Para Politikası Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Enflasyon hedeflemesi rejiminin amacı nedir?

Enflasyon hedeflemesi rejiminin amacı, fiyat istikrarına ulaşmaktır.

Enflasyon hedeflemesi rejiminin parasal büyüklükler veya döviz kuru hedefleme stratejisinden farkı nedir?

Enflasyon hedeflemesi rejiminde, parasal büyüklükler veya döviz kuru hedefleme stratejisinde kullanılan ara hedefler bulunmaz. Bu stratejide, doğrudan enflasyon oranının kendisi hedeflenir.

Enflasyon hedeflemesi rejimi nedir?

Enflasyon hedeflemesi rejimi, merkez bankasının nihai hedefi olan fiyat istikrarının sağlanması ve sürdürülmesi amacını taşıyan bir para politikası uygulamasıdır. Bu para politikasında, belirlenen bir dönem için bir sayısal enflasyon hedefi ya da hedef aralığı belirlenir ve kamuoyuna açıklanır.

Enflasyon hedeflemesi rejiminde para politikasının esas amacı nedir?

Enflasyon hedeflemesi rejiminde para politikasının esas amacı, düşük ve istikrarlı bir enflasyon oranı gerçekleştirmektir.

Enflasyon hedeflemesi rejimi nasıl işlemektedir?

Merkez bankası, öncelikle bu strateji için uygun olduğunu düşündüğü bir enflasyon hedefi belirler. Daha sonra, enflasyonun gelecekte izleyeceği seyir hakkında tahminlerde bulunur. Bu tahmin, hedef enflasyon oranıyla karşılaştırılır ve tahminle hedef arasındaki farka bağlı olarak para politikası önlemleri geliştirilir.

Enflasyon hedeflemesi rejiminin en temel özelliği nedir?

Enflasyon hedeflemesi rejiminin en temel özelliği, belirlenen enflasyon hedefinin kamuoyu tarafından kolaylıkla anlaşılabilir ve izlenebilir olmasıdır.

Enflasyon hedeflemesi rejiminin temel politika aracı hangisidir?

Enflasyon hedeflemesi rejiminde merkez bankasının temel politika aracı kısa vadeli faiz oranlarıdır.

Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında karar alma süreci kurumsallaştırılmalı mıdır? Nasıl?

Aşağıda bulunan özellikler, enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında karar alma süreci kurumsallaştırabilir: 1. Para politikası kararlarının alınacağı tarihlerin önceden belirlenmesi ve bunun kamuoyu ile paylaşılması, 2. Politika kararlarının şeffaf bir yapıya ulaşması, 3. Politika kararlarının gerekçelerinin açıklanması ve bu açıklamalarda gelecek dönemlerdeki kararların yönüne ilişkin eğilimlere yer verilmesi.

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulamasında enflasyon tahminlerinin önemi nedir?

Merkez bankasının enflasyona ve diğer ekonomik değerlere ilişkin geliştirdiği öngörüler, gelecekteki enflasyonist baskılara karşı merkez bankasına erken uyarı sağlar. Ayrıca, bu öngörüler merkez bankasının enflasyonla mücadele etmek için alacağı faiz kararlarına yol göstericidir.

Merkez bankasının enflasyon tahminlerinin enflasyon hedefinden sapmaması için merkez bankasının takip etmesi gereken bilgi seti hangi unsurları kapsar?

Merkez bankası, enflasyon tahminlerinin enflasyon hedefinden sapmaması için enflasyonun gelecekte izleyeceği seyri doğru öngörebilmelidir. Bu amaçla, ekonomideki toplam arz ve toplam talep gelişmeleri, parasal göstergelerin seyri, kamu maliyesinde yaşanan gelişmeler, beklentiler, fiyatlama davranışları, iç ve dış şoklar, verimlilik, istihdam ve ücretler, döviz kurlarında ve ödemeler dengesinde yaşanan gelişmeler gibi pek çok farklı unsuru içinde barındıran geniş bir bilgi setini elinde bulundurmalıdır.

Enflasyon ataleti (ya da katılığı) nedir?

Kronik enflasyonun yaşandığı ya da enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde, ekonomik birimler gelecek döneme ilişkin beklentilerini geçmiş dönemlerdeki yüksek enflasyona bağlı olarak oluşturur. Bu duruma, enflasyon ataleti (ya da katılığı) denir.

Merkez bankası, enflasyon ataletinin önüne nasıl geçer?

Merkez bankası, enflasyon ataletini önlemek üzere ekonomik birimlerin beklentilerini oluştururken temel alabilecekleri bir enflasyon hedefi sunar ve bu hedefe ulaşmayı taahhüt eder. Buna ek olarak, merkez bankası enflasyon hedefinin tutturulabileceğine dair güven oluşturmalıdır. Merkez bankası, bu güveni oluşturabilmek için etkin bir iletişim politikası izler.

Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında merkez bankasının izleyeceği etkin bir iletişim politikası nasıl olmalıdır?

Etkin bir iletişim politikası, merkez bankasının uyguladığı politikalarda şeffaf olmasını, izlediği ve izleyeceği politikalar hakkında kamuoyunu bilgilendirmesini, enflasyonun seyrine ilişkin görüşlerini kamuoyuyla düzenli olarak paylaşmasını gerektirir. Merkez bankasının enflasyon hedefine ilişkin duyulan güven arttıkça beklentiler daha iyi yönetilir. Beklentiler daha iyi yönetildiği ölçüde ise, merkez bankasının enflasyon hedefine ulaşması daha kolay ve daha az maliyetli olur.

Enflasyon hedeflemesi rejimi ile diğer para politikası rejimleri arasında ne fark vardır?

Para politikası rejimlerinin genel özelliği, merkez bankalarının doğrudan kontrol sahibi olduğu politika araçlarının hedeflenmesidir. Söz gelimi, parasal hedefleme rejimi altında M1 ve M2 gibi parasal büyüklükler para politikası araçlarıdır ve doğrudan merkez bankasının kontrolü altındadır. Oysa, enflasyon hedeflemesi rejiminde merkez bankalarının doğrudan kontrolünde olmayan enflasyon oranı hedef değişken olarak seçilir. Çok değişik faktörler enflasyon oranı üzerinde etkilidir. Merkez bankaları bu faktörlere ancak belirli bir gecikmeyle müdahale edebilir.

Enflasyon hedeflemesi rejimi (strateji) ile faiz hedeflemesi stratejisi arasında nasıl bir ilişki vardır?

Enflasyon hedeflemesi rejiminde merkez bankalarının politika aracı faiz oranlarıdır. Başka bir ifadeyle, enflasyon hedeflemesi rejimini benimseyen merkez bankaları aynı zamanda faiz hedeflemesi stratejisini de takip eder.

Merkez bankaları gelecek dönemde gerçekleşmesi beklenen enflasyonu ve faiz oranlarını hangi araçları kullanarak tahmin eder?

Merkez bankaları bu tahminleri çeşitli ekonomik ve istatistiksel modelleri kullanarak tahmin eder.

Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında hedeflenen enflasyonu tutturmak için, faiz oranlarının sabit tutulması gerekir mi?

Hayır. Dünyada ve enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan ülkede yaşanan şoklara ve gelişmelere bağlı olarak faiz oranları değiştirilebilir.

Enflasyon hedeflemesi rejimi dünyada ne zaman yayılmaya başlamıştır?

Enflasyon hedeflemesi rejimi dünyada 1990’lı yıllarda yayılmaya başlamıştır. 1960’lı yıllarla 1990’lı yıllar arasında dünyada genellikle döviz kuru ve parasal büyüklüklerin hedeflenmesi stratejileri benimsenmiştir. Bu hedefleme stratejilerinin istenen sonuçları vermemesi, birçok ülkeyi yeni para politikası arayışlarına yöneltmiştir.

Parasal büyüklüklerin hedeflenmesi stratejisinde başarı sağlanması neye bağlıdır?

Parasal büyüklüklerin hedeflenmesi stratejisinde başarı sağlanması, hedeflenen para büyüklüklerine olan talep ile enflasyon arasındaki ilişkinin gücüne bağlıdır. Söz gelimi, 1990’lı yıllarda para ve kredi büyüklükleri ile enflasyon arasındaki kısa vadeli ilişki oldukça istikrarsız bir hal almıştır. Bu durum, parasal hedefleme stratejisi uygulamasında para büyüklüklerinin ara hedefler olarak daha az güvenilir ve daha az faydalı olmasına neden olmuştur.

1990’lı yıllarda kullanılan döviz kuru, faiz, nominal gelir ve parasal büyüklüklerin hedeflenmesine dayanan stratejiler neden etkisiz kalmaya başlamıştır?

1990’lı yıllarda kullanılan döviz kuru, faiz, nominal gelir ve parasal büyüklüklerin hedeflenmesine dayanan stratejilerin etkisiz kalmaya başlamasının en önemli nedeni küreselleşmedir. Küreselleşmenin doğal sonucu olarak, uluslararası sermaye akımları artmıştır. Uluslararası sermaye akımlarının artması, döviz kurlarını spekülatif saldırılara karşı açık hale getirmiştir. Bu durum ise, sabit döviz kuru rejiminin enflasyonu kontrol altına almakta daha az güvenilir ve daha az başarılı olmasına yol açmaktadır. Bunun yanı sıra, döviz kuru hedefleme rejimi kapsamında öncelikli hedef, döviz kuru hedefini tutturmak olduğu için, merkez bankaları faiz oranlarının üzerindeki kontrolü kaybetmektedir. Dolayısıyla, döviz kuru hedefleme stratejisi uygulayan ülkeler (ekonomiler) bağımsız bir para politikası uygulama yeteneğini kaybetmektedir. Bütün bunların sonucu olarak, geleneksel para politikası rejimleri etkisiz kalmaya başlamıştır.

Enflasyon hedeflemesi rejimi dünyada ilk olarak nerede ve ne zaman uygulanmaya başlamıştır?

Enflasyon hedeflemesi rejimi dünyada ilk olarak, 1989 yılında Yeni Zelanda’da uygulanmaya başlamıştır.

Enflasyon hedeflemesi rejimi, 1990 yıllardan sonra hangi Avrupa ülkelerinde uygulanmaya başlamıştır?

Enflasyon hedeflemesi rejimi, 1990 yıllardan sonra İngiltere, İsveç, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Polonya, İsviçre, Norveç, İzlanda, Macaristan ve Slovakya’da uygulanmaya başlamıştır

Enflasyon hedeflemesi rejimi, Türkiye’de ne zaman uygulanmaya başlamıştır?

Enflasyon hedeflemesi rejimi, Türkiye’de 2006 yılında uygulanmaya başlamıştır.

Enflasyon hedeflemesi rejiminin avantajları nelerdir?

Enflasyon hedeflemesi rejiminin avantajlarını şöyle sıralayabiliriz: • Parasal büyüklükler ile enflasyon arasında istikrarlı bir ilişki sağlar. • Merkez bankası hedeflerinin ve taahhütlerinin diğer para politikası rejimlerine göre çok daha rahat, anlaşılır ve açık olmasını sağlar. • Alternatif rejimlere oranla daha esnek bir strateji sunar. • Uzun vadede, kamuoyunun ilgisini kısa vadeli müdahaleci politikalar yerine, düşük ve istikrarlı enflasyon gibi makroekonomik istikrarı ve ekonomik büyümeyi destekleyen bir hedefe kaydırır. • Yalnız para politikasının değil aynı zamanda maliye politikalarının da hesap verebilirliğini ve disiplinini artırmaktadır. • Merkez bankalarının kurumsallaşmasını sağlar. • Ekonomi genelinde enflasyonla mücadele sürecine katkıda bulunacak yapısal reformların gerçekleştirilmesine katkı sağlar.

Enflasyon hedeflemesi rejiminin dezavantajları nelerdir?

Enflasyon hedeflemesi rejiminin dezavantajlarını şöyle sıralayabiliriz: • Enflasyon hedeflemesi rejiminin katı olarak yorumlanması durumunda, politika yapıcılara çok az takdir yetkisi bırakır ve para politikasının şoklara arzu edilen esneklikte tepki vermesini engeller. • Enflasyon hedeflemesi rejiminin politika yapıcılara çok fazla takdir yetkisi vermesi durumunda ise, politika yapıcılarının aşırı genişlemeci politikalar izlemesine neden olabilir. • Öncelikli olarak fiyat istikrarına odaklanılması nedeniyle, döviz kurlarının göz ardı edilmesine neden olabilir. • Döviz kuru oynaklıkları, finansal istikrarsızlığa neden olabilir.

Enflasyon hedeflemesi rejiminin ön koşulları nelerdir?

Enflasyon hedeflemesi rejiminin ön koşulları şunlardır: • Merkez bankası bağımsızlığı, • Para politikasının fiyat istikrarına odaklanması, • Finansal sektörün gelişmiş olması, • Mali baskınlığın düşük olması, • Hesap verilebilirlik ve şeffaflık.

Merkez bankası bağımsızlığı hangi bağımsızlık türleriyle tanımlanabilir?

Merkez bankası bağımsızlığı, üç farklı bağımsızlık türüyle tanımlanabilir. Bunlar, amaç bağımsızlığı, araç bağımsızlığı ve ekonomik bağımsızlıktır.

Merkez bankasının amaç bağımsızlığı nedir?

Merkez bankasının amaç bağımsızlığı, para politikasının amacını kendisinin belirleme yetkisine sahip olmasıdır.

Merkez bankasının araç bağımsızlığı nedir?

Merkez bankasının araç bağımsızlığı, para politikası amaçlarına ulaşmak için hangi para ve döviz kuru politikası araçlarını kullanacağına kendisinin karar vermesidir.

Merkez bankasının ekonomik bağımsızlığı nedir?

Merkez bankasının ekonomik bağımsızlığı, hükümet ile merkez bankası arasında borçlanma ilişkisinin yasal olarak engellenmesidir.

Merkez bankasının ekonomik bağımsızlığı neden önemlidir?

Merkez bankasının ekonomik bağımsızlığı, bütçe açıklarının merkez bankası tarafından finanse edilmesini önler. Merkez bankasının hükümetin taleplerini yerine getirmeye zorlanması, enflasyonist baskıların ortaya çıkmasına ve para politikasının etkinliğinin azalmasına neden olur.

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir merkez bankası enflasyon hedefi dışında başka hedefler seçebilir mi?

Hayır. Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir merkez bankası yalnızca belirlediği enflasyon hedefine ulaşmayı amaçlamalıdır. Başka bir ifadeyle büyüme, istihdam seviyesi veya döviz kuru istikrarı gibi başka hedefler seçmemelidir. Zira, enflasyon dışında başka bir ekonomik değişkene yönelik taahhütte bulunan merkez bankasının bu amaca ulaşmak için izleyeceği politikalar, enflasyon hedeflemesi ile çelişebilir

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir ülkede finansal sektörün gelişmiş olması neden gereklidir?

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir ülkede finansal sektörün gelişmiş olması gereklidir. Çünkü, gelişmiş finansal piyasalar merkez bankası tarafından kullanılacak parasal araçların etkinliğini arttıracaktır. Finansal piyasaların kullanılan parasal araçlara yeterli çabuklukta tepki verememesi enflasyon hedefinden sapmalara yol açabilir

Mali baskınlık nedir?

Mali baskınlık, yüksek bütçe açığının olduğu ve enflasyonu az önemseyen bir ekonomik yapıdır. Böyle bir ekonomik yapıda, kamu gelirleri kamu harcamalarının tamamını karşılayamaz. Ortaya çıkan kamu açığı, para basılarak ya da borçlanarak kapatılır.

Mali baskınlık, para politikası ile maliye politikası arasındaki ilişkiyi nasıl etkiler?

Merkez bankası tarafından başarılı bir para politikası stratejisinin uygulanabilmesi için, para politikalarının maliye politikaları tarafından desteklenmesi gerekir. Oysa, mali baskınlığın yaşandığı ekonomik ortamlarda mali otorite, cari ve gelecek yıllara ilişkin bütçe hedeflerini para politikası hedeflerini dikkate almadan belirler. Başka bir ifadeyle, mali baskınlıkta maliye politikası aktif konumda, para politikası ise pasif konumdadır.

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir ülkede para politikasıyla ilgili sorumluluk hangi kuruma aittir?

Enflasyon hedeflemesi rejiminde merkez bankası ya tek başına ya da hükümet ile birlikte sorumluluk alır

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir ülkede hesap verebilirlik nasıl düzenlenir?

Kamuoyuna yapılan açıklamalar, genellikle merkez bankası tarafından yapılır. Ayrıca, kamuoyu hükümet ile merkez bankası arasında yapılan yazılı mutabakatlarla da bilgilendirilebilir.

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir ülkede hesap verilebilirlik ile ilgili yapılan bir uygulamaya örnek verebilir miyiz?

Evet. Örneğin, Yeni Zelanda Merkez Bankasının hesap verebilirliğini arttırmak için, merkez bankası başkanının çalışma şartları özel olarak düzenlenmiştir. Enflasyon hedefi tutturulamadığı zaman, başkanın performansı banka kurulunun incelemesine alınır. Söz konusu kurul hükümete, başkanın görev süresinin devam edip etmemesi konusunda öneride bulunur. Sonuç olarak, Yeni Zelanda Merkez Bankası başkanı enflasyon hedeflemesinin başarısıyla ilgili doğrudan sorumlu kişi konumundadır ve hesap vermekle yükümlüdür.

Enflasyon hedeflemesi rejimi esnek bir yapıyla tasarlanabilir mi?

Evet, enflasyon hedeflemesi rejimi uygulandığı her ülkede farklı bir yapıyla tasarlanabilir. Bu esnek yapı, her ülkenin kendine özgü ekonomik, sosyal ve siyasi yapısını dikkate alma olanağını sunar.

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygularken göz önünde bulundurulması gereken unsurlar nelerdir?

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygularken göz önünde bulundurulması gereken dört temel unsur vardır. Bu unsurlar, fiyat endeksinin seçimi, hedef düzeyinin belirlenmesi, hedefleme süresi ve iletişim politikasıdır.

Türkiye’de fiyatlar genel düzeyindeki değişmeler nasıl hesaplanır?

Türkiye’de fiyatlar genel düzeyindeki değişmeler, fiyat endekslerinden yararlanılarak hesaplanır. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK), fiyatlar genel düzeyinde gerçekleşen değişimleri izlemek amacıyla iki farklı fiyat endeksi yayınlar. Bu endeksler, üretici fiyatları endeksi (ÜFE) ve tüketici fiyatları endeksi (TÜFE)’dir.

Belirli zaman aralığında, hanehalkı tüketim harcamalarında yer alan mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimleri gösteren fiyat endeksine ne denir?

Belirli zaman aralığında, hanehalkı tüketim harcamalarında yer alan mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimleri gösteren fiyat endeksine tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) adı verilir.

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulamak için seçilecek olan fiyat endeksinin özellikleri neler olmalıdır?

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulamak için seçilecek olan fiyat endeksi aşağıdaki özellikleri taşımalıdır: • Fiyatlar genel düzeyinde ortaya çıkacak değişikliklerin ekonomik birimlerin yaşam standartları üzerindeki etkilerini doğru olarak yansıtabilmelidir. • Ekonomik birimlerin beklentilerini yönlendirebilmelidir. • Kamuoyu tarafından kolaylıkla anlaşılabilmelidir. • Sıklıkla revize edilmeyen, güvenilir ve şeffaf olmalıdır.

Enflasyon hedeflemesi rejiminde, hedef düzeyi kaç farklı şekilde belirlenebilir?

Enflasyon hedeflemesi rejiminde, hedef düzeyi iki farklı şekilde belirlenebilir: Nokta hedef ya da bant hedef.

Enflasyon hedeflemesi rejiminde nokta hedef düzeyi ile bant hedef düzeyi arasında ne fark vardır?

Nokta hedeflemede yalnızca bir tek enflasyon oranı belirlenir ve tam olarak belirlenen enflasyon düzeyine ulaşılması gerekir. Bant aralığı hedefleme yönteminde ise, hedeflenen enflasyon oranları %1-3, %2-4, %3-5 gibi aralıklara bağlanır ve tutturulmaya çalışılır. Bant aralığı hedeflemesi stratejisi, nokta hedef belirlenmesi stratejisine göre daha fazla esneklik sağlar

Enflasyon hedeflemesi rejiminde hedef ufku ne demektir?

Hedef ufku, merkez bankasının belirlemiş olduğu enflasyon hedefine ulaşmada uygulayacağı politikanın ne kadar süreyi kapsayacağını ifade eder. Uygulanan politikaların enflasyona etkilerini belirlemek ve değerlendirmek için en az bir yıl veya daha fazla beklemek gerekir.

Türkiye’de enflasyon hedeflemesi rejiminden önce hangi para politikası stratejisi uygulanmıştır?

Türkiye’de 1999-Şubat 2001 tarihleri arasında, döviz kuru hedefleme stratejisi uygulanmıştır. Şubat 2001’de ekonomide yaşanılan çöküşün ardından, yeni bir program arayışı başlamıştır. 2002 yılında yeni bir para politikası stratejisi belirlenirken enflasyon hedeflemesi için gereken ön koşullar sağlanamamıştır. Bunun üzerine, enflasyon hedeflemesine yakınsama rejimi olarak tanımlanan örtük enflasyon hedeflemesi rejimi uygulanmıştır. 2006 yılından sonra ise, açık enflasyon hedeflemesi rejimine geçilmiştir.

2002 ile 2005 yılları arasında uygulanan rejimin enflasyon hedeflemesi rejiminden ayrılan ve örtük ismini taşımasına sebep olan faktörler nelerdir?

2002 ile 2005 yılları arasında uygulanan rejimin enflasyon hedeflemesi rejiminden ayrılan ve örtük ismini taşımasına sebep olan faktörler şöyle sıralanabilir: • Karar alma mekanizmaları kurumsallaşmamıştı. • Açık enflasyon hedeflemesi rejiminde esas olan şeffaflık tam olarak sağlanamamıştı. • Enflasyon raporu yayınlanmıyordu ve TCMB’nın ileriye dönük enflasyon tahminleri ve olası politika tepkileri hakkında kamuoyu düzenli olarak bilgilendirilmiyordu.

2006 yılından bu yana uygulanan açık enflasyon hedeflemesi rejiminde belirlenen hedef düzeyi nedir?

2006 yılından bu yana uygulanan açık enflasyon hedeflemesi rejiminde belirlenen hedef düzeyi nokta hedeflemedir. Ancak, hedefin tam olarak tutturulması hemen hemen imkânsız olduğundan, nokta hedef etrafında bir belirsizlik aralığı belirlenmektedir.

Açık enflasyon hedeflemesi rejiminde, TCMB’nin temel iletişim aracı nedir?

Açık enflasyon hedeflemesi rejiminde, TCMB’nin temel iletişim aracı, yılda dört kez yayınlanan enflasyon raporudur. Bu rapor, Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında yayınlanmaktadır.

Enflasyon hedeflemesi rejimi nedir?

Enflasyon hedeflemesi rejimi; merkez bankasının nihai hedefi olan fiyat istikrarının sağlanması ve sürdürülmesi amacına yönelik olarak, para politikasının belirlenen bir dönem için belirlenen sayısal bir enflasyon hedefi ya da hedef aralığına dayandırılması ve bunun kamuoyuna açıklanması şeklinde tanımlanabilen para politikası uygulamasıdır.

Enflasyon hedeflemesi rejimi altında merkez bankasının temel politika aracı nedir?

Kısa vadeli faiz oranları

Merkez bankasının enflasyon tahminlerinin enflasyon hedefinden önemli ölçüde sapması durumunda merkez bankası ne yapar?

Merkez bankasının enflasyon tahminlerinin enflasyon hedefinden önemli ölçüde sapması durumunda merkez bankası temel para politikası aracı olan faiz oranlarına müdahalede bulunarak bu sapmanın önüne geçmeye çalışacaktır. Bir başka ifadeyle merkez bankasının enflasyonun gelecekte izleyeceği seyri doğru öngörebilmesi oldukça önemlidir. Bu amaçla ekonomideki toplam arz ve toplam talep gelişmeleri, parasal göstergelerin seyri, kamu maliyesinde yaşanan gelişmeler, beklentiler, fiyatlama davranışları, iç ve dış şoklar, verimlilik, istihdam ve ücretler, döviz kurlarında ve ödemeler dengesinde yaşanan gelişmeler gibi pek çok farklı unsuru içinde barındıran geniş bir bilgi setinin merkez bankasının hizmetinde olması gerekmektedir.

Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında merkez bankasının beklentileri yönetmesinin önemi nedir?

Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında merkez bankasının beklentileri iyi yönetmesi ve etkin bir iletişim politikası izlemesi önemlidir. Özellikle kronik enflasyonun yaşandığı veya enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde ekonomik birimler gelecek döneme ilişkin beklentilerini geçmişteki enflasyona bağlı olarak oluştururlar. Enflasyon ataleti (ya da katılığı) olarak da bilinen bu durumun önüne geçmek için enflasyon hedeflemesi rejiminde politika uygulayıcıları ekonomik birimlerin beklentilerini oluşturmada esas alabilecekleri bir enflasyon hedefi sunarlar ve bu hedefe ulaşmayı taahhüt ederler. Bu süreçte, merkez bankasının belirlediği hedefin dikkate alınması ve hedefin tutturulabileceğine dair güvenin oluşması için merkez bankasının etkin bir iletişim politikası izlemesi şarttır. Etkin bir iletişim politikası, merkez bankasının uyguladığı politikalarda şeffaf olmasını, izlediği ve izleyeceği politikalar hakkında kamuoyunu bilgilendirmesini, enflasyonun seyrine ilişkin görüşlerini kamuoyuyla düzenli olarak paylaşmasını gerektirir. Merkez bankasının enflasyon hedefine ilişkin duyulan güven arttıkça beklentiler daha iyi yönetilir, beklentiler daha iyi yönetildiği ölçüde ise merkez bankasının enflasyon hedefine ulaşması daha kolay ve daha az maliyetli olur.

Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında karar alma sürecinin kurumsallaşmasını sağlamak neden önemlidir?

Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında karar alma sürecinin kurumsallaşmasını sağlamak da en az enflasyon hedefini saptamak ve bu hedefi kamuoyuna açıklamak kadar önemlidir. Karar alma sürecinin kurumsallaşması ile (i) para politikası kararlarının alınacağı tarihlerin önceden belirlenmesi ve bunun kamuoyu ile paylaşılması, (ii) politika kararlarının şeffaf bir yapıya ulaşması, (iii) alınan kararların gerekçelerinin açıklanması ve bu açıklamalarda gelecek dönemlerdeki kararların yönüne ilişkin eğilimlere yer verilmesi gibi özellikler kastedilmektedir.

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulamasında enflasyon tahminleri neden önemlidir?

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulamasında enflasyon tahminleri büyük önem taşımaktadır. Merkez bankasının enflasyona ve diğer ekonomik değerlere ilişkin geliştirdiği öngörüler, gelecekteki enflasyonist baskılara karşı merkez bankasına erken uyarı sağlamakta ve merkez bankasının enflasyonla mücadele etmek için alacağı faiz kararlarına yol gösterici olmaktadır.

Enflasyon hedeflemesi rejiminin ön koşulları nelerdir?

Merkez Bankası Bağımsızlığı

Para Politikasının Fiyat İstikrarına Odaklanması

Finansal Sektörün Gelişmiş Olması

Mali Baskınlığın Düşük Olması

Hesap Verilebilirlik ve Şeffaflık

Enflasyon hedeflemesi rejiminin dezavantajları nelerdir?

Bu rejime yöneltilen eleştiriler genellikle enflasyon hedeflemesi rejiminin katı olarak yorumlanması durumunda politika yapıcılara çok az takdir yetkisi bırakması ve para politikasının şoklara arzu edilen esneklikte tepki vermesini engellemesi üzerine yoğunlaşmaktadır. Buna karşılık enflasyon hedeflemesi rejiminin, politika yapıcılara çok fazla takdir hakkı vermesi sebebiyle politika yapıcıların aşırı genişlemeci politikalar izlemesine neden olabileceği ve bu durumun enflasyon beklentilerinin kontrol edilebilmesini imkânsızlaştıracağı şeklinde tam aksi yönde eleştiriler de bulunmaktadır. Temel amacın fiyat istikrarının sağlanması olan enflasyon hedeflemesi rejiminde döviz kurlarının göz ardı edilmesi ve bu durumun özellikle küçük ve dışa açık ülke ekonomilerinin makroekonomik dengesine ilişkin sorunlara neden olması, bu rejime yönelik olarak yapılan diğer bir eleştiridir. Enflasyon hedeflemesi rejiminin mali baskınlığı engelleyememesi ve döviz kuru oynaklıklarının finansal istikrarsızlığa neden olabilmesi gibi sebeplerle de bu rejim eleştirilmektedir. Bu eleştiriler özellikle gelişmekte olan ülkeler açısından dile getirilmektedir.

Merkez bankasının amaç bağımsızlığı ne anlama gelir?

Amaç Bağımsızlığı: Merkez bankasının para politikasının amacını kendisinin belirleme yetkisine sahip olmasıdır.

Merkez bankasının araç bağımsızlığı ne anlama gelir?

Araç Bağımsızlığı: Merkez bankasının para politikası amaçlarına ulaşmak için hangi para ve döviz kuru politikası araçlarını kullanılacağına kendisinin karar vermesidir.

Merkez bankasına ilişkin ekonomik bağımsızlık kavramı neyi ifade eder?

Ekonomik Bağımsızlık: Hükûmet ile merkez bankası arasında borçlanma ilişkisinin yasal olarak engellenmesidir.

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulayan bir merkez bankası yalnızca belirlediği enflasyon hedefine ulaşmayı amaçlaması neden önemlidir?

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulayan bir merkez bankası yalnızca belirlediği enflasyon hedefine ulaşmayı amaçlamalıdır. Başka bir ifadeyle büyüme, istihdam seviyesi veya döviz kuru istikrarı gibi başka hedefler seçmemelidir. Enflasyon dışında başka bir ekonomik değişkene yönelik taahhütte bulunan merkez bankasının bu amaca ulaşmak için izleyeceği politikalar, enflasyon hedeflemesi ile çelişebilecektir. Örneğin, sabit kur sistemi altında enflasyon hedeflemesi sisteminin işlemesi mümkün değildir. Bu nedenle doğrudan enflasyon hedeflemesi rejimini seçen ülkeler sabit kur sistemini terk etmek durumundadır.

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulayabilmek için finansal sistemin gelişmiş olması neden önemlidir?

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulayabilmek için gereken bir diğer ön koşul ise enflasyon hedeflemesi uygulamasını seçen ülkenin gelişmiş finansal piyasalara sahip olmasıdır. Gelişmiş finansal piyasalar merkez bankası tarafından kullanılacak parasal araçların etkinliğini arttıracaktır. Finansal piyasaların kullanılan parasal araçlara yeterli çabuklukta tepki verememesi enflasyon hedeflerinden sapmalara yol açabilecektir. Bu durum aynı zamanda merkez bankalarının sahip olduğu en etkili araç olan açık piyasa işlemlerinin yürütme yeteneğini de kısıtlamaktadır. Bunun yanı sıra, finansal sistemin yeterince güçlü olmaması durumunda, finansal sistemin istikrarını sağlama amacı merkez bankası için öncelikli ya da destekleyici hedef hâline gelebilecektir.

Tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) nedir?

TÜFE: Belirli zaman aralığında, hanehalklarının tüketim harcamalarında yer alan mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimleri gösteren fiyat endeksidir

Çekirdek enflasyon nedir?

Çekirdek Enflasyon: Enerji fiyatlarında artış, mevsimsel koşullar, maliye politikası gibi dışsal koşullara daha açık olan ve geçici nitelikler taşıyabilen mal ve hizmetlerin TÜFE sepetinden çıkartılmasıyla hesaplanan dar kapsamlı enflasyon tanımıdır.

Enflasyon hedeflemesi stratejisine geçmeden önce örtük enflasyon hedeflemesi rejimi ile uygulamaya başlanmasının sebepleri nelerdir?

Enflasyon hedeflemesi stratejisine geçmeden önce örtük enflasyon hedeflemesi rejimi ile uygulamaya başlanmasının sebeplerini dört temel başlık altında açıklayabiliriz.Bunlar; bankacılık sisteminde gerekli düzenlemelerin henüz gerçekleştirilmemiş olması, geçmiş enflasyona dayalı fiyatlama alışkanlığının devam etmesi, döviz kurundaki dalgalanmaların enflasyondaki değişimi belirlemede önemli rol oynamaya devam etmesi ve mali baskınlığın yüksek olması olarak belirtilebilir

Örtük enflasyon hedeflemesi nedir?

Örtük enflasyon hedeflemesi: En yalın hâliyle enflasyon hedeflemesi rejimine yakınsama stratejisidir.

Açık enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında Türkiye’de enflasyon hedefi hangi endeks esas alınarak belirlenir?

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)

Açık enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında Türkiye’de enflasyon hedefi Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)'nin esas alınmasının nedeni nedir?

Günlük yaşam maliyetini daha iyi ölçmesi ve toplumun daha geniş bir kesimi tarafından anlaşılabilmesi nedeniyle Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) üzerinden hesaplanan enflasyon oranı enflasyon hedefi olarak belirlenmektedir.

TCMB’nin temel iletişim aracı nedir?

TCMB’nin temel iletişim aracı yılda dört kez yayınlanan enflasyon raporudur.