aofsoru.com

Mikro İktisat Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Maliyet Kuramı

1. Soru

Toplam maliyet ne demektir? Toplam maliyetin artma nedenini açıklayınız.

Cevap

Kısa dönemde firmanın üretim için katlandığı toplam maliyet (SRTC), toplam sabit maliyetler (TFC) ile toplam değişken maliyetlerin (SRVC) toplamı tarafından verilir ve aşağıdaki eşitlik ile ifade edilir: SRTC = TFC + SRVC Her ne kadar toplam sabit maliyetler üretimle birlikte değişmeyip sabit kalıyor olsa da toplam değişken maliyetler üretim ile birlikte arttığından dolayı toplam maliyetler de üretimle birlikte artmaktadır.


2. Soru

Üretim düzeyi sıfır iken toplam maliyetler neye eşittir?

Cevap

Üretim düzeyinin sıfır olduğu durumda toplam değişken maliyetler de sıfıra eşit olduğundan dolayı toplam maliyetler toplam sabit maliyetlere eşittir. Sıfır üretim düzeyinin dışındaki her bir üretim düzeyi için toplam maliyetler hem toplam sabit maliyetlerden hem de toplam değişken maliyetlerden büyüktür.


3. Soru

Eş maliyet doğrusu nedir?

Cevap

Aynı miktarda toplam harcamayı gerektiren emek ve sermaye girdisi bileşenlerini gösteren doğruya eş maliyet doğrusu denir. Eş maliyet doğrusu üzerindeki her bir noktada yer alan girdi bileşenleri için yapılan toplam harcama aynıdır.


4. Soru

Toplam sabit maliyet nedir? Açıklayınız

Cevap

Üretim düzeyi ile birlikte değişmeyip sabit kalan üretim harcamaları toplamına toplam sabit maliyet denir. Sabit maliyet, firmanın kısa dönem üretim sürecinde değiştiremeyip sabit kalan girdilerine ilişkin maliyetlerdir ve bu maliyetler üretim miktarı sıfır olsa dahi firmanın katlanmak zorunda olduğu maliyetlerdir.


5. Soru

Fırsat maliyeti ne demektir?

Cevap

Mal veya hizmet üretimi yapmak isteyen bir firma mevcut üretim alternatifleri arasından bir tanesini seçer ve seçmiş olduğu bu mal veya hizmetin üretimini gerçekleştirir. Bu tercih sürecinde firma mevcut üretim alternatiflerinden birini seçmek ile diğerlerinden vazgeçmiş olmaktadır. Mevcut üretim alternatiflerinden birini tercih ettiğimizde vazgeçmiş olduğumuz diğer üretim alternatifleri arasındaki en iyi üretim alternatifinin piyasa değerine fırsat (alternatif) maliyeti denir. Diğer bir ifadeyle fırsat maliyeti, bir kaynağın en iyi alternatif kullanımının piyasa değeridir.


6. Soru

Kapasite üstü ne demektir?

Cevap

maksimum tesis kapasitesinden büyük üretim düzeyleri kapasite üstü olarak adlandırılır.


7. Soru

Açık ve örtük maliyetler arasındaki fark nedir?

Cevap

Açık maliyetler muhasebeleştirilen maliyetler iken örtük maliyetler muhasebeleştirilmeyen maliyetlerdir.


8. Soru

Aşırı kapasite nedir?

Cevap

Maksimum tesis kapasitesinden küçük üretim düzeyleri aşırı kapasite olarak adlandırılır


9. Soru

Ortalama maliyet nedir? Nasıl ifade edilir?

Cevap

Ortalama maliyet (SRATC), toplam maliyetin (SRTC) toplam çıktı miktarına (Q) oranlanması ile elde edilir ve bir birim çıktı başına düşen toplam maliyeti yansıtır. Ortalama maliyet aşağıdaki eşitlik ile gösterilir: SRATC = SRTC/Q veya SRTC = TFC + SRVC olduğundan: SRATC = SRTC/Q= (TFC + SRVC)/Q = TFC/Q + SRTC/Q = AFC + SRAVC Yani ortalama maliyet, ortalama sabit maliyet ve ortalama değişken maliyetin toplamından ibarettir.


10. Soru

Ortalama değişken maliyet nedir? Hangi eşitlikle ifade edilir?

Cevap

Ortalama değişken maliyet (SRAVC), toplam değişken maliyetin (SRVC) toplam çıktı miktarına (Q) oranlanması ile elde edilir ve bir birim çıktı başına düşen toplam değişken maliyeti yansıtır. Ortalama değişken maliyet şu eşitlik ile ifade edilir: SRAVC = SRVC/Q


11. Soru

Toplam değişken maliyet nedir? Örnek veriniz

Cevap

Üretim düzeyi ile birlikte değişen üretim harcamaları toplamına toplam değişken maliyet denir. Değişken maliyet, firmanın üretim sürecinde kullandığı değişken girdilerine ilişkin maliyetlerdir. Ham madde ve emek gibi üretimle birlikte kullanılan miktarları artan girdiler için yapılan harcamalar, firmanın değişken maliyetlerini oluşturmaktadır.


12. Soru

Ortalama sabit maliyet nedir? Hangi eşitlikle ifade edilir?

Cevap

Ortalama sabit maliyet (AFC), toplam sabit maliyetin (TFC) toplam çıktı miktarına (Q) oranlanması ile elde edilir ve bir birim çıktı başına düşen toplam sabit maliyeti yansıtır. Ortalama sabit maliyet şu eşitlik ile gösterilir: AFC = TFC/Q


13. Soru

Pozitif ölçek ekonomileri nedir?

Cevap

Üretimi iki kat artırmanın maliyeti iki kattan daha az artırdığı duruma pozitif ölçek ekonomileri denir. Dolayısıyla pozitif ölçek ekonomileri üretim arttıkça ortalama maliyetin azaldığı durumu betimler.


14. Soru

Kısa dönemde değiştirilemeyen sabit girdiler nelerdir?

Cevap

Firma açısından; toprak, fabrika, makine ve diğer sermaye malları kısa dönemde değiştirilemeyen sabit girdilerdir ve firma hiç üretim yapmıyor olsa dahi bu girdilere ilişkin maliyetlere katlanmak zorundadır.


15. Soru

Açık maliyet ne anlama gelmektedir? Örneklendiriniz.

Cevap

Bir mal veya hizmetin üretimi için direkt olarak parasal bir harcamayı gerektiren ödemelerin tamamına açık maliyet denir. Açık maliyetler muhasebeleştirilip kayıt altına alınan maliyetlerdir. Örneğin bir otobüs firmasınca yapılan; yakıt harcamaları, personel maaş ödemeleri, bilet ofisi kira giderleri ve otobüs bakım giderleri açık maliyete ilişkin unsurlardır.


16. Soru

Minimum etkin ölçek nedir?

Cevap

Uzun dönem ortalama maliyeti minimum kılan çıktı düzeyine minimum etkin ölçek denir.


17. Soru

Ölçeğe göre sabit getiri durumunda neden uzun dönem marjinal maliyet sıfır eğimli yatay eksene paralel bir doğrudur?

Cevap

Ölçeğe göre sabit getiri durumunda uzun dönem toplam maliyet orijinden başlayan ve üretim miktarıyla birlikte artan sabit eğimli bir doğru görünümündedir. Herhangi bir doğrusal fonksiyonun eğimi, her bir noktasında sabittir ve bize o fonksiyonun iktisadi olarak marjinalini verir. Toplam maliyet fonksiyonunun sabit eğimi bize iktisadi olarak marjinal maliyeti verecektir ve bundan dolayı uzun dönem marjinal maliyet, üretim miktarından bağımsız olarak yatay eksene paralel bir doğrudur.


18. Soru

Optimum tesis büyüklüğü ne demektir?

Cevap

Uzun dönem ortalama maliyeti minimum kılan kısa dönem ortalama maliyet eğrisinin ait olduğu tesisin büyüklüğüne optimum tesis büyüklüğü denir.


19. Soru

Uzun dönem toplam maliyet nedir?

Cevap

Her bir çıktı düzeyi için maliyet minimizasyonunu sağlayan girdi bileşenlerinin içerdiği maliyetler toplamına uzun dönem toplam maliyet (LRTC) denir. Diğer bir ifadeyle uzun dönem toplam maliyet, uzun dönem genişleme yolu boyunca ortaya çıkan toplam maliyete eşittir.


20. Soru

Ekonomik olarak etkin olan girdi bileşeni nedir?

Cevap

Aynı üretim miktarını sağlayan teknolojik olarak etkin olan girdi bileşenleri arasından en düşük üretim maliyetine sahip olan girdi bileşenine ekonomik olarak etkin olan girdi bileşeni denir. Firma ekonomik olarak etkin olan girdi bileşenini, eş ürün eğrisinin içerdiği üretim bilgisi ile emek ve sermaye girdisine ilişkin maliyet bilgisini birleştirerek belirlemeye çalışır.


21. Soru

Bayağı girdi nedir?

Cevap

Üretim miktarı arttıkça maliyeti minimize eden miktarı azalan girdiye bayağı girdi denir. Girdilerden birinin normal girdi, diğerinin ise bayağı girdi olduğu durumda uzun dönem genişleme yolu negatif eğimlidir.


22. Soru

Örtük maliyet nedir?

Cevap

Bir mal veya hizmetin üretimi için direkt olarak parasal bir harcamayı gerektirmeyen fakat bir alternatiften vazgeçilmiş olunması nedeniyle ortaya çıkan maliyetlere örtük maliyet denir.


23. Soru

Ölçeğe göre azalan getiri durumunda neden uzun dönem ortalama maliyet artan bir eğridir?

Cevap

Ölçeğe göre azalan getiri durumunda uzun dönem toplam maliyet eğrisi, üretim miktarıyla birlikte artarak artan bir eğri görünümündedir. Uzun dönem ortalama maliyetin uzun dönem toplam maliyetin üretim miktarına oranı tarafından verildiği bilgisi dahilinde, toplam maliyetteki artış artarak artan bir oranda olduğundan, üretimin her bir birim artışı karşısında uzun dönem ortalama maliyet de artarak artmaktadır.


24. Soru

Aşırı kâr ve normal kâr ne demektir?

Cevap

Muhasebe kârı toplam örtük maliyetlerden büyük ise ekonomik kâr pozitiftir ve bu durumda firma üretimde kullandığı kaynaklar ile söz konusu kaynakların en iyi alternatif üretim alanında kullanılması halinde elde edeceği gelirden daha fazla bir gelir elde ediyor demektir. Ekonomik kârın pozitif olduğu durumda firma aşırı kâr elde etmektedir. Muhasebe kârı toplam örtük maliyetlere eşit ise ekonomik kâr sıfırdır ve bu durumda firma üretimde kullandığı kaynaklar ile söz konusu kaynakların en iyi alternatif üretim alanında kullanılması halinde elde edeceği gelire eşit bir gelir elde ediyor demektir. Ekonomik kârın sıfır olduğu durumda firma normal kâr elde etmektedir.


25. Soru

Emeğin marjinal fiziki ürünü ile marjinal maliyet arasında ve emeğin ortalama fiziki ürünü ile ortalama değişken maliyet arasında nasıl bir ilişki vardır?

Cevap

Emeğin marjinal fiziki ürününün artmakta olduğu üretim bölgesinde SRMC azalmakta, emeğin marjinal fiziki ürününün azalmakta olduğu üretim bölgesinde SRMC artmaktadır. Yani ters yönlü bir ilişki mevcuttur


26. Soru

Üretim miktarı ile ortalama değişken maliyetler arasında nasıl bir ilişki vardır?

Cevap

Ortalama değişken maliyetin minimum olduğu noktaya kadar üretim miktarı ile ortalama değişken maliyetler arasında ters yönlü bir ilişki (yani üretim miktarı arttıkça ortalama değişken maliyetler azalmakta) vardır. Minimum noktasından sonra üretim miktarı ile ortalama değişken maliyetler arasında aynı yönlü bir ilişki (yani üretim miktarı arttıkça ortalama değişken maliyetler artmakta) vardır.


27. Soru

Maksimum tesis kapasitesi nedir?

Cevap

Kısa dönem ortalama maliyet eğrisinin minimum olduğu çıktı düzeyine maksimum tesis kapasitesi denir.


28. Soru

Kısa ve uzun dönem ortalama maliyet eğrileri arasındaki ilişki nedir?

Cevap

Firmanın üretimini emek ve sermaye girdilerini kullanarak gerçekleştirdiği durumda sermaye girdisi bünyesinde tesis (fabrika) büyüklüğü, makine-teçhizat gibi unsurları barındırmaktadır. Kısa dönemde sermaye girdisi sabit olduğundan söz konusu bu unsurlar da sabit kalmakta fakat uzun dönemde tüm girdiler değişken olduğundan bu unsurlar da değişebilmektedir. Dolayısıyla kısa dönemde firma belli bir ölçekteki bir tesise sahip iken uzun dönemde tesisini (dolayısıyla ölçeğini) değiştirebilme imkânına sahiptir. Firmanın kısa dönem ortalama maliyetini temsil eden SRATC eğrisi belli bir tesise ilişkin olarak çizilmiş bir eğridir. Dolayısıyla çizilen her bir farklı SRATC eğrisi farklı bir tesise ait olarak çizilmiş demektir. Firmanın uzun dönemde tesis değiştirme imkânına sahip olması demek; uzun dönemde seçeceği her bir farklı tesise karşılık gelen farklı bir SRATC eğrisi ile karşı karşıya kalması demektir. Bundan dolayı firma uzun dönemde hangi tesiste üretim yapacağına karar verirken aynı zamanda hangi SRATC eğrisi üzerinde üretim yapacağına karar vermiş olmaktadır. Kârı maksimize etmenin aynı zamanda maliyeti minimize etmeden geçtiği bilgisi dâhilinde, uzun dönemde firma mevcut SRATC eğrileri arasından, minimum maliyetle üretim yapmaya imkân tanıyan SRATC eğrisine tekabül eden tesisi tercihi edecektir.


29. Soru

Uzun dönem genişleme yolu ne demektir?

Cevap

Firmanın eş maliyet doğruları ile eş ürün eğrileri arasında kalan teğet noktalarını birleştiren doğruya uzun dönem genişleme yolu (LREP) denir. Diğer bir ifadeyle uzun dönem genişleme yolu, her bir çıktı düzeyi için maliyet minimizasyonunu sağlayan emek ve sermaye girdi bileşenlerinin geometrik yeridir.


30. Soru

Muhasebe kârı ile ekonomik kâr kavramlarını açıklayınız.

Cevap

Muhasebe kârı toplam hasılat ile toplam açık maliyetler arasındaki fark tarafından verilir ve şöyle ifade edilir: Muhasebe Kârı = Toplam Hasılat - Toplam Açık Maliyetler Ekonomik (iktisadi) kâr ise toplam hasılat ile ekonomik maliyet arasındaki farka eşittir ve şöyle gösterilmektedir: Ekonomik Kâr = Toplam Hasılat - Ekonomik Maliyet veya Ekonomik Kâr = Toplam Hasılat - (Toplam Açık Maliyetler + Toplam Örtük Maliyetler)


31. Soru

Muhasebe maliyeti ile ekonomik (iktisadi) maliyet nedir? Bu maliyetler nasıl gösterilir?

Cevap

: Firmanın açık maliyetleri toplamına muhasebe maliyeti denir. Muhasebe maliyeti şöyle gösterilebilir: Muhasebe Maliyeti = Toplam Açık Maliyetler Firmanın açık ve örtük maliyetleri toplamına ekonomik (iktisadi) maliyet denir. Ekonomik maliyet şöyle ifade edilebilir:Ekonomik Maliyet = Toplam Açık Maliyetler + Toplam Örtük Maliyetler


32. Soru

Normal girdi nedir?

Cevap

Üretim miktarı arttıkça maliyeti minimize eden miktarı artan girdiye normal girdi denir. Her iki girdinin de normal girdi olduğu durumda uzun dönem genişleme yolu pozitif eğimlidir.


33. Soru

Negatif ölçek ekonomileri nedir?

Cevap

Üretimi iki kat artırmanın maliyeti iki kattan daha fazla arttırdığı duruma negatif ölçek ekonomileri denir. Dolayısıyla negatif ölçek ekonomileri üretim arttıkça ortalama maliyetin arttığı durumu betimler.


34. Soru

Maliyet kuramını kısaca açıklayınız.

Cevap

Üretim teknolojisinin girdi fiyatları ile birlikte bir firmanın üretim maliyetini nasıl belirleyeceği maliyet kuramının konusudur. Üretim teknolojisi veri iken bir firma, farklı çıktı düzeylerini gerçekleştirmek için sadece hangi girdi bileşenlerini kullanması gerektiği konusunda karar vermez, aynı zamanda söz konusu girdileri elde etmenin maliyetinin ne olduğu hususunu da göz önünde bulundurmak zorundadır. Bu yüzden firma açısından belli bir çıktı düzeyini en düşük maliyet ile gerçekleştirmeye imkân tanıyan girdi bileşeninin nasıl belirleneceği konusuna açıklık getirmek gerekir. Kârı maksimize etmenin bir yolu, maliyeti minimize etmekten geçmektedir.


35. Soru

Fırsat maliyeti nedir?

Cevap

Mevcut üretim alternatiflerinden birini tercih ettiğimizde vazgeçmiş olduğumuz diğer üretim alternatifleri arasındaki en iyi üretim alternatifinin piyasa değerine fırsat (alternatif) maliyeti denir. Diğer bir ifadeyle fırsat maliyeti, bir kaynağın en iyi alternatif kullanımının piyasa değeridir.


36. Soru

Açık maliyet nedir?

Cevap

Bir mal veya hizmetin üretimi için direkt olarak parasal bir harcamayı gerektiren ödemelerin tamamına açık maliyet denir. Açık maliyetler muhasebeleştirilip kayıt altına alınan maliyetlerdir.


37. Soru

Örtük maliyet nedir?

Cevap

Bir mal veya hizmetin üretimi için direkt olarak parasal bir harcamayı gerektirmeyen fakat bir alternatiften vazgeçilmiş olunması nedeniyle ortaya çıkan maliyetlere örtük maliyet denir. Örtük maliyetler muhasebeleştirilip kayıt altına alınmayan maliyetlerdir.


38. Soru

Ekonomik maliyet nedir?

Cevap

Firmanın açık ve örtük maliyetleri toplamına ekonomik (iktisadi) maliyet denir. İktisatçılar bir firmanın maliyetinden bahsederken daima ekonomik maliyeti kastederler.


39. Soru

Toplam sabit maliyet nedir?

Cevap

Üretim düzeyi ile birlikte değişmeyip sabit kalan üretim harcamaları toplamına toplam sabit maliyet denir. Sabit maliyet, firmanın kısa dönem üretim sürecinde değiştiremeyip sabit kalan girdilerine ilişkin maliyetlerdir ve bu maliyetler üretim miktarı sıfır olsa dahi firmanın katlanmak zorunda olduğu maliyetlerdir. Firma açısından; toprak, fabrika, makine ve diğer sermaye malları kısa dönemde değiştirilemeyen sabit girdilerdir ve firma hiç üretim yapmıyor olsa dahi bu girdilere ilişkin maliyetlere katlanmak zorundadır.


40. Soru

Toplam değişken maliyet nedir?

Cevap

Üretim düzeyi ile birlikte değişen üretim harcamaları toplamına toplam değişken maliyet denir. Değişken maliyet, firmanın üretim sürecinde kullandığı değişken girdilerine ilişkin maliyetlerdir. Değişken maliyetler üretimin sıfır olduğu durumda sıfıra eşittir ve üretimin birinci biriminden itibaren ortaya çıkıp üretim ile birlikte artmaktadır.


41. Soru

Kısa dönemde firmanın üretim için katlandığı maliyetler nelerdir?

Cevap

Kısa dönemde firmanın üretim için katlandığı toplam maliyet (SRTC), toplam sabit maliyetler (TFC) ile toplam değişken maliyetlerin (SRVC) toplamı tarafından belirlenir ve aşağıdaki eşitlik ile ifade edilir:

SRTC = TFC + SRVC


42. Soru

Ekonomik olarak etkin olan girdi bileşeni nedir?

Cevap

Aynı üretim miktarını sağlayan teknolojik olarak etkin olan girdi bileşenleri arasından en düşük üretim maliyetine sahip olan girdi bileşenine ekonomik olarak etkin olan girdi bileşeni denir. Firma ekonomik olarak etkin olan girdi bileşenini, eş ürün eğrisinin içerdiği üretim bilgisi ile emek ve sermaye girdisine ilişkin maliyet bilgisini birleştirerek belirlemeye çalışır.


43. Soru

Eş maliyet doğrusu neyi göstermektedir?

Cevap

Aynı miktarda toplam harcamayı gerektiren emek ve sermaye girdisi bileşenlerini gösteren doğruya eş maliyet doğrusu denir. Eş maliyet doğrusu üzerindeki her bir noktada yer alan girdi bileşenleri için yapılan toplam harcama aynıdır.


44. Soru

Uzun dönem genişleme yolu neyi göstermektedir?

Cevap

Firmanın eş maliyet doğruları ile eş ürün eğrileri arasında kalan teğet noktalarını birleştiren doğruya uzun dönem genişleme yolu (LREP) denir. Diğer bir ifadeyle uzun dönem genişleme yolu, her bir çıktı düzeyi için maliyet minimizasyonunu sağlayan emek ve sermaye girdi bileşenlerinin geometrik yeridir.


45. Soru

Normal girdi nedir?

Cevap

Üretim miktarı arttıkça maliyeti minimize eden miktarı artan girdiye normal girdi denir. Her iki girdinin de normal girdi olduğu durumda uzun dönem genişleme yolu pozitif eğimlidir.


46. Soru

Bayağı girdi nedir?

Cevap

Üretim miktarı arttıkça maliyeti minimize eden miktarı azalan girdiye bayağı girdi denir. Girdilerden birinin normal girdi, diğerinin ise bayağı girdi olduğu durumda uzun dönem genişleme yolu negatif eğimlidir


47. Soru

Hangi duruma pozitif ölçek ekonomileri ortaya çıkar?

Cevap

Üretimi iki kat artırmanın maliyeti iki kattan daha az artırdığı duruma pozitif ölçek ekonomileri denir. Dolayısıyla pozitif ölçek ekonomileri üretim arttıkça ortalama maliyetin azaldığı durumu betimler.


48. Soru

Hangi durumda optimum tesis büyüklüğüne ulaşılmış olur?

Cevap

Uzun dönem ortalama maliyeti minimum kılan kısa dönem ortalama maliyet eğrisinin ait olduğu tesisin büyüklüğüne optimum tesis büyüklüğü denir.


49. Soru

Hangi durumlarda tesiste aşırı kapasite ve kapasite üstü ortaya çıkar?

Cevap

Maksimum tesis kapasitesinden küçük üretim düzeyleri aşırı kapasite ve maksimum tesis kapasitesinden büyük üretim düzeyleri kapasite üstü ortaya çıkar.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email