aofsoru.com

Para Politikası Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Enflasyon Hedeflemesi Rejimi

1. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejiminin amacı nedir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejiminin amacı, fiyat istikrarına ulaşmaktır.


2. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejiminin parasal büyüklükler veya döviz kuru hedefleme stratejisinden farkı nedir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejiminde, parasal büyüklükler veya döviz kuru hedefleme stratejisinde kullanılan ara hedefler bulunmaz. Bu stratejide, doğrudan enflasyon oranının kendisi hedeflenir.


3. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi nedir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejimi, merkez bankasının nihai hedefi olan fiyat istikrarının sağlanması ve sürdürülmesi amacını taşıyan bir para politikası uygulamasıdır. Bu para politikasında, belirlenen bir dönem için bir sayısal enflasyon hedefi ya da hedef aralığı belirlenir ve kamuoyuna açıklanır.


4. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejiminde para politikasının esas amacı nedir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejiminde para politikasının esas amacı, düşük ve istikrarlı bir enflasyon oranı gerçekleştirmektir.


5. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi nasıl işlemektedir?

Cevap

Merkez bankası, öncelikle bu strateji için uygun olduğunu düşündüğü bir enflasyon hedefi belirler. Daha sonra, enflasyonun gelecekte izleyeceği seyir hakkında tahminlerde bulunur. Bu tahmin, hedef enflasyon oranıyla karşılaştırılır ve tahminle hedef arasındaki farka bağlı olarak para politikası önlemleri geliştirilir.


6. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejiminin en temel özelliği nedir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejiminin en temel özelliği, belirlenen enflasyon hedefinin kamuoyu tarafından kolaylıkla anlaşılabilir ve izlenebilir olmasıdır.


7. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejiminin temel politika aracı hangisidir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejiminde merkez bankasının temel politika aracı kısa vadeli faiz oranlarıdır.


8. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında karar alma süreci kurumsallaştırılmalı mıdır? Nasıl?

Cevap

Aşağıda bulunan özellikler, enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında karar alma süreci kurumsallaştırabilir: 1. Para politikası kararlarının alınacağı tarihlerin önceden belirlenmesi ve bunun kamuoyu ile paylaşılması, 2. Politika kararlarının şeffaf bir yapıya ulaşması, 3. Politika kararlarının gerekçelerinin açıklanması ve bu açıklamalarda gelecek dönemlerdeki kararların yönüne ilişkin eğilimlere yer verilmesi.


9. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulamasında enflasyon tahminlerinin önemi nedir?

Cevap

Merkez bankasının enflasyona ve diğer ekonomik değerlere ilişkin geliştirdiği öngörüler, gelecekteki enflasyonist baskılara karşı merkez bankasına erken uyarı sağlar. Ayrıca, bu öngörüler merkez bankasının enflasyonla mücadele etmek için alacağı faiz kararlarına yol göstericidir.


10. Soru

Merkez bankasının enflasyon tahminlerinin enflasyon hedefinden sapmaması için merkez bankasının takip etmesi gereken bilgi seti hangi unsurları kapsar?

Cevap

Merkez bankası, enflasyon tahminlerinin enflasyon hedefinden sapmaması için enflasyonun gelecekte izleyeceği seyri doğru öngörebilmelidir. Bu amaçla, ekonomideki toplam arz ve toplam talep gelişmeleri, parasal göstergelerin seyri, kamu maliyesinde yaşanan gelişmeler, beklentiler, fiyatlama davranışları, iç ve dış şoklar, verimlilik, istihdam ve ücretler, döviz kurlarında ve ödemeler dengesinde yaşanan gelişmeler gibi pek çok farklı unsuru içinde barındıran geniş bir bilgi setini elinde bulundurmalıdır.


11. Soru

Enflasyon ataleti (ya da katılığı) nedir?

Cevap

Kronik enflasyonun yaşandığı ya da enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde, ekonomik birimler gelecek döneme ilişkin beklentilerini geçmiş dönemlerdeki yüksek enflasyona bağlı olarak oluşturur. Bu duruma, enflasyon ataleti (ya da katılığı) denir.


12. Soru

Merkez bankası, enflasyon ataletinin önüne nasıl geçer?

Cevap

Merkez bankası, enflasyon ataletini önlemek üzere ekonomik birimlerin beklentilerini oluştururken temel alabilecekleri bir enflasyon hedefi sunar ve bu hedefe ulaşmayı taahhüt eder. Buna ek olarak, merkez bankası enflasyon hedefinin tutturulabileceğine dair güven oluşturmalıdır. Merkez bankası, bu güveni oluşturabilmek için etkin bir iletişim politikası izler.


13. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında merkez bankasının izleyeceği etkin bir iletişim politikası nasıl olmalıdır?

Cevap

Etkin bir iletişim politikası, merkez bankasının uyguladığı politikalarda şeffaf olmasını, izlediği ve izleyeceği politikalar hakkında kamuoyunu bilgilendirmesini, enflasyonun seyrine ilişkin görüşlerini kamuoyuyla düzenli olarak paylaşmasını gerektirir. Merkez bankasının enflasyon hedefine ilişkin duyulan güven arttıkça beklentiler daha iyi yönetilir. Beklentiler daha iyi yönetildiği ölçüde ise, merkez bankasının enflasyon hedefine ulaşması daha kolay ve daha az maliyetli olur.


14. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi ile diğer para politikası rejimleri arasında ne fark vardır?

Cevap

Para politikası rejimlerinin genel özelliği, merkez bankalarının doğrudan kontrol sahibi olduğu politika araçlarının hedeflenmesidir. Söz gelimi, parasal hedefleme rejimi altında M1 ve M2 gibi parasal büyüklükler para politikası araçlarıdır ve doğrudan merkez bankasının kontrolü altındadır. Oysa, enflasyon hedeflemesi rejiminde merkez bankalarının doğrudan kontrolünde olmayan enflasyon oranı hedef değişken olarak seçilir. Çok değişik faktörler enflasyon oranı üzerinde etkilidir. Merkez bankaları bu faktörlere ancak belirli bir gecikmeyle müdahale edebilir.


15. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi (strateji) ile faiz hedeflemesi stratejisi arasında nasıl bir ilişki vardır?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejiminde merkez bankalarının politika aracı faiz oranlarıdır. Başka bir ifadeyle, enflasyon hedeflemesi rejimini benimseyen merkez bankaları aynı zamanda faiz hedeflemesi stratejisini de takip eder.


16. Soru

Merkez bankaları gelecek dönemde gerçekleşmesi beklenen enflasyonu ve faiz oranlarını hangi araçları kullanarak tahmin eder?

Cevap

Merkez bankaları bu tahminleri çeşitli ekonomik ve istatistiksel modelleri kullanarak tahmin eder.


17. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında hedeflenen enflasyonu tutturmak için, faiz oranlarının sabit tutulması gerekir mi?

Cevap

Hayır. Dünyada ve enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan ülkede yaşanan şoklara ve gelişmelere bağlı olarak faiz oranları değiştirilebilir.


18. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi dünyada ne zaman yayılmaya başlamıştır?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejimi dünyada 1990’lı yıllarda yayılmaya başlamıştır. 1960’lı yıllarla 1990’lı yıllar arasında dünyada genellikle döviz kuru ve parasal büyüklüklerin hedeflenmesi stratejileri benimsenmiştir. Bu hedefleme stratejilerinin istenen sonuçları vermemesi, birçok ülkeyi yeni para politikası arayışlarına yöneltmiştir.


19. Soru

Parasal büyüklüklerin hedeflenmesi stratejisinde başarı sağlanması neye bağlıdır?

Cevap

Parasal büyüklüklerin hedeflenmesi stratejisinde başarı sağlanması, hedeflenen para büyüklüklerine olan talep ile enflasyon arasındaki ilişkinin gücüne bağlıdır. Söz gelimi, 1990’lı yıllarda para ve kredi büyüklükleri ile enflasyon arasındaki kısa vadeli ilişki oldukça istikrarsız bir hal almıştır. Bu durum, parasal hedefleme stratejisi uygulamasında para büyüklüklerinin ara hedefler olarak daha az güvenilir ve daha az faydalı olmasına neden olmuştur.


20. Soru

1990’lı yıllarda kullanılan döviz kuru, faiz, nominal gelir ve parasal büyüklüklerin hedeflenmesine dayanan stratejiler neden etkisiz kalmaya başlamıştır?

Cevap

1990’lı yıllarda kullanılan döviz kuru, faiz, nominal gelir ve parasal büyüklüklerin hedeflenmesine dayanan stratejilerin etkisiz kalmaya başlamasının en önemli nedeni küreselleşmedir. Küreselleşmenin doğal sonucu olarak, uluslararası sermaye akımları artmıştır. Uluslararası sermaye akımlarının artması, döviz kurlarını spekülatif saldırılara karşı açık hale getirmiştir. Bu durum ise, sabit döviz kuru rejiminin enflasyonu kontrol altına almakta daha az güvenilir ve daha az başarılı olmasına yol açmaktadır. Bunun yanı sıra, döviz kuru hedefleme rejimi kapsamında öncelikli hedef, döviz kuru hedefini tutturmak olduğu için, merkez bankaları faiz oranlarının üzerindeki kontrolü kaybetmektedir. Dolayısıyla, döviz kuru hedefleme stratejisi uygulayan ülkeler (ekonomiler) bağımsız bir para politikası uygulama yeteneğini kaybetmektedir. Bütün bunların sonucu olarak, geleneksel para politikası rejimleri etkisiz kalmaya başlamıştır.


21. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi dünyada ilk olarak nerede ve ne zaman uygulanmaya başlamıştır?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejimi dünyada ilk olarak, 1989 yılında Yeni Zelanda’da uygulanmaya başlamıştır.


22. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi, 1990 yıllardan sonra hangi Avrupa ülkelerinde uygulanmaya başlamıştır?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejimi, 1990 yıllardan sonra İngiltere, İsveç, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Polonya, İsviçre, Norveç, İzlanda, Macaristan ve Slovakya’da uygulanmaya başlamıştır


23. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi, Türkiye’de ne zaman uygulanmaya başlamıştır?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejimi, Türkiye’de 2006 yılında uygulanmaya başlamıştır.


24. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejiminin avantajları nelerdir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejiminin avantajlarını şöyle sıralayabiliriz: • Parasal büyüklükler ile enflasyon arasında istikrarlı bir ilişki sağlar. • Merkez bankası hedeflerinin ve taahhütlerinin diğer para politikası rejimlerine göre çok daha rahat, anlaşılır ve açık olmasını sağlar. • Alternatif rejimlere oranla daha esnek bir strateji sunar. • Uzun vadede, kamuoyunun ilgisini kısa vadeli müdahaleci politikalar yerine, düşük ve istikrarlı enflasyon gibi makroekonomik istikrarı ve ekonomik büyümeyi destekleyen bir hedefe kaydırır. • Yalnız para politikasının değil aynı zamanda maliye politikalarının da hesap verebilirliğini ve disiplinini artırmaktadır. • Merkez bankalarının kurumsallaşmasını sağlar. • Ekonomi genelinde enflasyonla mücadele sürecine katkıda bulunacak yapısal reformların gerçekleştirilmesine katkı sağlar.


25. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejiminin dezavantajları nelerdir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejiminin dezavantajlarını şöyle sıralayabiliriz: • Enflasyon hedeflemesi rejiminin katı olarak yorumlanması durumunda, politika yapıcılara çok az takdir yetkisi bırakır ve para politikasının şoklara arzu edilen esneklikte tepki vermesini engeller. • Enflasyon hedeflemesi rejiminin politika yapıcılara çok fazla takdir yetkisi vermesi durumunda ise, politika yapıcılarının aşırı genişlemeci politikalar izlemesine neden olabilir. • Öncelikli olarak fiyat istikrarına odaklanılması nedeniyle, döviz kurlarının göz ardı edilmesine neden olabilir. • Döviz kuru oynaklıkları, finansal istikrarsızlığa neden olabilir.


26. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejiminin ön koşulları nelerdir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejiminin ön koşulları şunlardır: • Merkez bankası bağımsızlığı, • Para politikasının fiyat istikrarına odaklanması, • Finansal sektörün gelişmiş olması, • Mali baskınlığın düşük olması, • Hesap verilebilirlik ve şeffaflık.


27. Soru

Merkez bankası bağımsızlığı hangi bağımsızlık türleriyle tanımlanabilir?

Cevap

Merkez bankası bağımsızlığı, üç farklı bağımsızlık türüyle tanımlanabilir. Bunlar, amaç bağımsızlığı, araç bağımsızlığı ve ekonomik bağımsızlıktır.


28. Soru

Merkez bankasının amaç bağımsızlığı nedir?

Cevap

Merkez bankasının amaç bağımsızlığı, para politikasının amacını kendisinin belirleme yetkisine sahip olmasıdır.


29. Soru

Merkez bankasının araç bağımsızlığı nedir?

Cevap

Merkez bankasının araç bağımsızlığı, para politikası amaçlarına ulaşmak için hangi para ve döviz kuru politikası araçlarını kullanacağına kendisinin karar vermesidir.


30. Soru

Merkez bankasının ekonomik bağımsızlığı nedir?

Cevap

Merkez bankasının ekonomik bağımsızlığı, hükümet ile merkez bankası arasında borçlanma ilişkisinin yasal olarak engellenmesidir.


31. Soru

Merkez bankasının ekonomik bağımsızlığı neden önemlidir?

Cevap

Merkez bankasının ekonomik bağımsızlığı, bütçe açıklarının merkez bankası tarafından finanse edilmesini önler. Merkez bankasının hükümetin taleplerini yerine getirmeye zorlanması, enflasyonist baskıların ortaya çıkmasına ve para politikasının etkinliğinin azalmasına neden olur.


32. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir merkez bankası enflasyon hedefi dışında başka hedefler seçebilir mi?

Cevap

Hayır. Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir merkez bankası yalnızca belirlediği enflasyon hedefine ulaşmayı amaçlamalıdır. Başka bir ifadeyle büyüme, istihdam seviyesi veya döviz kuru istikrarı gibi başka hedefler seçmemelidir. Zira, enflasyon dışında başka bir ekonomik değişkene yönelik taahhütte bulunan merkez bankasının bu amaca ulaşmak için izleyeceği politikalar, enflasyon hedeflemesi ile çelişebilir


33. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir ülkede finansal sektörün gelişmiş olması neden gereklidir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir ülkede finansal sektörün gelişmiş olması gereklidir. Çünkü, gelişmiş finansal piyasalar merkez bankası tarafından kullanılacak parasal araçların etkinliğini arttıracaktır. Finansal piyasaların kullanılan parasal araçlara yeterli çabuklukta tepki verememesi enflasyon hedefinden sapmalara yol açabilir


34. Soru

Mali baskınlık nedir?

Cevap

Mali baskınlık, yüksek bütçe açığının olduğu ve enflasyonu az önemseyen bir ekonomik yapıdır. Böyle bir ekonomik yapıda, kamu gelirleri kamu harcamalarının tamamını karşılayamaz. Ortaya çıkan kamu açığı, para basılarak ya da borçlanarak kapatılır.


35. Soru

Mali baskınlık, para politikası ile maliye politikası arasındaki ilişkiyi nasıl etkiler?

Cevap

Merkez bankası tarafından başarılı bir para politikası stratejisinin uygulanabilmesi için, para politikalarının maliye politikaları tarafından desteklenmesi gerekir. Oysa, mali baskınlığın yaşandığı ekonomik ortamlarda mali otorite, cari ve gelecek yıllara ilişkin bütçe hedeflerini para politikası hedeflerini dikkate almadan belirler. Başka bir ifadeyle, mali baskınlıkta maliye politikası aktif konumda, para politikası ise pasif konumdadır.


36. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir ülkede para politikasıyla ilgili sorumluluk hangi kuruma aittir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejiminde merkez bankası ya tek başına ya da hükümet ile birlikte sorumluluk alır


37. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir ülkede hesap verebilirlik nasıl düzenlenir?

Cevap

Kamuoyuna yapılan açıklamalar, genellikle merkez bankası tarafından yapılır. Ayrıca, kamuoyu hükümet ile merkez bankası arasında yapılan yazılı mutabakatlarla da bilgilendirilebilir.


38. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir ülkede hesap verilebilirlik ile ilgili yapılan bir uygulamaya örnek verebilir miyiz?

Cevap

Evet. Örneğin, Yeni Zelanda Merkez Bankasının hesap verebilirliğini arttırmak için, merkez bankası başkanının çalışma şartları özel olarak düzenlenmiştir. Enflasyon hedefi tutturulamadığı zaman, başkanın performansı banka kurulunun incelemesine alınır. Söz konusu kurul hükümete, başkanın görev süresinin devam edip etmemesi konusunda öneride bulunur. Sonuç olarak, Yeni Zelanda Merkez Bankası başkanı enflasyon hedeflemesinin başarısıyla ilgili doğrudan sorumlu kişi konumundadır ve hesap vermekle yükümlüdür.


39. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi esnek bir yapıyla tasarlanabilir mi?

Cevap

Evet, enflasyon hedeflemesi rejimi uygulandığı her ülkede farklı bir yapıyla tasarlanabilir. Bu esnek yapı, her ülkenin kendine özgü ekonomik, sosyal ve siyasi yapısını dikkate alma olanağını sunar.


40. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygularken göz önünde bulundurulması gereken unsurlar nelerdir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygularken göz önünde bulundurulması gereken dört temel unsur vardır. Bu unsurlar, fiyat endeksinin seçimi, hedef düzeyinin belirlenmesi, hedefleme süresi ve iletişim politikasıdır.


41. Soru

Türkiye’de fiyatlar genel düzeyindeki değişmeler nasıl hesaplanır?

Cevap

Türkiye’de fiyatlar genel düzeyindeki değişmeler, fiyat endekslerinden yararlanılarak hesaplanır. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK), fiyatlar genel düzeyinde gerçekleşen değişimleri izlemek amacıyla iki farklı fiyat endeksi yayınlar. Bu endeksler, üretici fiyatları endeksi (ÜFE) ve tüketici fiyatları endeksi (TÜFE)’dir.


42. Soru

Belirli zaman aralığında, hanehalkı tüketim harcamalarında yer alan mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimleri gösteren fiyat endeksine ne denir?

Cevap

Belirli zaman aralığında, hanehalkı tüketim harcamalarında yer alan mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimleri gösteren fiyat endeksine tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) adı verilir.


43. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulamak için seçilecek olan fiyat endeksinin özellikleri neler olmalıdır?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulamak için seçilecek olan fiyat endeksi aşağıdaki özellikleri taşımalıdır: • Fiyatlar genel düzeyinde ortaya çıkacak değişikliklerin ekonomik birimlerin yaşam standartları üzerindeki etkilerini doğru olarak yansıtabilmelidir. • Ekonomik birimlerin beklentilerini yönlendirebilmelidir. • Kamuoyu tarafından kolaylıkla anlaşılabilmelidir. • Sıklıkla revize edilmeyen, güvenilir ve şeffaf olmalıdır.


44. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejiminde, hedef düzeyi kaç farklı şekilde belirlenebilir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejiminde, hedef düzeyi iki farklı şekilde belirlenebilir: Nokta hedef ya da bant hedef.


45. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejiminde nokta hedef düzeyi ile bant hedef düzeyi arasında ne fark vardır?

Cevap

Nokta hedeflemede yalnızca bir tek enflasyon oranı belirlenir ve tam olarak belirlenen enflasyon düzeyine ulaşılması gerekir. Bant aralığı hedefleme yönteminde ise, hedeflenen enflasyon oranları %1-3, %2-4, %3-5 gibi aralıklara bağlanır ve tutturulmaya çalışılır. Bant aralığı hedeflemesi stratejisi, nokta hedef belirlenmesi stratejisine göre daha fazla esneklik sağlar


46. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejiminde hedef ufku ne demektir?

Cevap

Hedef ufku, merkez bankasının belirlemiş olduğu enflasyon hedefine ulaşmada uygulayacağı politikanın ne kadar süreyi kapsayacağını ifade eder. Uygulanan politikaların enflasyona etkilerini belirlemek ve değerlendirmek için en az bir yıl veya daha fazla beklemek gerekir.


47. Soru

Türkiye’de enflasyon hedeflemesi rejiminden önce hangi para politikası stratejisi uygulanmıştır?

Cevap

Türkiye’de 1999-Şubat 2001 tarihleri arasında, döviz kuru hedefleme stratejisi uygulanmıştır. Şubat 2001’de ekonomide yaşanılan çöküşün ardından, yeni bir program arayışı başlamıştır. 2002 yılında yeni bir para politikası stratejisi belirlenirken enflasyon hedeflemesi için gereken ön koşullar sağlanamamıştır. Bunun üzerine, enflasyon hedeflemesine yakınsama rejimi olarak tanımlanan örtük enflasyon hedeflemesi rejimi uygulanmıştır. 2006 yılından sonra ise, açık enflasyon hedeflemesi rejimine geçilmiştir.


48. Soru

2002 ile 2005 yılları arasında uygulanan rejimin enflasyon hedeflemesi rejiminden ayrılan ve örtük ismini taşımasına sebep olan faktörler nelerdir?

Cevap

2002 ile 2005 yılları arasında uygulanan rejimin enflasyon hedeflemesi rejiminden ayrılan ve örtük ismini taşımasına sebep olan faktörler şöyle sıralanabilir: • Karar alma mekanizmaları kurumsallaşmamıştı. • Açık enflasyon hedeflemesi rejiminde esas olan şeffaflık tam olarak sağlanamamıştı. • Enflasyon raporu yayınlanmıyordu ve TCMB’nın ileriye dönük enflasyon tahminleri ve olası politika tepkileri hakkında kamuoyu düzenli olarak bilgilendirilmiyordu.


49. Soru

2006 yılından bu yana uygulanan açık enflasyon hedeflemesi rejiminde belirlenen hedef düzeyi nedir?

Cevap

2006 yılından bu yana uygulanan açık enflasyon hedeflemesi rejiminde belirlenen hedef düzeyi nokta hedeflemedir. Ancak, hedefin tam olarak tutturulması hemen hemen imkânsız olduğundan, nokta hedef etrafında bir belirsizlik aralığı belirlenmektedir.


50. Soru

Açık enflasyon hedeflemesi rejiminde, TCMB’nin temel iletişim aracı nedir?

Cevap

Açık enflasyon hedeflemesi rejiminde, TCMB’nin temel iletişim aracı, yılda dört kez yayınlanan enflasyon raporudur. Bu rapor, Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında yayınlanmaktadır.


51. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi nedir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejimi; merkez bankasının nihai hedefi olan fiyat istikrarının sağlanması ve sürdürülmesi amacına yönelik olarak, para politikasının belirlenen bir dönem için belirlenen sayısal bir enflasyon hedefi ya da hedef aralığına dayandırılması ve bunun kamuoyuna açıklanması şeklinde tanımlanabilen para politikası uygulamasıdır.


52. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi altında merkez bankasının temel politika aracı nedir?

Cevap

Kısa vadeli faiz oranları


53. Soru

Merkez bankasının enflasyon tahminlerinin enflasyon hedefinden önemli ölçüde sapması durumunda merkez bankası ne yapar?

Cevap

Merkez bankasının enflasyon tahminlerinin enflasyon hedefinden önemli ölçüde sapması durumunda merkez bankası temel para politikası aracı olan faiz oranlarına müdahalede bulunarak bu sapmanın önüne geçmeye çalışacaktır. Bir başka ifadeyle merkez bankasının enflasyonun gelecekte izleyeceği seyri doğru öngörebilmesi oldukça önemlidir. Bu amaçla ekonomideki toplam arz ve toplam talep gelişmeleri, parasal göstergelerin seyri, kamu maliyesinde yaşanan gelişmeler, beklentiler, fiyatlama davranışları, iç ve dış şoklar, verimlilik, istihdam ve ücretler, döviz kurlarında ve ödemeler dengesinde yaşanan gelişmeler gibi pek çok farklı unsuru içinde barındıran geniş bir bilgi setinin merkez bankasının hizmetinde olması gerekmektedir.


54. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında merkez bankasının beklentileri yönetmesinin önemi nedir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında merkez bankasının beklentileri iyi yönetmesi ve etkin bir iletişim politikası izlemesi önemlidir. Özellikle kronik enflasyonun yaşandığı veya enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde ekonomik birimler gelecek döneme ilişkin beklentilerini geçmişteki enflasyona bağlı olarak oluştururlar. Enflasyon ataleti (ya da katılığı) olarak da bilinen bu durumun önüne geçmek için enflasyon hedeflemesi rejiminde politika uygulayıcıları ekonomik birimlerin beklentilerini oluşturmada esas alabilecekleri bir enflasyon hedefi sunarlar ve bu hedefe ulaşmayı taahhüt ederler. Bu süreçte, merkez bankasının belirlediği hedefin dikkate alınması ve hedefin tutturulabileceğine dair güvenin oluşması için merkez bankasının etkin bir iletişim politikası izlemesi şarttır. Etkin bir iletişim politikası, merkez bankasının uyguladığı politikalarda şeffaf olmasını, izlediği ve izleyeceği politikalar hakkında kamuoyunu bilgilendirmesini, enflasyonun seyrine ilişkin görüşlerini kamuoyuyla düzenli olarak paylaşmasını gerektirir. Merkez bankasının enflasyon hedefine ilişkin duyulan güven arttıkça beklentiler daha iyi yönetilir, beklentiler daha iyi yönetildiği ölçüde ise merkez bankasının enflasyon hedefine ulaşması daha kolay ve daha az maliyetli olur.


55. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında karar alma sürecinin kurumsallaşmasını sağlamak neden önemlidir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında karar alma sürecinin kurumsallaşmasını sağlamak da en az enflasyon hedefini saptamak ve bu hedefi kamuoyuna açıklamak kadar önemlidir. Karar alma sürecinin kurumsallaşması ile (i) para politikası kararlarının alınacağı tarihlerin önceden belirlenmesi ve bunun kamuoyu ile paylaşılması, (ii) politika kararlarının şeffaf bir yapıya ulaşması, (iii) alınan kararların gerekçelerinin açıklanması ve bu açıklamalarda gelecek dönemlerdeki kararların yönüne ilişkin eğilimlere yer verilmesi gibi özellikler kastedilmektedir.


56. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulamasında enflasyon tahminleri neden önemlidir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulamasında enflasyon tahminleri büyük önem taşımaktadır. Merkez bankasının enflasyona ve diğer ekonomik değerlere ilişkin geliştirdiği öngörüler, gelecekteki enflasyonist baskılara karşı merkez bankasına erken uyarı sağlamakta ve merkez bankasının enflasyonla mücadele etmek için alacağı faiz kararlarına yol gösterici olmaktadır.


57. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejiminin ön koşulları nelerdir?

Cevap

Merkez Bankası Bağımsızlığı

Para Politikasının Fiyat İstikrarına Odaklanması

Finansal Sektörün Gelişmiş Olması

Mali Baskınlığın Düşük Olması

Hesap Verilebilirlik ve Şeffaflık


58. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejiminin dezavantajları nelerdir?

Cevap

Bu rejime yöneltilen eleştiriler genellikle enflasyon hedeflemesi rejiminin katı olarak yorumlanması durumunda politika yapıcılara çok az takdir yetkisi bırakması ve para politikasının şoklara arzu edilen esneklikte tepki vermesini engellemesi üzerine yoğunlaşmaktadır. Buna karşılık enflasyon hedeflemesi rejiminin, politika yapıcılara çok fazla takdir hakkı vermesi sebebiyle politika yapıcıların aşırı genişlemeci politikalar izlemesine neden olabileceği ve bu durumun enflasyon beklentilerinin kontrol edilebilmesini imkânsızlaştıracağı şeklinde tam aksi yönde eleştiriler de bulunmaktadır. Temel amacın fiyat istikrarının sağlanması olan enflasyon hedeflemesi rejiminde döviz kurlarının göz ardı edilmesi ve bu durumun özellikle küçük ve dışa açık ülke ekonomilerinin makroekonomik dengesine ilişkin sorunlara neden olması, bu rejime yönelik olarak yapılan diğer bir eleştiridir. Enflasyon hedeflemesi rejiminin mali baskınlığı engelleyememesi ve döviz kuru oynaklıklarının finansal istikrarsızlığa neden olabilmesi gibi sebeplerle de bu rejim eleştirilmektedir. Bu eleştiriler özellikle gelişmekte olan ülkeler açısından dile getirilmektedir.


59. Soru

Merkez bankasının amaç bağımsızlığı ne anlama gelir?

Cevap

Amaç Bağımsızlığı: Merkez bankasının para politikasının amacını kendisinin belirleme yetkisine sahip olmasıdır.


60. Soru

Merkez bankasının araç bağımsızlığı ne anlama gelir?

Cevap

Araç Bağımsızlığı: Merkez bankasının para politikası amaçlarına ulaşmak için hangi para ve döviz kuru politikası araçlarını kullanılacağına kendisinin karar vermesidir.


61. Soru

Merkez bankasına ilişkin ekonomik bağımsızlık kavramı neyi ifade eder?

Cevap

Ekonomik Bağımsızlık: Hükûmet ile merkez bankası arasında borçlanma ilişkisinin yasal olarak engellenmesidir.


62. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulayan bir merkez bankası yalnızca belirlediği enflasyon hedefine ulaşmayı amaçlaması neden önemlidir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulayan bir merkez bankası yalnızca belirlediği enflasyon hedefine ulaşmayı amaçlamalıdır. Başka bir ifadeyle büyüme, istihdam seviyesi veya döviz kuru istikrarı gibi başka hedefler seçmemelidir. Enflasyon dışında başka bir ekonomik değişkene yönelik taahhütte bulunan merkez bankasının bu amaca ulaşmak için izleyeceği politikalar, enflasyon hedeflemesi ile çelişebilecektir. Örneğin, sabit kur sistemi altında enflasyon hedeflemesi sisteminin işlemesi mümkün değildir. Bu nedenle doğrudan enflasyon hedeflemesi rejimini seçen ülkeler sabit kur sistemini terk etmek durumundadır.


63. Soru

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulayabilmek için finansal sistemin gelişmiş olması neden önemlidir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulayabilmek için gereken bir diğer ön koşul ise enflasyon hedeflemesi uygulamasını seçen ülkenin gelişmiş finansal piyasalara sahip olmasıdır. Gelişmiş finansal piyasalar merkez bankası tarafından kullanılacak parasal araçların etkinliğini arttıracaktır. Finansal piyasaların kullanılan parasal araçlara yeterli çabuklukta tepki verememesi enflasyon hedeflerinden sapmalara yol açabilecektir. Bu durum aynı zamanda merkez bankalarının sahip olduğu en etkili araç olan açık piyasa işlemlerinin yürütme yeteneğini de kısıtlamaktadır. Bunun yanı sıra, finansal sistemin yeterince güçlü olmaması durumunda, finansal sistemin istikrarını sağlama amacı merkez bankası için öncelikli ya da destekleyici hedef hâline gelebilecektir.


64. Soru

Tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) nedir?

Cevap

TÜFE: Belirli zaman aralığında, hanehalklarının tüketim harcamalarında yer alan mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimleri gösteren fiyat endeksidir


65. Soru

Çekirdek enflasyon nedir?

Cevap

Çekirdek Enflasyon: Enerji fiyatlarında artış, mevsimsel koşullar, maliye politikası gibi dışsal koşullara daha açık olan ve geçici nitelikler taşıyabilen mal ve hizmetlerin TÜFE sepetinden çıkartılmasıyla hesaplanan dar kapsamlı enflasyon tanımıdır.


66. Soru

Enflasyon hedeflemesi stratejisine geçmeden önce örtük enflasyon hedeflemesi rejimi ile uygulamaya başlanmasının sebepleri nelerdir?

Cevap

Enflasyon hedeflemesi stratejisine geçmeden önce örtük enflasyon hedeflemesi rejimi ile uygulamaya başlanmasının sebeplerini dört temel başlık altında açıklayabiliriz.Bunlar; bankacılık sisteminde gerekli düzenlemelerin henüz gerçekleştirilmemiş olması, geçmiş enflasyona dayalı fiyatlama alışkanlığının devam etmesi, döviz kurundaki dalgalanmaların enflasyondaki değişimi belirlemede önemli rol oynamaya devam etmesi ve mali baskınlığın yüksek olması olarak belirtilebilir


67. Soru

Örtük enflasyon hedeflemesi nedir?

Cevap

Örtük enflasyon hedeflemesi: En yalın hâliyle enflasyon hedeflemesi rejimine yakınsama stratejisidir.


68. Soru

Açık enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında Türkiye’de enflasyon hedefi hangi endeks esas alınarak belirlenir?

Cevap

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)


69. Soru

Açık enflasyon hedeflemesi rejimi kapsamında Türkiye’de enflasyon hedefi Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)'nin esas alınmasının nedeni nedir?

Cevap

Günlük yaşam maliyetini daha iyi ölçmesi ve toplumun daha geniş bir kesimi tarafından anlaşılabilmesi nedeniyle Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) üzerinden hesaplanan enflasyon oranı enflasyon hedefi olarak belirlenmektedir.


70. Soru

TCMB’nin temel iletişim aracı nedir?

Cevap

TCMB’nin temel iletişim aracı yılda dört kez yayınlanan enflasyon raporudur.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email