Mikro İktisat Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Piyasa başarısızlığı hangi durumda oluşur?

Bireyin kendi iyiliği için yaptığı bir eylemin topluma zarar vermesi durumunda piyasa başarısızlığı oluşur.

Sermaye ne demektir?

İktisatta sermaye kelimesi paradan ziyade fiziki üretim araçlarını vurgulamaktadır. Sermaye, makine ve ekipman gibi üretimde kullanılan ürünleri bir bütün olarak ifade etmektedir.

Bir sistemdeki denge ne anlam ifade etmektedir?

Dışsal faktörler değişmediği sürece, yani hiçbir dış faktör dengeyi bozmadığı sürece, belirsiz bir süre boyunca devam eden durum ya da oluşumdur

Ekonomistler neden modeller oluştururlar?

Bireylerin ve firmaların, kaynakların dağılımını nasıl yaptıklarını ve piyasadaki fiyatların nasıl belirlendiğini açıklamak, etkileşimleri ve sonuçlarını mantıklı ve bilimsel detaycılık ile anlamak için ekonomide modeller oluştururlar.

Kısıtlı optimizasyon problemlerinde çözüm neye bağlıdır?

Karar değişkenlerinin amaç fonksiyonunun değeri üzerindeki marjinal etkisine bağlıdır.

Normatif analiz hakkında ne söylenebilir?

Normatif analiz ne olmalı ya da nasıl olmalı gibi kelimeleri içeren değer yargıları ile ilgili ifadelerdir. Örneğin “gelir dağılımında daha adaletli olunmalıdır” veya “insanca bir yaşam için asgari ücret yükseltilmelidir” gibi önermeler normatif ifadelerdir. Pozitif önermenin tersine bu ifadeyi sınamamız mümkün değildir. Bu durumda fikir beyan edildiği ve ispatlanabilecek bir şey ortaya konulamadığı için test edilemez. Daha çok bu ifadeleri kullananların değer yargılarına bakmak gerekir.

Mikroekonominin inceleme alanları nelerdir?

Mikroekonomi bireylerin rasyonel ve çıkarcı davranışlarının sosyal sonuçlarını inceleyerek toplumun refahının nasıl etkilendiğini belirler. Ayrıca toplumun refahını negatif yönde etkileyen rasyonel ve çıkarcı davranışlara nasıl ve ne düzeyde müdahalenin gerekli olduğunu inceler

Tipik bir kısıtlı optimizasyon probleminin bileşenleri nelerdir?

• Amaç fonksiyonu • Kısıtlar kümesi

Bir ekonomistin irdelemek isteyeceği pozitif iktisat alanına giren konular nelerdir?

LCD televizyonlarının fiyatları bu ürünü alanların sayısı arttığı için ucuzluyor mu? Ya da LCD televizyonların fiyatları ucuzladığı için mi bu ürünü alanların sayısı artmaktadır? Yoksa hem LCD televizyon fiyatlarını düşüren ve bu ürüne talebi artıran başka bir faktör mü var?

Rant, ücret, faiz ve kâr terimleri ne anlam ifade etmektedir?

İnsanların topraklarını kullanarak elde ettikleri gelire rant, emeklerini arz ederek elde ettikleri gelire ücret, sermayelerini kullanarak elde ettikleri gelire faiz ve girişimcilerin gelirine de kâr denilmektedir.

İçsel ve dışsal değişkenler arasındaki fark nedir?

Dışsal değişken, bir modelde değeri veri olarak alınan değişkendir. Yani bu değişkenin değeri incelenen modelin dışında bir dışsal süreç tarafından belirlenir. Oysa içsel değişkenin değeri çalışılan model içerisinde belirlenir.

Tek bir faktörün tek başına üretim üzerine etkisini ölçmek için iktisatçılar nelerden yararlanırlar?

• Doğal tecrübeden • İstatistiksel araştırmalardan • Ekonomik tecrübelerden yararlanırlar.

Karşılaştırmalı durağan analiz ne için kullanılır?

Dışsal değişkenlerden birindeki değişmenin bir ekonomik modeldeki içsel değişkenin seviyesini nasıl etkileyeceğini incelemek için kullanılır. Karşılaştırmalı durağan analiz kısıtlı optimizasyon problemlerine veya denge analizine uygulanabilir.

İktisatçılar kaynakları hangi başlıklar altında toplamaktadırlar?

• Doğa • Emek • Sermaye • Girişimci

Adam Smith hakkında ne söylenebilir?

Adam Smith’in (1723-1790) Ulusların Zenginliği adlı yapıtını 1776 yılında yayımlaması modern ekonomi biliminin başlangıcı kabul edilmektedir. Adam Smith piyasa güçlerini sistematik olarak incelemiştir. Bu incelemede değer konusunda bazı sorunlarla karşılaşmıştır. Smith, kullanım değeri ve değişim değerlerini ayırmış ve bu ayrım ile de ünlü su-elmas paradoksunu ortaya çıkarmıştır.

Alfred Marshall hakkında ne söylenebilir?

Talebin fiyat üzerindeki etkisini, İngiliz ekonomist Alfred Marshall (1842-1924) Ekonominin İlkeleri adlı yapıtıyla 1890 yılında ortaya koymuştur. Marshall talep ve arz modelini oluşturmuş ve bu iki piyasa kuvvetinin eş anlı hareketinin fiyatı belirlediğini göstermiştir. Fakat hangi kuvvetin fiyatı belirlediğini bilemeyiz çünkü fiyat, arz ve talebin eş anlı hareketleri ile belirlenir. Marshall’ın da belirttiği gibi makasın hangi kenarının kestiğini bilemeyiz.

Girişimcilerin özellikleri nelerdir?

Kâr sağlamak veya zarara katlanmak gibi sonuçları olan ekonomik aktiviteleri hayata geçirirler. Ayrıca diğer üretim faktörlerini arzuladığı üretimi sağlayabilecek bir formatta bir araya getiren kişidir.

“Ceteris paribus” varsayımı nedir?

Latince bir terim olan ceteris paribus “diğer şeyler eşit “ anlamına gelmektedir. Herhangi bir faktörün ilgilendiğimiz değişken üzerine etkisini ölçebilmek için diğer tüm faktörlerin değişmediğini varsaymak zorundayız. Aksi takdirde birden çok faktördeki değişme, ilgilendiğimiz değişkeni eş anlı olarak etkileyeceğinden, diğer değişkenlerin her birinin etkilerinin ne kadar olduğunu ayıklamamız mümkün değildir. Bu nedenle her seferinde sadece bir faktörde değişime izin vererek sadece onun ilgilendiğimiz değişkendeki etkilerini salt olarak görebilir, ölçebilir ve bir yoruma ulaşabiliriz

Mikroekonomi neleri kendisine konu edinmiştir?

Bireylerin ve firmaların seçimlerini, bu seçimlerin birbirleri ile etkileşimini ve devletin bu seçimlere etkisini araştırmayı kendisine konu edinmiştir. Dolayısıyla mikroekonomi tüketici, işçi, yönetici ve bir firma gibi bireysel ekonomik karar vericilerin iktisadi davranışlarını inceler. Aynı zamanda hane halkları, endüstriler, piyasalar, işçi birlikleri ve ticaret birlikleri gibi ajanların davranışlarını inceler.

Pozitif analiz hakkında ne söylenebilir?

Pozitif analiz bir ekonomik sistemin nasıl çalıştığını açıklamaya ve zaman içinde nasıl değiştiğini tahmin etmeye çalışır. Pozitif analizde, nedir veya ne oluyor gibi açıklayıcı sorular yanında, öngörü yapmaya yönelik sorular da sorulur (eğer bazı dışsal değişkenler değişirse ne olacak gibi.). Pozitif analiz bir bireyin faydasını veya firmaların kârlarını maksimize etmek için nasıl davrandıkları gibi konularla ilgilenmektedir. Bir şeyin ne olduğu ya da ne olacağı konusu ile ilgili ortaya konan pozitif önermeler sınanabilirdir.

Bir ekonomide mallar hangi amaçla üretilir?

Birincisi üretimin nihai amacı olan, bir ihtiyacı gidermek amacıyla yapılan üretimdir ki bu mallar tüketim malı olarak adlandırılır. Diğeri ise başka malları üretmek için kullanılan mallardır ve sermaye malı olarak adlandırılır

Kısıtlı optimizasyon problemindeki kısıtlar ne temsil eder?

Karar vericiye empoze edilen sınırları veya kısıtlamaları temsil eder.

Fiyat mekanizması nedir?

Hangi mal ya da hizmetin nasıl ve kimin için üretileceğine karar verilmesini sağlayan bir mekanizmadır. Fiyatlar bireylerin ve firmaların kararlarını etkiler ve tüketicilerin, firmaların ve tüm toplumun temsilcisi olarak devletin ve kamu otoritelerinin kararlarının birbiriyle etkileşimi sonucu belirlenir.

Toprak dendiğinde akla ne gelir?

Toprak dediğimizde aklımıza doğanın tamamı gelmelidir. Toprağın kendisi, toprağın üzerinde yetişen her şey ve madenler gibi doğadan çıkartılan her şeyi içermektedir

Karşılaştırmalı durağan analiz nasıl yapılır?

Karşılaştırmalı durağan analiz, bir ekonomik modeldeki iki farklı fotoğrafı karşılaştırmamıza olanak tanıyarak “önce ve sonra” analizi yapmamızı sağlar. İlk fotoğraf dışsal değişkenlerin birtakım veri ilk değerlerinde içsel değişkenlerin hangi değerleri aldığını gösterir. İkinci fotoğraf ise incelediğimiz içsel değişkenlerin dışsal bir şok karşısında, yani bazı dışsal değişkenlerin değerindeki bir değişme karşısında, nasıl değiştiklerini anlatır

Karşılaştırmalı durağan analize örnek veriniz?

Günlük gazetelerin ekonomi sayfalarında karşılaştırmalı durağan analiz örnekleri bulanabilir. Tipik makaleler, tarımsal ürünlerin (mısır, soya fasulyesi, buğday, kahve ve pamuk gibi), canlı hayvanların ve metallerin (bakır, altın ve gümüş gibi) fiyatlarını etkileyen dışsal olayları ele alır. “Et Fiyatları İthal Hayvanların Gelişi ile Düştü”, “ Biber Fiyatları Seraları Don Vurmasıyla Yükselişe Geçti” veya “Altın Fiyatları Hindistan’da Düğün Mevsimiyle Birlikte Yükselişte” gibi gazete manşetlerini görmek anormal bir durum değildir

Kısıtlı optimizasyon hangi durumda kullanılır?

bir karar verici, seçeneklerdeki mümkün olan tüm sınırlamaları ve kısıtlamaları göz önünde bulundurarak en uygun seçimi yapma arayışı içinde olduğunda kullanılır.

Üniversitede okumanın fırsat maliyeti var mıdır?

Okula ödediğiniz öğrenim harcı, yurda veya kiralık daireye ödenen paralar birer maliyettir. Bunlar için para ödemiyor olsanız bile yine de büyük bir maliyete katlanıyorsunuz. Çünkü burada okumak yerine bir işe girip o işte dört yılda kendinizi ispatlayıp bir kariyer edinmek ve bu süre içinde gelir elde etme olasılığınız var. Sonuçta üniversiteye gelerek harç, kira, ders kitapları gibi maliyetler ve bir işe girmiş olma durumunda kazanabileceğiniz gelir ve tecrübeden vazgeçmek fırsat maliyetini oluşturmaktadır.

Tüketim malı ve sermaye malı ne demektir?

Bir ekonomide malların iki amaçla üretildiklerini söyleyebiliriz. Bunlardan birincisi üretimin nihai amacı olan, bir ihtiyacı gidermek amacıyla yapılan üretimdir ki bu mallar tüketim malı olarak adlandırılır. Diğeri ise başka malları üretmek için kullanılan mallardır ve sermaye malı olarak adlandırılır.

Rasyonel ve çıkar doğrultusundaki davranışın sosyal sonucuna ne örnek verilebilir?

Küresel ısınmanın kontrol altına alınmaması, açlığın hâlâ doğal afet olarak dünyamızda varlığını sürdürmesi, piyasa dışı kurumların müdahalesi olmadan bazı ürünlerin üretilmemesi, çevre kirliliği gibi.

Kıtlık ne demektir?

Kıtlık, var olan bir kaynağın ne kadarının istenildiği ile ilgilidir. Eğer bir kaynağın mevcut miktarından daha fazlasını istiyorsak o kaynak kıttır. Günlük hayatımızda doğada nadir olarak görülen anlamında kullanılan kıtlık kavramı, ekonomide daha geniş bir anlama sahiptir. Bir birey veya firma bir mal veya kaynak için ödeme yapmaya hazırsa ekonomistlerin tanımında o mal ya da kaynak kıttır

Makroekonomi neleri kendisine konu edinmiştir?

Ulusal ekonomide devletin, firmaların ve bireylerin tercihlerinin toplam etkisiyle ilgilenmeyi kendisine konu edinmiştir. Burada gelirin ve istihdamın toplam düzeyleri, faiz oranı, enflasyon oranı, büyüme ve ulusal bir ekonomide konjonktürün doğası gibi konular incelenir.

Emek ne demektir?

Üretim sürecinin bir diğer faktörü olan emek, insanın hem fiziki hem de zihinsel çabasını ifade etmektedir. Emek toplumdaki bireylerin kabiliyetleri, eğitimleri ve öğretimleri dahil olmak üzere fiziki ve entelektüel hizmetlerinin tamamını içermektedir.

Birçok iktisatçı için modellerin amacı nedir?

Davranışları ve bu davranışların sosyal sonuçlarını öngörmektir. Burada çoğu ekonomist için model, başarılı öngörü yapabiliyorsa iyidir. Bireylerin amaç edindiği çıkarlar modelde önemlidir. Çünkü koşullar değiştiğinde davranışın nasıl değişeceğini öngörmemize yardım ederler.

Su elmas paradoksuna kim çözüm getirmiştir?

Marshall’ın modeli su-elmas paradoksuna açık ve kesin bir çözüm ortaya koymuştur. Fiyatlar hem talep hem de arz hareketleri ile belirlenir. Su düşük fiyatlıdır çünkü oldukça fazla üretilmektedir, yani arzı yüksektir. Elmas yüksek fiyatlıdır çünkü arzı düşüktür. Bu basit arz ve talep modeli onlarca yıl iktisatçıları çok meşgul etmiş bir sorunu, ‘’su-elmas paradoksunu’’ çözmüştür. Arz-talep modeli mikroekonomide birçok analizin temel taşını oluşturacaktır.

Fiziki ve fiziki olmayan mallara hangi örnekler verilebilir?

Fiziki mallara yolcu uçakları, kitap ve döner gibi dokunabileceğimiz ürünleri örnek verebiliriz. Üniversitede aldığınız eğitim veya hastanelerden aldığımız bakım ve tedaviler fiziki olmayan mallardır.

Modeller ne için kullanılır?

Modeller; iki veya daha fazla ekonomik değişken arasındaki ilişkiyi ortaya koymak ve değişkenlerin birisinde herhangi bir değişiklik olması durumunda diğerine ne tür etkilerin olabileceğini tahmin etmek için kullanırlar.

Bireyler neleri göz önünde bulundurarak tercihler yaparlar?

Bireyler genellikle alternatifler arasından fayda ve maliyet analizi yaparak kendilerini daha iyi duruma getireceğine inandıkları seçeneği tercih ederler. Burada ifade edilen şey karmaşık bilgisayar hesaplarından ziyade, insanların hislerini ve tavırlarını alternatif seçenekleri karşılaştırma sürecinde nasıl kullandıklarıdır.

Piyasa ne demektir?

Tüketiciler ile üreticilerin (firmaların) etkileşimini sağlayarak alıcıların satıcılarla ticaret yapmasına olanak sağlayan mekanizmaya piyasa adı verilmektedir. Piyasa denildiğinde fiziki bir ortamdan ya da sanal bir ortamdan bahsediyoruz. Şehir merkezinde giyim ve gıda ürünleri için gittiğimiz bir alışveriş merkezi piyasayı oluşturduğu gibi internet üzerinden yapılan alışverişlerin oluşturduğu ortam da bir piyasadır.

Kıt kaynakların kullanımı insanları neden seçimler yapmaya zorlar?

Kıt olan üretim faktörleri sınırlı miktarda bir üretim yapma olanağı vermektedir. Seçimlerimizi alternatifler arasından rasyonel biçimde fayda-maliyet karşılaştırmasından sonra yaparız.

Rasyonel davranış ve rasyonellik ifadeleri ne anlama gelmektedir?

Rasyonel davranış, ekonomistlerin insanların seçimlerini nasıl yaptıklarını açıklamak için kullandıkları bir terimdir. Rasyonellik, insanların ulaşabildikleri mevcut bilgiler ışığında kendilerine en büyük tatmini sağlayacak tercihi yapacağını ifade etmektedir. Bir başka deyişle rasyonellik, bireylerin içinde bulundukları koşullar çerçevesinde ulaşabilecekleri en iyi seçimi (tercihi) yapma gayretleri anlamına gelmektedir.

Kötü mal neye denir ve kötü mala hangi örnekler verilebilir?

Kurtulmak için ödeme yapmaya hazır olduğumuz her şeye ise kötü mal denir. Bu tür olumsuzluklara hava kirliliği, çöpler, nükleer ve tıbbi atıklar örnek olarak verilebilir.

Fırsat maliyeti ne anlam ifade eder ve fırsat maliyetine örnek veriniz?

Bir şeyi seçtiğimizde vazgeçtiğimiz alternatiflerin değerini ifade etmektedir. Hükümetin mevcut imkânlarla okul yerine yol yapması veya savunma harcamalarına daha fazla para ayırarak yurttaşlarına götürebileceği sağlık hizmetlerinden vazgeçmesi birer fırsat maliyetidir. Benzer şekilde elimizdeki parayla tiyatro yerine sinemaya gitmek veya paramızı bankada tutarak faiz elde etmek yerine cebimizde tutmamız fırsat maliyetine örnek oluşturmaktadır.

Amaç fonksiyonu nedir?

Amaç fonksiyonu, karar vericinin optimize etmek, yani minimize veya maksimize etmek istediği ilişkidir. Örneğin bir tüketici fayda düzeyini maksimize etmek için mal satın almak isteyebilir. Bu durumda amaç fonksiyonu tüketicinin belirli bir mal sepetini satın aldığında ne kadar tatmin olacağını anlatan ilişki olacaktır

Tüketim malı ve sermaye malı için örnek veriniz?

Eğer bir mal nihai tüketici tarafından alınıyor ve kullanılıyorsa tüketim malıdır. Eğer bir firma başka mallar üretmek amacıyla aldığı malı kullanıyorsa bu sermaye malıdır. Eğer bilgisayarımızı oyun oynamak için kullanıyorsak tüketim, bir proje geliştirme sürecinde rapor hazırlamak için kullanıyorsak sermaye malıdır.

Kullanım değeri ve değişim değeri ne demektir?

Kullanım değeri, bir malın kullanımından elde edilen faydaya ilişkindir. Değişim değeri ise malın piyasada alım satıma konu olduğu fiyattır.

Marshall modeli hakkında ne söylenebilir?

Marshall modeli oldukça kullanışlı ve değişimleri iyi gösteren bir model olmasına karşın bir kısmi denge modelidir ve bir seferde bir piyasayı inceler. Bazı sorular için bu perspektif daralması analitik basitlik ve görüş keskinliği sağlar. Ancak bu yaklaşım, piyasalar arasındaki önemli ilişkilerin keşfine engel olabilir.

David Ricardo hakkında ne söylenebilir?

18. yy. ve hatta 19. yüzyılın başlarında ekonomistleri çok uğraştıran Adam Smith’in ortaya çıkardığı paradoks; çok gerekli bazı malların fiyatlarının düşük olmasından ve bazı zorunlu olmayan malların yüksek fiyatlı oluşundan ortaya çıkmıştır. Adam Smith’in ardından David Ricardo da (1772-1823) bu paradoksu çözmeye çalışmış fakat kullanım değeri ile fiyatı ayrı gördüğü için sorunu çözememiştir.

Leon Walras hakkında ne söylenebilir?

Leon Walras (1831-1910) ekonomiyi birbirine bağlayan çok sayıda eşitlikle açıklama metodu genel denge analizinde ilişkilerin anlaşılması temelini oluşturur. Walras, tek bir piyasadaki değişimin diğer piyasalara etkisini gösteren genel denge modellerini geliştirmiştir.

Mikroekonomik modellerde kullanılan analitik araçlar nelerdir?

• Kısıtlı Optimizasyon • Denge Analizi • Karşılaştırmalı Durağan Analiz

Francis Edgeworth ve Vilfredo Pareto hakkında ne söylenebilir?

Bu ekonomistler “ekonomik etkinlik” kavramını kesin olarak tanımlamış ve piyasanın hangi koşullar altında ekonomik verimliliğe erişebileceğini göstermişler, refah ekonomisi olarak adlandırılan inceleme alanını geliştirmişlerdir.

Karamsar bilim tabirinin ekonomi üzerine yapışıp kalmasının nedeni nedir?

İnsanların dürtülere nasıl tepki verdiğini anlamaya çalışan ekonomistlerin insanları kişisel çıkarları peşinde koşan varlıklar olarak görmeleri olsa gerektir. Ancak ekonomi aslında oldukça renkli ve neşeli bir dünya görüşüne sahiptir.

Marjinalist devrim nasıl bir görüştür?

Değişim değerini toplam faydanın değil kullanılan son birimin sağladığı faydanın belirlediğini ileri süren görüştür.

Bilimsel araştırmalarda iyi ve kötü modeli birbirinden ayırmanın yöntemi nedir?

Modelin dayandığı temel varsayımların geçerliliğinin araştırılması ve modelin gerçek olayları ne derece öngörebildiğinin araştırılması.

Mikroekonominin araştırma alanı nedir?

Mikroekonomi, bireylerin ve firmaların seçimlerini, bu seçimlerin birbirleri ile etkileşimini ve devletin bu seçimlere etkisini araştırmayı kendisine konu edinmiştir.

Mikroekonomi hangi ekonomik birimlerin davranışlarını inceler?

Mikroekonomi tüketici, işçi, yönetici ve bir firma gibi bireysel ekonomik karar vericilerin iktisadi davranışlarını inceler.

Makroekonominin araştırma alanı nedir?

Makroekonomi, ekonomiyi bir bütün olarak inceler. Yani makroekonomi ulusal ekonomide devletin, firmaların ve bireylerin tercihlerinin toplam etkisiyle ilgilenmeyi kendisine konu edinmiştir.

Ekonomi (iktisat) nedir?

Ekonomi, şimdi ve gelecekte tüketimi yapılacak mal ve hizmetlerin üretilmesi ve paylaşılması sürecinde bir toplumun alternatif yerlerde kullanabileceği kıt kaynakların çeşitli alanlara tahsisine karar verirken seçimlerini nasıl yaptıklarını ve bu seçimlerin sonuçlarını inceleyen bir sosyal bilimdir.

Kaynaklar kaç ana başlık altında toplanır ve bunlar nelerdir?

İktisatçılar kaynakları dört ana başlık altında toplamaktadırlar: toprak (doğa), emek, sermaye ve girişimci.

Ekonomide mallar kaç amaçla üretilir?

Bir ekonomide malların iki amaçla üretildiklerini söyleyebiliriz. Bunlardan birincisi üretimin nihai amacı olan, bir ihtiyacı gidermek amacıyla yapılan üretimdir ki bu mallar tüketim malı olarak adlandırılır. Diğeri ise başka malları üretmek için kullanılan mallardır ve sermaye malı olarak adlandırılır. Bir ürünü kimin kullandığına bakarak da tüketim veya sermaye malı olduğuna karar verebiliriz. Eğer bir mal nihai tüketici tarafından alınıyor ve kullanılıyorsa tüketim malıdır. Eğer bir firma başka mallar üretmek amacıyla aldığı malı kullanıyorsa bu sermaye malıdır.

Kaynaklardan elde edilen gelirler nasıl isimlendirilir?

İnsanların topraklarını kullanarak elde ettikleri gelire rant, emeklerini arz ederek elde ettikleri gelire ücret, sermayelerini kullanarak elde ettikleri gelire faiz ve girişimcilerin gelirine de kâr denilmektedir.

Bir mal ya da kaynağın kıt olması için gereken koşul nedir?

Bir birey veya firma bir mal veya kaynak için ödeme yapmaya hazırsa ekonomistlerin tanımında o mal ya da kaynak kıttır.

Ekonomide kıt olmayan mallara ne ad verilir?

Ekonomide kıt olmayan mallara serbest mal adı verilmektedir.

Fırsat maliyeti ne ifade eder?

Fırsat maliyeti bir şeyi seçtiğimizde vazgeçtiğimiz alternatiflerin değerini ifade etmektedir.

Bir ekonomik modelin tüm parçaları gerçekçi olmalı mıdır?

Bir ekonomik modelin tüm parçaları gerçekçi olmak zorunda değildir. Ekonomi bilimi özünde sosyal olaylar için model geliştirme sürecidir. Model ile anlatılmak istenen, gerçeklerin sadeleştirilerek ifade edilmesidir. Bir modelin gücü, gereksiz detaylardan arındırılmakla artar, dolayısıyla ekonomist temel gerçeklerle uğraşarak sonuca ulaşır.

"Ceteris paribus" ne anlama gelir?

Diğer bilimlerde olduğu gibi iktisatçılar da bazı varsayımlar altında çalışmalarını yürütmektedirler. Bunların en önemlilerinden bir tanesi “ceteris paribus” varsayımıdır. Latince bir terim olan ceteris paribus “diğer şeyler eşit “ anlamına gelmektedir. Herhangi bir faktörün ilgilendiğimiz değişken üzerine etkisini ölçebilmek için diğer tüm faktörlerin değişmediğini varsaymak zorundayız. Aksi taktirde birden çok faktördeki değişme, ilgilendiğimiz değişkeni eş anlı olarak etkileyeceğinden, diğer değişkenlerin her birinin etkilerinin ne kadar olduğunu ayıklamamız mümkün değildir. Bu nedenle her seferinde sadece bir faktörde değişime izin vererek sadece onun ilgilendiğimiz değişkendeki etkilerini salt olarak görebilir, ölçebilir ve bir yoruma ulaşabiliriz.

Mikroekonomik modellerde kullanılan analitik araçlar nelerdir?

Tüm mikroekonomik modeller üç analitik araca dayanmaktadır:

• Kısıtlı optimizasyon
• Denge analizi
• Karşılaştırmalı durağan analiz

Tipik bir kısıtlı optimizasyon problemi kaç bileşenden oluşur?

Tipik bir kısıtlı optimizasyon probleminin iki bileşenden oluştuğunu düşünebiliriz: bir amaç fonksiyonu ve kısıtlar kümesi.Amaç fonksiyonu, karar vericinin optimize etmek, yani minimize veya maksimize etmek istediği ilişkidir. Örneğin bir tüketici fayda düzeyini maksimize etmek için mal satın almak isteyebilir. Bu durumda amaç fonksiyonu tüketicinin belirli bir mal sepetini satın aldığında ne kadar tatmin olacağını anlatan ilişki olacaktır. Benzer şekilde, bir üretici ürününe ait üretim maliyetlerini minimize etmek için üretim aktivitelerini planlamak isteyebilir. Burada amaç fonksiyonu, üretimin toplam maliyetlerinin firmanın elindeki farklı üretim planlarına ne kadar bağlı olduğunu gösterecektir. Karar vericiler yapabilecekleri seçimlerde bir çok kısıtlarla bağlı olduğunun farkındadırlar. Bu kısıtlar, kaynakların kıtlığını veya teknik bazı nedenlerden dolayı yalnızca belli seçimlerin yapılabileceği gerçeğini yansıtır. Kısıtlı optimizasyon problemindeki kısıtlar, karar vericiye empoze edilen sınırları veya kısıtlamaları temsil eder.

Karşılaştırmalı durağan analiz nedir ve neden kullanılır?

Karşılaştırmalı durağan analiz, dışsal değişkenlerden birindeki değişmenin bir ekonomik modeldeki içsel değişkenin seviyesini nasıl etkileyeceğini incelemek için kullanılır. Karşılaştırmalı durağan analiz kısıtlı optimizasyon problemlerine veya denge analizine uygulanabilir. Karşılaştırmalı durağan analiz, bir ekonomik modeldeki iki farklı fotoğrafı karşılaştırmamıza olanak tanıyarak “önce ve sonra” analizi yapmamızı sağlar. İlk fotoğraf dışsal değişkenlerin birtakım veri ilk değerlerinde içsel değişkenlerin hangi değerleri aldığını gösterir. İkinci fotoğraf ise incelediğimiz içsel değişkenlerin dışsal bir şok karşısında, yani bazı dışsal değişkenlerin değerindeki bir değişme karşısında, nasıl değiştiklerini anlatır.

Pozitif ekonomi ve normatif ekonomi arasındaki fark nedir?

Pozitif iktisat bir şeyin ne olduğu ya da ne olacağı sorusu ile ilgili olup doğru ya da yanlışlığı sınanabilirdir. Normatif iktisat ise ne olmalıdır sorusuyla ilişkili olup değer yargısı içermektedir.

Modern ekonomi biliminin başlangıcı olarak kabul edilen olay nedir?

Adam Smith’in (1723-1790) Ulusların Zenginliği adlı yapıtını 1776 yılında yayımlaması modern ekonomi biliminin başlangıcı kabul edilmektedir.

Emek-değer teorisi neyi ifade eder?

Emek-değer teorisi'ne göre; malların ve hizmetlerin değişim değeri üretimlerinde harcanan emek ile belirlenir.

Marjinalist devrim değişim değeriyle ilgili hangi yeni düşünceleri ileri sürmüştür ve elmas-su paradoksuna nasıl bir açıklama getirmişlerdir?

1870’lerde bir grup ekonomist değişim değerini, toplam faydanın değil de kullanılan son birim malın sağladığı faydanın(marjinal faydanın) belirlediğini öne sürmüştür. Ortaya konan bu yaklaşım yaygın kabul görmüş ve marjinalist devrim olarak adlandırılmıştır. Su elbette hayati önem taşır ve hayat boyu gereklidir. Ancak su oldukça fazla bulunduğundan bir yudum fazlası insanlar için daha düşük değere sahiptir. Yani suyun marjinal -son biriminin- faydası düşüktür. Aynı zamanda su üretiminin marjinal maliyeti de oldukça düşüktür. Elmas ise hayati değer taşımamakla birlikte çok az bulunduğu için marjinal değeri yüksektir. Ayrıca üretimi de güç olduğundan marjinal maliyeti yüksektir. Marjinalist yaklaşımda bir malın hem marjinal faydası hem de maliyeti göz önüne alınmıştır. Fayda, talebi belirleyen bir etmendir; maliyet ise üretimi yani arzı belirleyen bir faktördür.

Talebin fiyat üzerindeki etkisini ilk olarak kim ortaya koymuştur?

Talebin fiyat üzerindeki etkisini, İngiliz ekonomist Alfred Marshall (1842-1924) Ekonominin İlkeleri adlı yapıtıyla 1890 yılında ortaya koymuştur.

Marshall elmas-su paradoksuna nasıl bir açıklık getirmiştir?

Marshall’ın modeli su-elmas paradoksuna açık ve kesin bir çözüm ortaya koymuştur. Fiyatlar hem talep hem de arz hareketleri ile belirlenir. Su düşük fiyatlıdır çünkü oldukça fazla üretilmektedir, yani arzı yüksektir. Elmas yüksek fiyatlıdır çünkü arzı düşüktür. Bu basit arz ve talep modeli onlarca yıl iktisatçıları çok meşgul etmiş bir sorunu, ‘’su-elmas paradoksunu’’ çözmüştür.

Ekonomiyi birbirine bağlayan çok sayıda eşitlikle açıklama metodu olarak genel denge analizini kim ortaya atmıştır?

Marshall modeli oldukça kullanışlı ve değişimleri iyi gösteren bir model olmasına karşın bir kısmi denge modelidir ve bir seferde bir piyasayı inceler. Bazı sorular için bu perspektif daralması analitik basitlik ve görüş keskinliği sağlar. Ancak bu yaklaşım, piyasalar arasındaki önemli ilişkilerin keşfine engel olabilir. Daha geniş çaplı sorulara cevap vermek için çeşitli piyasa ve bireyler arasındaki uygun olanlara ayna tutan, tüm ekonomiyi kapsayan bir modele ihtiyaç duyarız. Fransız ekonomist Leon Walras (1831-1910) böyle bir analizi başlatmış. Ekonomiyi birbirine bağlayan çok sayıda eşitlikle açıklama metodu genel denge analizinde ilişkilerin anlaşılması temelini oluşturur. Walras, tek bir piyasadaki değişimin diğer piyasalara
etkisini gösteren genel denge modellerini geliştirmiştir. Örneğin patatesin fiyatı arttığında Marshallyan kısmi denge analizi bunun nedenini patates piyasalarındaki arz ve talep durumlarını inceleyerek bulmaya çalışır. Genel denge analizi sadece tek bir piyasaya bakmaz diğer piyasalardaki oluşumlara da bakar. Patatesin fiyatındaki bir artış örneğin cips piyasasında da maliyet artışına neden olur, bu da cips arz eğrisini etkiler. Aynı şekilde patatesin artan fiyatı, patates üreticileri için yüksek toprak fiyatı demektir. Bu da üreticilerin aldığı bütün ürünlerin talebini etkiler. Sonuç olarak patates fiyatındaki artış tüm ekonomiye yayılacaktır.

İktisatın karamsar bir bilim olarak anılmasına sebep olan Malthus, teorisinde neyi savunmuştur?

Malthus (1766-1834), teorisinde insan nüfusundaki artışın gıda arzındaki artıştan hızlı olduğu ve gıda yetersizliğine bağlı kitlesel ölümlerin yakın olduğunu öngörmüş bir ekonomisttir. Malthus’un hipotezinin geçersizliği ortaya çıkmasına rağmen, karamsar bilim tabirinin ekonomi üzerine yapışıp kalmasının nedeni, büyük olasılıkla insanların dürtülere nasıl tepki verdiğini anlamaya çalışan ekonomistlerin insanları kişisel çıkarları peşinde koşan varlıklar olarak görmeleri olsa gerektir.