Makro İktisat Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Konjonktür temel olarak nasıl tanımlanmaktadır?

İktisadi faaliyet düzeyinin uzunca bir süre genişlemesinin ardından geçici bir süre azalması ve arkasından tekrar genişleme sürecine girmesi konjonktür olarak tanımlanmaktadır.

Marx ve Engels göre konjonktürün tanımı nedir?

Marx ve Engels 1848 tarihli Komünist manifestolarında konjonktürü ticari kriz olarak adlandırmışlardır.

A. Hansen konjonktürü nasıl tanımlamıştır?

Bir ekonomide istihdam, çıktı ve fiyat seviyesindeki dalgalanmalar olarak tanımlamıştır.

Samuelson ve Nordhaus konjonktürü nasıl tanımlamıştır?

Samuelson ve Nordhaus konjonktürü 2-10 yıllık dönem içerisinde ekonominin pek çok sektöründeki yaygın gelişme veya gerilemeden dolayı toplam ulusal üretim, gelir ve istihdamda meydana gelen dalgalanmalar olarak tanımlamaktadırlar.

Toplam iktisadi Faaliyet nedir?

Konjonktürü, reel Gayrisafi Milli Hasıla (GSMH) gibi tek bir değişkendeki dalgalanmalar olarak değil, toplam iktisadi faaliyetteki dalgalanmalar olarak algılamak gerekir. Her ne kadar reel GSMH toplam iktisadi faaliyetin en yakın ölçüsü olarak düşünülse de Burns ve Mitchell’e göre başta istihdam ve finansal piyasa değişkenleri olmak üzere iktisadi faaliyetin diğer göstergelerine de bakmak gerekir.

Eş hareketlilik nedir?

Bir konjonktür döneminde değişkenlerin önceden kestirilebilir bir biçimde birlikte değişme eğilimine efş hareketlilik veya ‘birlikte değişim’ denir.

Döngüsel Ancak Periyodik Olmama nedir?

Konjonktürel dalgalanmalar düzenli ve tahmin edilebilir zaman aralıklarında ortaya çıkmazlar ve önceden belli veya sabit bir zaman süresinde sona ermezler. Buna karşılık konjonktürel dalgalanmalar yinelenen dalgalanmalardır. Yani konjonktürün daralma-dipgenişleme-zirve biçimindeki standart yapısı endüstriyel ekonomilerde tekrar tekrar görülebilir.

Öngörülmesi oldukça zor olan bir tam konjonktür döneminde devamlılık nedir?

iktisadi faaliyetlerdeki daralmaların yeni daralmalarla veya büyümenin daha da artarak devam etmesi durumuna devamlılık denir.

Konjonktürle uyumlu değişken nedir?

Eğer bir iktisadi değişken, iktisadi faaliyet düzeyiyle aynı yönde hareket ediyorsa yani daralma dönemlerinde azalıp, genişleme dönemlerinde artıyorsa o değişkene konjonktürle aynı yönde değişen değişken veya konjonktürle uyumlu değişken denir.

Konjonktürle zıt yönde değişen değişken nedir?

Eğer iktisadi değişken toplam iktisadi faaliyet düzeyiyle ters yönde değişiyorsa yani daralma dönemlerinde artıp, genişleme dönemlerinde azalıyorsa o değişkene konjonktürle zıt yönde değişen değişken denir.

Konjonktürel olmayan (acyclical) değişken nedir?

Eğer değişken konjonktürle ne aynı ne de ters yönde değişim göstermiyorsa o değişkene de konjonktürden bağımız ya da konjonktürel olmayan (acyclical) değişken denir.

Öncü değişken nedir?

Eğer bir değişken, toplam iktisadi faaliyet düzeyinden önce değişme eğiliminde ise o değişken öncü değişkendir.

Takipçi değişken nedir?

Eğer bir değişken, dip ve zirvelerine toplam iktisadi faaliyetten sonra ulaşıyorsa o değişkene takipçi değişken denir.

Eş anlı değişken nedir?

Eğer bir değişkenin dip ve zirve noktaları konjonktürün dip ve zirve noktaları ile aynı zamanda gerçekleşiyorsa o değişkene eşanlı değişken denir.

Konjonktür teorileri nelerdir?

Konjonktür teorilerini talep yönlü (Keynesci, Paracı ve Yeni Klasik yaklaşım) ) arz yönlü (Reel Konjonktür Teorisi) ve hem talep hem de arz yönlü (Yeni Keynesci iktisat) teorilerdir.

Ekonomiyi etkileyen kaç tür şoktan bahsedilebilir ve bunlar nelerdir?

Bunlar iki türlü olup arz ve talep şoklarıdır.

Şokun yayılma mekanizması nedir?

Önceden kestirilememe özelliğine sahip şokların çıktı ve çıktının bileşenleri üzerinde dinamik yani zamana yayılan etkileri vardır. Bu dinamik etkilere şokun yayılma mekanizması denmektedir.

Makroiktisatçılar iktisadi olayları yorumlarken genellikle hangi konuda ayrışırlar?

İktisatçıların ayrıştığı ilk konu, toplam arz (AS) eğrisinin biçimi ile ilgilidir. Bu kapsamda AS eğrisinin düşey eksene paralel mi yoksa yatay eksene paralel mi ya da artan eğimli olup olmadığı tartışılmaktadır. İkinci ayrışma konusu ise ekonomiyi etkileyen farklı şokların hangisinin nispeten daha etkili olduğudur.

Milton Friedman önderliğindeki paracı iktisatçılar şokların sebebini nasıl açıklamaktadır?

Milton Friedman önderliğindeki paracı iktisatçılar olarak adlandırılan bir grup klasik iktisatçı, ekonomiyi etkileyen şokların çoğunun talep yönü olduğunu ve merkez bankasının istikrarsız para politikası uygulamalarından kaynaklandığını iddia etmektedirler.

Yeni Klasik iktisatçılar şokların sebebini nasıl açıklamaktadır?

Robert Lucas ve Robert Barro gibi iktisatçıların başını çektiği Yeni Klasik iktisatçı denilen grup da (bu iktisatçılara rasyonel beklentiler teorisyenleri de denmektedir.) makroiktisadi şokların ana kaynağının parasal istikrarsızlık olduğuna vurgu yapmaktadırlar.

Reel Konjonktür (RBC) Teorisine göre şokların sebebini nasıl açıklamaktadır?

Klasik gelenekteki bir diğer iktisatçı grubu olan Reel Konjonktür (RBC) Teorisine göre ise ekonomiyi etkileyen ana şoklar teknolojik şoklardır ve arz yönlüdürler.

Keynes ve Keynesci iktisatçılar talep floklarına karşı ne önermekteler?

Keynes ve Keynesci iktisatçılar talep şokları üzerinde çok fazla yoğunlaştıkları için, bu özel talep kaynaklı olumsuzlukları gidermek için aktif bütçe ve para politikaları önermektedirler.

Keynesci teorinin Klasik teoriden ayrıldığı önemli noktalar nelerdir?

Klasik teoride milli gelir üretim teknolojisinin bir fonksiyonu olarak işlev görmesine karşın, Keynesci teoride toplam talebin bir fonksiyonu olarak kabul görmektedir. Diğer önemli bir fark para arzının, Keynesci teoride üretim düzeyini ve fiyatları değil faiz oranını belirlemesidir. Üçüncü önemli bir fark da ücretlerin ve fiyatların esnek olduğu varsayımının Keynesci teoride geçerliliğini yitirmesidir.

Klasik teori arasındaki farklar düşünüldüğünde keynesci ana felsefe nasıl özetlenebilir?

Ekonomi, genellikle eksik istihdam seviyesinde dengededir. Para, ekonomik faaliyetin yönünü ve seviyesini belirleyen aktif bir unsurdur ve bu etkisini faiz oranları aracılığı ile yapmaktadır.

Keynes yatırım kararlarının, yatırımcıların gelecekteki karlılığı hakkındaki beklentilere bağlı olduğunu ancak bu beklentilerin istikrarlı olmadığını iddia etmiştir. Keynese göre beklentilerdeki bu oynaklığın sebebi nedir?

Yatırımların girişimcilerin ‘hayvani güdülerine’, yani onların gelecekle ilgili iyimserlik veya kötümserliklerine, bağlı olduğundan bu oynaklık meydana gelmektedir.

Keynesci teoride, beklenen kâr ve satışlardaki değişim sonucu yatırımların değişmesiyle dalgalanmalar başlar. Bu dalgalanma mekanizmasının iki ana unsuru nedir?

Bunlardan ilki, yatırımlardaki değişmeyle başlayan değişmenin çarpan etkisi yaratmasıdır. İkinci anahtar unsuru, toplam arzın toplam talep değişmelerine tepkisidir.

Yatırım artışı sonucu konjonktürel dalgalanmaların oluşabilmesi için devreye giren ek mekanizma nedir?

Ek yayılma mekanizması da Lloyd Meltzer tarafından ortaya atılan envanter yatırımlarındaki değişmedir. Bu şekilde envanter yatırımlarındaki değişmeler, sabit yatırımlarla konjonktürel dalgalanmalar arasındaki bağlantıyı kurar.

Çarpan-hızlandıran modeline göre yatırımlar neye bağlıdır?

Çarpan-hızlandıran modeline göre, yatırımlar hızlandıran teorisine göre gelişir. Yani yatırım, sadece çıktı düzeyine değil, çıktıdaki değişmeye de bağlıdır.

Paracı konjonktüre göre dalgalanmaların sebebi nedir?

Bir iktisadi analizin merkezine parayı koyan paracı iktisatçılara göre konjonktürel dalgalanmaların kaynağında para arzı değişmeleri yer almaktadır.

Konjonktürel dalgalanmaları açıklamaya yönelik paracı yaklaşım ilk kez kimin tarafından yapılmıştır?

İlk kez Friedman ve Schwartz’ın 1963 yılındaki ünlü Para ve Konjonktürel Dalgalanmalar adlı çalışmalarıyla başlamıştır.

Paracı konjonktür teorisinde ana uyarıcı nedir?

Paracı konjonktür teorisinde ana uyarıcı, para miktarındaki artış oranıdır.

Paracı modelde ekonomik varsayımlar nelerdir?

Paracı modelde, ekonomide her piyasanın dengede olduğu, tam istihdamın sağlandığı fiyatların istikrarlı olduğu ve beklenen enflasyon oranının sıfır olduğu varsayımları yapılmaktadır.

Yeni Klasik iktisatcı Robert Lucas ve Robert Barro ne tür modeller geliştirdiler?

Bu iktisatçılar fiyatlar ve ücretlerin tamamen esnek olduğu durumda şokların nasıl çıktı ve istihdamda dalgalanma yarattığını açıklayan modeller geliştirdiler.

Eksik bilgi teorisi yaklaşımı nedir?

İktisadi birimler, ekonomi hakkında eksik bilgi sahibi oldukları için, belli şoklar ekonomiyi etkilemeye başladığında, arz kararlarında bazı hatalar yapabilme yaklaşımıdır.

Rasyonel beklenti nedir?

Tüm gerekli bilgi ile yapılan öngörüye denilir.

Eksik bilgi teorisinde hangi tür beklenti varsayımı geçerlidir?

Eksik bilgi teorisinde de rasyonel beklentiler varsayımı geçerlidir. Beklentilerin hiçbir sapma olmaksızın serbestçe oluştuğu ve sadece tesadüfi hatalara konu olduğu varsayılır.

Lucas modelinde hangi durumda para arzı değişmelerinin, çıktı üzerinde hiç bir etkisi yoktur?

Eğer tüm iktisadi birimler rasyonel beklentilere sahip ve ekonominin nasıl işlediğini tam olarak algılayabiliyorlarsa önceden tahmin edilen para arzı değişmelerinin, çıktı üzerinde hiç bir etkisi olmamaktadır.

Reel konjonktür teorisi kimin tarafından geliştirilmiştir?

En yeni konjonktür teorisi diyebileceğimiz RBC teorisi, Edward Prescott ve Finn Kydland öncülüğünde geliştirilen bir konjonktür teorisidir.

RBC modellerine göre tüm ekonomi ve piyasalarda durum nasıldır?

RBC modellerine göre tüm ekonomik birimler rasyonel bekleyişlere sahiptir ve piyasaların sürekli olarak temizlendiği varsayılır. Piyasalar tam rekabetçidir ve bir asimetrik enformasyon söz konusu değildir. Ekonomik birimlerin tüketim ve yatırım gibi reel ekonomik kararlarını nominal veya parasal faktörler değil reel faktörler belirlemektedir.

Menü maliyetleri nedir?

Bir firmanın ürün fiyatlarını değiştirirken karşılaşacağı herhangi bir tür maliyettir.

Yeni Keynesci iktisadın temel özellikleri?

Mal piyasalarında tekelci rekabet vardır. Ürün fiyat katılığı üzerinde durulur.

Yeni Keynesci modellerden olan etkin ücret modeli ne amaçla kullanılır?

Reel ücretlerin neden katı olduğunu açıklamakta kullanılır. Aynı zamanda toplam talep şoklarının neden olduğu konjonktürel dalgalanmaları açıklamakta da kullanılır.

Hangi değişkene konjonktürle uyumlu değişken denir?

Eğer bir iktisadi değişken, iktisadi faaliyet düzeyiyle aynı yönde hareket ediyorsa yani daralma dönemlerinde azalıp, genişleme dönemlerinde artıyorsa o değişkene konjonktürle aynı yönde değişen değişken veya konjonktürle uyumlu değişken denir.

Makro iktisatçılar iktisadi olayları yorumlarken genellikle hangi iki konuda ayrışırlar?

Makro iktisatçılar iktisadi olayları yorumlarken genellikle iki konuda ayrışırlar. İktisatçıların ayrıştığı ilk konu, toplam arz (AS) eğrisinin biçimi ile ilgilidir. Bu kapsamda AS eğrisinin düşey eksene paralel mi yoksa yatay eksene paralel mi ya da artan eğilmi olup olmadığı tartışılmaktadır. ikinci ayrışma konusu ise ekonomiyi etkileyen farklı şokların hangisinin nispeten daha etkili olduğudur.

Konjonktürel dalgalanma yaratan şokların talep yönlü olduğunu varsayan ve buna göre konjonktür analizi yapan teoriler hangileridir?

Ekonomiyi etkileyen ve konjonktürel dalgalanma yaratan şokların talep yönlü olduğunu varsayan ve buna göre konjonktür analizi yapan üç teori vardır. Bunlar, Keynesci teori, Paracı teori ve Yeni Klasik teoridir.

Keynesci konjonktür teorisi iktisadi dalgalanmaları yaratan ana uyarım kaynağının ne olduğunu savunur?

Keynesci konjonktür teorisi iktisadi dalgalanmaları yaratan ana uyarım kaynağının, yatırım harcamaları olduğunu savunur. Keynes’in bizzat kendisi, yatırım kararlarının, yatırımcıların gelecekteki karlılığı hakkındaki beklentilere bağlı olduğunu ancak bu beklentilerin istikrarlı olmadığını iddia etmiştir. Keynes beklentilerdeki bu oynaklığı, yatırımların girişimcilerin ‘hayvani güdülerine’, yani onların gelecekle ilgili iyimserlik veya kötümserliklerine, bağlı olduğunu söyleyerek tanımlamıştır.

 Paracı iktisatçılara göre konjonktürel dalgalanmaların kaynağında ne yer almaktadır?

İktisadi analizin merkezine parayı koyan paracı iktisatçılara göre konjonktürel dalgalanmaların kaynağında para arzı değişmeleri yer almaktadır.

Rasyonel beklenti nedir?

Rasyonel beklenti: Tüm gerekli bilgi ile yapılan öngörüye denilir.

Robert Lucas tarafından geliştirilen eksik bilgi teorisi neyi açıklar?

Robert Lucas tarafından geliştirilen eksik bilgi teorisi, tam rekabetçi bir ekonomide bile eksik bilgilenmenin nasıl konjonktürel dalgalanmalara yol açtığını açıklar. Yanlış algılama teorisi de denilen bu teorinin kökleri Milton Friedman’a dayanır.

Lucas modeline göre, önceden tahmin edilen para politikası çıktıyı nasıl etkiler?

Lucas modelinden çıkarılan bir sonuca göre, eğer tüm iktisadi birimler rasyonel beklentilere sahip ve ekonominin nasıl işlediğini tam olarak algılayabiliyorlarsa önceden tahmin edilen para arzı değişmelerinin, çıktı üzerinde hiç bir etkisinin olamaması ve sadece fiyatları etkilemesi gerekir. Öte yandan beklenmeyen para politikası değişmeleri bu teoriye göre çıktıyı etkiler.

Reel Konjonktür Teorisine göre, konjonktürel dalgalanmaların ana kaynağı nedir?

Reel Konjonktür Teorisine göre, konjonktürel dalgalanmaların ana kaynağı reel şoklardır. Bu şoklar üretim fonksiyonu başta olmak üzere, iş gücü miktarı, kamu harcamalarının reel miktarı ve tüketicilerin tasarruf ve harcama kararlarını etkiler.

Yeni Keynesci iktisatçılara göre, nominal ücretlerle ile fiyatlar neden katıdır?

Yeni Keynesci iktisatçılar denilen bir grup iktisatçı, nominal ücretlerle fiyatların neden katı olduğunu açıklamaya dönük çok sayıda teori geliştirmişlerdir. Bunlar arasında, iş gücü sözleşmeleri, sendikaların ücret belirlemesi, örtülü sözleşmeler, menü maliyetleri ve etkin ücret hipotezlerini sayabiliriz.

Menü maliyetleri ne tür maliyettir?

Menü maliyetleri: Bir firmanın ürün fiyatlarını değiştirirken karışılacağı herhangi bir tür maliyettir.

Konjonktür nedir?

İktisadi faaliyetlerin ağırlıklı olarak firmalar tarafından organize edildiği ulusların, toplam iktisadi faaliyetlerinde ortaya çıkan bir dalgalanma türüdür. Bir konjonktür dönemi, birçok iktisadi faaliyette aynı zamanda gerçekleşen genişleme, onu izleyen durgunluk ve daralma ve bir sonraki konjonktürün genişleme dönemiyle birleşen bir canlanma döneminden oluşur. Dalgalanmalar periyodik değil, tekrarlanan değişmelerdir, zaman olarak bir yıldan on veya on iki yıla kadar değişir.

Durgunluk nedir?

İktisadi faaliyetin azaldığı döneme daralma veya durgunluk (resesyon) denir. Durgunluk döneminde reel GSYiH en az birbirini izleyen iki çeyrekte azalır.

Konjonktürel dalgalanmaların periyodik olmaması neyi ifade eder?

Konjonktürel dalgalanmalar düzenli ve tahmin edilebilir zaman aralıklarında ortaya çıkmazlar ve önceden belli veya sabit bir zaman süresinde sona ermezler. Buna karşılık konjonktürel dalgalanmalar yinelenen dalgalanmalardır.

Eş hareketlilik nedir? Hangi değişkenlerde böyle bir hareketi görülmektedir?

Çıktı ve istihdam dışında, fiyatlar, verimlilik, yatırım ve kamu harcamaları gibi çok sayıda iktisadi değişken, bir konjonktür döneminde düzenli ve kestirilebilir değişim yapılarına sahiptir. Zaten konjonktürün en temel özelliğinden birisi, çıktı, fiyatlar, işletme kârları ve farklı parasal büyüklüklerin sistematik bir biçimde birlikte hareket etmeleridir. işte bir konjonktür döneminde değişkenlerin önceden kestirilebilir bir biçimde birlikte değişme eğilimine eş hareketlilik veya ‘birlikte değişim’ denir.

Üretim düzeyi, konjonktürle ile nasıl bir ilişki içindedir?

Üretim düzeyi, toplam iktisadi faaliyet düzeyinin en temel göstergesi olduğu için, dip ve zirve noktalarına, toplam iktisadi faaliyetle aynı zamanda ulaşır. Bu nedenle konjonktürle uyumlu ve eş anlı değişkendir. Her türlü üretimin durgunluk dönemlerinde azalmasını ve genişleme dönemlerinde azalmasını bekleriz.

Ekonomiyi etkileyen ve konjonktürel dalgalanmalara neden olan şoklar nelerdir?

Ekonomiyi etkileyen ve konjonktürel dalgalanmalara neden olan iki tür şokdan (uyarım kaynağından) bahsedebiliriz. Bunlar arz ve talep şoklarıdır.

Arz şokları nelerdir?

Arz şokları doğrudan doğruya ekonominin üretim yönünü etkiler. Bu tür şoklar arasında, teknolojideki gelişme, iklim değişmeleri, doğal afetler, yeni doğal kaynak bulunması veya girdi olarak kullanılan önemli bir ham maddeye sahip ülke açısından, örneğin ham petrol, o ham maddenin dünya fiyatındaki artış sayılabilir. Bazı durumlarda, nominal ücretlerdeki değişmeler de bir arz şoku olarak düşünülebilir.

Klasik gelenekteki iktisatçılar, AS eğrisinin şeklinin nasıl olduğunu kabul ederler?

Klasik gelenekteki iktisatçılar, AS eğrisinin düşey eksene paralel olduğunu kabul ederler.

Keynes ve Keynes’i izleyen iktisatçılara göre,  AS eğrisinin şekli nasıldır ve şokların kaynağı nedir? 

Keynes ve Keynes’i izleyen iktisatçılara göre ise AS eğrisi pozitif eğimli bir eğridir ve şokların kaynağı ise AD’deki istikrarsızlıklardır. Bu iktisatçılara göre, AD’deki istikrarsızlık, temelde işletmelerin yatırım taleplerinde değişmeler yaratan, yatırımcı güvenindeki değişmeler sonucu oluşan özel piyasalardaki şoklardan kaynaklanır.