Yer Hizmetleri Yönetimi Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Yönetim nedir?

Yönetimin ne olduğu ve yöneticinin ne yaptığı
sorularına yanıt alabilmek için birçok çalışma yapılmış ve
yapılmaktadır. Bu çalışmalar sonucunda, genel olarak,
ustabaşından genel müdüre yapılan işin esasının aynı
olduğu ancak rollerin ve kapsamın değiştiği kabul
edilmektedir. Yöneticinin işinde sözlü haberleşme ile
sezgilerin önemli rol oynadığı ve diğer kişilerden aldığı
bilgi ile onlara verdiği bilgi oranında güçlü olduğu
söylenebilir.

Yer hizmetleri yönetimi nedir?

Yer hizmetleri sunan kuruluşların hedeflerine
ulaşmak amacıyla sınırlı beşeri ve maddi kaynakların en
etkin ve verimli bir şekilde kullanımına yönelik planlama,
örgütleme, yöneltme, koordinasyon ve denetim
işlevlerinin uyumlu bir şekilde yerine getirildiği bir süreci
ifade eder.

Yer hizmetleri kuruluşlarının yönetim kademeleri kaça
ayrılır? Açıklayarak anlatınız.

Yönetim bir piramit olarak düşünüldüğünde,
örgütün amaçlarına ulaşmasını sağlayan, bu yolda
başkalarına iş yaptıran (ya da başkaları ile iş yapan)
yönetim organları genellikle üç kademede gruplandırılır.
Piramidin en tepesinde üst yönetim, orta kısmında orta
kademe yönetim ve en altta işleri yerine getiren alt
kademe (operasyonel) yönetim bulunmaktadır.
• Üst kademe yönetime ‘tepe yönetimi’de denir.
Buradaki yöneticiler en fazla yetki ve güce
sahiptirler. Örgütün amaçlarını, uzun dönemli
politika ve stratejilerini belirlerler. Örgütü
dışarıda en geniş yetkilerle temsil eden grupta
yönetim kurulu başkanı, yardımcıları ve üyeleri,
başkan, genel koordinatör, genel müdür ve
yardımcıları yer almaktadır. Uzun vadeli plan ve
politikalar geliştirme ve yürütmeye ilişkin
stratejik değerlemeden sorumludur.
• Orta kademe yönetim, tepe yönetiminin
belirlediği genel amaçları gerçekleştirmeye
yönelik uygulama planları geliştirir. Alt kademe
yöneticilerin çalışmalarını koordine eder. Bu
grupta yer alan unvanlar arasında bölüm müdürü,
daire başkanı, idare amiri bulunmaktadır.
Planlama ve örgütlemede üst yönetime yardımcı
olurken bölüm politikalarını belirleyip faaliyet
planlarını yapma ve yürütmeden sorumludur.
• Alt kademe yönetim, günlük faaliyetleri
gerçekleştiren işgörenler, teknik, ticari veya büro
personelinin gözetiminden sorumlu ilk düzey
yöneticilerdir. Şef, amir, ustabaşı, gibi unvanlar
taşırlar. Orta yönetime sunulacak kontrol
planlarını yaparken günlük faaliyetlerde
çalışanların görevlerini belirlemek ve onları
motive etmekten sorumludur.

İşletmelerdeki faaliyetler yerine getirilirken farklı
kademelerdeki yöneticilerin birbirinden oransal olarak
farklı yönetsel yeteneklere/becerilere sahip olması
gerekmektedir. Bunları alt kademe yönetimden üst kademe
yönetime doğru sıralayarak açıklayınız?

• Teknik beceri: İşin yapılması ile ilgili bilgi,
yöntem ve tekniklerin kullanılması yeteneğidir.
Alt kademe yönetimde bulunan ustabaşı, şef,
gözetmen gibi ilk düzey amirler için önemlidir.
Organizasyonun üst kademelerine çıkıldıkça bu
becerinin önemi azalmaktadır. Yer hizmetleri
faaliyetleri arasında uçağa verilen hizmetler
sertifikalı teknik beceri gerektirmektedir.
• İletişim becerisi: Organizasyonda belirlenen
hedeflere ulaşmak için yazılı ya da sözlü bilgi
sağlama becerisidir. Hiyerarşik düzey açısından
bu becerinin önemi bir farklılık göstermez, her
seviyedeki yöneticiler için çok önemlidir. Yer
hizmetleri faaliyetlerinin her seviyede koordineli
bir şekilde yürütülebilmesi için hem yazılı hem
de sözlü iletişimin yanı sıra uluslararası
standartlarla belirlenmiş işaretler de yer
almaktadır.
• İnsan ilişkileri becerisi: İnsanlarla
geçinebilmeyi, başkalarıyla çalışabilmeyi ifade
eder. Çalışanlarla doğrudan günlük ilişkilerde
oldukları için özellikle alt düzey yönetim
açısından önemlidir. Teknoloji destekli olmasına
karşın yer hizmetleri her faaliyet türünde insantemelli
yürütülmektedir. Bu nedenle insan
İlişkileri işletmenin başarısında önemlidir.
• Analitik beceri: Çeşitli sorunların çözümünde ve
çözüm önerileri geliştirmede mantıksal ve
bilimsel yaklaşımlar ile teknikler kullanabilme
yeteneğidir. Organizasyonda üst basamaklara
çıkıldıkça önemi artar. Yer hizmetleri faaliyetleri
kısa zamanda birçok işin aynı anda yapılmasını
gerektirmektedir. Hava şartlarına, insan
kaynağına ya da teknolojiye bağlı farklı sorunlar
beklenmedik zamanda ortaya çıktığında her
kademedeki yönetici bu sorunlara en kısa sürede
çözüm üretmek zorunda kalabilmektedir.
• Karar verme becerisi: Etkili ve doğru karar
vermede elde bulunan farklı seçeneklerden birini
seçmedir. Organizasyonun üst kademelerine
çıkıldıkça karar verme becerisinin önemi artar.
Günlük, operasyonel kararlar alt kademe
yöneticileri tarafından alınırken orta ve uzun
vadeli planlara ilişkin kararlar üst kademe
yöneticiler tarafından alınmaktadır.
• Kavramsal beceri: Organizasyonu bir bütün
olarak görebilme, bölümler arası ilişkileri
kavrayarak bağlantıları ve iletişimi görerek birleştirme ve bütünleştirme yeteneğidir.
Özellikle üst yönetim kademelerinde
yöneticilerin stratejik düşünme ve planlama
yetkinliğini de kapsamaktadır. Yer hizmetleri
işletmesinin uzun vadeli stratejik kararları tepe
yönetim tarafından alınmaktadır.

Yer hizmetleri kuruluşları yönetim işlevleri nelerdir?

Planlama: Planlama, organizasyonun amaçlarına
ulaşmak için seçilen politika ve yöntemlerdir. Ne,
ne zaman, nerede, nasıl, kim tarafından
yapılacağının önceden belirlenme sürecidir.
• Örgütleme: Organizasyonun maddi ve beşeri
kaynaklarını değer yaratacak şekilde bir araya
getirmesidir.
• Yöneltme: Yönetici liderliğinde astların,
organizasyon amaçlarına ulaşmak amacıyla
motive edilmesidir.
• Koordinasyon: Organizasyonun amaçlarını
gerçekleştirmek üzere tüm kaynaklar ve bölümler
arasındaki koordinasyon ve eşgüdümün
sağlanmasıdır.
• Denetleme: Organizasyon amaçlarına ulaşılıp
ulaşılmadığının kontrolü için gerçekleştirilen
faaliyetler ile önceden belirlenmiş standartların
karşılaştırılma sürecidir.

Yer hizmetleri kuruluşları yönetim işlevlerinden
“Planlama” yı ve amacını ayrıntılı olarak açıklayınız?

Yönetimin ilk ve önemli adımıdır. Planlama
yapmanın dört farklı amacı bulunmaktadır. Bunlar;
yöneltmeyi sağlaması, değişimin etkilerini azaltması,
zamanın ve kaynakların boşa harcanmasını engellemesi ve
kontrol aşamasında kullanılan standartların
düzenlenmesidir. Planlamanın çeşitli özellikleri
bulunmaktadır. Bunlar: Planlama bir karar sürecidir.
Planlama bir tercih ve seçim sürecidir. Planlama kapsamlı
ve devamlı bir faaliyettir. Planlama geleceğe yöneliktir.
Plan çeşitlerine bakıldığında farklı sınıflandırmalar
görülmektedir. Kapsamlarına göre stratejik, taktik ve
operasyonel planlar; zamana göre uzun, orta ve kısa
dönemli planlar; tekrarlanmaya göre bir kez uygulanan ve
tekrarlanan planlar; konularına göre; genel ve özel planlar
olarak ayrılmaktadır. Üst yönetim stratejik planlar
hazırlar, orta kademe yönetim taktik planları ve alt
kademe yönetim operasyonel planları hazırlar. Bu planlar
birbiriyle uyumlu ve birbirini destekleyici nitelikte
olmalıdır. Stratejik planlar tüm organizasyonu kapsayan,
temel amaçları ortaya koyan, sektördeki yerini belirleyen
uzun dönemli planlardır. Taktik planlar organizasyon
bölümlerinin amaçlarını gerçekleştirmeyi ve stratejik
planları desteklemeyi amaçlar. Operasyonel planlar
organizasyonun stratejik planlarda belirlenmiş temel
amaçlara nasıl ulaşacağını ayrıntılı olarak gösteren
planlardır.
Günümüzde hızla değişen ekonomik ve sosyal çevre uzun,
orta ve kısa dönemli planların sürelerini de
değiştirebilmektedir. Ancak genel olarak, yıllık
operasyonel planlar 1 yıla kadar olan kısa dönemli planlar;
yeni bir pazara girme kararı 1-3 yıla kadar olan orta
dönemli planlar ve daha büyük yatırımlar gerektiren 5 yılı
kapsayan uzun dönemli planlar olarak kabul edilmektedir.
Tek bir durumla ilgili ihtiyacı gidermek üzere uygulanan
planlar bir kez uygulanan planlar olarak tanımlanmaktadır.
Yatırımlar, projeler ve bütçeler tek kullanımlık planlardır.
Süreklilik gösteren işletme çalışmaları ile ilgili olan
planlar ise tekrarlanan planlardır. Genel planlar, genel
rehber şeklindeki esnek, yol gösterici olanlardır. Özel
planlar ise açıkça tanımlanmış ve yoruma yer vermeyen
planlardır.

“Örgütleme”nedir? Ayrıntılı biçimde açıklayınız?

Planlamadan sonra gelen yönetim işlevidir.
Örgütleme, görevlerin ayrılması, bölümler arası görevlerin
gruplandırılması ve bölümlere ihtiyaç duyulan kaynakların
tahsisidir. Dinamik bir özelliğe sahiptir. Zamanla insan
kaynağı ve kullanılan ekipmanda değişiklik yapma gereği
duyulabilmektedir. Örgüt yapısı, örgüte ait işlerin
bölündüğü, gruplandırıldığı ve koordine edildiği biçimsel
bir çerçevedir. Örgütleme bu yapıyı oluşturma sürecidir.
Örgüt tasarımı ise örgüt yapısını değiştirme veya
geliştirme faaliyetidir. Örgütleme işlevinde hangi işlerin
yapılacağı, bu işleri yapacak kişilerin hangi niteliklere
sahip olacağı ve hangi görev ve sorumlulukları taşıyacağı,
yetki, güç, sorumluluk ve iletişim kanalları
belirlenmektedir. Örgütleme açısından yetki, yöneticinin
örgütsel amaçlar doğrultusunda astından o işi yapmasını
istemesi ile ilgilidir. Yetki yönetsel makamlara verilmiş
bir haktır. Bu hak karar verme, eyleme geçirme ve
örgütsel amaçlara ulaşmak için belirli görevleri yaptırma
hakkıdır. Yetki bir şeyi yapabilme hakkı, güç ise bir şey
yapabilme yeteneğidir. Güç diğer kişilerin davranışlarını
etkilemede bireyin sahip olduğu yeteneklerdir. Başarılı
yönetici yetki ile gücü astları üzerinde birbirine eşit
ağırlıkta uygular. Sorumluluk ise ilişkin faaliyetleri
başarma yükümlülüğüdür. Örgütlerde sorumluluk, bir
kimsenin örgütsel işleri, işlevleri ya da görevleri yapma
zorunluluğudur. Birey bir görevi kabul ettiği anda
sorumluluk kendiliğinden doğar. Örgütleme
(organizasyon) türlerine bakıldığında çeşitli yapılarla
karşılaşılmaktadır. Bunlar; klasik örgütleme
(organizasyon), proje tipi örgütleme, matriks örgütleme,
şebeke örgütleme, yığışım örgütleme ve sanal
örgütlemedir.

“Yöneltme” nedir? Ayrıntılı şekilde açıklayınız.

Yöneltme; etkileme, motive etme ve liderlik
yoluyla örgütte çalışanların ortak örgüt amaçları
doğrultusunda verimli bir ekip çalışmasında istekle yer
almalarının sağlanmasıdır. Yöneltme faaliyetlerinin
unsurları yöneticinin kontrol edebildiği kaynaklar
arasındadır. Bunlar; insan kaynaklarının yönetimi, tesis, malzeme, finansal kaynaklar gibi fiziksel kaynakların
yönetimi ile usul ve metodların yönetimidir. Etkin bir
yöneltme sistemi oluşturulmasında bazı koşullar
gereklidir. Bu koşullar arasında; takım ruhu yaratmak ve
geliştirmek, personeli iyi tanımak ve onları motive etmek,
yetersiz/başarısız personeli işletmeden uzaklaştırmak,
personel ile işletme arasındaki ilişkileri izlemek, personele
yanılma hakkı tanımak, yönetici olarak personele iyi bir
örnek olmak sayılabilir. Yöneltme motivasyon ve
liderliğin birlikte uygulanmasıdır. Motive etmek, bir işi
yaparken tüm kapasiteyi ortaya koyarak en yüksek
başarıyı elde etmeleri için çalışanlara anlamlı bir sebep
gösterme ve onları teşvik etmektir. Çalışanlar bir amaca
ulaşmak için tüm yeteneğini, bilgisini ve enerjisini
isteyerek kullanıyorsa o durumda motivasyondan söz
edilmektedir. Burada yöneticiye düşen görev, çalışanların
davranışlarını amaçların gerçekleşmesi doğrultusunda
yöneltmektir. Liderlik ise duygu, düşünce ve
davranışlarıyla örnek olarak ortak amaçlara ulaşma
konusunda çaba göstermeleri başarmaları yönünde
insanları etkilemek ve ikna etmektir.

“Denetleme” nedir? Ayrıntılı biçimde açıklayınız.

Yönetimin son işlevidir. Denetim, amaç ve
hedeflere ulaşmada elde edilen gelişmeleri ölçme
ve istenmeyen sonuçlar doğduğunda sapmaları düzeltme
sürecidir. Yöneticiler denetim işlevinin yerine
getirilmesinde teknik becerilerden yararlanırlar.
Denetleme (yada kontrol) mevcut iş başarısının ölçülmesi
ve bu başarının belirlenen hedefleri gerçekleştirme
olasılığının saptanmasıdır. Örgütsel başarı etkili bir
denetim sisteminin geliştirilmesi ile sağlanabilmektedir.
Denetleme işlevi yönetimin beş işlevinin sonuncusu olarak
bu süreç sonunda elde edilen sonucun başta belirlenen
amaçlara ne derece ulaştığını göstermektedir. Bu süreç
belirli aşamalardan meydana gelmektedir. Birinci aşama,
işletmenin belirlenen amaç, plan ve politikaları
doğrultusunda standartların oluşturulmasıdır. Denetleme
işlevinin yerine getirilmesinde stratejik noktaların
belirlenmesinden sonra işletme faaliyetleri sonucu
gerçekleşen durum ortaya konularak oluşturulan
standartlar ile karşılaştırılır. Denetleme sonunda
belirlenen bir sapma varsa düzeltici önlemlere başvurulur.
Organizasyonlarda kullanılan denetleme türleri üç gruba
ayrılmaktadır. Ön kontrol kaynakların organizasyona girişi
sırasında, süreç sırası kontrol malın ve hizmetin üretimi
sırasında ve son kontrol ise ürün çıktıktan sonra yapılan
kontrollerdir.

Yer hizmetleri kuruluşlarındaki organizasyon yapısı
nedir? Nasıl olmalıdır?

Bir işletme yönetimi kavramı olarak organizasyon
‘düzen, düzenleme yapma, düzene koymayı ifade
etmektedir. Bu anlamda organizasyon önceden planlanan
iş ilişkilerinden oluşan bir yapıyı, iskeleti, şemayı,
düzenlemeyi ifade eder. Organize etmek, bir amaç
doğrultusunda yapılacak işler arasındaki ilişkileri kurmak
ve ilişkilerden oluşan yapıyı ortaya çıkarmak sürecini,
düzenleme yapmayı, organize etmeyi, bunlarla ilgili
faaliyetleri belirleme ve bir birleri ile ilişkilendirme
işlerini ifade eder. İşletmelerde organizasyon ise bir amaç
doğrultusunda kurulan, kendine has kaynakları ve
özellikleri olan, toplumu oluşturan kurumlar içinde yer
alan bir kuruluşu ifade eder. Yer hizmetleri kuruluşları da
birer organizasyon olarak adlandırılır. Bir organizasyonun
varlık nedeni, belirli amaçların birden fazla kişi ile ve
ancak insanların bir grup olarak birlikte çalışması ile
gerçekleştirilebilecek olmasıdır. Organizasyon yapısı, belli
amaçları gerçekleştirmek üzere birlikte çalışan insan
grubunun faaliyetlerini koordine eden, birbiri ile uyumlu
hale getiren, düzenleyen bir mekanizmadır.

Yer hizmetleri kuruluşlarında organizasyon yapısını
belirleyen ilkeler nelerdir?

• Amaç birliği
• İşbölümü ve uzmanlık derecesi
• Faaliyetlerin tanımlanması ilkesi
• Kontrol alanı
• Organizasyon yapısındaki kademe sayısı
• Görev ve sorumlulukların açıkça belirlenmesi
• Esneklik
• Bölümlere ayırma
• İletişim

Yer hizmetleri kuruluşlarında bölümlere ayırma nedir?
Nasıl yapılmalıdır?

Etkililik ve verimlilik için organizasyon içinde
işlerin ve görevlerin uzmanlaşma yolunda bölümlemeye
gidilmesi “iş bölümü” olarak adlandırılır. İşler belirlenip,
iş bölümü ve uzmanlaşma kararlaştırıldıktan sonra çeşitli
kriterler gözönüne alınarak, işler biraraya getirilerek
pozisyonlar (mevkiler) oluşturulur. Mevkiler biraraya
getirilerek bölümler meydana getirilir. Organizasyon
yapısının türü ve nasıl adlandırılacağı işlerin bölümlere
ayrılmasında kullanılan ölçüt ile belirlenmektedir.
Yönetimin işlevlerinde ilk aşama planlamadır. Bu
aşamada işletme amaçları belirlenir, amaçlar
belirlendikten sonra organizasyon içinde yapılacak işler ve
işlevler belirlenir. Bu aşama, yönetim işlevlerinden
planlamadan sonra gelen örgütleme işlevinin ilk
aşamasıdır. Daha sonra birbiri ile ilişkili işler
yönetilebilecek büyüklükte bölümler içine gruplandırılır.
Bölümlere ayırma, işletme ile ilgili faaliyetlerin
sıralanarak gruplara ayrılması, görev ve sorumlulukların
oluşturularak yetki ilişkilerinin belirlenmesidir. Bölümlere
ayırma işlemi yapılırken işletmenin başarılı olabilmesi için
bazı ilkelerin gözönünde bulundurulması gereklidir.
Bölümlere ayırma ilkeleri; organizasyon içinde birbirine
benzeyen işlerin dikkate alınması, uzmanlaşmadan
yararlanma, kontrol, eşgüdümlemeyi kolaylaştırma ve
giderleri azaltmadır.

Yer hizmetleri kuruluşlarında “Orta Kademe
Yönetim” nedir? Açıklayınız.

Yer hizmetleri kuruluşunda orta kademe yönetici
teknik ve operasyonel konularında sorumluluk yüklenmek,
koordinasyon sağlamak ve proje komitelerinde görev
almakla yükümlüdür. Yer hizmetleri kuruluşları da diğer
işletmelere benzer finans, pazarlama, insan kaynakları ve
bilgi işlem gibi temel fonksiyonel bölümlendirmelerini
genel müdür yardımcılarına bağlı müdürlük seviyesinde
gerçekleştirir. Sektörün ihtiyacı olan orta yönetim seviyesinde
operasyon müdürü (istasyonlar müdürü), teknik
müdür ve anlaşmalar müdürü de eklenebilmektedir.
Burada farklı işletmelerde farklı isimlerde bölümler de
bulunmaktadır; sözgelimi, teknik başkanlık, yer işletme
başkanlığı, planlama ve işletme müdürlüğü, anlaşmalar
başkanlığı, güvenlik başkanlığı, kalite başkanlığı.

Yer hizmetleri kuruluşlarında “Operasyon
Müdürlüğü” nedir? Ne iş yapar?

Kuruluşun ana faaliyeti olan yer hizmetlerinin
planlanması, yürütülmesi ve denetlenmesinden
sorumludur. Yer hizmetleri kuruluşu yasal olarak en az
üç havaalanında hizmet vermek zorundadır. Bu nedenle,
her bir istasyonun faaliyetlerinin işletimi merkezi olarak
bu müdürlüğe bağlıdır. İstasyonlarda gerçekleşecek yer
hizmetleri faaliyetlerinin koordinasyonu, denetlenmesi,
personel ve ekipman eksiklikleri, sorunların analiz
edilmesi ve önlem alıcı planların yapılması gerçekleştirilir.

Yer hizmetleri kuruluşlarında “Pazarlama
Müdürlüğü” nün görevleri nelerdir?

Yer hizmetleri kuruluşunun pazarlama
faaliyetlerini yürütür. İşletmenin pazarlama ve halkla
ilişkiler faaliyetlerinin planlanması ve yerine
getirilmesinden sorumludur. Potansiyel hedef pazarın
belirlenmesinde, yeni havaalanlarında verilecek hizmetin
verimliliği üzerinde işletmeyi ulusal ve uluslararası
düzeyde tanıtıcı, bilgilendirici faaliyetlerde bulunur.

Yer hizmetleri faaliyetleri ile ilişkili meslek grupları
nelerdir?

• Uçuş Harekât Uzmanı (Dispeçer)
• Yolcu Trafik Memuru
• Kayıp Eşya Memuru
• Yer Hizmetleri Koordinatörü ( TRC)
• Uçak Harekât Memuru
• Marshalling Sorumlusu ( Yer Kılavuzluğu Yapan
Görevli)
• Ramp Kontrol Memuru
• Postabaşı
• Kargo Memuru
• Güvenlikten Sorumlu Yetkili Yönetici ( GSYY )
• Özel Güvenlik Personeli
• Tarayıcı Personel
• İşçi

Yer hizmetleri faaliyetleri ile ilişkili meslek
gruplarından “ Tarayıcı Personel “ in görevi nedir?

Havalimanlarında Güvenlik Kontrol Noktalarında,
yolcu ve personel ile yanlarındaki eşyaları; kapı tipi, el tipi
metal detektör vb. cihazlarla tarama yapan, x-ray
operatörlüğü, elle bagaj arama, uçak altı bagaj, kargo,
hava aracı ve havaalanı tedarikleri taraması hizmetlerinde,
tarayıcı (x-ray) güvenlik hizmeti veren ve SHGM
tarafından sertifikalandırılan personeldir.

Yer hizmetleri kuruluşlarının yönetim kademeleri kaça ayrılır? Açıklayarak anlatınız.

Yönetim bir piramit olarak düşünüldüğünde, örgütün amaçlarına ulaşmasını sağlayan, bu yolda başkalarına iş yaptıran (ya da başkaları ile iş yapan) yönetim organları genellikle üç kademede gruplandırılır. Piramidin en tepesinde üst yönetim, orta kısmında orta kademe yönetim ve en altta işleri yerine getiren alt kademe (operasyonel) yönetim bulunmaktadır.

• Üst kademe yönetime ‘tepe yönetimi’de denir. Buradaki yöneticiler en fazla yetki ve güce sahiptirler. Örgütün amaçlarını, uzun dönemli politika ve stratejilerini belirlerler. Örgütü dışarıda en geniş yetkilerle temsil eden grupta yönetim kurulu başkanı, yardımcıları ve üyeleri, başkan, genel koordinatör, genel müdür ve yardımcıları yer almaktadır. Uzun vadeli plan ve politikalar geliştirme ve yürütmeye ilişkin stratejik değerlemeden sorumludur.

• Orta kademe yönetim, tepe yönetiminin belirlediği genel amaçları gerçekleştirmeye yönelik uygulama planları geliştirir. Alt kademe yöneticilerin çalışmalarını koordine eder. Bu grupta yer alan unvanlar arasında bölüm müdürü, daire başkanı, idare amiri bulunmaktadır. Planlama ve örgütlemede üst yönetime yardımcı olurken bölüm politikalarını belirleyip faaliyet planlarını yapma ve yürütmeden sorumludur.

• Alt kademe yönetim, günlük faaliyetleri gerçekleştiren işgörenler, teknik, ticari veya büro personelinin gözetiminden sorumlu ilk düzey yöneticilerdir. Şef, amir, ustabaşı, gibi unvanlar taşırlar. Orta yönetime sunulacak kontrol planlarını yaparken günlük faaliyetlerde
çalışanların görevlerini belirlemek ve onları motive etmekten sorumludur.

İşletmelerdeki faaliyetler yerine getirilirken farklı kademelerdeki yöneticilerin birbirinden oransal olarak farklı yönetsel yeteneklere/becerilere sahip olması gerekmektedir. Bunları alt kademe yönetimden üst kademe yönetime doğru sıralayarak açıklayınız?

• Teknik beceri: İşin yapılması ile ilgili bilgi, yöntem ve tekniklerin kullanılması yeteneğidir. Alt kademe yönetimde bulunan ustabaşı, şef, gözetmen gibi ilk düzey amirler için önemlidir. Organizasyonun üst kademelerine çıkıldıkça bu becerinin önemi azalmaktadır. Yer hizmetleri faaliyetleri arasında uçağa verilen hizmetler sertifikalı teknik beceri gerektirmektedir.

• İletişim becerisi: Organizasyonda belirlenen hedeflere ulaşmak için yazılı ya da sözlü bilgi sağlama becerisidir. Hiyerarşik düzey açısından bu becerinin önemi bir farklılık göstermez, her seviyedeki yöneticiler için çok önemlidir. Yer hizmetleri faaliyetlerinin her seviyede koordineli bir şekilde yürütülebilmesi için hem yazılı hem de sözlü iletişimin yanı sıra uluslararası standartlarla belirlenmiş işaretler de yer almaktadır.

• İnsan ilişkileri becerisi: İnsanlarla geçinebilmeyi, başkalarıyla çalışabilmeyi ifade eder. Çalışanlarla doğrudan günlük ilişkilerde oldukları için özellikle alt düzey yönetim açısından önemlidir. Teknoloji destekli olmasına karşın yer hizmetleri her faaliyet türünde insantemelli yürütülmektedir. Bu nedenle insan İlişkileri işletmenin başarısında önemlidir.

• Analitik beceri: Çeşitli sorunların çözümünde ve çözüm önerileri geliştirmede mantıksal ve bilimsel yaklaşımlar ile teknikler kullanabilme yeteneğidir. Organizasyonda üst basamaklara çıkıldıkça önemi artar. Yer hizmetleri faaliyetleri kısa zamanda birçok işin aynı anda yapılmasını gerektirmektedir. Hava şartlarına, insan kaynağına ya da teknolojiye bağlı farklı sorunlar beklenmedik zamanda ortaya çıktığında her kademedeki yönetici bu sorunlara en kısa sürede çözüm üretmek zorunda kalabilmektedir.

• Karar verme becerisi: Etkili ve doğru karar vermede elde bulunan farklı seçeneklerden birini seçmedir. Organizasyonun üst kademelerine çıkıldıkça karar verme becerisinin önemi artar. Günlük, operasyonel kararlar alt kademe yöneticileri tarafından alınırken orta ve uzun vadeli planlara ilişkin kararlar üst kademe yöneticiler tarafından alınmaktadır.

• Kavramsal beceri: Organizasyonu bir bütün olarak görebilme, bölümler arası ilişkileri kavrayarak bağlantıları ve iletişimi görerek birleştirme ve bütünleştirme yeteneğidir. Özellikle üst yönetim kademelerinde yöneticilerin stratejik düşünme ve planlama yetkinliğini de kapsamaktadır. Yer hizmetleri işletmesinin uzun vadeli stratejik kararları tepe yönetim tarafından alınmaktadır. 

Yer hizmetleri kuruluşları yönetim işlevlerinden “Planlama” yı ve amacını ayrıntılı olarak açıklayınız?

Yönetimin ilk ve önemli adımıdır. Planlama yapmanın dört farklı amacı bulunmaktadır. Bunlar; yöneltmeyi sağlaması, değişimin etkilerini azaltması, zamanın ve kaynakların boşa harcanmasını engellemesi ve kontrol aşamasında kullanılan standartların düzenlenmesidir. Planlamanın çeşitli özellikleri bulunmaktadır. Bunlar: Planlama bir karar sürecidir. Planlama bir tercih ve seçim sürecidir. Planlama kapsamlı ve devamlı bir faaliyettir. Planlama geleceğe yöneliktir. Plan çeşitlerine bakıldığında farklı sınıflandırmalar görülmektedir. Kapsamlarına göre stratejik, taktik ve operasyonel planlar; zamana göre uzun, orta ve kısa dönemli planlar; tekrarlanmaya göre bir kez uygulanan ve tekrarlanan planlar; konularına göre; genel ve özel planlar olarak ayrılmaktadır. Üst yönetim stratejik planlar hazırlar, orta kademe yönetim taktik planları ve alt kademe yönetim operasyonel planları hazırlar. Bu planlar birbiriyle uyumlu ve birbirini destekleyici nitelikte olmalıdır. Stratejik planlar tüm organizasyonu kapsayan, temel amaçları ortaya koyan, sektördeki yerini belirleyen uzun dönemli planlardır. Taktik planlar organizasyon bölümlerinin amaçlarını gerçekleştirmeyi ve stratejik planları desteklemeyi amaçlar. Operasyonel planlar organizasyonun stratejik planlarda belirlenmiş temel amaçlara nasıl ulaşacağını ayrıntılı olarak gösteren planlardır. Günümüzde hızla değişen ekonomik ve sosyal çevre uzun, orta ve kısa dönemli planların sürelerini de değiştirebilmektedir. Ancak genel olarak, yıllık operasyonel planlar 1 yıla kadar olan kısa dönemli planlar; yeni bir pazara girme kararı 1-3 yıla kadar olan orta dönemli planlar ve daha büyük yatırımlar gerektiren 5 yılı kapsayan uzun dönemli planlar olarak kabul edilmektedir. Tek bir durumla ilgili ihtiyacı gidermek üzere uygulanan planlar bir kez uygulanan planlar olarak tanımlanmaktadır. Yatırımlar, projeler ve bütçeler tek kullanımlık planlardır. Süreklilik gösteren işletme çalışmaları ile ilgili olan planlar ise tekrarlanan planlardır. Genel planlar, genel rehber şeklindeki esnek, yol gösterici olanlardır. Özel planlar ise açıkça tanımlanmış ve yoruma yer vermeyen planlardır.

Yer hizmetleri kuruluşlarındaki organizasyon yapısı nedir? Nasıl olmalıdır?

Bir işletme yönetimi kavramı olarak organizasyon ‘düzen, düzenleme yapma, düzene koymayı ifade etmektedir. Bu anlamda organizasyon önceden planlanan iş ilişkilerinden oluşan bir yapıyı, iskeleti, şemayı,
düzenlemeyi ifade eder. Organize etmek, bir amaç doğrultusunda yapılacak işler arasındaki ilişkileri kurmak ve ilişkilerden oluşan yapıyı ortaya çıkarmak sürecini, düzenleme yapmayı, organize etmeyi, bunlarla ilgili faaliyetleri belirleme ve bir birleri ile ilişkilendirme işlerini ifade eder. İşletmelerde organizasyon ise bir amaç doğrultusunda kurulan, kendine has kaynakları ve özellikleri olan, toplumu oluşturan kurumlar içinde yer alan bir kuruluşu ifade eder. Yer hizmetleri kuruluşları da birer organizasyon olarak adlandırılır. Bir organizasyonun varlık nedeni, belirli amaçların birden fazla kişi ile ve ancak insanların bir grup olarak birlikte çalışması ile gerçekleştirilebilecek olmasıdır. Organizasyon yapısı, belli amaçları gerçekleştirmek üzere birlikte çalışan insan grubunun faaliyetlerini koordine eden, birbiri ile uyumlu hale getiren, düzenleyen bir mekanizmadır.

Yer hizmetleri kuruluşlarında organizasyon yapısını belirleyen ilkeler nelerdir?

• Amaç birliği

• İşbölümü ve uzmanlık derecesi

• Faaliyetlerin tanımlanması ilkesi

• Kontrol alanı

• Organizasyon yapısındaki kademe sayısı

• Görev ve sorumlulukların açıkça belirlenmesi

• Esneklik

• Bölümlere ayırma

• İletişim

Yer hizmetleri kuruluşlarında bölümlere ayırma nedir? Nasıl yapılmalıdır?

Etkililik ve verimlilik için organizasyon içinde işlerin ve görevlerin uzmanlaşma yolunda bölümlemeye gidilmesi “iş bölümü” olarak adlandırılır. İşler belirlenip, iş bölümü ve uzmanlaşma kararlaştırıldıktan sonra çeşitli kriterler gözönüne alınarak, işler biraraya getirilerek pozisyonlar (mevkiler) oluşturulur. Mevkiler biraraya getirilerek bölümler meydana getirilir. Organizasyon yapısının türü ve nasıl adlandırılacağı işlerin bölümlere ayrılmasında kullanılan ölçüt ile belirlenmektedir. Yönetimin işlevlerinde ilk aşama planlamadır. Bu aşamada işletme amaçları belirlenir, amaçlar belirlendikten sonra organizasyon içinde yapılacak işler ve işlevler belirlenir. Bu aşama, yönetim işlevlerinden planlamadan sonra gelen örgütleme işlevinin ilk aşamasıdır. Daha sonra birbiri ile ilişkili işler yönetilebilecek büyüklükte bölümler içine gruplandırılır. Bölümlere ayırma, işletme ile ilgili faaliyetlerin sıralanarak gruplara ayrılması, görev ve sorumlulukların oluşturularak yetki ilişkilerinin belirlenmesidir. Bölümlere ayırma işlemi yapılırken işletmenin başarılı olabilmesi için bazı ilkelerin gözönünde bulundurulması gereklidir. Bölümlere ayırma ilkeleri; organizasyon içinde birbirine benzeyen işlerin dikkate alınması, uzmanlaşmadan yararlanma, kontrol, eşgüdümlemeyi kolaylaştırma ve giderleri azaltmadır.

Yer hizmetleri kuruluşlarında “Orta Kademe Yönetim” nedir? Açıklayınız.

Yer hizmetleri kuruluşunda orta kademe yönetici teknik ve operasyonel konularında sorumluluk yüklenmek, koordinasyon sağlamak ve proje komitelerinde görev almakla yükümlüdür. Yer hizmetleri kuruluşları da diğer işletmelere benzer finans, pazarlama, insan kaynakları ve bilgi işlem gibi temel fonksiyonel bölümlendirmelerini genel müdür yardımcılarına bağlı müdürlük seviyesinde gerçekleştirir. Sektörün ihtiyacı olan orta yönetim seviyesinde operasyon müdürü (istasyonlar müdürü), teknik müdür ve anlaşmalar müdürü de eklenebilmektedir. Burada farklı işletmelerde farklı isimlerde bölümler de bulunmaktadır; sözgelimi, teknik başkanlık, yer işletme başkanlığı, planlama ve işletme müdürlüğü, anlaşmalar başkanlığı, güvenlik başkanlığı, kalite başkanlığı.

Yer hizmetleri kuruluşlarında “Operasyon Müdürlüğü” nedir? Ne iş yapar?

Kuruluşun ana faaliyeti olan yer hizmetlerinin planlanması, yürütülmesi ve denetlenmesinden sorumludur. Yer hizmetleri kuruluşu yasal olarak en az üç havaalanında hizmet vermek zorundadır. Bu nedenle, her bir istasyonun faaliyetlerinin işletimi merkezi olarak bu müdürlüğe bağlıdır. İstasyonlarda gerçekleşecek yer hizmetleri faaliyetlerinin koordinasyonu, denetlenmesi, personel ve ekipman eksiklikleri, sorunların analiz edilmesi ve önlem alıcı planların yapılması gerçekleştirilir.

Yer hizmetleri kuruluşlarında “Pazarlama Müdürlüğü” nün görevleri nelerdir?

Yer hizmetleri kuruluşunun pazarlama faaliyetlerini yürütür. İşletmenin pazarlama ve halkla ilişkiler faaliyetlerinin planlanması ve yerine getirilmesinden sorumludur. Potansiyel hedef pazarın belirlenmesinde, yeni havaalanlarında verilecek hizmetin verimliliği üzerinde işletmeyi ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtıcı, bilgilendirici faaliyetlerde bulunur.

Yer hizmetleri faaliyetleri ile ilişkili meslek grupları nelerdir?

• Uçuş Harekât Uzmanı (Dispeçer)

• Yolcu Trafik Memuru

• Kayıp Eşya Memuru

• Yer Hizmetleri Koordinatörü ( TRC)

• Uçak Harekât Memuru

• Marshalling Sorumlusu ( Yer Kılavuzluğu Yapan Görevli)

• Ramp Kontrol Memuru

• Postabaşı

• Kargo Memuru

• Güvenlikten Sorumlu Yetkili Yönetici ( GSYY )

• Özel Güvenlik Personeli

• Tarayıcı Personel

• İşçi

 Yer hizmetleri faaliyetleri ile ilişkili meslek gruplarından “ Tarayıcı Personel “ in görevi nedir?

Havalimanlarında Güvenlik Kontrol Noktalarında, yolcu ve personel ile yanlarındaki eşyaları; kapı tipi, el tipi metal detektör vb. cihazlarla tarama yapan, x-ray operatörlüğü, elle bagaj arama, uçak altı bagaj, kargo, hava aracı ve havaalanı tedarikleri taraması hizmetlerinde, tarayıcı (x-ray) güvenlik hizmeti veren ve SHGM tarafından sertifikalandırılan personeldir.

Yer hizmetleri yönetimi neyi ifade eder?

Yer hizmetleri yönetimi, yer hizmetleri sunan kuruluşların hedeflerine ulaşmak amacıyla sınırlı beşeri ve maddi kaynakların en etkin ve verimli bir şekilde kullanımına yönelik planlama, örgütleme, yöneltme, koordinasyon ve denetim işlevlerinin uyumlu bir şekilde yerine getirildiği bir süreci ifade eder. 

Teknik beceri nedir?

Teknik beceri işin yapılması ile ilgili bilgi, yöntem ve tekniklerin kullanılması yeteneğidir.

İletişim becerisi nedir?

İletişim becerisi organizasyonda belirlenen hedeflere ulaşmak için yazılı ya da sözlü bilgi sağlama becerisidir.

Analitik beceri nedir?

Analitik beceri çeşitli sorunların çözümünde ve çözüm önerileri geliştirmede mantıksal ve bilimsel yaklaşımlar ile teknikler kullanabilme yeteneğidir.

Kavramsal beceri nedir?

Kavramsal beceri organizasyonu bir bütün olarak görebilme, bölümler arası ilişkileri kavrayarak bağlantıları ve iletişimi görerek birleştirme ve bütünleştirme yeteneğidir.

Karar verme becerisi nedir?

Karar verme becerisi etkili ve doğru karar vermede elde bulunan farklı seçeneklerden birini seçmedir.

Yöneltme nedir?

Yöneltme yönetici liderliğinde astların, organizasyon amaçlarına ulaşmak amacıyla motive edilmesidir.

Stratejik planlar ne tür planlardır?

Stratejik planlar tüm organizasyonu kapsayan, temel amaçları ortaya koyan, sektördeki yerini belirleyen uzun dönemli planlardır.

Taktik planlar neyi amaçlar?

Taktik planlar organizasyon bölümlerinin amaçlarını gerçekleştirmeyi ve stratejik planları desteklemeyi amaçlar.

Operasyonel planlar ne tür planlardır?

Operasyonel planlar organizasyonun stratejik planlarda belirlenmiş temel amaçlara nasıl ulaşacağını ayrıntılı olarak gösteren planlardır.

Yönetimin ilk ve önemli adımı nedir?

Planlama yönetimin ilk ve önemli adımıdır. 

Örgütleme nedir?

Örgütleme, görevlerin ayrılması, bölümlerarası görevlerin gruplandırılması ve bölümlere ihtiyaç duyulan kaynakların tahsisidir.

Örgüt tasarımı nedir?

Örgüt tasarımı örgüt yapısını değiştirme veya geliştirme faaliyetidir. 

Yatay koordinasyon nedir?

Yatay koordinasyon, organizasyonun aynı birimlerde ve aynı seviyedeki görevlilerinin aralarındaki bağlantıdır.

Dikey koordinasyon nedir?

Dikey koordinasyon, organizasyonun farklı kademelerinde yer alan birimlerin, ast ve üstlerin arasındaki bağlantıdır.

Yönetimin son işlevi nedir?

Denetleme yönetimin son işlevidir.

Denetim nedir?

Denetim, amaç ve hedeflere ulaşmada elde edilen gelişmeleri ölçme ve istenmeyen sonuçlar doğduğunda sapmaları düzeltme sürecidir. 

Organizasyon yapısı nedir?

Organizasyon yapısı, belli amaçları gerçekleştirmek üzere birlikte çalışan insan grubunun faaliyetlerini koordine eden, birbiri ile uyumlu hale getiren, düzenleyen bir mekanizmadır.

Bölümlere ayırma nedir?

Bölümlere ayırma, işletme ile ilgili faaliyetlerin sıralanarak gruplara ayrılması, görev ve sorumlulukların oluşturularak yetki ilişkilerinin belirlenmesidir.

Marshalling sorumlusu kimdir?

Marshalling sorumlusu (Yer Kılavuzluğu Yapan Görevli) uluslararası kurallarla belirlenmiş el işaretlerini kullanmak suretiyle uçağı park pozisyonuna yanaştırmaya refakat etme işlemini yapan görevlidir.