Mikro İktisat Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim
Maliyet Kuramı
- Özet
- Sorularla Öğrenelim
Toplam maliyet ne demektir? Toplam maliyetin artma nedenini açıklayınız.
Kısa dönemde firmanın üretim için katlandığı toplam maliyet (SRTC), toplam sabit maliyetler (TFC) ile toplam değişken maliyetlerin (SRVC) toplamı tarafından verilir ve aşağıdaki eşitlik ile ifade edilir: SRTC = TFC + SRVC Her ne kadar toplam sabit maliyetler üretimle birlikte değişmeyip sabit kalıyor olsa da toplam değişken maliyetler üretim ile birlikte arttığından dolayı toplam maliyetler de üretimle birlikte artmaktadır.
Üretim düzeyi sıfır iken toplam maliyetler neye eşittir?
Üretim düzeyinin sıfır olduğu durumda toplam değişken maliyetler de sıfıra eşit olduğundan dolayı toplam maliyetler toplam sabit maliyetlere eşittir. Sıfır üretim düzeyinin dışındaki her bir üretim düzeyi için toplam maliyetler hem toplam sabit maliyetlerden hem de toplam değişken maliyetlerden büyüktür.
Eş maliyet doğrusu nedir?
Aynı miktarda toplam harcamayı gerektiren emek ve sermaye girdisi bileşenlerini gösteren doğruya eş maliyet doğrusu denir. Eş maliyet doğrusu üzerindeki her bir noktada yer alan girdi bileşenleri için yapılan toplam harcama aynıdır.
Toplam sabit maliyet nedir? Açıklayınız
Üretim düzeyi ile birlikte değişmeyip sabit kalan üretim harcamaları toplamına toplam sabit maliyet denir. Sabit maliyet, firmanın kısa dönem üretim sürecinde değiştiremeyip sabit kalan girdilerine ilişkin maliyetlerdir ve bu maliyetler üretim miktarı sıfır olsa dahi firmanın katlanmak zorunda olduğu maliyetlerdir.
Fırsat maliyeti ne demektir?
Mal veya hizmet üretimi yapmak isteyen bir firma mevcut üretim alternatifleri arasından bir tanesini seçer ve seçmiş olduğu bu mal veya hizmetin üretimini gerçekleştirir. Bu tercih sürecinde firma mevcut üretim alternatiflerinden birini seçmek ile diğerlerinden vazgeçmiş olmaktadır. Mevcut üretim alternatiflerinden birini tercih ettiğimizde vazgeçmiş olduğumuz diğer üretim alternatifleri arasındaki en iyi üretim alternatifinin piyasa değerine fırsat (alternatif) maliyeti denir. Diğer bir ifadeyle fırsat maliyeti, bir kaynağın en iyi alternatif kullanımının piyasa değeridir.
Kapasite üstü ne demektir?
maksimum tesis kapasitesinden büyük üretim düzeyleri kapasite üstü olarak adlandırılır.
Açık ve örtük maliyetler arasındaki fark nedir?
Açık maliyetler muhasebeleştirilen maliyetler iken örtük maliyetler muhasebeleştirilmeyen maliyetlerdir.
Aşırı kapasite nedir?
Maksimum tesis kapasitesinden küçük üretim düzeyleri aşırı kapasite olarak adlandırılır
Ortalama maliyet nedir? Nasıl ifade edilir?
Ortalama maliyet (SRATC), toplam maliyetin (SRTC) toplam çıktı miktarına (Q) oranlanması ile elde edilir ve bir birim çıktı başına düşen toplam maliyeti yansıtır. Ortalama maliyet aşağıdaki eşitlik ile gösterilir: SRATC = SRTC/Q veya SRTC = TFC + SRVC olduğundan: SRATC = SRTC/Q= (TFC + SRVC)/Q = TFC/Q + SRTC/Q = AFC + SRAVC Yani ortalama maliyet, ortalama sabit maliyet ve ortalama değişken maliyetin toplamından ibarettir.
Ortalama değişken maliyet nedir? Hangi eşitlikle ifade edilir?
Ortalama değişken maliyet (SRAVC), toplam değişken maliyetin (SRVC) toplam çıktı miktarına (Q) oranlanması ile elde edilir ve bir birim çıktı başına düşen toplam değişken maliyeti yansıtır. Ortalama değişken maliyet şu eşitlik ile ifade edilir: SRAVC = SRVC/Q
Toplam değişken maliyet nedir? Örnek veriniz
Üretim düzeyi ile birlikte değişen üretim harcamaları toplamına toplam değişken maliyet denir. Değişken maliyet, firmanın üretim sürecinde kullandığı değişken girdilerine ilişkin maliyetlerdir. Ham madde ve emek gibi üretimle birlikte kullanılan miktarları artan girdiler için yapılan harcamalar, firmanın değişken maliyetlerini oluşturmaktadır.
Ortalama sabit maliyet nedir? Hangi eşitlikle ifade edilir?
Ortalama sabit maliyet (AFC), toplam sabit maliyetin (TFC) toplam çıktı miktarına (Q) oranlanması ile elde edilir ve bir birim çıktı başına düşen toplam sabit maliyeti yansıtır. Ortalama sabit maliyet şu eşitlik ile gösterilir: AFC = TFC/Q
Pozitif ölçek ekonomileri nedir?
Üretimi iki kat artırmanın maliyeti iki kattan daha az artırdığı duruma pozitif ölçek ekonomileri denir. Dolayısıyla pozitif ölçek ekonomileri üretim arttıkça ortalama maliyetin azaldığı durumu betimler.
Kısa dönemde değiştirilemeyen sabit girdiler nelerdir?
Firma açısından; toprak, fabrika, makine ve diğer sermaye malları kısa dönemde değiştirilemeyen sabit girdilerdir ve firma hiç üretim yapmıyor olsa dahi bu girdilere ilişkin maliyetlere katlanmak zorundadır.
Açık maliyet ne anlama gelmektedir? Örneklendiriniz.
Bir mal veya hizmetin üretimi için direkt olarak parasal bir harcamayı gerektiren ödemelerin tamamına açık maliyet denir. Açık maliyetler muhasebeleştirilip kayıt altına alınan maliyetlerdir. Örneğin bir otobüs firmasınca yapılan; yakıt harcamaları, personel maaş ödemeleri, bilet ofisi kira giderleri ve otobüs bakım giderleri açık maliyete ilişkin unsurlardır.
Minimum etkin ölçek nedir?
Uzun dönem ortalama maliyeti minimum kılan çıktı düzeyine minimum etkin ölçek denir.
Ölçeğe göre sabit getiri durumunda neden uzun dönem marjinal maliyet sıfır eğimli yatay eksene paralel bir doğrudur?
Ölçeğe göre sabit getiri durumunda uzun dönem toplam maliyet orijinden başlayan ve üretim miktarıyla birlikte artan sabit eğimli bir doğru görünümündedir. Herhangi bir doğrusal fonksiyonun eğimi, her bir noktasında sabittir ve bize o fonksiyonun iktisadi olarak marjinalini verir. Toplam maliyet fonksiyonunun sabit eğimi bize iktisadi olarak marjinal maliyeti verecektir ve bundan dolayı uzun dönem marjinal maliyet, üretim miktarından bağımsız olarak yatay eksene paralel bir doğrudur.
Optimum tesis büyüklüğü ne demektir?
Uzun dönem ortalama maliyeti minimum kılan kısa dönem ortalama maliyet eğrisinin ait olduğu tesisin büyüklüğüne optimum tesis büyüklüğü denir.
Uzun dönem toplam maliyet nedir?
Her bir çıktı düzeyi için maliyet minimizasyonunu sağlayan girdi bileşenlerinin içerdiği maliyetler toplamına uzun dönem toplam maliyet (LRTC) denir. Diğer bir ifadeyle uzun dönem toplam maliyet, uzun dönem genişleme yolu boyunca ortaya çıkan toplam maliyete eşittir.
Ekonomik olarak etkin olan girdi bileşeni nedir?
Aynı üretim miktarını sağlayan teknolojik olarak etkin olan girdi bileşenleri arasından en düşük üretim maliyetine sahip olan girdi bileşenine ekonomik olarak etkin olan girdi bileşeni denir. Firma ekonomik olarak etkin olan girdi bileşenini, eş ürün eğrisinin içerdiği üretim bilgisi ile emek ve sermaye girdisine ilişkin maliyet bilgisini birleştirerek belirlemeye çalışır.
Bayağı girdi nedir?
Üretim miktarı arttıkça maliyeti minimize eden miktarı azalan girdiye bayağı girdi denir. Girdilerden birinin normal girdi, diğerinin ise bayağı girdi olduğu durumda uzun dönem genişleme yolu negatif eğimlidir.
Örtük maliyet nedir?
Bir mal veya hizmetin üretimi için direkt olarak parasal bir harcamayı gerektirmeyen fakat bir alternatiften vazgeçilmiş olunması nedeniyle ortaya çıkan maliyetlere örtük maliyet denir.
Ölçeğe göre azalan getiri durumunda neden uzun dönem ortalama maliyet artan bir eğridir?
Ölçeğe göre azalan getiri durumunda uzun dönem toplam maliyet eğrisi, üretim miktarıyla birlikte artarak artan bir eğri görünümündedir. Uzun dönem ortalama maliyetin uzun dönem toplam maliyetin üretim miktarına oranı tarafından verildiği bilgisi dahilinde, toplam maliyetteki artış artarak artan bir oranda olduğundan, üretimin her bir birim artışı karşısında uzun dönem ortalama maliyet de artarak artmaktadır.
Aşırı kâr ve normal kâr ne demektir?
Muhasebe kârı toplam örtük maliyetlerden büyük ise ekonomik kâr pozitiftir ve bu durumda firma üretimde kullandığı kaynaklar ile söz konusu kaynakların en iyi alternatif üretim alanında kullanılması halinde elde edeceği gelirden daha fazla bir gelir elde ediyor demektir. Ekonomik kârın pozitif olduğu durumda firma aşırı kâr elde etmektedir. Muhasebe kârı toplam örtük maliyetlere eşit ise ekonomik kâr sıfırdır ve bu durumda firma üretimde kullandığı kaynaklar ile söz konusu kaynakların en iyi alternatif üretim alanında kullanılması halinde elde edeceği gelire eşit bir gelir elde ediyor demektir. Ekonomik kârın sıfır olduğu durumda firma normal kâr elde etmektedir.
Emeğin marjinal fiziki ürünü ile marjinal maliyet arasında ve emeğin ortalama fiziki ürünü ile ortalama değişken maliyet arasında nasıl bir ilişki vardır?
Emeğin marjinal fiziki ürününün artmakta olduğu üretim bölgesinde SRMC azalmakta, emeğin marjinal fiziki ürününün azalmakta olduğu üretim bölgesinde SRMC artmaktadır. Yani ters yönlü bir ilişki mevcuttur
Üretim miktarı ile ortalama değişken maliyetler arasında nasıl bir ilişki vardır?
Ortalama değişken maliyetin minimum olduğu noktaya kadar üretim miktarı ile ortalama değişken maliyetler arasında ters yönlü bir ilişki (yani üretim miktarı arttıkça ortalama değişken maliyetler azalmakta) vardır. Minimum noktasından sonra üretim miktarı ile ortalama değişken maliyetler arasında aynı yönlü bir ilişki (yani üretim miktarı arttıkça ortalama değişken maliyetler artmakta) vardır.
Maksimum tesis kapasitesi nedir?
Kısa dönem ortalama maliyet eğrisinin minimum olduğu çıktı düzeyine maksimum tesis kapasitesi denir.
Kısa ve uzun dönem ortalama maliyet eğrileri arasındaki ilişki nedir?
Firmanın üretimini emek ve sermaye girdilerini kullanarak gerçekleştirdiği durumda sermaye girdisi bünyesinde tesis (fabrika) büyüklüğü, makine-teçhizat gibi unsurları barındırmaktadır. Kısa dönemde sermaye girdisi sabit olduğundan söz konusu bu unsurlar da sabit kalmakta fakat uzun dönemde tüm girdiler değişken olduğundan bu unsurlar da değişebilmektedir. Dolayısıyla kısa dönemde firma belli bir ölçekteki bir tesise sahip iken uzun dönemde tesisini (dolayısıyla ölçeğini) değiştirebilme imkânına sahiptir. Firmanın kısa dönem ortalama maliyetini temsil eden SRATC eğrisi belli bir tesise ilişkin olarak çizilmiş bir eğridir. Dolayısıyla çizilen her bir farklı SRATC eğrisi farklı bir tesise ait olarak çizilmiş demektir. Firmanın uzun dönemde tesis değiştirme imkânına sahip olması demek; uzun dönemde seçeceği her bir farklı tesise karşılık gelen farklı bir SRATC eğrisi ile karşı karşıya kalması demektir. Bundan dolayı firma uzun dönemde hangi tesiste üretim yapacağına karar verirken aynı zamanda hangi SRATC eğrisi üzerinde üretim yapacağına karar vermiş olmaktadır. Kârı maksimize etmenin aynı zamanda maliyeti minimize etmeden geçtiği bilgisi dâhilinde, uzun dönemde firma mevcut SRATC eğrileri arasından, minimum maliyetle üretim yapmaya imkân tanıyan SRATC eğrisine tekabül eden tesisi tercihi edecektir.
Uzun dönem genişleme yolu ne demektir?
Firmanın eş maliyet doğruları ile eş ürün eğrileri arasında kalan teğet noktalarını birleştiren doğruya uzun dönem genişleme yolu (LREP) denir. Diğer bir ifadeyle uzun dönem genişleme yolu, her bir çıktı düzeyi için maliyet minimizasyonunu sağlayan emek ve sermaye girdi bileşenlerinin geometrik yeridir.
Muhasebe kârı ile ekonomik kâr kavramlarını açıklayınız.
Muhasebe kârı toplam hasılat ile toplam açık maliyetler arasındaki fark tarafından verilir ve şöyle ifade edilir: Muhasebe Kârı = Toplam Hasılat - Toplam Açık Maliyetler Ekonomik (iktisadi) kâr ise toplam hasılat ile ekonomik maliyet arasındaki farka eşittir ve şöyle gösterilmektedir: Ekonomik Kâr = Toplam Hasılat - Ekonomik Maliyet veya Ekonomik Kâr = Toplam Hasılat - (Toplam Açık Maliyetler + Toplam Örtük Maliyetler)
Muhasebe maliyeti ile ekonomik (iktisadi) maliyet nedir? Bu maliyetler nasıl gösterilir?
: Firmanın açık maliyetleri toplamına muhasebe maliyeti denir. Muhasebe maliyeti şöyle gösterilebilir: Muhasebe Maliyeti = Toplam Açık Maliyetler Firmanın açık ve örtük maliyetleri toplamına ekonomik (iktisadi) maliyet denir. Ekonomik maliyet şöyle ifade edilebilir:Ekonomik Maliyet = Toplam Açık Maliyetler + Toplam Örtük Maliyetler
Normal girdi nedir?
Üretim miktarı arttıkça maliyeti minimize eden miktarı artan girdiye normal girdi denir. Her iki girdinin de normal girdi olduğu durumda uzun dönem genişleme yolu pozitif eğimlidir.
Negatif ölçek ekonomileri nedir?
Üretimi iki kat artırmanın maliyeti iki kattan daha fazla arttırdığı duruma negatif ölçek ekonomileri denir. Dolayısıyla negatif ölçek ekonomileri üretim arttıkça ortalama maliyetin arttığı durumu betimler.
Maliyet kuramını kısaca açıklayınız.
Üretim teknolojisinin girdi fiyatları ile birlikte bir firmanın üretim maliyetini nasıl belirleyeceği maliyet kuramının konusudur. Üretim teknolojisi veri iken bir firma, farklı çıktı düzeylerini gerçekleştirmek için sadece hangi girdi bileşenlerini kullanması gerektiği konusunda karar vermez, aynı zamanda söz konusu girdileri elde etmenin maliyetinin ne olduğu hususunu da göz önünde bulundurmak zorundadır. Bu yüzden firma açısından belli bir çıktı düzeyini en düşük maliyet ile gerçekleştirmeye imkân tanıyan girdi bileşeninin nasıl belirleneceği konusuna açıklık getirmek gerekir. Kârı maksimize etmenin bir yolu, maliyeti minimize etmekten geçmektedir.
Fırsat maliyeti nedir?
Mevcut üretim alternatiflerinden birini tercih ettiğimizde vazgeçmiş olduğumuz diğer üretim alternatifleri arasındaki en iyi üretim alternatifinin piyasa değerine fırsat (alternatif) maliyeti denir. Diğer bir ifadeyle fırsat maliyeti, bir kaynağın en iyi alternatif kullanımının piyasa değeridir.
Açık maliyet nedir?
Bir mal veya hizmetin üretimi için direkt olarak parasal bir harcamayı gerektiren ödemelerin tamamına açık maliyet denir. Açık maliyetler muhasebeleştirilip kayıt altına alınan maliyetlerdir.
Örtük maliyet nedir?
Bir mal veya hizmetin üretimi için direkt olarak parasal bir harcamayı gerektirmeyen fakat bir alternatiften vazgeçilmiş olunması nedeniyle ortaya çıkan maliyetlere örtük maliyet denir. Örtük maliyetler muhasebeleştirilip kayıt altına alınmayan maliyetlerdir.
Ekonomik maliyet nedir?
Firmanın açık ve örtük maliyetleri toplamına ekonomik (iktisadi) maliyet denir. İktisatçılar bir firmanın maliyetinden bahsederken daima ekonomik maliyeti kastederler.
Toplam sabit maliyet nedir?
Üretim düzeyi ile birlikte değişmeyip sabit kalan üretim harcamaları toplamına toplam sabit maliyet denir. Sabit maliyet, firmanın kısa dönem üretim sürecinde değiştiremeyip sabit kalan girdilerine ilişkin maliyetlerdir ve bu maliyetler üretim miktarı sıfır olsa dahi firmanın katlanmak zorunda olduğu maliyetlerdir. Firma açısından; toprak, fabrika, makine ve diğer sermaye malları kısa dönemde değiştirilemeyen sabit girdilerdir ve firma hiç üretim yapmıyor olsa dahi bu girdilere ilişkin maliyetlere katlanmak zorundadır.
Toplam değişken maliyet nedir?
Üretim düzeyi ile birlikte değişen üretim harcamaları toplamına toplam değişken maliyet denir. Değişken maliyet, firmanın üretim sürecinde kullandığı değişken girdilerine ilişkin maliyetlerdir. Değişken maliyetler üretimin sıfır olduğu durumda sıfıra eşittir ve üretimin birinci biriminden itibaren ortaya çıkıp üretim ile birlikte artmaktadır.
Kısa dönemde firmanın üretim için katlandığı maliyetler nelerdir?
Kısa dönemde firmanın üretim için katlandığı toplam maliyet (SRTC), toplam sabit maliyetler (TFC) ile toplam değişken maliyetlerin (SRVC) toplamı tarafından belirlenir ve aşağıdaki eşitlik ile ifade edilir:
SRTC = TFC + SRVC
Ekonomik olarak etkin olan girdi bileşeni nedir?
Aynı üretim miktarını sağlayan teknolojik olarak etkin olan girdi bileşenleri arasından en düşük üretim maliyetine sahip olan girdi bileşenine ekonomik olarak etkin olan girdi bileşeni denir. Firma ekonomik olarak etkin olan girdi bileşenini, eş ürün eğrisinin içerdiği üretim bilgisi ile emek ve sermaye girdisine ilişkin maliyet bilgisini birleştirerek belirlemeye çalışır.
Eş maliyet doğrusu neyi göstermektedir?
Aynı miktarda toplam harcamayı gerektiren emek ve sermaye girdisi bileşenlerini gösteren doğruya eş maliyet doğrusu denir. Eş maliyet doğrusu üzerindeki her bir noktada yer alan girdi bileşenleri için yapılan toplam harcama aynıdır.
Uzun dönem genişleme yolu neyi göstermektedir?
Firmanın eş maliyet doğruları ile eş ürün eğrileri arasında kalan teğet noktalarını birleştiren doğruya uzun dönem genişleme yolu (LREP) denir. Diğer bir ifadeyle uzun dönem genişleme yolu, her bir çıktı düzeyi için maliyet minimizasyonunu sağlayan emek ve sermaye girdi bileşenlerinin geometrik yeridir.
Normal girdi nedir?
Üretim miktarı arttıkça maliyeti minimize eden miktarı artan girdiye normal girdi denir. Her iki girdinin de normal girdi olduğu durumda uzun dönem genişleme yolu pozitif eğimlidir.
Bayağı girdi nedir?
Üretim miktarı arttıkça maliyeti minimize eden miktarı azalan girdiye bayağı girdi denir. Girdilerden birinin normal girdi, diğerinin ise bayağı girdi olduğu durumda uzun dönem genişleme yolu negatif eğimlidir
Hangi duruma pozitif ölçek ekonomileri ortaya çıkar?
Üretimi iki kat artırmanın maliyeti iki kattan daha az artırdığı duruma pozitif ölçek ekonomileri denir. Dolayısıyla pozitif ölçek ekonomileri üretim arttıkça ortalama maliyetin azaldığı durumu betimler.
Hangi durumda optimum tesis büyüklüğüne ulaşılmış olur?
Uzun dönem ortalama maliyeti minimum kılan kısa dönem ortalama maliyet eğrisinin ait olduğu tesisin büyüklüğüne optimum tesis büyüklüğü denir.
Hangi durumlarda tesiste aşırı kapasite ve kapasite üstü ortaya çıkar?
Maksimum tesis kapasitesinden küçük üretim düzeyleri aşırı kapasite ve maksimum tesis kapasitesinden büyük üretim düzeyleri kapasite üstü ortaya çıkar.