Medya Hukuku Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

İfade özgürlüğü geniş anlamıyla neyi ifade etmektedir?

İfade özgürlü¤ünün temelinde; düşünceyi ifade etme hakkı kadar, kamuoyunun bilgi edinme hakkı yatar. İfade özgürlüğü konusunda yalnızca düşünceyi ele almamak gerekir çünkü insan beyninin düşünce üretmesi için öncelikle düşünceyi üretmek amacıyla gerekli ham maddeyi, yani bilgiyi edinmesi gerekir. Bilginin anası ise gözlemdir. Gözlemleri bir araya getirerek insan beyni bilgi üretebilir. Düşünceyi üreten birey, değerlendirilmiş olan bilgiden başka bir şey değildir. İfade edilebilecek bir düşünceye sahip olabilmek için öncelikle bilgi sahibi olma zorunluluğu vardır. Özgürlü¤ün ilk koşulu işte bu noktada, gerçeklere ulaşma hakkının bireylere tanınmasıdır. Ancak gerçeğe ulaşan insan o gerçek ile ilgili bir düşünce ya da kanaat oluşturabilir. 

İfade özgürlüğünün unsurları nelerdir?

Haber, Bilgi ve Düşüncelere Özgürce Ulaşabilme Hakkı

Haber, Bilgi ve Düşünceleri Serbestçe Yorumlama ve Eleştirme Hakkı

Haber, Bilgi ve Düşünceleri Serbestçe Yayınlama Hakkı

İfade özgürlüğünün sınırlandırılabilmesi için hangi koşullar gereklidir?

• Sınırlandırma ancak kanunla olabilir.
• Sınırlandırma Anayasa’nın sözüne ve ruhuna uygun olmalıdır.
• Sınırlandırma demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olmalıdır.
• Sınırlandırmada ölçülü olunmalıdır.

İfade özgürlüğünün yer aldığı başlıca uluslararası sözleşmeler nelerdir?

insan Hakları Evrensel Beyannamesi

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

Türkiye'de medya hukuku ile ilgili mevzuatın temelini oluşturan kanunlar hangileridir?

Basın Kanunu

Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Kanunu

Radyo ve Televizyonların Kuruluşu ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun

Bilgi Edinme Hakkı Kanunu

İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu

Medya hukuku hangi hukuk dalları ile ilişkilidir?

Medya Hukukunun, Ceza Hukuku, Ceza Muhakemesi Hukuku, Anayasa Hukuku, İdare Hukuku, Medeni Hukuk, Borçlar Hukuku, Ticaret Hukuku, Fikri Mülkiyet Hukuku, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku ve Vergi Hukuku gibi hukuk dalları ile ilişkisi vardır. 

Basın hukuku nedir?

Basın özgürlüğü ve bunun kullanımını düzenleyen ve kitle iletişim araçları içerisinde yer alan gazete dergi gibi basılmış eserlerin basımı ve yayımı ile ilgili kavram, kurum ve faaliyetleri inceleyen hukuk dal›na ise “basın hukuku” adı verilmektedir.

Basın hukukunun temel konuları nelerdir?

Süreli bir yayın çıkarmak için yapılması gerekenler, basın kuruluşlarının yayın
faaliyetleri sırasında uyması gerekenler, hukuki ve cezai sorumluluk, kişilik haklarının ihlali gibi basın yolu ile işlenen suçlar, yargılama usulü ve davalar basın hukukunun temel konularını oluşturmaktadır. Bu yapısı ile basın hukuku diğer hukuk dalları ile ilişki içindedir.

"Haber, Bilgi ve Düşüncelere Özgürce Ulaşabilme Hakkı" ifade özgürlüğü açısından neden önemlidir?

Kişilerin, haber, kanı, bilgi ve düşüncelere serbestçe ulaşabilmesi hakkı; ifade özgürlüğünün gerçekleşebilmesi için öncelikli şart ve en önemli koşuldur. Vatandaşların haber alma haklarının devletçe garanti edilmesi gerekmektedir. Kişilerin aynı
haber ve bilgiye farklı kaynaklardan ulaşabilmesi haber ve bilginin, o derece doğrulanmasını sağlayacaktır.

"Haber, Bilgi ve Düşüncelere Özgürce Ulaşabilme Hakkı"nın etkin kullanımı nasıl güvence altına alınır?

Kişilerin aynı haber ve bilgiye farklı kaynaklardan ulaşabilmesi haber ve bilginin, o derece doğrulanmasını sağlayacaktır. Bu ise ancak tekelleşmenin önlenmesi ile mümkün olabilecektir. Aksi hâlde kişilere tek yanlı bir bilgilendirme sağlanmış olacaktır ve
farklı bilgilere erişebilme olanağı kısıtlanmış olacaktır. Medyada çoğulculuğun sağlanması ve kişilerin özgürce istedikleri haber, bilgi ve düşüncelere ulaşabilmesi sağlanmalıdır.

"Haber, Bilgi ve Düşünceleri Serbestçe Yorumlama ve Eleştirme Hakkı" ne anlama gelmektedir?

Bir konuya ilişkin değer yargısı ve inançların özgür bir biçimde ifade edilmesi anlamına gelir.

"Haber, Bilgi ve Düşünceleri Serbestçe Yayınlama Hakkı"nın kapsamını açıklayınız.

Bu hak ifade özgürlüğünün kitle iletişim araçları yoluyla kullanılması şeklini ifade etmektedir. Haberlere düşüncelere ulaşmak yeterli değildir. Bunlara ulaşan insan oluşturduğu düşünce ve kanılarını, eleştirileri,yarattığı sanatsal ürünleri açıklayabilme hakkına sahip olmalıdır. Bu hak düşünce ve kanıların sansüre tabi olmadan basılması ve dağıtılmasını ifade etmektedir

İfade özgürlüğü hangi gerekçelerle sınırlandırılabilir?

İfade özgürlüğünün kullanılması;
• Ulusal güvenlik,
• Ülke bütünlüğü,
• Kamu emniyeti,
• Suç işlenmesi veya düzensizliğin önlenmesi,
• Genel sağlığın korunması,
• Gizli belgelerin açığa vurulmasının önlenmesi,
• Başkalarının şöhret ve haklarının korunması,
• Yargı organlarının otorite ve tarafsızlığının sağlanması gibi durumlarda sınırlandırılabilecektir.

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi “Düşünce ve İfade Özgürlüğü” düzenlenmesi nasıldır?

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 19: Herkesin görüş ve anlatım özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak, karışmasız görüş edinme ve hangi yoldan hangi ülkede olursa olsun bilgi ve düşünceleri arama, alma ve yayma özgürlüğünü içerir.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10’uncu Maddesi’nde ifade özgürlüğü nasıl düzenlenmiştir?

“Herkes ifade özgürlüğü hakkına sahiptir. Bu hak, kamu makamları tarafından müdahale olmaksızın ve ulusal sınırlar dikkate alınmaksızın, görüşlere sahip olma ve bilgi ve düşünceleri edinme ve bunları yayma özgürlüğünü içerir. Bu madde, Devletlerin, radyo, televizyon ya da sinema işletmeciliğinin izin rejimine tabi kılmalarına engel değildir."

Anayasamızda basın hürriyeti ve ifade özgürlüğü hangi madde ile güvence altına alınmıştır?

Anayasa’nın 28. Maddesi’ne göre “Basın hürdür, sansür edilemez... Devlet, basın
ve haber alma hürriyetlerini sağlayacak tedbirleri alır.”

Anayasamızda düşünce ve kanaat hürriyeti nasıl düzenlenmiştir?

“Herkes, düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir. Her ne sebep ve amaçla olursa olsun kimse, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; düşünce ve kanaatleri sebebiyle kınanamaz ve suçlanamaz.” m.25

Anayasamızda düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti nasıl düzenlenmiştir?

“Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmî makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar." m.26

Basın Kanunu'nun amacı ve kapsamı nedir?

Kanun’un amacı, basın özgürlüğünü ve bu özgürlüğün kullanımını düzenlemektir. Basın Kanunu basılmış eserlerin basımı ve yayımını kapsamaktadır. İletişim Hukuku’nun
kaynağı olarak Basın Kanunu’nda süreli yayın faaliyetinin düzenlenmesi, düzeltme
ve cevap hakkı, hukuki ve cezai sorumluluk ve basın davalarının usul esaslarına
ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.

TRT Kanunu'nun amacı nedir?

TRT Kanunu amacı, radyo ve televizyon ile tüm medya araçlarından yapılan yayınların düzenlenmesine ve özerkliği ve tarafsızlığı Anayasa’da hükme bağlanan Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunun kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklar›na ilişkin esas ve usulleri belirlemektir.