Tüketici Hukuku Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Basit taksitli satış ne demektir?

Satıcının malın bedelini almaya malın tesliminden sonraki bir döneme bırakması suretiyle tüketiciyi kredilendirmesi, malın bedelinin tüketicinin ödeyebileceği şekilde kısımlara ayrılması ve tüketicinin her ay bu kısımları taksitler halinde ödeyerek borcundan kurtulması işlemine basit taksitli satış denilmektedir.

Taksitli satışlarla ilgili yasal düzenlemeler nelerdir?

Taksitli satışlar Türk Borçlar Kanunu’nun 253- 263 maddeleri arasında, TKHK’nun 17-21 maddeleri arasında düzenlenmiştir. Sözleşmenin zorunlu içeriği, tüketici ile satıcı ve sağlayıcının hak ve yükümlülükleri, cayma hakkı, erken ödeme ile diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar 14 Ocak 2015 tarih ve 29236 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Taksitle Satış Sözleşmeleri Hakkında Yönetmelik ile belirlenmiştir.

TKHK göre taksitle satış sözleşmesinin tanımını yapıp, tanımdaki unsurları açıklayaın.

Taksitle satış sözleşmesi, satıcı veya sağlayıcının malın teslimi veya hizmetin ifasını üstlendiği, tüketicinin de bedeli kısım kısım ödediği sözleşmelerdir (TKHK m.17).

Sağlayıcı: Kamu tüzel kişileri de dahil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla tüketiciye hizmet sunan ya da hizmet sunanın adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişidir.
Satıcı: Kamu tüzel kişileri de dahil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla tüketiciye mal sunan ya da mal sunanın adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişidir.
Tüketici: Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişidir.

Finansal Kiralama Sözleşmesini tanımını yapınız.

Finansal Kiralama Sözleşmesi: Tüketiciyle kurulan ve kira süresi sonunda bir
malın mülkiyetini edinme zorunluluğunun bulunduğu sözleşmedir.

Finansal Kiralama Sözleşmesi hangi kanunlarda düzenlenmiştir?

Finansal Kiralama Sözleşmesi, 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanununda düzenlenmiştir.

Taksit neye denmektedir?

Taksit, ödeme planında her bir vade için hesaplanan anapara, faiz, komisyon, vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülükler ile diğer masrafların toplamından oluşan her bir ödeme miktarıdır

Ön ödemeli satış hangi unsurları içermelidir?

Ön ödemeli satışın şu koşulları içermesi gerekir:
• Tüketicinin taşınır bir malın satış bedelini önceden kısım kısım ödemeyi, satıcının da bedelin tamamen ödenmesinden sonra satılanı tüketiciye teslim etmeyi üstlenmesi gerekir.
• Ödeme süresi bir yıldan uzun veya belirsiz olan bir ön ödemeli sözleşme olmalıdır.

Taksitli satım sözleşmesi hukuksal niteliğini açıklayın.

Taksitli satım sözleşmesi hukuksal niteliği itibarıyla yasal olarak düzenlenmiş kendine özgü
bir sözleşme olup, hem mülkiyetin devri borcunu doğuran hem de alıcıya mal kredisi temin etmeyi amaçlayan bir tip sözleşmedir. Taksitli satım sözleşmesi pek çok farklı tipteki, fakat taksitli tüketici işlemi şeklinde yapılmış olan hizmet sağlama sözleşmelerine uygulanacağından bir prototip sözleşmedir.

Taksitle satış sözleşmesi hangi şekle tabiidir?

Taksitle satış sözleşmesinin yazılı şekilde kurulması ve sözleşmenin bir örneğinin kağıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciye verilmesi zorunludur.

Kalıcı Veri Saklayıcısı terimini açıklayın.

Kalıcı Veri Saklayıcısı: Tüketicinin gönderdiği veya kendisine gönderilen bilgiyi, bu bilginin amacına uygun olarak makul bir süre incelemesine elverecek şekilde kaydedilmesini ve değiştirilmeden kopyalanmasını sağlayan ve bu bilgiye aynen ulaşılmasına imkan veren kısa mesaj, elektronik posta, internet, disk, CD,
DVD, hafıza kartı ve benzeri her türlü
araç veya ortamdır.

Ödeme Planı nedir?

Ödeme Planı: Taksitle satış sözleşmesinde tüketicinin yapacak olduğu ödemede esas
alınacak taksit, tutar ve vadeleriyle birlikte anapara, faiz, komisyon, vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülükler ile diğer masrafların ayrı ayrı belirtildiği tabloyu ifade eder.

Komisyon terimini açıklayın.

Komisyon: Ödeme planında, her bir taksit miktarında anapara, faiz ve her türlü kamusal yükümlülükler haricinde ayrı bir kalem olarak bulunan ve satıcı veya sağlayıcının gelir olarak tahsil edeceği miktardır.

Taksitli satış sözleşmelerine konu olan mal terimi neyi ifade eder?

Mal, alışverişe konu olan; taşınır eşya, konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallar ile elektronik ortamda kullanılmak üzere hazırlanan yazılım, ses, görüntü ve benzeri her türlü gayri maddi mallardır.

Taksitli satış sözleşmelerine konu olan hizmet terimi neyi ifade eder?

Hizmet, bir ücret veya menfaat karşılığında yapılan ya da yapılması taahhüt edilen mal sağlama dışındaki her türlü tüketici işleminin konusudur.

Taksitle satış sözleşmelerinde cayma hakkı var mıdır?

Tüketici, yedi gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir (TKHK m.18/1).

Sağlayıcının cayma hakkını kullanmakla ilgili yükümlülükleri nelerdir?

Satıcı veya sağlayıcı cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür (TKHK m.18/2). sağlayıcı cayma bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren yedi gün içinde almış olduğu bedeli ve tüketiciyi borç altına sokan her türlü belgeyi, tüketiciye hiçbir masraf yüklemeksizin iade etmekle yükümlüdür. 

Taksitle satış sözleşmelerinde tüketicinin taksitleri ödemede temerrüde düşmesi durumunda, satıcı veya sağlayıcının kalan borcun tümünün ifasını talep etme hakkını kullanması hangi şartlar tabidir?

Taksitle satış sözleşmelerinde tüketicinin taksitleri ödemede temerrüde düşmesi durumunda, satıcı veya sağlayıcı, kalan borcun tümünün ifasını talep etme hakkını saklı tutmuşsa bu hak ancak satıcı veya sağlayıcının bütün edimlerini ifa etmiş olması şartıyla;
a) Tüketicinin kalan borcun en az onda birini oluşturan ve birbirini izleyen en az iki taksidi veya
b) Kalan borcun en az dörtte birini oluşturan bir taksiti ödemede temerrüde düşmesi halinde kullanılabilir (TKHK m.19/1).

Satıcı veya sağlayıcının bu hakkı kullanabilmesi için tüketiciye en az otuz gün süre vererek yazılı olarak muacceliyet uyarısında bulunması zorunludur.

Temerrüde düşmek ne demek?

Temerrüt borçlunun borcunu ödemekte veya alacaklının alacağını almamakta direnmesidir.
Alacaklı ifa edilmek istenen edimi kabul etmezse, borçlu ise yerine getirmekle borçlandığı edimi zamanında ifa etmezse temerrüde düşmüş olur.

Erken ödeme nedir? Taksitle satış sözleşmelerinde erken ödeme hangi sonuçları doğurur?

Erken Ödeme: Tüketicinin, satın aldığı mal veya hizmet nedeniyle borçlandığı toplam miktarı veya bir ya da birden çok taksidi vadesinden önce ödemesidir. Her iki durumda da
satıcı veya sağlayıcı, faiz veya komisyon aldığı durumlarda ödenen miktara göre gerekli tüm faiz ve komisyon indirimini yapmakla yükümlüdür (TKHK m.20).

Konut finansmanı sözleşmesi deyince ne anlaşılmalıdır?

Konut finansmanı sözleşmesi, konut edinmeleri amacıyla; tüketicilere kredi kullandırılması, konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere kiralanması, sahip oldukları konutların teminatı altında tüketicilere kredi kullandırılması ve bu kredilerin yeniden finansmanı amacıyla kredi kullandırılmasına yönelik sözleşmedir (TKHK m.32/1).

Konut finanasman sözleşmeleri kapsamında karşımıza çıkan akdi faiz oranı, cari faiz oranı ve değişken faiz  ne demektir?

Akdi Faiz Oranı: Sabit faizi içeren konut finansmanı sözleşmelerinde yer alan ve ödeme planı oluşturulmasına esas teşkil eden ve varsa tüketici tarafından ödenen peşin faiz tutarı da dikkate alınarak hesaplanan faiz oranıdır.

Cari Faiz Oranı: Değişken faizi içeren konut finansmanı sözleşmelerinde ilgili işlem tarihindeki faiz oranıdır.

Değişken Faiz: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından belirlenen referans faiz ve endekslere konut finansmanı kuruluşunca uygulanacak marj oranı eklenerek bulunan faiz oranıdır.

Konut finansmanı sözleşmesinde kredinin toplam maliyeti ve ödeme planı neyi ifade eder?

Kredinin Toplam Maliyeti: Tapu devri sırasında alınan harç ve diğer yasal yükümlülükler ile konut finansmanı sözleşmesinde belirlenen cezai şartlar hariç olmak üzere, faiz, vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülükler ile varsa değişik isimler altında alınan her türlü ücretin de dahil olduğu toplam tutardır.

Ödeme Planı: Konut finansmanı sözleşmesinde tüketicinin yapacak olduğu ödemede esas alınacak taksit, tutar ve vadeleriyle birlikte anapara, faiz, vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülükler ve varsa ücretlerin ayrı ayrı belirtildiği tabloyu ifade eder.

Konut finansman sözleşmesi hangi şekle tabiidir?

Konut finansman sözleşmesi yazılı olarak kurulmak zorundadır, yazılı olarak kurulmazsa geçerli olmayacaktır. Konut finansmanı kuruluşu sözleşmeyi yazılı olarak kurmayıp daha sonra tüketicinin aleyhine olabilecek şekilde sözleşmenin geçersizliği iddiasında bulunabilir. Bu nedenle konut finansmanı sözleşmesinin sonradan sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin aleyhine olacak şekilde ileri süremeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Konut finansmanı sözleşmesinde tüketicinin taksitleri ödemede temerrüde düşmesi halinde konut finansmanı kuruluşu hangi şartlarla hangi haklara sahip olacaktır?  

Tüketicinin taksitleri ödemede temerrüde düşmesi durumunda konut finansmanı kuruluşu, kalan borcun tamamının ifasını talep etme hakkını saklı tutmuşsa, bu hak ancak konut finansmanı kuruluşunun bütün edimlerini ifa etmiş olması ve tüketicinin de birbirini izleyen en az iki taksidi ödemede temerrüde düşmesi hâlinde kullanılabilir. Konut finansmanı kuruluşunun bu hakkını kullanabilmesi için tüketiciye en az otuz gün süre vererek muacceliyet uyarısında bulunması gerekir (TKHK m.34/1).

Bağlı konut finansman kredi sözleşmelerinde konutun hiç ya da gereği gibi teslim edilmemesi halinde konut finansmanı kuruluşunun sorumluluğu nedir ve ne zaman başlar?

Bağlı kredilerde, konutun hiç ya da gereği gibi teslim edilmemesi nedeniyle tüketicinin TKHK’nun 11’inci maddesinde belirtilen seçimlik haklarından (satış sözleşmesinden dönme veya bedelden indirim yapılmasını isteme) birini kullanması hâlinde, satıcı ve konut finansmanı kuruluşu müteselsilen sorumludur. Ancak, konut finansmanı kuruluşunun sorumluluğu; konutun teslim edilmemesi durumunda konut satış sözleşmesinde veya bağlı kredi sözleşmesinde belirtilen konut teslim tarihinden, konutun teslim edilmesi durumunda konutun teslim edildiği tarihten itibaren, kullanılan kredi miktarı ile sınırlı olmak üzere bir yıldır (TKHK m.35/2).

Konut finansmanı sözleşmelerinde, yer alması zorunlu olan yıllık maliyet oranı nedir?

Yıllık Maliyet Oranı: Kredinin toplam maliyetinin, kredinin yıllık yüzde değeri olarak
hesaplanması sonucu ortaya çıkan orandır. Yıllık maliyet oranı hesaplanırken, kredi sözleşmesinin kararlaştırılmış olan süre boyunca geçerli olacağı ve konut finansmanı kuruluşu ile tüketicinin kredi sözleşmesinde belirtilen şartlara göre ve belirtilen tarihlerde kendi yükümlülüklerini yerine getirecekleri varsayılır.

Ön ödemeli konut satış sözleşmesinin tanımını yapınız.

Ön ödemeli konut satış sözleşmesi, tüketicinin konut amaçlı bir taşınmazın satış bedelini önceden peşin veya taksitle ödemeyi, satıcının da bedelin tamamen veya kısmen ödenmesinden sonra taşınmazı tüketiciye devir veya teslim etmeyi üstlendiği sözleşmedir (TKHK m.40/1). Tüketici bedeli taksitler halinde veya toplu halde ödemiş olabilir.
Her iki halde de ön ödemeli sözleşmelere ilişkin hükümler uygulanacaktır.

Ön ödemeli konut satış sözleşmesi hangi şekle tabiidir?

Ön ödemeli konut satış sözleşmesi resmi şekil şartına tabi tutulmuştur. Ön ödemeli konut satış sözleşmesi, kat irtifakı devrinin tüketici lehine tapu siciline tescil edilmesiyle birlikte yapılacak yazılı bir sözleşme şeklinde veya noterliklerde düzenleme şeklinde yapılan satış
vaadi sözleşmesi ile kurulur. Aksi hâlde sözleşme geçersizdir. Satıcı, sonradan sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin aleyhine olacak şekilde ileri süremez.

Ön ödemeli konut satış sözleşmesinden devir veya teslime kadar vergi, harç, masraf, tazminat ve benzeri adlar bir bedel ödemeksizin dönme hakkı hangi şartlar altında kullanılabilir?

Yönetmelik m.9/4’e göre; aşağıdaki hallerde tüketici sözleşmeden dönme hakkını devir veya teslime kadar vergi, harç, masraf, tazminat ve benzeri adlar altında herhangi bir bedel ödemeksizin kullanabilir:
a) Satıcının yükümlülüklerini hiç ya da gereği gibi yerine getirmemesi
b) Tüketicinin ölmesi
c) Tüketicinin kazanç elde etmekten sürekli olarak yoksun kalması sebebiyle ön ödemeleri yapamayacak duruma düşmesi
d) Tüketicinin kazanç elde etmekten sürekli olarak yoksun kalması sebebiyle sözleşmenin yerine olağan koşullarla yapılacak bir taksitle satış sözleşmesinin konulmasına ilişkin önerisinin satıcı tarafından kabul edilmemesi

Abonelik sözleşmelerini tanımlayınız.

Abonelik sözleşmeleri, abonman sıfatıyla tüketicinin, ödeyeceği abonelik bedeli karşılığında bir mal veya hizmeti düzenli aralıklarla alma hakkına sahip olduğu sözleşmelerdir.

Abonelik sözleşmelerinde tüketicinin sözleşmeyi feshetme hakkını açıklayın.

Sözleşmeyi Feshetme Hakkı: Tüketici, belirsiz süreli veya süresi bir yıldan daha uzun olan belirli süreli abonelik sözleşmesini herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin istediği zaman feshetme hakkına sahiptir. Süresi bir yıldan az olan belirli süreli abonelik sözleşmesinde satıcı veya sağlayıcı tarafından sözleşme koşullarında değişiklik yapılması hâlinde de tüketici sözleşmeyi feshedebilir.

Abonelik sözleşmelerinde satıcı ve sağlayıcının yükümlülükleri nelerdir?

Abonelik sözleşmelerinde satıcı ve sağlayıcının yükümlülükleri Abonelik Sözleşmeleri Yönetmeliği’nde belirlenmiştir. Bu yükümlülükler şunlardır: Teslim veya ifa yükümlülüğü, bildirim yükümlülüğü, tüketiciyi bilgilendirme yükümlülüğü, faturalandırma döneminin belirlenmesi, faturanın zamanında ödenmemesi durumunda uygulanacak gecikme zammı oranının belirlenmesi ve  diğer yükümlülüklerdir.