu işletmelerin ücretleme konusunda bilgili yöneticilerinden ya da personelinden sağlayan araştırmalardır.

Piyasa ücret araştırması ne anlama gelmektedir?

Piyasa ücret araştırması, geniş ve dar anlamda tanımlanabilir. Geniş anlamıyla piyasa ücret araştırması, piyasadaki ücretleme uygulamalarına ilişkin her türlü veri toplama faaliyetlerini içerir. Dar anlamda ise, biçimsel ve sistemli olarak gerçekleştirilen veri toplama ve analiz çabaları, ücret araştırması olarak adlandırılır. Bilimsel esaslara göre gerçekleştirilen biçimsel piyasa ücret araştırmaları ile daha ayrıntılı, geçerli ve güvenilir veriler sağlanacağı bir gerçektir.

İkincil kaynaklara dayalı biçimsel olmayan araştırmaların içeriği nasıldır?

İkincil kaynaklara dayalı veri toplamada ise, piyasa ücret verileri iş ilanlarından, kamuoyuna açıklanmış işletme raporlarından, genel ve mesleki yayınlardan, internet kaynaklarından vb. sağlanır. Belirli bir piyasadaki işletmelerin yönetici ve uzmanları arasındaki temas ve ilişkilere dayalı araştırmalarda biçimsel kulüp araştırmalarına benzer şekilde, genellikle ücret verilerinin işletmeler arasında karşılıklı olarak paylaşılması söz konusudur.

Ücret araştırması türleri nelerdir?

Ücret araştırması türleri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir: • Araştırma Yöntemine göre o Biçimsel olmayan araştırmalar o Biçimsel araştırmalar • Başvurulan veri kaynağına göre o Birincil kaynak araştırması o İkincil kaynak araştırması o Karma araştırmalar • Araştırmanın kimler için yapıldığına göre o Özel araştırmalar o Kulüp araştırmaları o Kamuya açık araştırmalar • Araştırmayı kimin yaptığına göre o İşletme tarafından yapılan araştırmalar o İşletme dışı uzmanlar ve kuruluşlarca yapılan araştırmalar.

Biçimsel araştırma yöntemi nedir?

Biçimsel ücret araştırmaları, önceden yapılan bir plana, sistemli ve bilimsel yöntemlere uygun olarak gerçekleştirilen ve daha geçerli ve güvenilir sonuçlar veren araştırmalardır. Bu araştırmalar, diğer sistemli bilimsel araştırmalar gibi çeşitli aşamalardan oluşan planlı ve düzenli bir süreçtir. Biçimsel piyasa ücret araştırmaları üçe ayrılır; • Özel araştırmalar, • Kulüp araştırmaları ve • Uzman kişi ve kuruluşlarca yapılan dönemlik/yıllık araştırmalar.

Ücret araştırma türleri nelere göre sınıflandırılabilir?

Ücret araştırmaları: • Araştırma yöntemine göre, • Başvurulan veri kaynağına göre, • Araştırmanın kimler için yapıldığına göre ve • Araştırmayı kimin yaptığına göre sınıflamak mümkündür.

Yüksek- Düşük Yaklaşımı kavramı ne demektir?

Yüksek-düşük yaklaşımında, ilgili beceri bloku kapsamına giren en düşük ve en yüksek ücretli anahtar işlerin (örneğin, vasıfsız işçi ile takım liderinin) ücretlerini birleştiren ücret doğrusu beceriye dayalı yapı için referans olarak alınır.

İşletmenin ücret politikası nasıl belirlenir?

İşletmenin yeni ücret politikasına ilişkin doğru, işletme içi mevcut ücret dağılımını temsil eden ücret doğrusu ile piyasadaki yapıyı temsil eden piyasa ücret doğrusu karşılaştırılarak belirlenir. Piyasadaki rekabet Rekabetin artması, işletmelerin piyasa koşullarını izlemelerini ve dikkate almalarını gerektirmekte, bu ise piyasa ücret araştırmalarının önemini artırmaktadır. Piyasa ücret araştırması sonucunda elde edilen verilerden yararlanılarak ücretleme konusunda stratejik ve rekabetçi bir yaklaşım geliştirilmesi mümkün olur. durumunun ücret araştırmasına etkisi nedir?

Piyasa ücret eğrisi nedir?

Ücretlemede dış eşitliği sağlamak için anahtar işlere ait ücret bilgileri son derece önemlidir. Bu işlere ait piyasa ücret ortalamaları ve iş değerleme sonuçlar kullanılarak piyasa ücret yapısı ve bu yapıyı temsil eden bir piyasa ücret eğrisi (ya da doğrusu) çizilir. Piyasa ücret yapısı işlerin ücretlenmesinde bir kıyaslama ve referans ölçütü olarak kullanılır. İşletmenin ücret düzeylerine ilişkin olarak piyasa ortalamasına göre yüksek, eşit veya düşük ücret politikalarından hangisini tercih edeceği piyasa ücret eğrisi dikkate alınarak belirlenir.

Piyasa ücret araştırma sürecindeki planlama aşamasındaki araştırma kapsamının belirlenmesi neyi ifade etmektedir?

Araştırmanın kapsamı amaca göre değişir ve araştırmada hangi işletmelerden, hangi konularda ve hangi işler hakkında veri toplanacağını ifade eder. Ücret araştırmaları genellikle belirli bir iş kolu, coğrafi bölgedeki veya işlevsel alanlardaki (mühendislik, İK, satış, finans gibi) pozisyonların piyasa ücret düzeylerini incelemek için tasarlanır. Örgütün ihtiyacına ve olanaklarına göre araştırmaya dâhil edilecek işler, işletmeler ve konular farklılaşır. Amacına bağlı olarak ücret araştırmaları uluslararası, ulusal, belirli bir bölge, belirli bir iş kolu, sektör ya da mesleki alan düzeyinde planlanabilir. Belirli bir işletme açısından araştırma kapsamının belirlenmesinde, iş gücü ve ürün piyasasında rakip olan, aynı sektör veya iş kolunda ve yakın coğrafi alanda faaliyette bulunan, iş ve örgüt yapısı bakımından benzer olan işletmelere ve anahtar işlere öncelik verilmesi uygun ve yaygın bir yaklaşımdır.

Piyasa sepeti yaklaşımı ne demektir?

Piyasa sepeti yaklaşımında ise, beceri ve yetkinlikleri en geniş olarak tanımlanmış iş, süper işe dönüştürülür ve buna uygun anahtar işler belirlenir. Bu anahtar işlerin ücretlerinin süper işle ne oranda örtüştüğüne dayalı olarak geleneksel anahtar işlerin piyasa ücretleri belirlenen ağırlıklarla hesaba katılarak süper işin ücreti belirlenir.

Piyasa ücret araştırma sürecindeki veri toplama aşamasında ne gibi faaliyetler yürütülür?

Ücret araştırmasında gerekli veriler çoğunlukla anket ve görüşme yoluyla toplanır. Bunlara ek olarak, yukarıda söz edilen diğer veri kaynaklarından yararlanılması da mümkündür. Birincil kaynaklardan veri toplama niteliğindeki bir araştırmada kullanılan başlıca yöntemler anket ve görüşmedir. Anket, istenen verilerin basılı ve yazılı soru formları ile toplanmasıdır. Anket formlarının cevaplayıcılara iletilmesi ve toplanması sırasında posta veya internetten yararlanılabilir. Anket yönteminin uygulanması kolaydır ve maliyeti diğer yöntemlere göreceli olarak daha düşüktür. Ancak, anketlerin cevaplanma oranları genellikle düşüktür. Görüşme (mülakat) yönteminde ise, gerekli veriler araştırmaya katılan işletmelerin ücretleme politikaları ve uygulamaları konusunda bilgi sahibi olan yöneticileriyle kurulan doğrudan ve karşılıklı (yüz yüze, eş-zamanlı) iletişim yoluyla toplanır.

İş eşleştirme kavramı ne demektir?

Piyasa ücret araştırmalarında anahtar işlere göre gerçekleştirilen iş eşleştirme özellikle önemlidir. İş eşleştirme, işletmedeki işlerin piyasadaki benzerlerini bulmayı ve karşılaştırmayı içerir. İşleri eşleştirmede kullanılabilecek başlıca ölçütler iş unvanı, özet iş tanımları, kısa iş tanımları, ayrıntılı iş tanımları ve iş değerleme planlarıdır.

Piyasa ücret araştırmasının alt amaç ve hedefleri nelerdir?

Genel amaçlar çerçevesinde, piyasa ücret araştırmalarının öne çıkan alt amaç veya hedefleri; ücret düzeylerini ve artışlarını ayarlamak, ücret yapısını oluşturmak ve ayarlamak, ücret paketi içinde yer alan ücret bileşenlerinin miktar ve oranlarını ayarlamak, rakiplerin ücret maliyetlerini tahmin etmek, ücretlemeyle ilgili özel durum ve sorunlar için çözümler üretmektir.

Piyasa ücret araştırma süreci aşamaları nelerdir?

Sistemli ve biçimsel açıdan piyasa ücret araştırması birbirini izleyen aşamalardan oluşan bir süreçtir. Bu sürecin aşamaları şunlardır: • Araştırmanın planlanması, • Araştırma verisinin toplanması, • Verilerin analiz edilmesi ve sonucunun raporlanması ve • Elde edilen sonuçların kullanılması.

Piyasa ücret araştırma sürecindeki planlama aşamasında ne gibi faaliyetler yürütülür?

Planlama aşamasında araştırmanın amacı, kapsamı, veri toplama ve analiz yöntemi, araştırma ekibi vb. belirlenir ve buna göre gerekli çalışmalar programlanır. Yukarıda belirtildiği gibi, ücret araştırmalarının amacı piyasadaki ücret politika, sistem, uygulamaları ile anahtar işlerin ücret düzeylerine ilişkin geçerli ve güvenilir bilgi elde etmek ve bu bilgilere göre örgütün ücretleme politika, yapı, sistem ve uygulamalarında gerekli ayarlamaları yapmaktır. Duruma göre araştırmanın amacı farklılaşabilir.

Süper iş kavramı ne demektir?

Süper iş, piyasa birebir karşılığı bulunmayan, beceri ve yetkinlikleri oldukça geniş kapsamlı iştir.

Piyasa ücret araştırmalarında verilerin analiz edilmesi ve sonucun raporlanması aşamasında ne gibi faaliyetler yürütülmektedir?

Piyasa ücret araştırmalarında anahtar işlerin ücretlerinin analizinde genellikle ortalama, mod, medyan gibi merkezi eğilim ve dağılma ölçüleri ve bazen de regresyon analizleri kullanılır. Bu analizlerle elde edilen sonuçlar sayısal tablolar veya grafikler şeklinde sunulur.

Piyasa ücret araştırmasında işletmeye ilişkin veriler nelerdir?

İşletmelere ilişkin veriler; işletmenin kuruluş yeri, yılı, çalışan sayısı, mavi ve beyaz yakalı personel oranları/sayıları, ürünleri, hukuksal ve örgütsel yapısı, kullandığı teknoloji vb. konulara ilişkindir. Bu tür veriler örgütsel özelliklere dayalı analiz ve kıyaslamalar için kullanılır. İkinci grup veriler örgütlerin ücretleme konusundaki politika, yapı, sistem ve uygulamalarıyla ilgilidir. Bu çerçevede örgütlerin genel ücret politikaları, temel ücret yapıları, ücret sistemleri, dönemlik ücret artışları, toplam ücret paketi içinde hangi bileşenlere ne ölçüde yer verdikleri, belirli iş ve personel gruplarına özgü ücret uygulamaları vb. konularda veri toplanır. Bu veriler anılan konularda ücret araştırması yapan/yaptıran örgütün gerekli kıyaslama ve ayarlamaları yapması için kullanılır.

Ücret araştırma sürecinde toplanan veriler nasıl sınıflandırılır?

Ücret araştırmalarında toplanan veriler; • İşletmeye ilişkin veriler: İşletmenin adı, ortaklık yapısı, iş kolu, ürünleri, büyüklüğü (üretim, satış ve personel sayısı vb. açısından), istihdam gruplarına göre personel sayısı vb. • Ücret politikaları ve sistemleriyle ilgili veriler Geçmiş dönemde yapılan, gelecek dönem için planlanan ücret artış oranları; ücret artışlarının hangi aralıklarla yapıldığı; artışın sabit mi değişken mi olduğu; değişken artışların hangi kriterlere (kıdem, performans, enflasyon vb.) dayalı olduğu; sendika faaliyeti ve toplu sözleşme yapma durumu; sendikalı personelin ücret artışlarının nasıl belirlendiği vb. • Anahtar işlere ait veriler İşlerin unvanları ve özet tanımları; çalışanlara ödenen en düşük, en yüksek ve ortalama ücret düzeyleri; toplam ücret içinde ana-kök ücret, değişken ücret, ek yararlar ve sosyal yardımların oranı ve tutarı; çalışanların niteliklerine ilişkin veriler vb. şeklinde sınıflandırılabilir.

Anahtar işlere ilişkin ücret verileri niçin çok önemlidir?

Anahtar işlere ilişkin ücret verileri son derece önemlidir. Çünkü ücret araştırmalarında genellikle tüm işler yerine anahtar işlerin ücretleriyle ilgili veriler toplanır. Ayrıca sadece temel ücret düzeyleri değil, diğer ücret bileşenlerinin düzeyleriyle ilgili veriler de toplanmalıdır. Bu işlere ait ücret verileri, özellikle örgütün ücret düzeylerine ilişkin politikalarının belirlenmesinde kullanılır. Ücret düzeylerine ilişkin veriler genellikle en düşük, en yüksek, ortalama, mod, medyan ücret düzeyleri şeklinde ortaya konulur. Anahtar işlere ilişkin veriler arasında bu işlerde çalışan kişilerin eğitim, kıdem, yaş durumu vb. veriler de toplanır.

Verilerin analiz edilmesi ve sonucun raporlanması aşamasında kullanılan ortalama ücret yöntemi nedir?

Ortalama ücret, piyasa ücretleri için istatistiksel referans noktası işlevi görür. Genellikle aritmetik, bazen de ağırlıklı ortalama olarak hesaplanır. Basit aritmetik ortalama, her bir anahtar işin ücretlerinin toplamının işletme sayısına bölünmesiyle bulunur. Bir işe ait ortalama ücret, işletmenin o iş için referans veya hedef ücret tutarının belirlenmesi için kullanılabilir. Ayrıca, piyasa ücretlerinin standart sapması da hesaplanıp, ücret bantlarının alt ve üst sınırlarının belirlenmesinde kullanılabilir.

Verilerin analiz edilmesi ve sonucun raporlanması aşamasında kullanılan mod ücret yöntemi nedir?

Mod ücret, belirli bir işe ait frekansı en yüksek olan ücret düzeyidir.

İş unvanı ve alternatif iş unvanı kavramları ne demektir?

Ücret araştırmalarında yukarıda sayılan istatistiksel kavram ve ölçüler dışında iş unvanı, alternatif iş unvanı ve özet iş tanımı gibi kavramlar da önemlidir. İş unvanı, anahtar işler için yaygın olarak kullanılan tanımlamayı; alternatif iş unvanı ise, yaygın olmamakla birlikte aynı iş içeriğini ifade etmek için kullanılan diğer tanımlamaları ifade eder.

Bir işletmenin ücret politika, yapı , sistem ve uygulamalarının rekabetçi olması için yapılması gereken nedir?

Piyasa ücretlerinin izlenmesi ve dikkate alınması gereklidir. 

Geniş  anlamıyla piyasa ücret araştırması nasıl tanımlanabilir?

Piyasadaki ücretleme uygulamalarına ilişkin her türlü veri toplama faaliyetleri olarak tanımlanabilir. 

Piyasa ücret araştırması dar anlamda nasıl tanımlanabilir?

Piyasa ücret araştırması dar anlamda biçimsel ve sistemli olarak gerçekleştirilen veri toplama ve analiz çabaları, ücret araştırması olarak adlandırılır.

Ücret araştırmalarının özünde ne vardır?

İş gücü piyasasından ücretlerle ilgili veri toplanması vardır.

Araştırma yöntemine göre ücret araştırması türleri nelerdir?

Biçimsel-sistemli olmayan araştırmalar ve biçimsel-sistemli araştırmalardır. 

Biçimsel araştırmalar nasıl tanımlanabilir?

Verilerin bilimsel yöntemlere göre toplanıp analiz edildiği araştırmalardır.

Başvurulan veri kaynağına göre ücret araştırması türleri nelerdir?

Birincil kaynak araştırması, ikincil kaynak araştırması ve karma araştırmalardır. 

İkincil kaynak araştırmaları nasıl tanımlanabilir?

Verilerin çeşitli basılı, yazılı yayınlardan elde edildiği araştırmalardır.

"Özel araştırmalar" tanımı ile ifade edilmek istenen nedir?

Sadece tek bir işletme için yapılan araştırmalardır.

Araştırmayı kimin yaptığına göre ücret araştırmaları nelerdir?

İşletme tarafından yapılan araştırmalar ve işletme dışı kişi ve kuruluşlarla yapılan araştırmalar. 

Biçimsel olmayan ücret araştırmalarında piyasa ücret verisi nasıl toplanır?

İşletmelerin kendi yöneticileri ve uzmanları  tarafından informel yollarla toplanır.

Biçimsel olmayan ücret araştırmaları nasıl tanımlanır?

Piyasa ücret verisini belirli bir plana ve sisteme ya da bilimsel araştırma yöntemlerine bağlı  olmaksızın informal yollarla toplayan araştırmalardır.

Biçimsel ücret araştırmaları nasıl tanımlanır?

Önceden yapı lan bir plana, sistemli ve bilimsel yöntemlere uygun olarak gerçekleş- tirilen ve daha geçerli ve güvenilir sonuçlar veren araştırmalardır.

Değişken ücret artışları neyi ifade eder?

Ücretlerin kıdem ve performans düzeyleri, enflasyon oranı , işletmenin ödeme gücü gibi faktörlere bağlı  olarak personele farklı  oranlarda zam yapılmasını ifade eder.

Toplam ücretin ücret bileşenleri nelerdir?

Temel ücret, değişken ücret, ek olanaklar ve sosyal yardımlardır. 

Rakiplerin ücret maliyetlerini tahmin etmeye yönelik piyasa araştırmaları neden önemlidir?

Rekabetin artması, standartlaşma ve hizmet sektörünün gelişmesi gibi değişmeler, ücret maliyetlerinin fiyatlandırma ve kârlılık açısından önem ve etkisini artırmaktadır.

Piyasa Ücret Araştırması Sürecinin Aşamaları nelerdir?

1) Araştırmanın planlanması 2)Araştırma verisinin toplanması 3) Verilerin analiz edilmesi ve sonucunun raporlanması  ve 4) Elde edilen sonuçların kullanılması.

Amacına bağlı olarak ücret araştırmaları farklı düzeylerde planlanabilir. Bunlar nelerdir?

Uluslararası , ulusal, belirli bir bölge, belirli bir iş  kolu, sektör ya da mesleki alan düzeyinde planlanabilir. 

Ücret araştırmasında gerekli veriler çoğunlukla nasıl toplanır?

Anket ve görüşme yoluyla toplanır. 

Görüşme (mülakat) yönteminde veriler nasıl toplanır?

Gerekli veriler araştırmaya katılan işletmelerin ücretleme politikaları ve uygulamaları konusunda bilgi sahibi olan yöneticileriyle kurulan doğrudan ve karşılıklı (yüz yüze, eş -zamanlı) iletişim yoluyla toplanır.